1
Konuk yazar: Emel Seçen
Ali Koçoğlu yani Ali Usta, 1988 yapımı, Giuseppe Tornatore’nin Cinema Paradiso filminden çıkmış gibi, henüz ilkokul çağında sadece bir anons ile dünyası değişir “Kaynarca Sinemasında, bu akşam Ayhan Işık” Hikâyeyi ondan dinleyelim:
Malatya’da sinema salonu vardı ama ben kazası Arapgir’de yeni açılan “Kaynarca” salonunda yetiştim. Akşamları film gösterimleri olurdu, birde hafta sonları gündüz “bayanlar matinesi” vardı. O zaman araçla anons yapılırdı, çocuklar ağaçlara tırmanır izlemeye çalışırdı, tek sinema salonu, Ayhan Işık’ın oynadığı “Kanun Namına” ile ayak bastım ve her şeyi rahmetli ustam Sadık Bey’den öğrendim. O bana babacan tavrıyla ‘sinemayı seviyorsan gel!’ demese, hayat belki başka şekilde gelişecekti. Sevmek ne kelime, sinema benim hayatım oldu. Sinema nasıl oynatılıyor, bu makine nedir sorularına cevap bulma isteği, beni bugünlere taşıdı. O günden sonra ustamın yanından ayrılmadım, ne öğrensem kârdı. İlkokul bitti ama gönlüm hep sinemadaydı. Ustam, ‘önce okul, oku adam ol’ dedi ama ben çok ısrar ettim. Bana, bobin sarmayı, makineye film takmayı öğretti.
Ali Koçoğlu ve Emel Seçen
– Sonra İstanbul’a geliyorsunuz, ilk iş neresi?
Şehzadebaşı, Kulüp Sineması. O zamanlar sinema salonları karşılıklıydı, yanında Turan Sineması, karşısında, Gül, Gündeş ve Yeni Sinema, bir de Beyazıt, Marmara Sineması. Hem Kulüp Sineması’nda hem Marmara Sineması’nda çalıştım. Filmlerde diş kırıkları çok olurdu, yani filmi takmakla iş bitmiyor. Bazen gelişte, bazen bakımsızlıktan harap gelirdi film. Dişler temizlenir, yırtık bantlar onarılır ve filmin kopmaması için her şey yapılırdı. Eğer koparsa, asetonla filmi bandını kazıyıp, yapıştırırdık. Küçücük bir camım vardı, oradan film boyunca sürekli kontrol ederdim. Her şey 32 diş, tambur ve dişler etrafında döner. O gün bugündür, gözüm perdede, kulağım makine sesindedir. Ustam öğretmişti, sürekli elimde bir makas ile eğer film tutuşursa müdahale eder, keserdim yoksa filmin hepsi yanar, kül olma riski var, filmi kurtarırdım. Yukarıda musluklar vardı, hemen vanayı çevirirdim. Kömür yetişmedi bir gün, koştum Turan Sineması’na, aldım filmi oynatmaya devam ettim.
– Yangın söndürücü gibi yetişiyorsunuz, canınızın yandığı ya da seyircinin filmi izleyemediği oldu mu?
Birçok arkadaşımın elleri yanmıştı, bende de oldu, hemen kestim. Seyirci iki, üç kareyi izleyemedi haliyle.
– Anthony Quinn’in oynadığı Çağrı filmini Marmara Sinemasında oynatıyorsunuz, ilk iki gün hiç seyirci gelmiyor, sonra neler oluyor?
Türkiye’ye, Sunar film getirmişti, ilk iki gün kimse gelmedi. Çok uzun bir filmdi, 4 bobin değiştirirdim, üç saat sürerdi. Odamın camı tam İstanbul Üniversitesi’ne bakardı, hareket olmayınca girişe “İslamiyet’in Doğuşu, Çağrı filmi” afişini astık. Hoparlörleri sadece salona değil olası kalabalığa karşı dışarıya verdim. Balkonda kadınlar, diğer yerde erkekler otururdu. Millet aptes alıp sinemaya gelmeye başlamıştı. Kuyruk, Aksaray’ı bulmuştu ve üç, dört ay aralıksız oynattık, büfe malzeme yetiştiremiyordu. O film boyunca evimden alındım ve bırakıldım, tüm yemekleri makine dairesinde yedim.
Benzer durumu, Maksim’in yanındaki eski Taksim Sineması’nda yaşadık. Toros Film, Türkiye’ye Raj Kapoor’ın Avaramu filmini getirmişti ama hiç ilgi yok. Sahibi kapının önüne bir sandalye koydu ve müzikleri dışarı vermeye başladı, sonra da yer yok dedi. O film Türkiye’de bu şekilde tuttu.
– Gelelim o efsane sinemalara, ampullerin renkli, sandalyelerin ahşaptan, gerçek yıldızların altında, yazlık sinemalara. İstanbul’da kaç yazlık sinema vardı?
Her semtte yazlık sinema vardı, toplam beş yüz yazlık sinema, düşünün. Bobini alır, akşam saat dokuz gibi takardık. O zaman herkes sinemaya gelirdi, bu bir kültürdü.
– Şu an Cinemajestic makinistisiniz. Hasret kaldığımız basın gösterimleri, galalar, film festivallerinden unutamadığınız anınız var mı?
Yeni Melek, Emek’te çalıştım, Fitaş’tan emekli oldum. O zamanlar filmler kömürlüydü, basın ön gösterim zamanları film başlayınca, Atilla Dorsay yanıma gelir, “sol taraf biraz flu, amperi ayarlasana” der, düzeltirdim hemen. O zaman ampermetreler vardı, 60 amperi, 80 yapınca bembeyaz olurdu. Ne Atilla Dorsay, ne Ali Ulvi beni yalnız bırakmadı, bir de senin hakkını ödeyemem. Festival zamanlarında filmin kenarlarında düzeltilmesi gereken yerler olurdu, elimiz ile temizlerdik. Bir gün Eczacıbaşı, sahipleri var festivalde üç, dört kısım bölüm vardı, ben yukarı çıktım ve arkadaşa tembih ettim ama bir de geldim ki birinci kısmı, üçüncü kısma takmış, hemen bir telefon geldi, koştum müdahale ettim, Fitaş’ın patronu Sedat Bey “Ali bey, festival bitene kadar sen buradan bir yere ayrılmayacaksın!”dedi.
Hiç unutamadığım ise yönetmen Sinan Çetin’in, filminin basın gösterimi öncesi, üç, dört katlı pasta kesilecek, bana seslendi ve “Benim, Atilla Dorsay’ım buraya gelsin! Bütün filmleri altı, yedi kere izler, emeği çoktur, en son kararı, o verir!” dedi.
– Şimdi sinema seyirci ile buluşamıyor ama geçmişte Emek nasıldı?
Bambaşkaydı, ben sabah 11.00’de geldiğimde bakardım, her yer kuyruk. Ne zaman gelmiş, bu insanlar derdim. Saat 11.30 da başlayıp akşam 21.30’a kadar aralıksız film oynatırdık.
– Seyirci nasıldı?
Seyirci, bilinçliydi. Beyoğlu’na gidelim, kahve içelim, bir de film izleyelim derdi ve gideceği filmi bilirdi. Şimdi televizyon ve pandeminin etkisi de eklenince, kaliteli film de çıkmayınca seyirci soğudu, uzaklaştı.
– Dağıtım konusu geçmişte farklı, filmlerin sizlere ulaşımı ve seyirci ile buluşması nasıl olurdu?
Avrupa’dan yabancı film gelince, İstanbul ve Anadolu yani Adana, Ankara, İzmir ve Samsun için birer kopya verilirdi. Tek kopya olduğu için buna o zamanlar, taşımalı oynama, denirdi. Fitaş’ta oynadığı sırada Harbiye Has, Şişli Konak’ta oynayacak. Kurye motorları vardı, bobin bana gelene kadar reklam oynatırdım çünkü diğer sinema salonundan çıkıp da bir aksilik oldu mu, teknik bir arıza oldu bekleyeceğiz derdim ama kıyamet kopardı, seyirci hemen huysuzlanırdı.
– Sinema nerede izlenir?
Bu birlikte sloganımız, sinemaya yüreğini koymuş herkesin söylediği “Sinema, Sinemada izlenir”. Ben, sinemada büyüdüm, o efektler, sesler, başka bir dünya, seyircinin gelmeyişini anlamam mümkün değil. Biz bir aileyiz, bir kere Beyoğlu, sinemayı ilk öğrendikleri yer, bana kalırsa sinema izlemeyi başka şekle dönüştürmeye çabalamak, baba evini unutmak gibi. Üstelik hala halk günleri var, haftada bir gelinebilir. Pandemi, her şeyden beter!
Ali Koçoğlu, altmış yıla varan sinema yolculuğunda, makine çalışırken sesi dinleyip, ne olduğunu bilen bir usta. Bugünlerde “Hoş geldiniz, iyi ki varsınız” diye karşıladığı seyircilerini özlüyor, makineler de onu…
Stabilitenin ön planda olduğu, huzurlu bir gün. Bugün, hayatınızdaki küçük şeylere odaklanmak, mutluluğunuzu artırabilir. İçsel huzur arayışınızda, doğayla bağlantı kurmak sizi besleyecek. Eski dostlarla bir araya gelmek, güzel anılarınızı tazelemek için mükemmel bir fırsat. İş yaşamında, sabırlı ve kararlı tutumunuz takdir edilecek, işbirlikleri gelişecek. Ancak, maddi konularda temkinli olmayı unutmayın; harcamalarınıza dikkat ederek, güvenli bir finansal zemin oluşturmaya özen gösterin. Kalbinizle dinlediğinizde, ilişkilerinizde tatlı bir derinlik hissedeceksiniz; partnerinizle sakin iletişimler kurmak size fayda sağlayacak. Kendinize zaman ayırarak, ruhsal ve bedensel sağlığınıza dikkat etmek, günün enerjisiyle uyum içinde olmanızı sağlayacak.
Bugün iletişimin vurgulandığı bir gün. Zihninizin aktif olduğu bu dönemde, yeni fikirler geliştirmeye ve çevrenizle etkili bir şekilde etkileşim kurmaya hazır olun. Sosyal bağlantılar kurmak, grup aktivitelerine katılmak ve düşüncelerinizi özgürce ifade etmek için harika bir fırsat var. Yeteneklerinizi paylaşmak, size yeni kapılar açabilir ve ilham verici insanlarla bir araya gelmenizi sağlayabilir. Hızlı düşünebilir ve anlık kararlar alabilirsiniz, ancak duygusal tarafınızı da unutmamalısınız. İçsel huzur arayışınızı dengelemek önem kazanıyor. Esnekliğinizi koruyarak, ruh halinizi yükseltecek aktivitelerde bulunmak faydalı olabilir. Yeni bilgiler edinip öğrenme şevkinizi artıracağınız durumlar ortaya çıkacak. Sevdiklerinizle geçireceğiniz zaman, derinlemesine sohbetler ve bağlantılar kurma fırsatını beraberinde getirebilir.
Duygusal derinlikler, bugün seni etkisi altına alacak. Aile bağları ve sevdiklerinle olan ilişkilerin öncelik kazanıyor. İçsel huzurunu sağlamak için zaman ayırmalısın; yalnız kalmak, düşüncelerini toplamak için iyi bir fırsat olabilir. Sezgilerin güçlü, bu nedenle iç sesine kulak vermen faydalı olacaktır. Belki de daha önce göz ardı ettiğin bazı duygusal meseleler gün yüzüne çıkabilir. Bu durum, seni rahatsız edecek gibi görünse de, bu süreci sağlıklı bir şekilde ele alırsan olumlu gelişmelere yol açabilir. Kendine karşı nazik olmayı unutma. İş yerinde daha yalnız çalışmak isteyebilirsin; bu, yaratıcılığını besleyecek. Kendi ihtiyaçlarına odaklanarak, içsel dinginliğini bulabilirsin. Huşu ve anlayışla dolu bir gün seni bekliyor; çevrendekilere karşı empati göstererek derin bağlar kurabilirsin.
Bugün, içindeki liderlik ruhunu ve yaratıcılığını ön plana çıkarma fırsatların var. Cesur adımlar atmak ve hayallerini gerçeğe dönüştürmek için elverişli bir atmosferdesin. Sosyal çevren, seni destekleyen ve ilham veren kişilerle dolup taşacak. Kendine olan güvenin, başkalarına da ilham verebilir. İş veya projelerde öne çıkma arzun artabilir; bu durum liderlik vasıflarını ortaya koymana yardımcı olacak. Romantik ilişkilerde duygusal derinlik arayışında olabilirsin, bu yüzden hislerini açık bir şekilde ifade etmek önemli. Bugün, içsel ihtiyaçlarına kulak vererek, yenilikçi ve cesur kararlar alma günüdür. Kendini ifade etmekten çekinme; enerjini, tutkunu ve zekânı sergilemek için harika bir zaman.
Bugün, detaylara olan düşkünlüğün ve mükemmeliyetçi tavrın ön planda olacak. İş yerindeki projelere daha fazla odaklanabilir, organize olma becerini sergileyebilirsin. Belki bir sorunu çözmek için alışılmadık bir yöntem deneyeceksin. İletişim becerilerin oldukça güçlü, bu yüzden ekip arkadaşlarınla koordineli bir şekilde çalışmak seni başarıya taşıyacak. Olaylara analitik bir yaklaşım sergilemekle birlikte, duygusal tarafını ihmal etmemeye çalışmalısın. Yakın ilişkilerde ise, nazik ve anlayışlı olmak, iletişimde kalp vurgusu yapmanı sağlayacak. Bulunduğun çevrenin ihtiyaçlarına duyarlı olman, takdir edilecektir. Kendine biraz zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu bulmak için gerekli. Kısa bir yürüyüş veya meditasyon, zihnini sakinleştirip yenilenmene yardımcı olabilir.
Bugün dengeleri sağlama arayışında olacaksın. İlişkilerde uyum ve anlaşmazlıkların üstesinden gelmek için diplomatik bir yaklaşım benimsemen gerekebilir. Sanat ve estetik konularına ilgi duyabilir, yaratıcılığını ön plana çıkaracak fırsatlarla karşılaşabilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla vakit geçirmeye, yeni insanlarla tanışmaya açık olabilirsin. Duygusal olarak derin bağlantılar kurma isteğin artacak, bu nedenle yakın arkadaşlarınla ya da partnerinle kalp kalbe olacağın anlar yaşayabilirsin. Karar verme süreçlerinde başkalarının fikirlerini dikkate almak sana yardımcı olacak. Bugün, içsel huzuru bulmak için kendine zaman tanımaya özen göstermelisin. Unutma, dengeyi sağlamak, hem kişisel hem de toplumsal alanlarda önemli bir rol oynar.
Duygusal derinliklerin keşfine çıkıyor, içsel bir yolculuğa adım atıyorsun. Bugün, kalbindeki hislerin ve düşüncelerinin yoğunluğu arasında kaybolmadan, sezgilerine güvenmek önemli. Belirsizlikler seni tedirgin etse de, kararlılığın ve cesaretin sayesinde bu labirentten çıkabilirsin. İletişimde samimi olmaya özen göster, karşındaki kişilerin içini de dinginleştirebilirsin. Gökyüzündeki hareketler, gizli kalmış duyguları açığa çıkarma fırsatı sunuyor; bu nedenle, cesur ol. Aynı zamanda başkalarının sorunlarına duyarlı bir yaklaşım sergileyeceğin bir dönemdesin. Dünyevi zevklerin peşine düşmek isteyebilirsin, ama ruhsal dengeyi korumak da önem taşıyor. Kendine zaman ayır, meditasyon yap veya doğa yürüyüşü gibi etkinliklerle ruhunu besle. Her şeyin bir dengesi var; arzularınla ruhsal ihtiyaçların arasında bir köprü kurmak, seni daha güçlü kılacak. Bugün, ikili ilişkilerde de derinleşebilirsin, fakat geçmişle yüzleşmekten korkma. Geçmişteki bazı olaylar, bugün gelişim yolunda sana rehberlik edebilir. Anın tadını çıkar ve içsel sesine kulak ver.
Macera arayışında, yeni deneyimlere açık bir dönemdesin. Seyahat planları veya tanımadığın insanlarla ilişkiler kurmak, seni besleyen bir enerji yaratabilir. Entellektüel merakın, seni çeşitli konularda derin düşüncelere sevk edebilir. Bu süreçte, içsel özgürlüğüne olan tutkun artıyor; sınırlarını zorlamaktan korkma. Ancak fazla iyimser olmaktan kaçınmalısın; gerçekçilik, hayalperestliği dengelemek için önemli. Aynı zamanda, sosyal çevrenle daha fazla etkileşim kurarak duygusal destek alabileceğin fırsatlar ortaya çıkabilir. Yeni dostluklar, yaşam alanını zenginleştirebilir. Kendi ihtiyaçlarına odaklanmak, ruh halini iyileştirir ve seni daha mutlu bir hale getirebilir. Bu dönemde yaratıcılığını ön plana çıkaracak faaliyetler bulmak da faydalı olabilir; sanat, müzik ya da yazı gibi girişimler, senin için doyurucu bir ifade yolu sunar.
Disiplin, azim ve sorumluluk arayışında olduğun bir dönemdesin. Kararlılığının pekiştiği bu gün, önündeki hedefler için gerekli adımları atmaya hazır hissediyorsun. Düşüncelerin netleşiyor; hayal ettiğin projeleri hayata geçirmek adına gereken motivasyonu bulabilirsin. Kariyer odaklı düşünmek, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerinde destek sağlayabilir. Önemli bir anlaşma ya da iş teknik detaylarına odaklandığın bir gün olabilir. Sağlık ve rutinlerine dikkat etmelisin; enerji seviyeni yüksek tutmak için doğal yol ve yöntemleri tercih etme gerekliliğin var. Güvenilir arkadaşlarınla derin sohbetler yapabilir, duygusal yüklerinden biriyle yüzleşme fırsatı bulabilirsin. Kendi içsel sesine kulak ver ve gereksiz stres yaratmaktan kaçın. Finansal konularda tedbirli olmayı ihmal etme; geleceği düşünmek, fark yaratabilir. İyi planlanmış bir gün, tüm bu mücadelenin getireceği olumlu sonuçları da beraberinde getirebilir.
Bugün kendini yenilikçi ve özgür hissetme arzusu içinde olacaksın. Sosyal çevrenden gelen ilham, yaratıcı fikirlerin hariçten girmesine neden olabilir. Arkadaşlarınla yapacağın tartışmalar, yeni bakış açıların ortaya çıkmasına vesile olabilir. Yalnız kalmayı istemeyeceksin; bu yüzden farklı etkinliklere katılmak isteği içinde olacaksın. İçsel olarak güçlü bir bağımsızlık hissedecek, toplumsal konulara duyduğun merak sana yeni projeler ve başlangıçlar getirebilir. İletişim becerilerin bu dönemde oldukça etkili olacak, düşüncelerini net bir şekilde ifade edebilirsin. Belirsizlikler seni korkutmasın; cesur adımlar atarak kendine güvenmelisin. Unutma, bugün keşif yapmak için harika bir zaman dilimi!
Bugün duygusal bir derinlik içinde dolanıyorsun. İçsel sezgilerin oldukça güçlenmiş ve kişisel ilişkilerinde önemli kararlar alma eşiğindesin. Başkalarının hislerine karşı duyarlılığın tam anlamıyla parlayacak ve bu da bazen seni zorlayabilir. Kendini ifade etme konusunda cesur olmalısın; hayallerini paylaşmaktan çekinme, bu senin için kreatif bir kapı aralayabilir. Arkadaşlık ilişkilerinde küçük sürprizlerle dolu bir gün seni bekliyor. İyimserliğin, çevrende olumlu bir hava yaratırken, birlikte olduğun insanlarla keyifli anılar biriktirme fırsatını yakalayacaksın. Ancak, derin duygular içinde kaybolmamak için kendine de zaman tanımalısın. İçsel dengeyi sağlamak, seni daha da güçlendirecek ve önündeki zorluklarla başa çıkmanı kolaylaştıracak. Kendi sınırlarını belirleyerek başkalarına da alan tanımalısın; bu, ilişkilerini daha sağlıklı bir zemine oturtabilir.
