1
Usta yazar Yaşar Kemal’in unutulmaz eseri Binboğalar Efsanesi’nin müzikli tiyatro uyarlaması, 51. İstanbul Müzik Festivali kapsamında Kadıköy Belediyesi Süreyya Operası’nda dünya prömiyerini yaptı.
Dün saat 14.00 ve 20.00’de iki kez seyirciyle buluşan müzikli tiyatronun rejisinde Simon Jones yer alırken, koreografiye Evrim Akyay, librettosuna Simon Jones, Yasemin Kuyucaklı ve Michael Ellison imza attı.
Türkiye’nin önde gelen çağdaş müzik grubu Hezarfen Ensemble’nin kurucu ortağı ve eş direktörü de olan Michael Ellison’in gelenekselliği çağdaş ve klasik bir duyarlılıkla harmanlayan kendine özgü müzikal anlatısı, edebiyat ve müzikseverlere unutulmaz anlar yaşattı, oyun dakikalarca ayakta alkışlandı.
Çukurova’da göçebe bir yörük obasının yerleşik hayata zorlanmasıyla yaşadıkları değişimi ve kimlik mücadelesini hüzünlü bir şekilde anlatan eseri müzikal tiyatro olarak sanatseverlerle buluşturan Amerikalı besteci Michael Ellison, oyunda görev alan bağlama ustası Erdem Şimşek, opera sanatçısı Feride Büyükdenktaş ve Türk halk müziği sanatçısı Fatma Aydoğan ANKA Haber Ajansı konuştu.
ERDEM ŞİMŞEK: BAĞLAMA BELKİ DE İLK KEZ…
“Bizler adına ilginç bir deneyim çıktı. Çok heyecanlayız müthiş bir ekiple çalışıyoruz” diyen Bağlama Sanatçısı Erdem Şimşek, şunları söyledi:
*Bu projede Yaşar Kemal ustanın bu dokunaklı konar, göçer yörüklerin hikayesini anlattığı bu romanın aslında bir Bozok operasına dönüştüğünü görüyoruz. Bu, benim için aslında çok özel, çok anlamlı ve çok ilham verici bir proje oldu. Çünkü çok farklı isimlerin bir araya geldiği ve özellikle bağlamanın merkezde olduğu bir proje.
*Sahnede 8 tane farklı boylarda bağlamayı çalıyorum. Bağlamanın bir opera içerisinde belki de Türkiye’de ilk kez bu kadar yoğun bir biçimde kullanıldığı ve merkezi olduğu hem simgesi hem de işlevse olarak çok anlamlı bir görev üstlendiği bir temsiliyeti bugün gerçekleştiriyoruz.
*Ve bu anlamda aslında Michael Ellison’ın yaptığı bestenin, müzik düşüncesine de çok önemli fikirler vereceğini düşünüyorum, müzik tarihi açısından da çok önemli. Çünkü Anadolu geleneksel müziklerini bu kadar derinlikli olarak anlama çabası Michael Ellison’un bir kere çok yeni bir şey.
*Avrupalı besteciler açıcından ve Türkiye’deki besteciler arasında da örnek teşkil edecek bir derinlikli kavrama çabası vardı. Ve bunun tabii ki bunun sonucunda çağdaş müzik unsurlarıyla, halk müziği unsurlarını yan yana getirdi. Ve buradan bizler adına ilginç bir deneyim çıktı. Çok heyecanlayız, müthiş bir ekiple çalışıyoruz. Bütün ekip usta mükemmel bir şefimiz ve yönetmenimiz var.
MİCHAEL ELLİSON: BEN BESTELEDİM
Eserin bestecisi Michael Ellison, öğrencilik yıllarında Türk müziğine ilgi duyduğu için 2002 yılında Türkiye’ye geldiğini belirterek şunları kaydetti:
*Ben Amerikalı bir besteciyim. Türkiye’de 10 yıl oturdum ve daha çok araştırma yaptım. Bu Binboğalar Efsanesi, Yaşar Kemal’in romanından adapte ettim. Ve şöyle başladı: Ben yaşadığı zaman Yaşar Kemal’e gidiyordum, eşi Ayşe Semiha Baban ile buluşuyor bahsediyorduk. ABD’den bir fon gelirse iki tane opera yazmak istediğimi dile getirdim. Hemen Yaşar Kemal, ‘İnce Memed’i vermem’ dedi.
*Çünkü film yapmak istediler ABD’ye. Yaşar Kemal’in İstanbul’u anlattığı romanı ‘Deniz Küstü’yü de ben besteledim. Binboğalar Efsanesi için Yaşar Kemal’in eşi Ayşe Semiha Baban ile yavaş yavaş anlaştık. İlk Türkiye’ye geldiğimde Neşat Ertaş dinledim ve hayran oldum. Sonunda düşündüm ki bu çok güzel bir roman, ben bozlak operası yazsam dedim. Ve bu eseri yazmak böyle fikir olarak geldi.
*Ben sadece dedim ki Deniz Küstü gibi olmayacak. Biz çağdaş müziği bozlak olarak uyarladık. Erdem Şimşek’in yardımıyla daha da derine indik. Çekiç Ali, Hacı Taşan, Neşet Ertaş ve bozlak çok ilham verdi.
*Bestenin ilk yarısı iki sene sürdü pandeminden dolayı. Bestenin son kısmını 2 ay önce bitirdim. Çok yetenekli müzisyenler yer aldı zaten. Performans esnasında seyircilerden bazı konuşmalar ve alkışlar duydum.
*Muharrem Ertaş’ın ‘Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri’ eserinden bazı referanslar vardı, onları yakaladıklarını, anladıklarını düşünüyorum. Bu beni çok mutlu etti. Ben elimden geldiğince sevdiğim şeyleri takip ediyorum. Bu yüzden bu yolda çalışmalara devam edeceğim.
FERİDE BÜYÜKDENKTAŞ: ÇOK ÖZEL BİR PROJE
Feride Büyükdenktaş ise Avrupa’da opera ve şarkı sanatıyla meşgul olan bir sanatçı olduğunu ve şu anda Binboğalar Efsanesi için Türkiye’de olmaktan, kendi evinde olmaktan son derece mutlu ve gururlu olduğunu söyledi. Büyükdenktaş, sözlerini şöyle sürdürdü:
*Çünkü çok özel bir proje. Michael Ellison’ın bestelemiş olduğu Yörüklerin hikayesini anlatan bu çağdaş operamızda dört tane şancı bulunmakta ve bunların iki tanesi bozlak sanatçılar.
*Bu projenin çok özel olduğunu düşünmemin sebebi, böylesine uluslararası bir gurubu bir araya getirmesi, böylesine alışılmışın dışında müzikal temaları hem klasikle hem de yöresellikle, tarihle bir araya getirip buluşturması ve seyirciye tamamen yeni bir harman sunmuş olması.
*Aynı zaman da dünyada bu projenin ilgi çekmesini çok isterim. Yurt dışından Yaşar Kemal’in bu romanına bu ilginin doğması ve bu hikaye ile ilgili bir operanın bestelenmesi ve bunun belki Avrupa sahnelerinde bir gün başka ülkelerde de oynatılacak olması beni kişisel olarak çok heyecanlandırıyor.
*Umarım bizim sevdiğimiz kadar seyircimiz de eseri sever ve benimser. Bence bugün gelecek herkes kendinden temalar bulacaktır eserde. Biz hazırlanırken büyük bir coşkuyla, gururla ve sevgiyle çalıştık gerçekten son iki buçuk aydır.
*Aynı zamanda yurt dışından gelip ülkemizin en değerli sanatçılarıyla, en değerli orkestra ve en kıymetli orkestranın şeflerinden biriyle çalışıyor olmak benim için de ayrıca bir gurur.
“ULUSLARARASI BİR PLATFORMDA SUNUYOR OLACAĞIZ”
“Binboğalar Efsanesi”nin müzikli tiyatro uyarlamasında rol alan Türk halk müziği sanatçısı Fatma Aydoğan da projeden duyduğu heyecanı dile getirerek şunları söyledi:
*Daha çok İç Anadolu bozlaklarını ve türkülerini seslendiriyorum. Bu proje bana ilk geldiğinde çok heyecanlandım. Çünkü benim sınırlarımın dışında kalan bir icraydı. Çalışmayla birlikte bu noktaya geldik.
*Gerçekten harika bir proje. Bizim bütün sınırlarımızı zorladı. Türk kültürünü, Türk geleneğini, yaşantısını, ruhunu daha uluslararası bir platformda sunuyor olacağız. Bir tarafta edebiyat ustamız Yaşar Kemal halkının haliyle hemhal olmuş.
*Bir tarafta bu ezgilerin içerisinde Çekiç Ali, Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Nejat Ertaş gibi ustalarımız motiflerini duyabilecek seyircilerimiz.
*Ben de burada Ceren karakteriyim ve bozlak seslendiriyorum. Bir bozlak operası diyebiliriz aslında bazı bölümlerine. Gerçekten bu platformda olmaktan ve bu kadar güzel bir ekiple çalışmaktan, orkestra şefimizden ve Michael Ellison ile çalışmaktan çok memnunum.
Bugün enerjinin yüksek olduğu bir gün. Harekete geçmek, tüm hedefleriniz için adım atmak için mükemmel bir fırsat. İçsel gücünüzü hissedecek, kararlılıkla ilerleyeceksiniz. Sosyal ortamlarda kendinizi ifade etme isteği artmış durumda. Çevrenizdekilerle sıcak ve samimi ilişkiler kurabilirsiniz. Ancak, aceleci davranmaktan kaçınmanız önemli; düşünmeden yapılan hamleler ters tepebilir. İş veya projelerinizde yaratıcı fikirler ön plana çıkacak, bunları paylaşmaktan çekinmeyin. Sağlığınıza dikkat etmeli, stresli durumlarda sakin kalmayı başarmalısınız. Bugün alacağınız bir haber, ruh halinizi önemli ölçüde olumlu etkileyebilir. Açık zihninizle geleceğe dair umut dolu adımlar atabilirsiniz.
Maddi konularda belirgin bir kararlılık hissediyorsun. Bugün, bütçeni gözden geçirip tasarruf planları yapmak için harika bir zaman. Duygusal anlamda ise, güven arayışın artmış durumda; sevdiğin kişilerle daha derin bağlar kurmak isteyebilirsin. Aynı zamanda estetik zevklerin ve sanata karşı duyduğun ilgi artış gösterebilir. Eğer bir proje üzerinde çalışıyorsan, sabırlı olmalı ve detaylara dikkat etmelisin. Bütün bunların yanı sıra, sağlığına özen göstermek ve ruhsal dengeyi sağlamak adına zaman ayırmak da önemli. İçsel huzurunu bulma çabaların, dönüşüm sürecinde sana rehberlik edecek.
Bugün, merak ve öğrenme arzusunun doruk noktaya ulaşacağı bir dönemdesin. Sosyal çevrendeki dinamikler, yeni bağlantılar ve ilginç sohbetlerle zenginleşebilir. Anlık değişimler ve beklenmedik fırsatlar karşısında esnek kalabilirsin. Özellikle iletişim becerilerin, karşılaştığın sorunlara yaratıcı çözümler bulmanda etkili olacak. İçsel düşüncelerinin dışa vurum bulması, seni daha özgür ve bağımsız hissettirecek. Ancak, etrafındaki seslerin senin kararlarını etkilemesine izin verme. Kendi kalbinin sesine kulak vererek, içsel huzurunu bulabilirsin. Kısacası, bu gün, zihnini açma ve yeni deneyimlere adım atma fırsatını yakalayabileceğin verimli bir dönem.
Duygusal derinlik ve sezgi bugün senin en büyük rehberlerin olacak. İçsel hislerine güvenerek hareket etmeli ve olaylar karşısında empati geliştirmelisin. Aile bağların ve arkadaşlarınla olan ilişkilerin ön plan çıkarken, sevgi dolu bir ortam yaratman için elinden geleni yapmalısın. İletişimde açık ve samimi olman, kalp bağlarını güçlendirecek. Kendini argümanlardan uzak tutarak akışa bırakmak, huzur bulmanı sağlayacak. Ayrıca, yeni hobiler ya da yaratıcı projeler üzerinde çalışmak için mükemmel bir zaman. İçindeki yaratıcılığı serbest bırakmayı unutma! Kendine zaman ayırmayı ihmal etme; ruhsal dengen için gerekli. Başkalarına sunacağın sıcaklık ve ilgi, bugün seni daha da özel kılacak.
Kendine güvenin bir hayli yüksek. Etrafındaki insanlara ilham kaynağı olabilirsin. Bugün, yaratıcılığını vor kampanya, projeler veya sanat çalışmaları gibi alanlarda sergilemek için harika bir fırsat. İnsanlarla olan ilişkilerin, geçmişte yaşadığın zorluklara rağmen bu günlerde daha da güçlenebilir. Sosyal ortamlarda yeni insanlarla tanışma ve bağlantılar kurma şansı bulacaksın. Duygusal olarak kendini ifade etmekten çekinme, duygularını açıkça paylaşmak, ilişkilerini derinleştirir. Özellikle romantik yaşamında sürükleyici anlar yaşayabilirsin; doğrudan hislerini ifade etmek, tam da aradığın samimiyeti getirebilir. İş yerinde veya projelerde liderlik vasıflarını ön plana çıkarmak, ekip arkadaşlarınla olan bağlarını güçlendirecektir. Sabırlı olmayı öğrenmek, bugün başkalarıyla olan diyaloglarından alacağın derslerle daha iyi bir versiyonuna ulaşmana yardımcı olabilir. Pozitif enerjin etrafındakilere de yansıyacak, bu da sana olan hayranlığı artıracak. Küçük detaylara dikkat et; bugün, basit ama anlamlı anlar yaratma şansı bulacaksın.
Sakin ve düzenli bir gün geçirebilirsin. Yalnız kalmayı isteyebilir, düşüncelerine yoğunlaşabilirsin. Yaratıcılığını besleyecek aktivitelerde bulunmak, zihnini ferahlatmak için harika bir fırsat. İş yerindeki sorumluluklara dikkat etmen gerekecek, detaylara odaklanarak ilerlemelisin. İletişimde nazik ve anlayışlı olmak, çevrendekilerle uyum sağlamakta fayda getirebilir. Duygusal ve fiziksel sağlığına özen göstererek, stresle başa çıkmanın yollarını aramalısın. Kendine ayıracağın zaman, dengeyi bulmana yardımcı olacak ve kendini yenileyerek daha olumlu bir enerjiyle yola devam etmene olanak tanıyacak. Sosyal ilişkilerde ise empati kurmak, arkadaşlık bağlarını güçlendirmene yardımcı olabilir.
Bugün, denge arayışın daha da belirginleşiyor. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde uyum sağlama isteğin artarken, bazı çatışmaları da yumuşatmak için fırsatlar bulabilirsin. İçsel huzurunu korumak adına, başkalarının beklentilerini göz önünde bulundurman faydalı olacak. Sanatsal ve yaratıcı projelere yönelmek, ruhunu besleyecek ve içinde bulunduğun dönemi daha anlamlı kılacak. Kendine zaman ayırmayı unutma; bu, zihin ve ruh dengenin yeniden sağlanmasına yardımcı olacak. Ayrıca, bir arkadaşından veya tanıdığından alacağın destek, seni yeni fikirlere yönlendirebilir. İletişim becerilerin sayesinde zor zamanların üstesinden gelebilirsin. Unutma, her şeyin bir zamanı var; acele etme ve sürecin tadını çıkar.
Gizli duyguların yüzeye çıkma zamanıdır. İçsel bir dönüşüm yaşarken, kararlılığın sana güç verecek. İkili ilişkilerde beklenmedik durumlarla karşılaşabilirsin; iletişimini iyileştirmek için açık ve samimi olmalısın. Duygusal derinlikler, sana hem zorlayıcı hem de öğretici deneyimler sunacak. Kendini ifade etme biçimine dikkat et, zira sözlerin başkalarında kalıcı etkiler bırakabilir. Sağlığına özen göster; zihinsel dinginlik, beden sağlığınla doğrudan bağlantılı. Kendi iç dünyanda yapacağın keşifler, seni daha güçlü kılabilir. Yaratıcılığını serbest bırak, yeni projeler ve hobiler için ilham alabileceğin bir dönemdesin. Unutma ki, dönüştüğün her şey, seni daha yetkin ve olgun bir birey haline getirecek.
Yeni maceralara ve keşiflere aç bir ruh halindesin. İçsel bir özgürlük arayışı içinde, mevcut sınırlarını zorlamak isteyebilirsin. Seyahat planları, yeni insanlarla tanışmalar ya da farklı kültürler hakkında bilgi edinme arzusu gün boyunca seni sarabilir. Aniden karşına çıkabilecek fırsatları değerlendirmek için hazırlıklı ol. Cesur düşünceler ve yeni fikirler, çevrendekilerle olan iletişimini zenginleştirecek. Aynı zamanda, içsel bakış açılarınla başkalarına ilham vermen mümkün. Sosyal çevrende kendini ifade etme ihtiyacı duyabilirsin; bu, samimi ilişkilerin daha da derinleşmesine yol açabilir. Kendine güvenin artarken, içsel bilgeliklerin ışığında hareket etmenin keyfini yaşayacaksın.
Duygusal derinliklere dalma isteği içinde olabilirsin. İçsel huzuru ararken, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerine daha fazla önem vermen gerektiğini hissedeceksin. İş yerindeki sorumlulukların seni biraz daraltabilir, ama bu dönem aynı zamanda kariyerinle ilgili yeni fırsatlar da kapını çalacak. Kendine güvenini artırmalısın; yeteneklerinle ilgili yeni yollar çizebilir ve başkalarına ilham verebilirsin. Bugün, iletişimde empati ve anlayış sergilemek, daha sağlıklı bağlantılar kurmana yardımcı olacak. Kendi içsel sesini dinleyerek hareket etmen, günün olumlu geçmesini sağlayacak. Sakin kal, her şey zamanı geldiğinde yoluna girecektir.
Gün, sosyal bağlantıları güçlendirmek ve yeni insanlarla tanışmak için harika bir fırsat sunuyor. İçgüdüsel olarak etrafındakilere ilham verme eğilimindesin. Yenilikçi fikirlerinle dikkat çekebilir, yaratıcı projelere yönelerek özgünlüğünü ortaya koyabilirsin. Bugün, beklenmedik durumlarla başa çıkma yeteneğin sayesinde, zorlukları avantajına çevirebilirsin. Arkadaşlarınla olan ilişkilerinde açık iletişim büyük bir önem taşıyor; hislerini samimiyetle paylaşmak, aranızdaki bağı derinleştirecek. İçsel huzuru bulmak için biraz yalnız kalma ihtiyacı da hissedebilirsin; bu, kendini yeniden değerlendirmek ve yenilenmek için değerli bir zaman dilimi olacaktır. Gün içinde karşılaşabileceğin ufak engeller, seni durdurmak yerine daha sağlam adımlarla ilerlemeni sağlayacak. Kendi ihtiyaçlarına odaklanmak, başkalarıyla olan etkileşimlerini daha da güçlendirecek. Kendine olan güveninle, cesur adımlar atabilirsin.
Duyguların en derin köşelerine inme fırsatı buluyorsun. Hayal gücün oldukça güçlü ve bu, sanatsal yaratıcılığı besleyebilir. Özellikle ruhsal ve manevi konulara duyduğun ilgi artıyor. Meditasyon veya derin düşünme seansları yapmak, kendini yenilemeni sağlayabilir. İlişkilerinde daha samimi ve içten olma arayışı içerisindesin, bu da seni çevrende daha anlayışlı bir enerjiyle paketleyecek. Bir arkadaş ya da sevdiğin kişiyle yapacağın açık kalp bir konuşma, aranızdaki bağı güçlendirebilir. Duygusal derinliklerde yüzmeyi tercih et, yüzeyin ötesine geçmek, gerçek benliğini bulmanı sağlayabilir. Kendine karşı nazik olmayı unutma; içsel huzuru sağlamak, dengenin temel taşlarından biri olacak. Hayallerinin peşinden gitmekten çekinme—bugün cesur adımlar atabilirsin.
