Ayşe Emel Mesci yazdı: “Tarih, Tiyatro, Politika”

Ayşe Emel Mesci yazdı: “Tarih, Tiyatro, Politika”

Ayşe Emel Mesci’nin Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan yazısını okurlarımızla paylaşıyoruz:

Anadolu’nun özellikle batı ve güney bölgelerindeki betonlaşmış, mimari açıdan üslupsuz kentlerin arasına serpiştirilmiş duran ve tarihin içinden bize bakan antik tiyatrolar hakkında sık sık düşünürüm. Ayakta kalmış duvarları, muhteşem seyirci kapasiteleri, mimarileri ve kusursuz akustikleriyle kat kat birikmiş bir geçmişin sessiz tanıkları olarak bize bir şeyler anlatmak isterler sanki.

Bu nedenle Yaşar Yılmaz’ın 2010’da yayımlanmış “Anadolu Antik Tiyatroları. 115 Antik Kent, 119 Tiyatro” adlı inanılmaz çalışması on yılı aşkın bir süredir başucu kitabı olarak vazgeçilmezlerim arasındadır.

TRAGEDYA

Antik tiyatronun kent yaşamı içindeki yeri sayısız incelemeye konu olduğu gibi, günümüze ilişkin çağrışımlar için de verimli bir zemin oluşturabilir. Kökleri bakımından belirli bir uygarlıkla asla kısıtlanamayacak bir sanat dalı tiyatro, ne olmuştur da tarihin belirli bir kesitinde ve belirli bir coğrafyada apayrı bir anlam kazanarak “tragedya” gibi bir tür ortaya çıkarmıştır?

Çünkü sonuçta yukarıda sözünü ettiğim antik yapıların da tiyatronun kent yaşamıyla bu denli bütünleşmesinin de başlangıç noktasında hep bu özgün tür, “tragedya” vardır.

“Göçmen” bir tanrıyı, Dionysos’u kutlamak için yapılan şenliklerin ayrılmaz bir parçası olan tragedyalar, kutsal ve kutsal-dışı alanlar arasındaki kesişim, etkileşim ve düşünsel evrim süreçlerinin insanlık tarihindeki en özgün örnekleri arasında sayılabilir. “Oidipus”, “Elektra”, “Antigone” gibi kahramanların zaman ve uzam sınırlarını aşan yolculuklarını sadece Batı’nın Rönesans ile birlikte köklerini antik Yunan ve Roma’da aramaya karar vermesiyle izah etmek yeterli olmaz. Jung’un “İnsanlığın kolektif bilinçaltı” diye yaptığı mitoloji tanımına koşut olarak, Antik tragedyalar için de “insanlık durumu”nun barındırdığı çelişkiler yumağının en konsantre, en billurlaşmış halleri denebilir.

POLİTİK BİR SANAT

Bunun altında, tragedyanın daha doğarken politik bir sanat olarak ortaya çıkması yatmaktadır. Dionysos kutlamaları içindeki yeriyle kentin “kutsal” alanında merkezi bir rol oynarken, mitolojiyi “tarihselleştiren” boyutuyla da doğrudan bilinçlere müdahaleyi içermektedir. Bu “yurttaşlık eğitimi” işlevinin farkında olan “polis” yönetimi bir yandan aktörlerin ücretlerini karşılar, diğer yandan da giriş ücretini ödeyemeyecek kadar yoksul yurttaşlara da fon ayırır. Ama tragedya mevcut kurumları kabullenip meşrulaştırdığı kadar sorgulamaktan da uzak durmaz. Kahramanların özgür iradeleriyle kaderleri, erdemleriyle suçları arasında sıkışıp kalmalarının, koroların bir dörtlükte akladıklarını bir sonraki dörtlükte eleştirmelerinin altında, kent agorasının özgür tartışmalarının ve bir geçiş döneminin henüz sonuca bağlanmamış çelişkilerinin etkisi hissedilir. Zaten tragedya kurgusunda “agon” (çatışma) ve “pathos” (acı çekme) temel öğeler arasındadır. Çünkü bir yandan mitos ve ritüellere uzanan kökleri bunu gerektirmektedir; diğer yandan da devletleşmesini tamamlamış sitelerde eski kan bağı aidiyetleri, eski kolektiviteler çözünüp yeni aidiyetler ortaya çıkarken yaşanan geçiş, çatışmalarıyla, acılarıyla ve sorgulamalarıyla tragedya sanatının insana dair benzersiz zeminini oluşturmuştur. Antik tragedyanın çağları ve sınırları aşan evrensel boyutunu insana dair bu güçlü özü oluşturur.

GÜNÜMÜZDE TRAGEDYA

Trajik form antikçağdan sonra da (Antik Yunan tragedyası şeklinde olmasa da) varlığını sürdürdü. Shakespeare tragedyaları da bir kopuş ve geçiş döneminin ürünleri oldular. Her şeyin metalaşacağı, içerdiği kullanım değeriyle değil, pazardaki değişim değeriyle tartılacağı “meta fetişizmi” çağının şafağında doğdular. Shakespeare tiyatrosunun çağıyla ilişkisi, tiyatro sanatının ve trajik formun tarih ve politikayla iç içe geçmişliğinin bir diğer örneğidir.

Peki, günümüzde trajik formun karşılığı var mı? Antik tragedyaların hâlâ en klasik biçeminden en modern yaklaşımlara kadar sahnelenebilmeleri, günümüz seyircisinin de “acıma ve dehşet tellerini titreştirebilmeleri” böyle bir karşılık, hatta gereksinim olduğunu gösteriyor. İnsanlığın parçalanmışlık hallerini anlamak ve aktarmak, manayı önemsizleştirmeyi değil, tarih ve politikayla iç içe kalmayı gerektiriyor.

AYŞE EMEL MESCİ

 

Kaynak: https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/ayse-emel-mesci/tarih-tiyatro-politika-1879379

 

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Merhaba! Koç burcunun günlük yorumuna göre, enerjik ve cesur bir gün geçirebilirsin. Yeni başlangıçlar için kendini hazır hissedebilir, yeniliklere açık bir tutum sergileyebilirsin. İletişim becerilerin öne çıkabilir, bu da sosyal ilişkilerini güçlendirmene yardımcı olur. Ancak aceleci davranmamaya dikkat etmende fayda var; düşünmeden hareket etmek bazı yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Duygusal açıdan ise, sevdiklerinle vakit geçirmek sana iyi gelebilir. Kendi ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak dengeyi sağlamaya çalış.

BOĞA BURCU YORUMU

Merhaba! Boğa burcunun günlük burç yorumu genellikle sakin ve istikrarlı bir gün geçireceğinizi işaret ediyor. Gün boyunca kişisel ilişkilerinizde uyum arayışında olabilirsiniz. Maddi konularda dikkatli olmanız, harcamalarınızı kontrol altında tutmanız faydalı olacaktır. Ayrıca, sanatsal ve estetik uğraşlar için uygun bir zaman, yaratıcıyanız için yeni fırsatlar doğabilir. Kendinizi rahatlatacak aktivitelerle gününüzü renklendirmek isteyebilirsiniz. Unutmayın, kendinize zaman ayırmak önemlidir!

İKİZLER BURCU YORUMU

Merhaba! İkizler burcu için günlük yorum genellikle iletişim, sosyal etkileşim ve düşünsel aktivitelerin öne çıktığı bir dönemi işaret eder. Bugün, çevrenizle kuracağınız iletişimin çok verimli olacağı bir gün olabilir. Yeni insanlarla tanışabilir veya mevcut ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz. Zihin açıklığınız ve yaratıcılığınız sayesinde sorunları çözme yeteneğiniz yükselebilir. Kendinizi ifade ederken dikkatli olun, zira sözlerin yanlış anlaşılmasına yol açabilirsiniz. Eğlenceli ve ilham verici fikirlerle dolu bir gün geçirebilirsiniz, bu fırsatları iyi değerlendirin!

YENGEÇ BURCU YORUMU

Duygusal olarak hassas bir gün geçirebilirsin. Ailevi konular ve ev hayatı ön planda. Sevdiklerinle vakit geçirmek, onlarla olan bağlarını güçlendirmek için ideal bir zaman. İçsel dünyana dönmek, meditasyon veya sakinleştirici aktiviteler seni rahatlatabilir. İş hayatında dikkatli olmalısın; iş arkadaşlarınla iletişiminde daha anlayışlı olmaya özen göstermelisin. Ruh halindeki dalgalanmalara karşı dikkatli ol. İhtiyaç duyduğun destek için yakınlarına açılmayı unutma. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme.

ASLAN BURCU YORUMU

Merhaba! Aslan burcunun günlük burç yorumuna göre, bugün kendinizi daha enerjik ve canlı hissedebilirsiniz. Çevrenizdeki insanlarla olan iletişiminiz güçlü olacak, bu da sosyal ilişkilerinizi geliştirme fırsatı sunabilir. Yaratıcılığınızı ortaya koymak için güzel bir zaman, sanatsal projelere yönelebilir veya hobilerinizi geliştirebilirsiniz. Duygusal olarak da tatmin edici bir dönemdesiniz; sevdiklerinizle vakit geçirmek keyif verici olacak. Kendinize karşı nazik olun ve ihtiyaçlarınıza dikkat edin!

BAŞAK BURCU YORUMU

Merhaba! Başak burcunun günlük yorumunda, detaylara olan dikkatinizin artacağı bir gün geçirebilirsiniz. İş yerinde ya da kişisel projelerinizde çözmeniz gereken bazı sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Mantıklı düşünme kabiliyetiniz sayesinde bu sorunları kolayca aşmanız mümkün. Ayrıca, sevdiklerinizle iletişime geçmek ve onların ihtiyaçlarına duyarlı olmak, ilişkilerinizi güçlendirecektir. Kendinize vakit ayırmayı unutmayın; ruhsal ve bedensel sağlığınıza özen göstermek önem kazanacak.

TERAZİ BURCU YORUMU

Merhaba! Terazi burcunun günlük yorumunda, sosyal ilişkilerinin ön planda olabileceği, yeni bağlantılar kurma fırsatlarıyla karşılaşabileceğin bir dönemdesin. Duygusal denge arayışın artabilir ve çevrendekilerle uyum sağlama isteğin öne çıkabilir. Karar verme süreçlerinde dikkatli olman önemli, zira başkalarının görüşlerine aşırı etkilenme ihtimalin var. Kendine zaman ayırarak içsel huzurunu sağlamak da faydalı olabilir. Keyif aldığın aktivitelere yönelmek, enerji seviyeni yükseltebilir. Unutma, duygu ve mantık dengesini korumak her zaman avantaj sağlar.

AKREP BURCU YORUMU

Merhaba! Akrep burcunun günlük yorumuna göre, bugün duygusal derinliğinizi ve sezgilerinizi ön planda tutacaksınız. İlişkilerde samimiyete önem verebilir, sevdiklerinizle daha yakın bağlantılar kurma isteği hissedebilirsiniz. Aynı zamanda, işlerinizde yoğunlaşmanız gereken konulara odaklanarak başarılı sonuçlar elde edebilirsiniz. İçsel huzurunuzu sağlamak için kendinize zaman ayırmayı unutmayın. Ani kararlar vermekten kaçınmak ve sabırlı olmak faydalı olacaktır.

YAY BURCU YORUMU

Merhaba! Yay burcunun günlük yorumuna göre, enerjinizin yüksek olduğu bir gün geçirebilirsiniz. Sosyal ilişkilerde önemli fırsatlar yakalayabilir ve yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Yaratıcılığınızı kullanarak projelerinizi ilerletme şansını değerlendirin. Duygusal açıdan biraz daha serbest olma ihtiyacı hissedebilirsiniz, bu nedenle kendinize zaman ayırmayı unutmayın. Macera arayışınız sizi heyecan verici yeni deneyimlere yönlendirebilir. Gün boyunca olumlu düşünmeye özen gösterin.

OĞLAK BURCU YORUMU

Merhaba! Oğlak burcunun günlük yorumunda, bugün kariyer ve kişisel hedefler üzerine odaklanmanız gerekebilir. İş yerinde bazı zorluklarla karşılaşabilirsiniz, ancak sabrınız ve disiplininiz sayesinde üstesinden gelebilirsiniz. Ayrıca, duygusal ilişkilerde iletişim kurmak için uygun bir zaman. Sevdiklerinizle açık bir şekilde konuşmaya özen gösterin. Sağlığınıza dikkat etmeli, gerektiğinde dinlenmeyi ihmal etmeyin. Genel olarak, sabırlı ve kararlı bir yaklaşım sergilemek size fayda sağlayacaktır.

KOVA BURCU YORUMU

Merhaba! Kova burcunun günlük burç yorumu genellikle yenilikçi ve özgür ruhlu bakış açınızı ön plana çıkarır. Bugün, sosyal ilişkilerde önemli gelişmeler yaşayabilirsiniz. Arkadaşlarınızla olan iletişiminiz güçlenebilir ve yeni insanlarla tanışma fırsatları doğabilir. Bu durum, sizi ilgi alanlarınız doğrultusunda yeni deneyimlere yönlendirebilir. Ayrıca, bağımsız olma isteğinizin arttığı bir dönemdesiniz; bu nedenle kişisel projelere yönelmek için ideal bir zaman olabilir. Duygusal konularda ise içsel dengeyi korumaya özen göstermelisiniz. Kendinize güvenin ve sezgilerinize kulak verin.

BALIK BURCU YORUMU

Merhaba! Bugünkü Balık burcu yorumu, duygusal derinliklerinizin ön plana çıkacağı bir zaman dilimini işaret ediyor. İçsel hislerinize odaklanarak, yaratıcı projelerinizde ilham alabilirsiniz. Sevdiklerinizle duygusal bağlarınızı güçlendirmek için zaman ayırmak faydalı olacak. Ayrıca, bazı konularda karar verme aşamasında iseniz içgüdülerinize güvenin. Kendinize karşı nazik olun ve ihtiyaçlarınızı önceliklendirin. Keyifli ve huzurlu bir gün geçirmenizi dilerim!

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM