Infante: “İnsanmerkezci Tiyatro Sömürgeciliğinin Sonlandırılması Gerek”

Infante: “İnsanmerkezci Tiyatro Sömürgeciliğinin Sonlandırılması Gerek”

“Taşa Nasıl Dönülür?” adlı oyunuyla Türkiye’ye gelecek olan Latin Amerika tiyatrosunun özgün seslerinden Şilili sanatçı Manuela Infante, Gazete Karınca’nın sorularını yanıtladı. Infante, “İnsanmerkezci tiyatro sömürgeciliğinin sonlandırılması gerek” dedi.

Gazete Karınca’dan Güneş Barba’nın haberini aktarıyoruz:

Taş doğmaz. Büyümez. Ölmez. Dirençlidir ve neredeyse yok edilemez. Peki, bir taşın oyunu nasıl olur? Bir taşın gözünden dünya nasıl görünür? Onu taklit etmeye çalıştığımızda neler olur?

Bu sorular Şili’nin çölünden çıktı, Beykoz’da eski bir kundura fabrikasında seyirciye sorulmayı bekliyor. İlginç bir bileşim değil mi?

Açıklayalım; Beykoz Kundura’nın yenilikçi ve disiplinler arası sahnesi Kundura Sahne’de yeni sezon, Şili’den “Taşa Nasıl Dönülür?” (How to Turn to Stone) adlı oyun ile Kasım’da açılıyor. Latin Amerika tiyatrosunun özgün seslerinden Manuela Infante’nin yazıp yönettiği oyun, “taş”ın oyunu olsaydı nasıl olurdu sorusundan yola çıkıyor ve seyirciye zihnini ve kalbini uyandıracak bir izleme deneyimi sunuyor. Infante’nin son dönem oyunlarında başlattığı ve modernitede her şeyin ölçütü sayılan insan fikrine karşı çıkan spekülatif arayışını sürdürdüğü gösteri, bir taşın gözünden dünyanın nasıl görüneceğini ve “hiç doğmayan, asla büyümeyecek ve asla ölmeyecek” de olan taş’ı taklit etmeye çalıştığımızda olacakları, şaşırtıcı bir performansla ve ses-ışık tasarımıyla sahneye taşıyor. Marcela Salinas, Aliocha de la Sotta ve Rodrigo Pérez’in rol aldığı eserin tasarımı Rocio Hernández’e, görselleri Pablo Mois’e ait. Carmina Infante’nin prodüksiyonunu üstlendiği, asistan olarak María José Duran’ın görev aldığı eserin müzikleri Valentina Villarroel, Eliane Radigue, Pauline Oliveros, Kali Malone ve Marcos Meza & Senyawa’ya ait. Görsel Tasarım ve ışık-ses programlamada Alex Waghorn, koreografide Diana Carvajal, ses operatörlüğünde Diego Betancourt ve Isabel Zúñiga, ses teknik tasarımında Gonzalo Rodriguez’in bulunduğu gösterinin teknik menajerliğini Julio Escobar, araştırma veddramaturjiyi de Camila Valladares üstlendi.

Latin Amerika tiyatrosunun özgün seslerinden Şilili tiyatro yönetmeni, oyun yazarı, senarist ve müzisyen Manuela Infante, Gazete Karınca’nın sorularını yanıtladı.

Şili’de tiyatro okudunuz, Hollanda’da kültürel analiz yüksek lisansı yaptınız. Yani iki farklı ülkede iki farklı disiplin eğitimi aldınız. Bu durum sanatınıza nasıl yansıyor?

Manuela Infante

Bir yandan Şili’de fakir bir devlet okulunda tiyatro eğitimi almak, asgari kaynaklarla çalışmak, diğer yandan Hollanda’nın zengin bir şehrinde felsefe okumak bana ayrıcalıklılarla sömürülenler arasındaki gedik hakkında çok güçlü bir küresel bakış açısı verdi. Bu aralar Avrupa’da çok çalışıyorum. Ve bir şekilde bunu hep düşünüyorum. Avrupa’nın zenginliğini kullanma ayrıcalığım ve geldiğim yerin verdiği eleştirel bakış açısını asla unutmama görevi…

İnsan kavramına eleştiri

“İnsan merkezcilikten uzak ve hümanist olmayan” bir tiyatro tasavvurunuz varmış. İlginç. Genel geçer bir kalıp olan “tiyatro, insanları insanlarla insanlara anlatmanın yolu” sizin fikrinizin tam tersi sanırım.

Bana göre hümanist olmayan bir tiyatro yaklaşımı, İnsan kavramına sert bir eleştiriyi büyük H (human-insan) ile yapıyor. Gerçekte bu İnsan’ın kim olduğuna, kendi bölgesini nasıl yarattığına, bir bölgeye sahip olmak için kimi kovduğuna bakmak… Bu, geldiğim ve baktığım yer olan güney açısından, insan dışı düşüncenin çok önemli bir yönü. İnsan istisnacılığının artık geçerli olmadığına kesinlikle inanıyorum. Tiyatro disiplininin bu açıdan yeniden düşünülmesi ve formüle edilmesi gerek. İnsanmerkezci teatral pratiklerin sömürgeciliğinin sonlandırılmasına ihtiyacımız var.

O halde bize eserlerinizdeki ekolojik perspektiften bahseder misiniz?

Aslına bakarsanız “sürdürülebilirlik” anlamına gelen ekolojik bir bakış açısına pek sıcak bakmıyorum. Çoğu durumda ekoloji, insanlığı kurtarmak için dünyayı kurtaralım anlamına gelir. Bana göre bunlar, hümanist kibirle fazlasıyla şişirilmiş fikirler. Benim işim insandan fazlası ile ilgili. Hatta tam tersi; bilgi, dil, tiyatro gibi insan yapımı eserlerin sınırlarını ve küçüklüğünü kabul etmekle ilgili.

Hakkınızda okuduğum bir yazıda “Infante’nin “insanlık dışılığı eserin gövdesiyle taklit etmek” dediği bir metodolojisi var” deniyor. Bu yöntem nasıl çalışır?

Birkaç yıl önce bitkiler hakkında bir oyun yapmaya karar verdim. İnsanlar ve bitkiler arasındaki imkansız diyaloğu düşündüm. Ama etik bir soruyla boğuşuyordum: Bitkileri sahiplenmeden sanatsal olarak nasıl ilişki kurabilirim, farklılıklarına nasıl saygı duyabilirdim?

Bitkiler adına konuşabileceğimi, onları temsil edebileceğimi, hatta daha belgesel bir tarzda, bir şekilde “onlara ses verebileceğimi” düşünecek kadar saf olabilir miydim? Bu etik sorunlar, estetik bir keşif haline geldi. Bitkileri sahiplenmeden veya onları sömürmeden onlar hakkında nasıl çalışırım? Bitkilerle ilgili bir oyun yapmak yerine bitkisel bir oyun yapmam gerektiğini düşünmeye başladım. Bu, parçanın gövdesiyle bitkisel sistemleri taklit etmeye çalışmak anlamına geliyordu. Temsil etmemek, seslendirmemek, bitkiler adına ya da onlar hakkında konuşmamak, aksine onları yapıtın gövdesiyle taklit etmek… Bu, bitki taklidi sürecindeki bazı tiyatral parametreleri saymak gerekirse; dallanan dramatik bir yapı, fototropik bir ışık tasarımı, çok sesli bir oyunculuk anlayışı… O zamandan beri çalışma yöntemim bu oldu. Nasıl Taşa Dönülür’ü de bu şekilde geliştirdik.

‘Hayat ölümün bir alt türüdür’

Anlattıklarınız, öldükten sonra fosil olmak isteyen biriyle tanışmamı anımsattı bana.

Sanırım hepimiz bir fosil formu olacağız. Bir fosil oldukça ilginçtir, çünkü taşta yaşayanların bir izidir. Fosil bir şekilde yaşayan ve ölü arasındaki sınırı biraz daha dağınık hale getiriyor. Bu, Nasıl Taşa Dönülür’de gerçekten aradığım bir şeydi. Bu sınır, inşa edilmiş bir sınırdır. Gösterinin dediği gibi: hayat, ölümün bir alt türüdür sadece.

Türkiye’de bir deyiş vardır. Kötü bir şey olduğunda, kalbimiz acıdığında ‘içime bir taş oturdu’ deriz. Sizin gösteriniz bana böyle hissettirdi. Nedenini merak ediyorum.

Ah, çok sevdim bu deyimi. Bütün ekip, “bizim de nasıl taş olduğumuzu” düşünmek için sıkı çalıştı.
Şili’de büyük bir çölümüz var ki bu da Şili’yi maden açısından zengin bir ülke yapıyor. Şili, birçok ulus ötesi şirket tarafından bakır için sömürülüyor. Bir maden oyunu nasıl olurdu? Hiç doğmamış, asla büyümeyecek ve asla ölmeyecek olanları taklit etme sürecinden ne doğabilir? Bu, cansız bir tiyatro yapmak anlamına mı gelir? Kulağa harika geliyordu. Tiyatro hakkında bize canlı bir sanat olarak öğretilen her şeye tamamen meydan okuyordu.

Gösteri bana, Fransa’da köprü gibi halka açık yerlere mültecilerin oturamaması/uyuyamaması için dev taşlar yerleştirilmesini çağrıştırdı nedense. Bence bu, insanlığın geldiği küçük düşürücü bir nokta. Ne düşünüyorsunuz?

Öteki korkusu, üstünlüğün temelidir. Doğaya hükmetmek istediğimizde ve ayrıca belirli insanları dışarıda tutmak istediğimizde oradadır. Bu yüzden bu kadar korkmadan, radikal bir ötekilik dünyasında yaşamanın yollarını bulmamız gerekiyor.

Gösterinin adını size soru olarak geri yöneltiyorum; taşa nasıl dönülür?

Size Nietzsche’den alıntıyla yanıt veriyorum; “Yavaş, yavaş”

Sizce bu gösterinizi kimler izlemeli ve neden?

Gösterinin sömürü üzerine benzersiz bir bakış açısı sunduğunu düşünüyorum. Kayalar, cansız varlıklar olarak farklı türde bir direnç için model işlevi görebilir. Büyüme, ilerleme, gelişme vb. gibi politik ve ekonomik günümüzün merkezinde yer alan kavramlarda kök salmış olan yaşamın -ve yaşayanın- hegemonik retoriğine eleştirel bir ışık tutabilirler. Bu bir tür biyo-normativizmdir: Kendine özgü baskı ve sömürü biçimlerini uygulayan bir norm olarak YAŞAM.

“Nasıl Taşa Dönülür” araştırmasında Şili’deki maden bölgelerinde bazı kurbanlara rastladım. Bakır rafinerilerinde çalışan bu adamlar ağır metallerle sarhoş oluyorlar, adeta taşa dönüşüyorlar. Öldükten sonra içlerinin erozyona uğramış bakır renginde yeşil olduğu ortaya çıktı. Rosi Braidotti’nin dediği gibi, tüm bu Antroposen (insan çağı) trendinde, BİZ’e dikkat edelim. Gezegeni ve insanlarını sömürdük. Bu karmaşanın içindeyiz ama aynı değiliz.

Kaynak: https://gazetekarinca.com/siliden-bir-soru-tasa-nasil-donulur/

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Enerji dolu bir gün seni bekliyor. İçindeki tutku ve cesaret, yeni başlangıçlar yapman için harika bir ortam sunuyor. Ani bir ilham, yaratıcılığını besleyebilir; bu fırsatı değerlendirmek için cesur adımlar atabilirsin. Sosyal ilişkilerinde zengin bir etkileşim yaşanabilir. Yeni insanlarla tanışmak, yahut eski tanıdıklarla bağları güçlendirmek için doğru bir zaman. Ancak, ani tepkilere dikkat etmelisin; düşünmeden yapılan çıkışlar gününü olumsuz etkileyebilir. Sağlık konusunda kendine dikkat et, enerjini dengelemeye çalış. İçsel huzur ve denge, kalabalık içinde kaybolmadan ilerlemene yardımcı olacak. Bugün, özgüveninle fark yaratabilir, çevrendekilere ilham olabilirsin.

BOĞA BURCU YORUMU

Bugün, sağlam adımlarla ilerleyebilirsin. Hayatında bazı şeylerin stabilize olduğunu hissedeceksin, bu da seni rahatlatacak. Maliyetleri düşünmekte fayda var; maddi konularda dikkatli ve tedbirli olmalısın. Aşk hayatında ise duygusal derinlikleri keşfetme fırsatları var. Sevdiklerinle arandaki iletişimi güçlendirmek, ilişkilerin daha da kuvvetlenmesine yol açabilir. Sosyal ortamlarda daha fazla görünmek, yeni bağlantılar kurmanı sağlayabilir. İçsel huzurunu bulmak için bir süre yalnız kalmak isteyebilirsin. Doğa yürüyüşleri veya sanat aktiviteleri ruhunu besleyecektir. Sabırlı ve kararlı kalmayı sürdür, tüm çabaların sonuçlarını gösterecektir.

İKİZLER BURCU YORUMU

Bugün iletişim becerilerinizi ön plana çıkaracak fırsatlar laı karşılaşacaksınız. Sosyal ortamlarda daha fazla yer alabilir, yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Zihinsel olarak verimli bir dönemdesiniz, düşüncelerinizi akıcı bir şekilde ifade etmek, projelerinizi sunmak ve yaratıcı çalışmalar içine girmek için ideal bir zaman. Ancak, zaman zaman dikkatinizin dağılabileceği durumlarla karşılaşabilirsiniz; bu nedenle odaklanmaya özen gösterin. Kısa yolculuklar veya anlık planlar yapma isteğiniz artabilir. Aşk hayatında da spontane gelişmeler sizi heyecanlandırabilir; yeni duygular deneyimlemek için kapınızı açık tutun. Arkadaşlarınız ve sosyal çevrenizle olan ilişkilerinizi güçlendirecek küçük sürprizler sizi bekliyor.

YENGEÇ BURCU YORUMU

Duygusal derinliklerin ve sezgilerin ön plana çıkacağı bir dönemdesin. İçsel huzuru sağlamak için evin, ailen ve sevdiklerinle daha fazla vakit geçirmeye ihtiyaç duyabilirsin. Kalbinin sesini dinleyerek, geçmişle ilgili düşüncelerinle yüzleşmek, sağlam bir temel oluşturman için faydalı olacak. Kendini ifade etme biçiminde daha nazik ve düşünceli olman, ilişkilerini güçlendirebilir. Yaratıcılığını ortaya koymak için uygun fırsatlar karşına çıkabilir; bu, senin için bir keşif yolculuğu anlamına gelebilir. Anlayışlı tavırların, etrafındaki insanlarla olan iletişimini derinleştirecek ve onların hayatına dokunmana imkan tanıyacak. Unutma, hislerine güvenmek seni doğru yola yönlendirecektir.

ASLAN BURCU YORUMU

Bugün, kendini ifade etme ve yaratıcılığını sergileme konusunda oldukça şanslı hissedeceksin. Başkalarıyla bağlantı kurma isteğin yüksek, bu yüzden sosyal ortamlarda parlaman kaçınılmaz. Yeni projelere adım atmak için harika bir zaman. Cesur adımlar atmak, daha geniş kitlelere ulaşmanı sağlayacak. Ancak, ego savaşlarına girmekten kaçınmalısın; diğerlerinin fikirlerine de saygı göstermek, ilişkilerini güçlendirecek. İçsel ışığın öne çıkarken, başkalarının takdirini kazanma isteği de artabilir. Kendine güvenin yüksek; müzik, sanat veya herhangi bir yaratıcı aktiviteden ilham alman mümkün. Bu dönemde yeni bir hobi edinmek veya mevcut bir yeteneğini geliştirmek için mükemmel bir zaman. Duygusal ilişkilerde ise sıcaklık ve samimiyet ön planda olacak. Sadece kendi isteklerine odaklanmak yerine, sevdiklerinle de kaliteli zaman geçirmeyi ihmal etme. Şu anki pozitif enerjinle, çevrendekilere ilham kaynağı olabileceksin.

BAŞAK BURCU YORUMU

Detaylara önem verme ve titizlik gerektiren bir gün. Çalışma alanında organize olman, hedeflerine ulaşmanı kolaylaştıracak. İş arkadaşlarınla olan iletişimine dikkat et, bazı yanlış anlamalar söz konusu olabilir. Sağlık açısından kendine zaman ayırmalı, ruhsal dengeyi sağlamak için meditasyon veya yürüyüş yapmalısın. Aşk hayatında, partnerinle daha derin bir iletişim kurmak için açık sözlü olman gerek. Duygularını ifade etme cesaretini göster, ilişkinizdeki bağlılık güçlenebilir. Arkadaşlarınla bir araya gelmek, moral bulmana yardımcı olacak. Genel olarak, günün sana getirdiği zorlukları aşarken, her şeyin üstesinden geleceğin inancını taşımalısın.

TERAZİ BURCU YORUMU

İlişkiler ve sosyal bağlantılar açısından oldukça hareketli bir gün. Karşına çıkan fırsatları değerlendirirken, dengeyi korumaya dikkat etmelisin. Kendini ifade etmekte zorlanabilir, ama içsel hislerin oldukça güçlü. Bu nedenle, duygularını doğru bir şekilde aktarabilmek için biraz zaman ayırmalısın. İş hayatında, ekip çalışmasına verdiğin önem sayesinde birkaç önemli projede başarılı sonuçlar elde edebilirsin. Devam eden bir ilişki içindeysen, hoş sürprizlerle mutluluğunu katlayabilir, yeni bağlar kurabilirsin. İçsel huzurun ve dışsal uyumun, gün boyunca seni yönlendirecek ana tema olacak. Sağlık açısından ise, fiziksel aktivitelere yönelmek sürdürülebilirlik adına faydalı olabilir. Zihnin ve bedenin arasındaki dengeyi sağlamaya çalışmak, seni daha verimli kılacaktır. Bu süreçte, gerektiğinde kendine alan tanımayı unutma; zira bu, yeni bir bakış açısı kazanmanı sağlayacak.

AKREP BURCU YORUMU

Gizli kalmış düşünceler, derin hisler yüzeye çıkabilir. İçsel bir dönüşüm sürecine girebilir, geçmişten gelen deneyimlerinizi sorgulamak isteyebilirsiniz. Sosyal ilişkilerde hassaslık ön planda, bu nedenle iletişimde dikkatli olun. Sezgileriniz güçlü, içsel sesinize güvenmek her zamankinden daha önemli. Risk almaktan çekinmeyeceğiniz bir dönemdesiniz, ancak kararlarınızı verirken mantık ve duygular arasında denge kurmaya özen gösterin. Partnerle ilişkinizi derinleştirecek samimi paylaşımlar yapmanız mümkün. İş hayatında ise sürpriz gelişmeler yaşanabilir; cesaretle girişimlerde bulunun. Kendi sınırlarınızı aşmayı denemek, yeni ufuklar görebilmeniz için kapılar açacaktır. Kendinize karşı nazik olun, bu dönemde kendinizi keşfetmek ve yenilenmek için fırsatlar sunulmakta.

YAY BURCU YORUMU

İçindeki macera tutkusu bugün daha da belirginleşecek. Yeniliklere açık olman, çevrendeki insanlarla etkileşimlerinde canlılık yaratacak. Keşifler yapmak için harika bir zaman, yeni deneyimler seni büyüleyecek ve ufkunu genişletecek. Sosyal ilişkilerde daha cesur olmalı ve içsel sesine kulak vermelisin. Eğitim veya seyahat konularında karşına çıkacak fırsatlar, kariyerine olumlu yansıyabilir. Ayrıca, ruhsal ve fiziksel sağlık konularında düzenlemeler yaparak, enerji seviyeni yükseltmek için girişimlerde bulunabilirsin. İçsel huzurunu bulmak ve kendini ifade etme şekline yeni boyutlar katmak için mükemmel bir gün. Unutma ki risk almak, bazen en güzel sonuçları doğurabilir. Olumlu düşün ve hayallerinin peşinden git.

OĞLAK BURCU YORUMU

İçsel sorgulamalar ve derin düşüncelere yönelik bir gün. Hayatındaki sorumluluklar ve hedefler üzerinde durma ihtiyacı artarken, geçmişteki seçimlerinle yüzleşebilirsin. Kariyerle ilgili yeni fırsatlar önüne çıkabilir; ancak karar verme sürecinde acele etmemek en iyisi. Sosyal çevrenden destek alman, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Yaratıcılığını kullanarak sorunlara farklı açılardan yaklaşabilir, beklemedik çözümler bulabilirsin. Kendi içsel motivasyonlarının farkına varmak, uzun vadeli hedeflerin için güçlendirici bir adım olacak. Kendine zaman ayırmayı unutma; zihnini ve bedenini dinlendirerek enerji toplama fırsatı bulabilirsin. Bugün, katı kurallarından biraz sıyrılıp esnekliğinle yaşamın tadını çıkarma zamanı.

KOVA BURCU YORUMU

Bağımsızlık arayışının doruk noktasına ulaştığı bir dönemdesin. Bugün, sosyal çevrende yenilikçi fikirlerin ve alışılmadık yaklaşımların dikkat çekebilir. İleri görüşlülüğün ve özgür ruhunun, başkalarına ilham verme potansiyeli taşıyor. İçsel olarak daha derin düşüncelere dalabilir, arkadaşlarınla tartışmalara girebilirsin. Bu tartışmalar derin ve anlamlı olabilir, yeni bağlantılar kurma fırsatlarını beraberinde getirebilir. Keskin sezgilerinle, bazen yüzeyde görünenin ötesine geçerek, insanları daha iyi anlayabilirsin. Gün boyunca meydana gelen ani değişiklikler, belirsizlik duygusu yaratabilir; ancak bu durum seni daha da güçlendirecek ve yeni fırsatların kapısını aralayacaktır. İç dünyana dönüp, kendi değerlerini sorgulamak için uygun bir zaman. Başkalarıyla uyum içerisinde olmak ve kendi görüşlerini ifade etmek, bu sürecin önemli bir parçasını oluşturuyor. Kendine güven, nerede durduğunu bilmekle birlikte, esnek olmayı da unutma. Unutma, değişim her zaman büyümenin bir yoludur.

BALIK BURCU YORUMU

Bugün içsel dünyana dalma ve ruhsal derinlikleri keşfetme arayışın ön planda. Sesini duyurma isteğinle birlikte, çevrendeki insanların duygusal ihtiyaçlarını anlama yeteneğin güçleniyor. Empati düzeyin yüksek, bu da başkalarına yardım etmeni sağlıyor.Yaratıcılığın zirveye çıkıyor; sanatsal veya yaratıcı bir projeye yönelmen tatmin edici olabilir. Duygusal ifadeni sanatsal bir biçimde ortaya koymak, kendini bulma yolunda önemli bir adım. İlişkilerde iletişimde nazik ve anlayışlı olman, bağlarınızı güçlendirebilir.Maddi konularda temkinli olman gerekebilir; harcamalarına dikkat etmen faydalı olacak. Sezgilerin bugün oldukça keskin, bu sayede içten gelen hislerinle doğru kararlar alma şansın yüksek. Sevdiklerinle vakit geçirerek duygusal yüklerinden arınabilir, ruhsal olarak güçlenebilirsin. Karşılaşacağın zorluklar belki de seni daha derin bir anlayışa götürecek.

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM