1
Cengiz Dağcı, 9 Mart 1919’da, Kırım’ın Gurzuf kentinde sekiz çocuklu bir ailenin 4’üncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi 1923 yılında Gurzuf’tan Kızıltaş’a taşındı.
Dağcı 10 yaşındayken, 1929 yılının sonuna doğru Stalin’in Kırım Türklerini ata topraklarından sürmesine tanık oldu. Yurtlarından sebepsizce sürülen vatandaşlarının acılarına tanık olmak, Cengiz Dağcı’nın ruhunda derin izler bıraktı.
Babası tutuklandı
1930 yılında başlayan kolhoz (Rusya’da köylülerin ortak olarak çalıştıkları tarım işletmesi) neticesinde şahısların mülkiyet hakları ellerinden alındı. Cengiz Dağcı’nın babası kendi üzüm bağlarındaki asmaların yapraklarını ağlayarak öptüğü için tutuklandı. 3 ay hapis yatan baba serbest bırakılınca aile Akmescit’e taşındı.
Akmescit’te tahsiline devam eden Cengiz Dağcı, 1933-1934 yılları arasındaki kıtlığı yaşadı.
Edebiyat öğretmeni Akimova’nın yönlendirmesi ile 1936 yılında Gençlik Mecmuası’nda “Kış” ve “Kart-anay ve Eçkisi” isimli şiirleri çıkardı. Bu şiirleri “Söyleyin Duvarlar” ve “Sevdiğim Yalta” takip etti.
1937’de Akmescit Pedagoji Enstitüsü Tarih Fakültesi’ne giren Cengiz Dağcı bir yandan Kırım tarihini anlatan kitaplar okurken diğer yandan amcası sayesinde Ömer Seyfettin’in hikâyelerini keşfetti.
Savaşta Almanlara esir düştü
İkinci Dünya Savaşı dolayısıyla yaşıtları gibi askere çağrıldı. 1940’ın Aralık ayında Rus ordusuna katıldı.
Cengiz Dağcı, Ağustos 1941’de Almanlara esir düştü. Binlerce kader arkadaşıyla birlikte önce Ukrayna’da Kirovograd, 2 ay sonra da Uman esir kampına sevk edildi.
Uman esir kampında da açlık, aşırı soğuk, barınacak yer bulma, bit salgını, hastalık ve ölümle mücadele vardı.
Türkistan Lejyonu
Nisan 1942’de kendisini Nazilerin Müslüman esirlerden cephede yararlanmak amacıyla teşkil ettikleri Türkistan Lejyonu’nda buldu. Bu lejyondaki diğer Türk asıllı esirler gibi Cengiz Dağcı da Türkistan’ın bağımsızlığı için savaştığını zannetti.
Eylül 1942’de Almanlardan izin alarak Kırım’a ailesini ziyarete gitti. Bir hafta süren bu ziyaret sırasında ailesini de vatanını da son kez görmüş oldu.
Türkistan Lejyonu’na geri dönen Cengiz Dağcı’nın birliği, 1943 sonlarında Fransa’nın güneybatısına sevk edildi. Albi kasabasına vardıklarında Kırım’a dönmek istediğini söyledi ve isteği kabul edildi.
Varşova’da hayat arkadaşını buldu
Albi’den Varşova’ya gelen Cengiz Dağcı, Kırım yolu kapalı olduğu için Varşova’da beklemek zorunda kaldı.
1944’te Varşova’da hayat arkadaşı Regina ile tanıştı.
Savaşın Almanya’nın aleyhine değişmesi ve Rusların Polonya’ya doğru ilerlemesi Varşova’yı Cengiz Dağcı için tehlikeli hale getirdi.
Regina’nın yönlendirmesiyle Çestahova’ya giden Cengiz Dağcı, bir süre burada saklandı. Varşova’ya döndüğünde Regina’nın Radom’a gittiğini öğrendi.
Cengiz Dağcı, Frankfurt-Oder’e hareket ederek Tatar Millî Komitesi ile irtibat kurdu. Bir anlaşmazlık dolayısıyla Berlin’e giderek çalışmalarını Yaş Türkistan gazetesinde sürdürdü.
Mülteci kampına gönderildiler
Berlin’in bombalanması üzerine Cengiz Dağcı ve Regina, Şubat 1945’te Viyana’ya gitti. Viyana’dan trenle İnsburg’a gitmeye çabalarken Amerikan uçaklarının saldırısına uğradılar ve Regina kolundan yaralandı.
İsviçre’ye geçmek isteseler de Amerikalı askerler, onları diğer mültecilerle birlikte Avusturya’daki Landeck mülteci kampına götürdü.
Londra’ya yerleştiler
Cengiz ve Regina 18 Haziran 1945’te bu kampta evlendi ve bir kızları oldu. Dağcı ailesi önce İtalya’daki Barlette Kampı’na sonra da İngiltere’ye hareket etti.
1947 itibarıyla Londra’ya yerleşen Cengiz Dağcı lokantacılık yaparak hayatını kazandı. 1974’te Londra’da Wimbledon yakınlarındaki Southfields’e yerleşti.
13 Ocak 1998’de 53 yıllık hayat arkadaşı Regina hayatını kaybetti. Bu ölüm Dağcı’yı çok etkiledi ve eşinin ardından günlükler halinde kaleme aldığı duygularını, Regina adlı kitabında bir araya getirdi.
Dağcı, 2011’de gözlerini yumdu
Cengiz Dağcı, 22 Eylül 2011 tarihinde Southfields’te vefat etti. Vatan toprağı Kırım’dan ayrıldıktan sonra bir daha ata toprağına dönemeyen Dağcı’nın cenazesi, Türkiye hükümetinin girişimleriyle çocukluğunun geçtiği Kızıltaş köyünde defnedildi.
“Elhamdülillah Türküm, Müslümanım”
Cengiz Dağcı, Türkiye’ye hiç gelmediği halde romanlarını genellikle Türkiye Türkçesi ile yazdı.
Yazı hayatına şiirle başlayan Cengiz Dağcı, özellikle İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve İkinci Dünya Savaşı sırasında kendi yaşadıklarından ve tanık olduğu olaylardan hareketle yazdığı romanları ve hatıra kitapları ile adını duyurdu.
Cengiz Dağcı, Sadık Turan’ın Hatıraları’nı, Varlık Yayınları’na Yaşar Nabi Nayır’a gönderdi.
Dağcı, Yaşar Nabi’ye gönderdiği ve hayatını anlattığı kısa notlarını şu cümleyle bitirdi:
“Elhamdülillah Türküm, Müslümanım ve bu notlarımda yazdığımın hepsinin de hakikat olduğuna yemin ederim.”
Romanların başkahramanı: Sadık Turan
Yaşar Nabi eserin ön sözünde şunları demiştir:
“Cengiz Dağcı’nın romanı 2 büyük kısma ayrılıyor. İlk kısmını bu ciltte (Korkunç Yıllar) okuyacaksınız. İkinci kısım ise Yurdunu Kaybeden Adam adını taşıyor.”
Yaşar Nabi, eserdeki dil sorunlarını giderdikten sonra 1956’da “Korkunç Yıllar” adıyla eseri yayımladı.
Cengiz Dağcı’nın Korkunç Yıllar ve Yurdunu Kaybeden Adam adlı romanlarının başkahramanının adının Sadık Turan olması son derece anlamlıdır.
Dil, din ve gönül birliği olan tüm Türklerin birleşmesinin önemine işaret ettiği bu romanlarının başkahramanı Türk birliği, Turan düşüncesine sadıktır.
“Deniz parçalanmaz. Biz Türk-Tatarız”
Cengiz Dağcı, Korkunç Yıllar romanında Kırım Türklerinin vatan topraklarına bağlılığını işledi ve romanında şu sözlere yer verdi:
“Bize Tatar diyorlar. Çerkez diyorlar. Türkmen diyorlar, Kazak diyorlar. Özbek diyorlar, Azer diyorlar, Karakalpak, Çeçen, Uygur, Kabardı, Başkırt, Kırgız diyorlar. Bunlar hep yalan! Deniz parçalanmaz. Biz Türk-Tatarız. Bunu senin kalbinin bildiği gibi, her Başkurt, her Kırgız, her Kazak’ın, Kırgız’ın da kalbi bilir. Kalbinin hisleriyle hareket et. Dünyanın boş hırslarına kapılma…”
Eserlerinde ne anlattı?
Cengiz Dağcı; Korkunç Yıllar, Onlar da İnsandı, Anneme Mektuplar, İhtiyar Savaşçı gibi eserlerinde komünist Rusya’nın hakimiyetine girmeden önceki huzurlu ve mutlu Kırım’dan bahsetti.
Sürgünleri, işsizliği, açlığı, şahsi mallara devlet adına el koymayı, Kiril alfabesini kullanma mecburiyetini getirerek dil birliğini ortadan kaldırmayı, dinî vecibelerin yerine getirilmesinin ve geleneklerin uygulanmasının yasaklanmasını, Rusların Kırım Türklerine uyguladıkları Ruslaştırma politikası ve soykırımı Cengiz Dağcı; Korkunç Yıllar, Onlar da İnsandı ve O Topraklar Bizimdi adlı romanlarında yazdı.
Eserleri:
Romanları: Ölüm ve Korku Günleri, Dönüş, Genç Temuçin, Badem Dalında Asılı Bebekler, Üşüyen Sokak, Anneme Mektuplar, Benim Gibi Biri, Yoldaşlar, Biz Beraber Geçtik Bu Yolu,
Hikayeleri: Bay Markus Burton’un Köpeği, Bay John Marple’ın Son Yolculuğu Oy Markus Oy!, Rüyalarda: Ana ve Küçük Alimcan.
Hatıraları: Hatıralarda Cengiz Dağcı, Regina, Yansılar I-IV, Ben ve İçimdeki Ben (Yansılardan Kalan 5)
Yeni başlangıçlar için uygun bir zaman dilimindesin. İçe dönmek yerine etrafındaki insanlarla etkileşimde bulunmak ve sosyal ortamlarda yer almak sana enerji katacak. Hedeflerine ulaşmak için motivasyonun yüksek. Kararlar alırken içgüdülerine güven; bu dönemde sezgilerin sana rehberlik edebilir. Önceliklerini iyi belirle ve sabırlı ol, zira girişimlerin hemen sonuç vermeyebilir, fakat çabaların ilerleyen günlerde meyvesini verecek. Kendini ifade etme yeteneğin de oldukça parlayacak, bu sayede sevdiğin insanlarla olan ilişkilerini güçlendirebilirsin. Unutma, kalbinin sesini dinlemek ve cesur adımlar atmak, bu süreçte senin için kilit rol oynayacak.
Bugün, içsel huzurunuza odaklanma zamanı. Hayatınızda sağlam ve güvenilir temeller oluşturmak için gerekli adımları atmak adına uygun bir dönemdesiniz. Sabırlı ve kararlı tutumunuz, çevrenizdeki insanlara da ilham verecek ve onları motive edecektir. Finasal konularda dikkatli olmanız gereken bir süreçtesiniz; gereksiz harcamalardan kaçınmak, maddi güvenliğinizi sağlamak adına faydalı olacaktır.İlişkilerde, güven ve sadakati ön planda tutmalısınız. Sevdiklerinizle derin ve anlamlı sohbetler gerçekleştirebilir, bağlarınızı güçlendirmek için fırsatlar bulabilirsiniz. İçsel sezgilerinize güvenmek, karar alma süreçlerinizde size yardımcı olacaktır. Kendi değerlerinize bağlı kalmak, kendinizi daha iyi ifade etmenize olanak tanıyacak. Bugün, geçmiş deneyimlerden ders almak ve bunları geleceğe taşımak için ideal bir gün. Kendinize ve ihtiyaçlarınıza öncelik vermek, ruhsal dinginliğinizi arttıracak.
İletişim kurma becerilerin ön plana çıkarken, çevrendeki insanlarla olan diyalogların derinleşmesine zemin hazırlayacak. Farklı bakış açılarına açık olmanın sana sağlayacağı zenginlik, hayatının her alanında yeniliklere kapı aralayabilir. Sosyal ilişkilerin ve arkadaşlıkların, beklenmedik sürprizlere gebe. Kendini ifade ederken kelimelerini dikkatle seçmek, bazı yanlış anlamaların önüne geçebilir. Kısa seyahatler veya iletişim odaklı projeler gündemde olabilir; bu süreçte hızlı düşünme yeteneğin seni bir adım öne taşıyacak. Ruhsal olarak huzur arayışın da ön planda. İçsel huzurunu bulmak için meditasyon veya doğa yürüyüşleri gibi zihin dinlendiren faaliyetler faydalı olabilir. Gözlemlerine ve içgüdülerine güvenerek, yeni fırsatları değerlendirmekte aceleci olmamalısın; sabırlı olmanın vereceği derinlik, yarının fırsatlarını daha anlamlı kılacak.
Duyguların yoğun bir biçimde ortaya çıkabilir, içsel dünyana yönelmek ve kendinle yüzleşmek için harika bir zaman dilimindesin. Aile ilişkilerine ve sevdiklerine karşı daha hassas hissedeceksin; onları koruma içgüdün ağır basabilir. Anlık tepkiler vermekten kaçınmalı, düşünmeden hareket etmemelisin. Güçlü sezgilerin, içsel ihtiyaçlarını anlamanda rehberlik edecek. Biraz yalnız kalmayı tercih edebilirsin; bu, kendini yeniden değerlendirmek için faydalı olacak. Yaratıcılığını serbest bırakmak adına sanatsal faaliyetlere yönelmek, ruh halini iyileştirebilir. Unutma, amatör bir çizer olabilirsin ama ifadelerin derin ve anlam dolu. Yakın arkadaşların veya aile üyelerinle iletişimde ortak bir zemin bulmakta zorluk çekebilirsin; bu süreçte, empati kurmaya çalış. Hayal gücün yükselebilir; hayallerinde kaybolmak seni yeni fikirlerle buluşturabilir. Kendine karşı nazik olmayı ihmal etme, içsel huzurunu sağlamak için dozu ayarlamalısın.
Bugün içsel gücünü ortaya koyma zamanın. Duygusal ve sosyal yönlerini ön plana çıkararak çevrendekilerle daha derin bağlar kurabilirsin. Kariyerindeki hedeflerine odaklanırken, liderlik özelliklerini sergilemekten çekinme. Cesur adımlar atabilir ve yeni fırsatlar yakalayabilirsin. Ancak, sabrını ve anlayışını kaybetmemeye dikkat et; ani tepkiler, iletişimde yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Sağlık konusunda, enerjini dengelemeye özen göster. Spor veya meditasyon gibi aktivitelerle ruh halini iyileştirebilirsin. Bugün, içindeki yaratıcı potansiyeli keşfetmek için harika bir fırsat!
Detaylara odaklanman gereken bir gün. Günlük hedeflerin üzerine gitmeye istekli olabilirsin, ancak önceliklerini doğru bir şekilde belirlemen önemli. Karşına çıkan bazı engeller seni yıldırmasın; bu engeller, zeka ve pratik düşünme yeteneğinle aşabileceğin türden. İletişiminde net olmalı, başkalarının beklentilerini iyi anlamalısın. Kendine güven, içsel huzurunu artırmak için ruhsal dengeyi koruma çabası önemli. Sağlık konularında almaya başlaman gereken yeni alışkanlıklar var. Yaratıcı fikirlerinle çevrendekileri etkilemek, seni daha görünür kılacak. Unutma ki, detaylardaki güzelliklerde saklı olan erdem, seni diğerlerinden ayıran özelliklerinden biri. Paylaşımlarında daha açık ve içten olmak, ilişkilerine derinlik katacak. Özetle, bugünü kendi doğruların ve birikimlerinle taçlandır.
Sosyal ilişkilerde canlılık ve denge arayışı ön planda. Bugün, etrafındaki insanlarla olan bağların güçlenmesine tanıklık edebilirsin. Fikir alışverişleri ve derin sohbetler, ihtiyacın olan zihinsel uyanışı getirecek. İçsel bir huzur arayışı, karşıt görüşlerde bile ortak payda bulmanı sağlayabilir. Sanat ve estetik konularında yeni bir perspektif kazanma şansı var. Bugünkü etkileşimlerin, yaşamına ilham verebilir. Dış görünümüne biraz daha özen göstermek, ruhsal durumunu da olumlu yönde etkileyecek. İkili ilişkilerde dengeyi sağlamak, karşılaşacağın zorlukları aşmana yardımcı olacak. Kendine güvenerek, yeni kapılar aralamak için ideal bir zaman.
Bugün derin duyguların su yüzüne çıkması, hayata bakış açını keskinleştirebilir. İçsel sezgilerin güçleniyor, bazı gizli kalmış sırların ortaya çıkma ihtimali var. İlişkilerde, güven duygusu ön planda; samimiyet arayışında olabilirsin. Duygusal açıdan çalkantılı geçebilecek anlar olacak, bu da seni daha yaratıcı düşünmeye yönlendirebilir. İş veya projelerle ilgili yeni fırsatlar kapını çalabilir; risk almaktan çekinme. Ancak, başkalarının hislerine dikkat etmeyi unutma; empatin, ilişkilerini derinleştirebilir. Öz disiplinin, başkalarına ilham verebilir; bugünkü enerjiyle kendini içsel olarak yeniden keşfedebilirsin. Kendini ifade etmekte cesur ol, hislerini yaşamakta bir sakınca yok. Farklı meziyetlerin ön plana çıkabilir, fırsatları değerlendirmek için kendine güven.
Yay burçları, bu dönemde maceraperest ruhlarının derinliklerini keşfetme fırsatı buluyor. Yeni başlangıçlar ve farklı deneyimler için mükemmel bir zaman dilimi. İş hayatında karşılaşacağın fırsatlarla ilgili cesur adımlar atabilir, yöneticilerin dikkatini çekebilirsin. Ancak, aceleci davranmaktan kaçınmalısın; düşünmeden atacağın adımlar, hayal kırıklığıyla sonuçlanabilir. Aşk hayatında ise, samimi ve açık iletişim çok önemli. Partnerinle yapacağın derin sohbetler, ilişkinizi güçlendirebilir ve birbirinize daha yakın hissetmenizi sağlayabilir. Tek başına olanlar için ise yeni tanışmalar, heyecan dolu duygularla birlikte gelebilir. Kendine zaman ayırmayı unutmamalısın; dış dünyadan biraz uzaklaşmak, ruhunu dinlendirmeni sağlayacak. Spor veya sanatsal etkinlikler, enerjini dengelemek için harika birer seçenek. Genel olarak, hayata karşı pozitif bakış açın seni aydınlatacak, bu enerjiyi sevdiklerinle paylaşmayı da ihmal etme. Kendi iç yolculuğun, seni yeni ufuklara taşıyor.
Bugün disiplin ve kararlılık ön planda. Uzun vadeli hedeflerinizle ilgili bir adım atmak için cesaret bulabilirsiniz. Sarf edeceğiniz çaba, gelecekteki başarılarınızın temellerini atacak. Çalışma arkadaşlarınızla olan ilişkilerinizi güçlendirmek için empati kurmaya özen gösterin. Duygusal olarak stabil kalmak, zorluklar karşısında daha da güçlenmenizi sağlayacak. Kişisel yaşamınızda bir dengede kalma çabasındasınız. Bu dengeyi sağlamak için kendinize zaman tanıyın; biraz soluklanmak, yaratıcılığınıza katkı sağlayabilir. Ayrıca, bazı beklenmedik sürprizler karşınıza çıkabilir, bu da günınızı renklendirecek. Hayatın getirdiği değişimlere açık olun ve esnekliğinizi koruyun.
Bugün kendini özgür hissetme isteği güçlü olacak. Yeni fikirler, yenilikçi projeler gündemin merkezine yerleşecek. Sosyal çevrenle iletişimini artırabilir, ilgi alanlarını genişletebilirsin. Beklenmedik sürprizlerle karşılaşman mümkün, bu da ruh halini canlandıracak. İnsanlarla olan etkileşimlerin, yaratıcı tarafını ortaya çıkarmanı sağlayabilir. İçsel sezgilerin sana yol gösterecek; içsel sesine kulak vermen önemli. Ani değişikliklere açık olman, seni yeniliklere daha kolay adapte olmaya yönlendirecek. Ayrıca, önceden planladığın bir aktiviteden keyif alman mümkün. Kendini daha fazla ifade etme fırsatları karşına çıkabilir; bunu değerlendir. Unutma, özgünlüğün ve farklı bakış açın senin en büyük güçlerin. Sosyal ortamlarda dikkat çekici olabilirsin.
Hayal gücünün derinliklerine dalmak için mükemmel bir gün. Duygusal bağlantılar kurmak ve içsel huzurunu bulmak için fırsatlar sunuyor. Sanatsal yeteneklerin ön plana çıkabilir, bu nedenle çizim, müzik veya yazma gibi alanlarda kendini ifade etmek için harika bir zaman. Başkalarıyla duygusal derinlikte bağlantılar kurmak isteyebilirsin, empati yeteneğinle etrafındakilerin duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olabilirsin. Ancak ne zaman yalnız kalmak isteyeceğini de bilmen önemli; kendi başına kalmak, zihnini dinlendirip yenilemek için gereklidir. İş veya günlük görevlerinde, sezgilerin seni doğru yolda yönlendirecektir. Kendi iç sesine kulak ver ve düşündüğünden daha fazla şey keşfedeceksin. Geçmişle bağları gözden geçirip gerektiğinde affetme ve serbest bırakma manevraları yapabilirsin. Kendi iç dünyanla olan bağlantına odaklanarak, seni gerçekten mutlu eden şeylerin peşinden gitme şansı yakalayabilirsin.
