1
Milano kentindeki La Scala Tiyatrosu’nda İtalyan bestecilerinden Fabio Vecchi’nin uyarladığı Yaşar Kemal’in Teneke Operası’ndayız…İzleyiciler büyük yazarı ve yapıtı ayakta alkışlıyor. Keşke operanın tadını biraz daha çıkarabilseydik…
Ama hızlı bir geçişle Adana’ya vardık bile, Yaşar Kemal kucağında yalınayak bir bebek köylülerle sohbette, aynı coğrafyada bir arada yaşanan kültürlerin zenginliğinden sözediyor, barıştan sözediyor, Türkün Türkten başka dostu yoktur gibi beyin yıkayıcı söylemlerin insanları nasıl birbirine düşürdüğünden sözediyor…
Sonra yavaş yavaş Yaşar Kemal’ın yaşamının çeşitli aşamalarında duraklaya duraklaya geriye, çok, çok gerilere gidiyoruz. Çocukluğu, babasının gözünün önünde öldürülüşü, kekeme oluşu, ona yepyeni bir dünya açan Arif Dino ile karşılaşması, ellili yıllarda İstanbul’a gelişi, arayışı, itilenlerin, ezilenlerin, sömürülenlerin peşine düşüşü, röportajları, sonra “İnce Memet”, “Sarı Sıcak’gibi baş yapıtlarının başka dillere çevrilmesi, ödüller alması, yapıtları çeşitli dillere çevrilir ve dünyanın dört bir yanında okunurken, her yerde büyük bir hayranlıkla karşılanırken bizde yaşadığı baskılar, sorgulanışı, hapse girişi, hakkında açılan davalar…
Halkın yazarı Yaşar Kemal, devlet yönetimlerinin baş düşmanı Yaşar Kemal…Osman Okkan’ın Yaşar Kemal filmini izlerken gözümün önüne Çengelköy’de bir akşam yemeyi geliyor. Yaşar Kemal ve eşi Ayşe Semiha, yıllardır Yaşar Kemal’in kitaplarını didik didik okuyan edebiyat eleştirmeni ve akademisyen eşim Norbert Mecklenburg ve ben. Norbert’in şaşkınlığı. Çünkü lokantadakilerin yemek boyu Yaşar Kemal’e sevgi gösterileri yetmezmiş gibi ayrılırken büyük küçük herkesin onu ayakta alkışlayarak uğurlaması.
Şaşırmakta haksız da sayılmaz, çünkü herhangi bir Avrupa ülkesinde ne tanınmış bir yazar halkı tarafından böylesine sevgiyle kucaklanır, ne de devlet yönetimi tarafından böylesine horlanır ve hırpalanır. Bu ancak edebiyatın aydınlanmacı gizilgücünün hala sürdüğü otoriter ülkelere özgü bir şey olsa gerek. Çünkü devlet yönetimleri değişiyor ama yazarlara, sanatçılara, aydınlara karşı düşmanlık hiç değişmiyor.
Zehra İpşiroğlu, Ayşe Baban ve Zeynep Oral (soldan sağa) Köln’de bir sohbet esnasında.
Köln Kultur Forum’da Osman Okkan ve arkadaşlarının büyük bir özenle hazırladıkları Zeynep Oral, Buket Uzuner, Hüseyin Erdem gibi yazarların, Helga Dağyeli gibi çevirmenlerin ve çeşitli akademisyenlerin katıldığı Yaşar Kemal sempozuyumu Almanya’nın Türkiye kökenli ilk Bakanı Cem Özdemir’in açılış konuşmasından sonra akademik çalışmalar, renkli anılar ve anektotlarla çok canlı ve güzel geçti. Konuşmalarda Yaşar Kemal’in politik yanının biraz geri plana itilmesine üzülmekle beraber, ekolojik yanının, doğa sevgisinin böylesine ön plana geçmesini hoş bir sürpriz olarak yaşadım.
Ama benim açımdan belki de en güzeli film gösterileriyle, müzikle, sunuş ve söyleşilerle dolu çok yoğun bu iki gün içinde Yaşar Kemal aramızdaymış ve bizlerle sohbet ediyormuş gibi bir duyguya kapılmam oldu, bunda belki de gençliğimden bu yana Yaşar Kemal’le karşılaştığı anların belleğimde canlanması da etkileyici olmuştur.. Kimi insan vardır üzerimizde sadece iz bırakmaz yaşamımızı da bir şekilde etkiler. On sekiz yaşımdayken lise ödevi olarak Yaşar Kemal’le röportaj yapmaya gittiğimde, şaşırmıştım. Çünkü onun dünyası bana çok yabancı bir dünyaydı. İnsanların ezilip kakıldıkları, kıyasıya sömürüldükleri adaletsizliklerle dolu bir dünyaydı bu, ama romanlarında yarattığı insanlarda yine de inanılmaz bir güç vardı, direnme, karşı koyma gücü.
Aynı gücü ve otantikliği Yaşar Kemal’de de hissetmiştim. İnce Memed’in haksızlıklarla mücadelesini, “Sarı Sıcak’ta ilk kez büyüklerle birlikte sabahın köründe tarlalarına çalışmaya giden minicik bir çocuğun öyküsünü, “Kalemler’de hırsız damgası yiyen yoksul bir çocuğun yaşadıklarını, “Allahın Askerleri’nde sokak çocuklarının yaşamlarını kimbilir kaç kere okumuşumdur.
Yıllar içinde ben de Almanya’ya iş bulmak için göç eden, yaşam savaşı veren kırsal kesimden insanları tanıdıkça, onları dinledikçe, acılarına, hırpalanmalarına birinci elden tanık oldukça, Van, Ağrı gibi bölgelere gidip o yörelerdeki çocukların, özellikle de kızların ve kadınların yaşadıklarını gördükçe Yaşar Kemal’i daha da iyi anladım.
Onun dünyasındaki kadınlar Meryemce gibi güçlü kadınlardı, erkeklerle birlikte savaşıyorlar, onları sömürenlere başkaldırıyorlardı, korkusuz ve cesurdular. Ama bu dünya sevdiği adam, kocası ve oğlu tarafından kuşatılan ve sonunda namus adına öz oğlu tarafından öldürülen Esme’nin öyküsünde olduğu gibi (Yılanı Öldürseler) bütünüyle ataerkil bir dünyaydı, kadınlar da ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar bu kısır döngünün içindeydiler.
Bugün kendi yazdıklarımda farklı toplumsal katmanlardan ve kültürlerden gelen ve ataerkilliğin duvarlarını kırmaya çalışan kadınların izini adım adım sürerken, onca kadınla röportaj yapıp yaşadıklarını ruhumda hissederken Yaşar Kemal’i çok düşünüyorum. Kimi yazar vardır deniz feneri gibidir, pırıltılı bir ışık yayarlar çevrelerine. Benden önceki kuşağın Yaşar Kemal’in, Nazım Hikmet’in, Aziz Nesin’in ışığı hep eşlik etti bana. Acaba bizden sonraki kuşaklar da bu ışığı görecekler mi?
Günümüzde hepimizin etkisi altında olduğumuz dijital dünya kuşaklar arası farkı giderek baş döndürücü bir uçuruma dönüştürüyor. Bizim kuşak dijital dünyanın zorlu yollarında düşe kalka yürürken, bu dünyanın içine doğan bizden sonrakiler günlük yaşamın zorluklarını robotların ya da akıllı telefonların üstlendiği çok daha rahat bir dünyanın içindeler, ama dijital dışı dünyayı da yeterince tanımıyorlar. Dijital dünyanın yapay ışığında doğup büyüyenler, bu dünyanın içinde sosyalleşenler Yaşar Kemal’i okuyabilecekler mi, onun anlattıklarına benim on sekizimde yaptığım gibi içtenlikle, hayranlıkla kulak verecekler mi yoksa Yaşar Kemal geçmişte kalan bir dünyanın insanı mı?
Savunduğu değerlerden izler kalacaktır mutlaka. Sözgelimi hümanist yaklaşımı, savaşa karşı duruşu, her koşulda barışı savunması, adaletsizliğe direnişi, belki de doğa sevgisi etkisini sürdürmesine sürdürecektir de, bizim bugün ölümsüz olduğunu düşündüğümüz ancak okunması büyük bir sabır, emek ve zaman isteyen yapıtları da gelecek kuşaklarda okuyucusunu bulacak mı? Bunu kuşkusuz gelecek gösterecek.
Enerjin her zamankinden yüksek ve etrafındaki insanlara olumlu bir ivme katabilirsin. Liderlik yeteneklerin parlayacak, çevrendekileri motive etmekte sıkıntı yaşamayacaksın. Bugün, yeni projelere başlamak için uygun bir gün. Ancak sabırsızlığını kontrol altında tutmalısın; zira aceleci kararlar sana beklediğinden daha büyük zorluklar doğurabilir. İkili ilişkilerde, açık iletişim en önemli anahtar olacak. Sevgi dolu sözlerin ve destekleyici tavırların, sevdiğin insanla aranızdaki bağı güçlendirecek. İlginç bir fırsat kapını çalabilir; değerlendirmek için cesur olmalısın. Aynı zamanda, sağlığına dikkat etmeyi unutma; yeterince dinlenmek ve stresle başa çıkmak önem kazanıyor. Bugün, kendine daha fazla zaman ayırarak içsel huzurunu sağlamak için bir fırsat yakalayabilirsin.
Bugün içsel huzurun ve dayanıklılığının önemini bir kez daha fark edeceksin. Hayatındaki rutinler sana güven verirken, ani değişimlere karşı kapanabilirsin. Maddi konularla ilgili bir fırsat kapını çalabilir, bunu değerlendirmek için hazırlıklı olmalısın. Etrafındaki insanlar tarafından desteklenmiş hissedecek, onlarla olan iletişimlerin güçlenebilir. Duygusal ilişkilerinde samimiyet arayışın artacak, bu da seni daha derin bağlantılara yönlendirebilir. Kendini ifade etme isteği, sanat veya yaratıcılıkla ilgili bir proje için ilham verebilir. Gün içinde biraz molalar vermek, zihnini ve bedenini yenilemene yardımcı olacak. Kendine yönelik nazik olmayı unutma; öz bakımına dikkat etmelisin.
Bugün sosyal çevrenle olan etkileşimlerin artış gösterecek. Farklı insanlarla tanışmak ve yeni fikirler almak, zihnini zenginleştirecek. İçsel olarak merak duygun her zamankinden daha kuvvetli. Bu, bilgi edinme konusunda seni harekete geçirebilir. Özellikle yazılı ve sözlü iletişimde kendini çok daha etkili ifade edebilirsin. Mevcut projelerine yeni bir bakış açısı katmanın tam zamanı. Eski alışkanlıklarından sıyrılarak yeniliklere açık olmalısın. Başkalarını da etkilemek konusunda güçleneceksin; bu, grup çalışmalarında ve arkadaş ilişkilerinde sana fayda sağlayacak. Ancak, birçok fikri aynı anda takip etmek zorlayıcı olabilir. Son kararları alırken biraz daha dikkatli olman gerektiğini unutma. Anlık heveslere kapılmaktan kaçınmalısın; işlerinin sonuçlanmasına odaklanmak senin için daha faydalı olacak. Kısa seyahatler ve yeni deneyimler sana ilham verebilir. Duygusal ilişkiler ise sürprizlere açık; iletişimdeki esneklik, samimi bağlar kurmanı sağlayabilir.
Duygusal derinliklerinle yüzleşeceğin bir gün. İçsel hislerin, çevrendekilerle olan ilişkilerini şekillendirecek. Aile ve sevdiklerinle paylaşımlarına odaklanmak, bağlılıklarını daha da güçlendirebilir. Sezgilerin özellikle kadın figürler üzerinden güçleniyor, onların tavsiyelerine kulak vermekte fayda var. İçsel huzur arayışında, kendine huzurlu bir alan yaratman gerekebilir. Duygusal açıkça ifade etmek, ilişkilerinde yeni bir boyut kazandırabilir. Gün boyunca karşılaşacağın küçük sürprizler, motivasyonunu artıracak ve kendine güvenini tazeleyecek. Unutma ki, duygu dolu anların tadını çıkarmak, ruhsal dengeye ulaşmanın anahtarı. Yeniliklere açık ol ve kalpten gelen hislerini takip et.
Parlak bir enerjinin etrafında dönüyorsun, insanların dikkatini çekmek için mükemmel bir zaman. Yaratıcılığın tavan yapmışken, sanatsal projelere yönelmek ya da hobilerine daha fazla zaman ayırmak seni besleyecek. Sosyal ilişkilerin güçleniyor; çevrendekilerle bağlarını kuvvetlendirip yeni arkadaşlıklar kurabilirsin. Ancak gururunu kontrol altında tutman önemli, zira bu günlerde iletişimde bazı yanlış anlamalar doğabilir. İçsel gücünü, kararlılığını ve özgüvenini artıracak fırsatlar karşına çıkabilir; bunları değerlendir. Romantik ilişkilerde ise samimi ve açık olmaya odaklanmalısın, böylece sorunları kolayca aşabilirsin. Keşfetmek ve yeni deneyimlere açık olmak, seni daha da ileriye taşıyacak.
Detaylara olan düşkünlüğün seni öne çıkarıyor; bugün, küçük ayrıntılar senin için büyük önem taşıyacak. İletişimdeki kurallara sadık kalarak, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerini olumlu yönde güçlendirebilirsin. Organize etme yeteneğin, iş ve kişisel yaşamında verimliliği artıracak. Kendine karşı nazik olmalısın; mükemmel sonuçlar elde etmek için gereksiz eleştirilerden kaçın. Sağlık konularında dikkatlice ilerlemen gereken bir süreçtesin; bedenine ve zihnine iyi gelecek aktivitelere yönel. Ele aldığın projelerde düzen ve planlama ön planda tutulmalı. Bugün, içsel huzurunu sağlamak için zaman ayırmayı ihmal etme. Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlı olman, seni daha da sevecen bir hale getirecek. Sevdiklerinle geçireceğin zaman dilimleri, kendini yeniden enerji dolu hissetmene yardımcı olacak. Yaratıcılığını sevdiklerinle paylaştıkça, kendini daha mutlu hissedeceksin.
Bugün ilişkilerin ve sosyal etkileşimlerin ön plana çıkacağı bir dönemdesin. Başkalarıyla olan bağların derinleşirken, uyum ve denge arayışın da artacak. Hayatında yeni insanlarla tanışma fırsatları karşına çıkabilir; bu, yepyeni bir perspektif kazanmanı sağlayabilir. Duygusal anlamda kendini daha huzurlu hissetmek için sevdiğin aktiviteleri yapmaya zaman ayırabilirsin. Sanatsal yeteneklerin gün yüzüne çıkarken, yaratıcılığını kullanmak için ilham dolu bir enerji hissedeceksin. Ancak, karar alırken acele etmemeye özen göster; başkalarının görüşlerini dikkate al, ama kendi iç sesine de kulak ver. İyimserliğin ve pozitif yaklaşımın çevrendekilerde güzel bir etki bırakacak. Duygusal dengeyi sağlamaya çalışırken, kendini ifade etme şeklinin önemini unutma; açık ve net bir iletişim sana büyük fayda sağlayacak. Bu, gün içerisinde karşılaşabileceğin sorunları daha kolay aşmanı ve aradığın uyumlu havayı yakalamanı sağlayacak.
Bugün duygusal derinliklerinizde kaybolma ihtiyacı hissediyorsunuz. İlişkilerde daha samimi ve açık olma arzusuyla dolusunuz. Duygularınızı paylaşmak için uygun bir zaman. İçsel motivasyonlarınızın sorgulanacağı bir süreçtesiniz; kendi istek ve ihtiyaçlarınızı keşfetmek amacıyla içe dönmek isteyebilirsiniz. Kendinizi ifade etmek için sanatsal yollar arayabilir, yaratıcılığınızı ön plana çıkarabilirsiniz. Çevrenizdeki insanlarla derin bağlantılar kurmak sizi besleyecek. Gizli kalmış konular gün yüzüne çıkabilir. Bu durum, ilişkilerdeki dengesizlikleri ortaya çıkararak sizi dönüştürücü bir sürece sürükleyebilir. Kendinize karşı dürüst olun; içsel sesinize kulak vermek, ruhsal açıdan sizi güçlendirecek. Güçlü sezgiler, çevrenizdeki insanları anlamanızı kolaylaştıracak ve bazı anlaşmazlıkları çözmenize yardım edecek. Kendi sınırlarınızı belirlemek, başkalarıyla olan etkileşimlerinizi daha sağlıklı hale getirebilir. Unutmayın, karanlıkların içinden geçerken, ışığı kendiniz bulmalısınız.
Yeni maceralara atılma isteği içerisinde olacaksın. İyimser bakış açın sayesinde, karşına çıkan fırsatları değerlendirerek yeni bir başlangıç yapabilirsin. Öğrenmeye, keşfetmeye açık olman, çevrendekilere ilham verecek. Sosyal ilişkilerin oldukça hareketli, yeni insanlarla tanışma şansın yüksek. Ancak bazı durumlarda dikkatsizlikten kaynaklanabilecek anlaşmazlıklar doğabilir. Aklını karıştıran sorulara karşı sabırlı olmalısın. İçsel sezgilerine güvenerek daha doğru kararlar alabilirsin. Kendi sınırlarını zorlamaktan çekinme; hayatın sunduğu deneyimler seni büyütecek. Sonuç olarak, bugün kendini yenilemek ve ufkunu genişletmek adına atılımlar yapacağın bir dönemdesin.
Bugün sorumluluklar ön planda olacak. Kariyer ve hedeflerine odaklanmak için güçlü bir motivasyona sahip olacaksın. İş yerinde yeni fırsatlar kapını çalabilir; cesur adımlar atmak için doğru zaman. Aradığın güven, içsel huzur ve kararlılıkla birleşerek seni daha da güçlendirecek. İletişim becerilerini geliştirmek için fırsatlar doğacak; ilişkilerde şeffaf ve açık olmak, algıların ve hislerin üzerinde önemli bir etki yaratacak. Kişisel sınırlarını korumayı unutma; başkalarının ihtiyaçları seni yavaş yavaş yıpratabilir. Sağlık açısından kendine dikkat et; küçük bir mola vermek, zihinsel sağlığını koruman için faydalı olacaktır. Geleceğe dair planlarını gözden geçirmek için iyi bir gün; yapılması gerekenleri önceliklendir. Kendinle barış içerisinde olman, her türlü zorluğun üstesinden gelmeni kolaylaştıracak.
Bugün, özgürlüğe ve farklılıklara olan tutkun öne çıkıyor. Yaratıcılığın tavan yapması mümkün, bu yüzden sanatsal projelere yönelebilir, hayal gücünü serbest bırakabilirsin. Sosyal çevrenle kurduğun diyaloglarda sıradışı fikirlerinle dikkat çekebilirsin. Aynı zamanda, toplumsal konulara duyduğun ilgi, başkalarıyla daha derin bağlantılar kurmanı sağlıyor. Ancak, bireysel alanına dair sınırlarını korumak önemli. İhtiyaç duyduğun alanı oluşturabilmek, zihninin dinlenmesine yardımcı olabilir. Arkadaşlarınla olan ilişkilerinde ani değişikliklere açık olabilirsin; sürpriz karşılaşmalar, yeni bağlantılar söz konusu olabilir. Duygusal olarak daha bağımsız hissetmek isteyeceksin, bu da bazı geçmiş bağların gözden geçirmene yol açabilir. Günün energisi, içsel özgürlüğünü keşfetmeni sağlar. Zaman bulduğunda meditasyona ya da yürüyüşe çıkmak, zihin sağlığın için faydalı olabilir. Kendine olan güvenin artarken, hayallerini gerçekleştirme yolunda atacağın adımlar cesur ve yenilikçi olabilir. Açık fikirli kal, evrenin sunduğu fırsatları yakala.
Hayaller ve sezgiler ön planda. İçsel dünyana yolculuk yapabilir, ruhsal konulara ilgi duyabilirsin. Duygusal derinliklere inme arzusu, seni başkalarıyla daha samimi bağlar kurmaya yönlendirebilir. Yaratıcılığının doruk noktasında olacağın bir dönemdesin; sanatsal çalışmalar veya kişisel projelerde yeni ilham kaynakları bulabilirsin. Çevrendeki insanların hislerine daha fazla duyarlı olabilirsin, bu da ilişkilerine derinlik katacak. Kendine zaman ayırmayı ve meditasyon gibi rahatlama yöntemlerini deneyimlemeyi unutma. Bütün bu duygusal yoğunluk, seni zengin bir deneyime sürükleyecek. Güçlü sezgilerinle doğru yönlendirmeleri bulabilirsin. Kendine güvenmelisin.
1
2
3
4
5
6
