Bir döneme damga vuran, efsaneleşen dizilerin, tiyatro oyunlarının senaristi Kandemir Konduk, Devekuşu Kabare için yazdığı güldürülerle de hafızalara kazındı. Toplumsal gerçekleri güldürü sanatıyla ustaca işleyen Konduk’la SÖZCÜ Kitabevi’nden çıkan yeni kitabı ‘O Kadınlar’ı konuştuk. Bu kez güldürmek yerine düşündürüp kadınların dünden bugüne yaşadıklarına ayna tutan usta senarist mizahın geçmişten bugüne geldiği durumu da anlattı…
TÜRKİYE GERÇEKLERİ
– Kitabın ismi oldukça iddialı, kim ‘O Kadınlar’?
Haklısınız. Ben de öyle düşünüp SÖZCÜ HaftaSonu gazetesindeki mizah öykümde geçtiğimiz cuma günü aynı konuyu işledim. Kitabımın gülmece içerikli olmadığını vurguladım.
– Kitabın ismine bakınca kadınların bu kadar ötekileştirildiği ayrıştırıldığı günlerde ‘O Kadınlar’a bir sürü anlam yüklenebilir. Sizin vermek istediğiniz mesaj nedir?
Annemin zamanında İstanbul’da orta sınıf ve altı kadınların yalın ve sınırlı yaşamını yansıtmak… Aile, çevre, aşk ve kadın-erkek ilişkilerinin günümüzle olan benzemezliklerinin şaşırtıcı boyutunu vurgulamak… Her iki dönemde kadının mutluluk anlayışını sorgulamak… Ve güncel Türkiye gerçeğindeki kadın profillerini sergileyerek yorumu okura bırakmak.
“Demokratik yönetim olmayan ülkelerde kadına, çocuğa, hayvana, doğaya vahşice saldırılar sürer durur…”
‘HEP KORUMALIYIZ’
– Bu kitabın her kuşaktan kadına ve erkeğe söylediği en önemli söz nedir?
Sait Faik’ in dediği gibi; “Bir insanı sevmekle başlar her şey.” Ben de “Sevgi farkındalık yaratır çünkü…” diyerek üstada katılıyorum. “O Kadınlar” isimli kitabımda da ülkesinden kopuk bir yaşam süren genç kadının bir gün arkadaş sevgisiyle farklılaştığını ve kadın hakları savunuculuğuna dönüşebildiğine tanık oluyoruz.
– ‘Gülmek iyileştirir’ deriz ama artık ağlanacak halimize de gülemiyoruz… Güldürü ustasına soralım ne yapmalı umuda sarılmak için?
Umut candır. İkisini de ölene dek korumalıyız. Birini yitirirsek zaten ötekinin bir anlamı kalmaz. Ve yine derim ki; yaşama sevincimizi azaltanlara inat umudumuzu asla tüketmeyelim.
Kandemir Konduk, Hande Zeyrek’in sorularını yanıtladı. “Günümüzde güldürü sululuğa dönüştü” tespiti” yaptı.
– Geçmişe ve yazdıklarınıza özlem duyuyor musunuz?
Hem de nasıl… Kafamdan yeni oyunlar geçiyor, eskiz hazırlıyorum. Sonra karamsarlık çöküyor, kim oynayacak diyorum. Hoşgörü ne kadar önemli.
– Bugün olsa neleri yazardınız?
İcraatları, palavraları yazardım. Kimisi Ay’a gitmeye hazırlanırken bir yanda 5 maaş alanlar falan. Mizahçıya çok malzeme var ama sergileyecek kanal yok. Güldürü sululuğa dönüştü.
– Sizin kadın ve çocuk şiddetine karşı çözüm öneriniz nedir?
Köklü bir değişim öneririm! İnsan malzemesinin, eğitim sisteminin, kimi geleneklerin, çağdışı düşüncelerin ve yasaların, adalet anlayışının, hükümetin bile değişmesinin yararlı olacağına inanıyorum. Çünkü bizi yönetenler, yaşam kadar “Yaşama biçimi” hakkımızı da kabul ederlerse ülkede demokrasi var diyebiliriz. Demokratik yönetim yoksa kadına, çocuğa, hayvana, ağaca, dereye vahşice saldırılar sürer durur. Sonuç: Çağdaş, laik, demokratik bir ülke niteliğine bir an önce kavuşabilmek!…
– Gerçeği güldürerek söylemenin etkisi fazladır demişsiniz ancak politik mizah yok denecek kadar azaldı. Yapılsa da davalar açılıyor…
Mizah öncelikle hoşgörü ister. Hoşgörü de özgüveni gelişmiş, olgunlaşmış kişilerde olur. Böylesi kişilerin yönetimde olması, eleştiriye gülümseyebilme çizgisine ulaşmaları da demokrasiyi içselleştirdikleri anlamına gelir. Bir ülkeyi bu düzeye çıkamamış kişiler yönetiyorsa orada mizahtan söz edilemez. Yazarı- çizeri- sanatçıyı mahkemelerde, cezaevlerinde süründürerek başarılı olduğunu sananların durumuna ise “Kara mizah” denir.
– Devekuşu Kabare bugün çekilebilir mi?
Aklıma “Abuzer Kadayıf” geldi. Metin Akpınar, Talat Bulut, Sibel Turnagöl’ün başrollerindeki sinema filminin siyaset, mafya, medya ilişkisini işleyen senaryosunu yazmıştım. Şimdi bu tür bir filmi yapmaya yapımcılar yanaşamaz. Çünkü çoğu komediyi sululuk sanıyor. Devekuşu Kabare gibi eleştirisel mizah yapan tiyatro da olamaz artık. Dedim ya, hoşgörü özgüvenle ilintilidir. Benim Devekuşu’ndaki oyunlarıma Süleyman Demirel, Mesut Yılmaz, Turgut Özal partilileriyle birlikte gelir ve icraatlarını, iğnelediğim skeçleri kahkahalarla izlerlerdi. Çetin Altan’ın sözüyle noktalayayım: “Bu da geçer, enseyi karartmayalım.”
Bugün tutkularının peşinden koşmanın zamanı. Enerji dolu bir gün seni bekliyor; yenilikler ve cesur adımlar atmak için ilham alabilirsin. İçsel motivasyonun yüksek olacak, hedeflerine yönelik net bir vizyon geliştirebilirsin. Sosyal çevrende dikkat çekici bir aura sergileyerek başkalarının ilgisini üzerinde toplayacaksın. Ancak, düşüncelerini net bir şekilde ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; yanlış anlaşılmalar, beklemediğin sorunlara yol açabilir. Fiziksel aktivitelere zaman ayırarak enerjini dengeleyebilirsin. Şimdi, arzularının peşinden koşmak için mükemmel bir zaman dilimindesin; tereddüt etme ve harekete geç!
Bugün içsel huzur arayışında olacaksın. Güne başlarken dingin ve kararlı bir ruh hali seni karşılayabilir. Yalnız kalmak isteyebilirsin; bu durum, düşüncelerini toparlamana yardımcı olacak. Maddi konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin; harcama yapmadan önce iyi düşünmelisin. İkili ilişkilerde samimiyet ve açıklık ön planda olacak. Sevdiğinle derin sohbetler gerçekleştirebilir, geçmişe dair güzel anılarınızı tazeleyebilirsin. Bu, ilişkiniz için yenileyici bir etki yaratacaktır. Cömertliğin ve sadakatin, çevrendeki insanlarla arandaki bağı güçlendirecek ve daha derin bir anlayışa ulaşmanı sağlayacak. Kendine ve sevdiklerine zaman ayırmayı unutma; bu, enerji toplamanı kolaylaştıracak. Yaratıcılığını ifade edebileceğin yeni yollar keşfedebilirsin; belki bir sanat dalında yeni bir hobi edinmek sana iyi gelebilir. Kendini ifade etmekte zorlandığın yerlerde cesur adımlar atmak, içsel gücünü ortaya çıkaracak. Doğayı ve sanatı bir araya getiren etkinliklere katılmak, ruhunu besleyecek. Unutma, senin doğana uygun olan bu deneyimler, günlük yaşamına renk katacak.
Bugün iletişim becerilerin parlayacak. Farklı insanlarla yapacağın konuşmalar senin için hem ilham verici hem de eğlenceli olacak. Zihnindeki karmaşık düşünceler netleşebilir, yeni fikirlerin havada uçuştuğunu hissedebilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almayı arzulayabilir, arkadaşlarınla keyif dolu anlar paylaşabilirsin.Duygusal olarak kendini rahat ve özgür hissetmen, başkalarıyla kurduğun bağların daha derinleşmesini sağlayacak. Ancak, ani değişimlere açık olmalı ve planlarını esnek tutmalısın. Bir sürpriz ya da beklenmedik bir gelişme, günün akışını değiştirebilir. Çevrendeki insanların bakış açılarına açık olman, seni daha anlayışlı ve empatik biri yapacak. Kendini ifade etmek için daha yaratıcı yollar keşfetmek, içinde bulunduğun ruh halini olumlu bir şekilde etkileyecek. Öğrenme isteğin ve merakın, seni yeni aktivitelerin içine çekebilir. Fakat, aşırı bilgi yüklemesi yapmamaya dikkat etmelisin; zihin dinlendirilmelidir. Anlık zevkler ve keyifli sohbetler, ruhunu besleyecek.
Bugün, yaratıcılığınız ve karizmanız etrafınızdakileri etkileme potansiyeline sahip. Sosyal çevrenizde dikkat çekebilir, fikirlerinizi cesurca paylaşabilirsiniz. İçsel gücünüz, planlarınıza olan bağlılığınızla birleşince, başarıyı getirecek hamlelerde bulunabilirsiniz. Ancak, egonuzu dengelemek önem taşıyor; başkalarını dinlemeye açık olmalısınız. Kendinizi ifade etme isteği ile başarılı bir iletişim kurmak, ilişkileri güçlendirebilir. Romantik hayatta ise sürpriz bir gelişme, heyecan katabilir. Eleştirilere karşı daha sabırlı olun, bu sayede huzurlu bir atmosfer yaratabilirsiniz. Kendi potansiyelinizi keşfetmek ve ifade etmek için harika bir gün!
Detaylara odaklanacağın, sistematik düşünce tarzını ön planda tutacağın bir gün. Yapman gereken işlerde, planlı ve organized bir yaklaşım benimsersen başarılı olacaksın. Sağlığın konusunda dikkatli olmalı, bedenine iyi bakmalısın. Etrafındaki insanlarla iletişimini güçlendirmek, ilişkilerinde olumlu sonuçlar doğurabilir. Bir arkadaşınla ya da ailenle paylaşacağın içten bir sohbet, ruhunu besleyebilir. Kendine yönelik eleştirilerde dahi başkalarına karşı empati geliştirmek, ruhsal huzurunu artıracak. Yaratıcı projelere yönelmek için ilham alabileceğin bir dönemdesin; hayal gücünü özgür bırak. Unutma ki, her detay senin elinde şekil alabilir.
Sosyal ilişkilerde harika bir gün seni bekliyor. Arkadaşlarınla keyifli etkinlikler planlayabilir, yeni insanlarla tanışabilirsin. Duygusal denge ve uyum arayışın bu dönemde ön planda olacak. Başkalarının düşüncelerine duyduğun ilgi, senin için önemli ve derin bir anlam taşıyor. Sanatsal projelerle ilgilenmek ya da estetik konularda yaratıcı düşünce içinde olmak, ruhunu besleyecek. Duygusal olarak kendini ifade etmekte zorlanabilirsin, bu nedenle içsel olarak hissettiklerini açıkça paylaşmaya çalış. Günün sonunda, seni saran pozitif enerjiyi hissedeceksin. Denge kurmak ve uyum sağlamak üzerine inşa ettiğin tüm ilişkilerde tatmin edici sonuçlar alman mümkün. Her şeyin uyum içinde ilerlemesi için biraz sabırlı olman gerekebilir.
Bugün hislerin derinliğiyle yüzleşeceğin, içsel sorgulamalara yönelmek için ideal bir zaman. İş ve özel hayatındaki dinamikler arasında denge bulmak, güçlü sezgilerinle mümkün olacak. Karşılaştığın zorluklar, seni daha derin bir anlayışa yönlendirecek. Kimi ilişkilerdeki bağların güçlenirken, bazılarını sorgulamak isteyebilirsin. Kendine karşı dürüst olman, dönüşüm sürecini hızlandıracak. Maddi konularda dikkatli adımlar at, yapıcı eleştirilerden faydalanarak ilerlemekte yarar var. Bugün, sevdiklerinle derin sohbetler ve paylaşım anları yaşayabilirsin; duygusal bağlarınızı kuvvetlendirecek bu deneyimlerden kendine yeni içgörüler çıkar. Unutma, içinde bulunduğun anın kıymetini bilmek, ruh kaliteni yükseltecek.
Hareketli bir gün seni bekliyor. İçindeki macera ruhu bu dönemde daha da güçleniyor. Yeni fikirler ve projeler üzerinde yoğunlaşma isteği, ilgini ve enerjini yüceltirken, farklı bakış açıları geliştirmene yardımcı olacak. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, yeni bağlantılar kurman için fırsatlar sunabilir. Belki de beklenmedik bir davet alabilirsin; bu, seni heyecanlandıran bir deneyime dönüşebilir. Kişisel hedeflerine odaklanırken, içsel huzurunu da korumayı unutma. Gelecek hakkında daha iyimser olmanı sağlayacak fırsatlar kapını çalabilir. Risk almayı ve konfor alanından çıkmayı deneyimle, çünkü bu, büyümene en önemli katkıyı sağlayacak. Yine de, hızlı kararlar almadan önce biraz durup düşünmekte fayda var; sezgilerine güven, doğru yolu bulmanda yardımcı olacaktır.
Bugün, sorumluluklar ve kariyer odaklı düşünceler ön planda. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlı ve disiplinli bir yaklaşım sergileyebilirsin. İşle ilgili konularda önemli gelişmeler yaşanabilir; bu da gerçekleştirmek istediğin projelerin hız kazanmasına olanak tanır. Ancak, aşırı çalışmak yerine dengeyi bulmaya özen göstermelisin. Ailevi ilişkilerde ise daha anlayışlı ve empatik bir tutum benimsemek, bağlarını güçlendirecek. Sağlığına dikkat etmen önemli; gerek bedensel, gerekse ruhsal olarak kendine zaman ayırmalısın. İçsel huzurun, başarılı olmanın anahtarı olacak. Geleceğe yönelik planlarını gözden geçirirken, esnek olmayı unutmamalısın. Dikkatini dağıtan unsurları geride bırakmak, daha odaklı bir şekilde ilerlemene yardımcı olacak. Kendine güven ve kararlılıkla adım at.
Bugün, özgürlük arayışın ön plana çıkıyor. Toplumsal olaylar ve arkadaş çevren ile ilgili yenilikçi fikirler geliştirmek isteyebilirsin. Bağlantılarını güçlendirmen, geleceğe dair umut ve ilham verebilir. Aniden ortaya çıkan fırsatlar, yeni projelere yönelmeni sağlayabilir. İçsel sezgilerin oldukça kuvvetli; bu nedenle duygu ve düşüncelerini samimiyetle ifade etmekten çekinme. Sosyal ortamlarda dikkat çekebilir, ilgi odağı olabilirsin. Ancak, fikir ayrılıklarına açık olman sana yeni bakış açıları kazandıracak. Esneklik ve adaptasyon, bu dönemde senin en büyük yardımcıların olacak. Geçmişte yaşananları gözden geçirip, geleceğin için sağlıklı kararlar almaya odaklanmalısın. Bugün kendine yatırım yapmayı unutma; yarın için sağlam temeller atabilirsin.
Duyguların derinlere dalma zamanı. İçsel dünyanın zenginliklerini keşfetmek için bir fırsat sunuluyor. Sanat ve yaratıcılık alanında ilham dolu anlar yaşayabilirsin. Hayal gücünün sınırlarını zorlamak, seni yeni fikirlere götürebilir. İletişim kurarken karşındaki insanlarla empati kurmak, benzersiz bağlar oluşturmanı sağlayacak. Duygusal olarak hassas olabilirsin, bu yüzden hislerine dikkat et ve kendini koruma altına al. Birikmiş duyguları paylaşmak, seni rahatlatacak. İçindeki sesi dinle ve güven. Farkında olmadan başkalarına ilham verebilir, onların hayatlarında bir fark yaratabilirsin. Umut dolu bir gün seni bekliyor.