1
İzmir Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nun emektar ismi Zekeriya Hocalar ile 25 yıllık mesleki deneyimini, pandemi sürecinde tiyatro topluluklarının yaşadığı zorlukları ve tiyatronun gelecekteki durumu konuştuk.
SERAP ATKAN- Yugoslavya Prizren doğumlu olan Zekeriya Hocalar, bol ödüllü ve nitelikli oyunlarıyla kendisini tiyatroya adamış bir insan… 1996’dan bu yana Karşıyaka Belediye Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmenliğini üstlenen Hocalar, “25. yılımızda bu şehrin en köklü tiyatrolarından biri olarak hedeflerimizi gerçekleştirmenin haklı gururunu yaşıyoruz.” diyor.
Öte yandan ülkemizde tiyatronun geldiği noktaya değinen Hocalar, iktidara ve yerel yönetimlere, sahne oyuncuları için destek çağrısında bulunuyor. Hocalar, “Tiyatronun gelişimi için devletin ve yerel yönetimlerin daha duyarlı olması gerekir” diyor.
İşte röportajın tamamı;
-Zekeriya Hocalar kimdir? Tiyatroya ne zaman başladı?
1955 yılında (Yugoslavya) Kosova-Prizren’de doğdum. 1972 yılında sanat hayatına müzikle başladım, tiyatroyla devam ettim. Seslendirdiğim parçalar, besteler ile tiyatro oyunlarına yapmış olduğum müziklerle ve oyunlarımla göstermiş olduğum performansla Yugoslavya’nın en önemli festivallerinde birincilik ve çeşitli dereceler kazandım. 1977 yılında Prizren Kültür evi Türk Dramı’nda ilk tiyatro çalışmalarına başladım. Dört yıl aralıksız süren çalışmalardan sonra 1981 yılında Üsküp Halklar Tiyatrosu Türk Dramı’nda profesyonelliğe adım attım. Şimdiye kadar 70’e yakın oyunda rol aldım. 1991 yılında Türkiye’ye yerleştim. 1991-1996 yılları arası İstanbul’da bulunduğum süre içerisinde Gökkuşağı Çocuk Tiyatrosu ve Balkan Sanat Tiyatrosu’nu kurarak çeşitli oyunlar sahneledim. 1996 yılında Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nda yönetmenliğe başladım. Bugüne kadar çeşitli sahnelerde 80’e yakın oyun yönettim.
-Karşıyaka Belediye Tiyatrosu olarak yola çıkış hikâyenizden, belediye tiyatrosunun geçmişten günümüze işleyişinizden söz eder misiniz?
1996 Yılının Mart ayında İstanbul Balkan Sanat Tiyatrosu olarak Karşıyaka Belediyesine konuk olduk. Yönetmenliğini yapmış olduğum “Hasanaginitsa” adlı oyunu Karşıyaka Nikâh sarayında iki akşam üst üste oynadık. Tiyatro severler tarafından oyun çok beğenildi. Dönemin çok değerli Belediye Başkanı merhum A. Kemal Baysak Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nda yönetmen olarak çalışmam için öneride bulundu. Ben de bu teklifi büyük bir memnuniyetle kabul ettim.
Haziran 1996 yılında Karşıyaka-Bostanlı Güzel Sanatlar parkında temel oyunculuk üzerine tiyatro kursu çalışmalarına başladık. 10-14,15-25 yaş grubu için yapılan duyuruya 400 kadar kişi müracaatta bulundu. Aralarında yetenekli olanı seçip yolumuza devam ettik. Bu çalışmalar her yıl aralıksız günümüze kadar devam etti. Ses, ritim, beden dili, diksiyon, doğaçlama, rol, mimik, karakter üzerine üç ay boyunca çalışmalarımız sürdü. Dönem sonunda kursiyerler hünerlerini bir gösteri ile taçlandırdılar.
Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nun hedefinde, erken yaşta temel oyunculuk eğitimi ile buluşturduğumuz öğrencilerimizi hayata hazırlamak vardır. Amatör ruhla, tiyatroyu sürdürmek, karşılık beklemeden sevgi ve emek vermek, her oyuncumuzu iş hayatında başarılı bir profesyonel, evinde sevgi dolu bir anne-baba, okulda parlayan bir öğrenci yapmıştır. Tüm bu süreçte ayırt edici en güçlü yönümüz; dünyada sayılı örneği olan çocuklarla, çocuk tiyatrosu yapmaktır.
ÜLKEMİZDE TİYATROYA, YETERİNCE ÖNEM VERİLMİYOR
-Tiyatroya 40 yılınızı adamış birisiniz. Ülkemizde tiyatronun geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tiyatroya yeterince önem verilmediğini, yeteri kadar yatırım yapılmadığını görüyorum. Bu kadar büyük nüfusa sahip bir ülkede çok daha fazla sahnenin olması gerektiğini düşünüyorum. Mesela GSF’den mezun olan öğrencilere istihdam yaratılması gerekir. Bence tiyatronun gelişimi için devletin ve yerel yönetimlerin daha duyarlı olması gerekir.
HERŞEYE RAĞMEN ÇALIŞMALARIMIZI SÜRDÜRDÜK
-Salgın sürecini değerlendirdiğinizde, Karşıyaka Belediye Tiyatrosu bu dönemden sizce nasıl etkilendi?
Salgın sürecinde herkes gibi Karşıyaka Belediye Tiyatrosu da olumsuz etkilendi. Çalışmalarımızı sürdüremedik, oyunlarımızı oynayamadık. İzleyicilerimize ulaşmak için dijital platformu kullandık. Eski oyunlarımızı dijital ortamda yayınladık. Meslektaşlarımızla işbirliği içerisinde bulunduk. Bu ortamlarda düzenlenen festivallere katıldık. Oyuncularımızın gelişimi için çeşitli konularda kısa videolar hazırlayıp seyircilerimize sunduk. Yine de bu yapılanlar salondaki gibi oyuncu-seyirci iletişimindeki hazzı vermiyor ne yazık ki…
SEYİRCİLERİMİZLE BİR AN ÖNCE BULUŞMAK İSTİYORUZ
-Bundan sonraki planlamanız nasıl olacak? Karşıyakalı tiyatro severleri neler bekliyor?
Salgın dönemi bittiği takdirde ya da her şey normale döndüğünde, tiyatromuzun 25.yılını kutlayacağız. Kutlamalarla ilgili bir sürü aktiviteler planladık. Örneğin; 25. yılımıza yakışan “Fosforlu Cevriye” adlı müzikali sahneleyeceğiz. Çocuklara yönelik “Çirkinim işte kime ne?” adlı oyunu sahneye koyacağız. Bir hafta boyunca “Belediye Tiyatroları Buluşması’nı” düzenleyeceğiz. Çeşitli söyleşiler atölye çalışmaları yapılacak. Karşıyaka Belediye Tiyatrosu 25.yıl katalogu hazırlanacak. Seyircilerimizle bir an önce buluşmak istiyoruz.
TİYATRO, İNSANI RAHATLATIR!
-Sizce tiyatro toplumsal olarak bir işe yarar mı?
Tiyatroyu eğlence olarak görmemeliyiz. Tiyatro toplumu yönlendiren bir etkendir. Tiyatro muhaliftir, şekillendiricidir, düşündürücüdür. Tiyatrodan insanoğlunun yararlanacağı çok şey var. Tiyatro iyidir, insana iyi gelir, rahatlatır…
TİYATRO, SEYİRCİSİYLE VARLIĞINI SÜRDÜRÜR
-Pandemi sürecinde ekonomik sıkıntılar yaşayan tiyatrolar ne yazık ki sahnelerini kapatmak zorunda kaldı. İçinde bulunduğumuz süreci değerlendirdiğimiz zaman sizce tiyatronun gelecekteki durumu ne olacak?
Bilindiği gibi pandemi sürecinde oyunlar oynanamadı. Bu nedenle tiyatro sahipleri ekonomik olarak çok zor duruma düştüler. Uzun bir süre direndiler fakat süre uzayınca birçoğu sahnesini kapatmak zorunda kaldı. Seyircisiz tiyatro düşünülemez. Tiyatro seyirciyle varlığını sürdürür, iç içe nefes nefese beraberce…
‘DESTEK PAKETİ ADİLCE DAĞITILSIN’
-Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sahne destek paketleri oldu. Yapılan değerlendirme sonucunda bazı tiyatrolar bu paketlerden yararlandı bazıları yararlanmadı. Bu destekler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Tam olarak ekonomik destek paket dağılımı adilce yapıldığını söyleyemem. Birçok tiyatro bu dönemde ekonomik olarak sıkıntı yaşadı. Dolayısıyla bu desteğe ihtiyaç duyuldu. Var olan kimi tiyatrolar bu paketten yararlanamadılar. Fakat bildiğim kadarıyla bu süreçte tiyatroyla pek ilgisi olmayan yeni yeni isimler türeyerek bu paketten yararlandılar. Bu yüzden bu ekonomik destek paketinin çok daha adilce dağıtılmasını dilerdim.
-Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ediyorum. Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Seyircimize kavuşmak, tekrar o coşkulu eski günlerimizi yaşayabilmek için bir an önce pandemi sürecinin bitmesini diliyorum.
Zekeriya Hocalar’ın yönettiği oyunlar;
Küçük Büyük Sevgiler, Karım ve Kızım, Hasanaganitsa, Uzun Beyaz Bulut Gelibolu, Yolculuğu Anlatan Öykü, Git-Gel Dolap, Teneke Şövalyeler, Aman Ne Hoş Haydi Karına Koş, Enayi, Kadıncıklar, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Kaç Baba Kaç, Karanlıkta Komedi, Rapunzel, Keşanlı Ali Destanı, Karmakarışık, Müzikli Kent, Ayak Bacak Fabrikası, Zıpçıktı, Yaşasın Gökkuşağı, İsyancılar, Konuşan Hindi, Kaptan John Peoplefox, Aşk Evlerden Uzak, Tersine Dünya, Çirkin Ördek Yavrusu, Ahududu, Çizmeli Kedi, Oyunun Oyunu.
Rol aldığı dizilerden bazıları; Unutma Beni (Kapetan Goran), Hekimoğlu (Ferzan), Sır Kapısı (Osman), Kırık Kanatlar (Binbaşı- Askeri Doktor), Gerçekleşen Rüyalar (Sabri), Kırmızı Işık (Naci), Arka Sokaklar (Şeytan Adem), Kavak Yelleri (Emlakçı Hakan).
Zekeriya Hocalar’ın rol aldığı sinema filmleri;
Kilit (Tiyatro Yönetmeni), Uzaklarda Bir yerde (Baba), Osmanlı Cumhuriyeti (Colonel Eagle)
Zekeriya Hocalar’ın almış olduğu ödüller;
Reviya 1974 Müzik Festivali Ses Yarışması 2.’lik Ödülü, Reviya 1978 Beste 3.’lük Ödülü, Kosova Akorları 1979 Beste 2.’lik Ödülü, Voydan Çernodrinski Pirlepe Makedonya c. Tiyatro Festivali En İyi Oyun Müziği Ödülü (Yolculuğu Anlatan Öykü), 25. Amatör Tiyatro Festivali Yugoslavya Trebinye 1981 Oyunculuk Ödülü, İstanbul Terakki Vakfı Tiyatro Onur Ödülü, 1998 İzmir Valiliği ‘’Yurdumun Ormanları’’ oyunu ile Çevre Ödülü, 1. Özdemir Hazar Tiyatro Ödülü 2001 Yerel Tiyatro Hareketleri Üstün Hizmet Ödülü, Yeşeren Tiyatrosu 2003 (Prizren-Kosova) Yaşam Boyu Başarı Ödülü, 2008 Kosova Türk Sanatçıları Derneği tarafından Yılın Sanatçısı Ödülü. 2014 Direklerarası Tiyatro seyirci ödülü En İyi Yapım ‘’Çizmeli Kedi’’ ‘’Çirkin Ördek Yavrusu’’, 2014 Tiyatro Gazetesi Anadolu Tiyatro Ödülleri ‘’EMEK’’ Özel Ödülü, 2015 Direklerarası Seyirci Ödülleri ‘’Yönetmen Ödülü’’, 2016 Tiyatro Gazetesi 3. Anadolu Tiyatro Ödülleri ‘’Sanatta 40. Yıl Özel Ödülü’’, 2017 ‘’21. Süleyman Brina Balkan Türk Kültürüne Hizmet Ödülü’’.
Bugün enerjin üst düzeyde ve bu durum etrafındaki insanlara da yansıyacak. Yeni projelere atılmak için mükemmel bir zaman dilimindesin. Fikirlerinle dikkat çekebilir, liderlik özelliklerini ön plana çıkarabilirsin. Ancak aceleyle karar verme; her yönüyle değerlendirdiğin takdirde daha sağlam adımlar atabilirsin.İlişkilerde ise, duygusal derinlikler söz konusu olabilir. Sevdiklerinle olan iletişimini güçlendirecek fırsatlar çıkabilir karşına. Duygusal yönünü açığa çıkarmaktan çekinmeyerek, samimiyetle paylaşımlarda bulunmak, bağları kuvvetlendirebilir. Sağlık konularına dikkat etmen gereken bir dönemdesin; dinlenmeye özen göstermelisin. İçsel huzurun için meditasyon ya da doğa yürüyüşleri faydalı olabilir. Günün sonunda, içsel bir tatmin hissi yaşaman mümkün. Her şey senin için bir öğrenme ve gelişim fırsatı olarak karşına çıkacak.
Bugün, hayatın sunduğu konfor alanını derinlemesine sorgulamak isteyebilirsin. Malum, güven arayışı Boğa'nın doğal bir özelliği. Fakat, alışkanlıklarınla yüzleşmek, seni beklenmedik güzelliklerle tanıştırabilir. Finansal konularda dikkatli olman gerekiyor; harcamalarını gözden geçirmek ve bütçeni yönetiminde titiz olmak, gelecekteki kararlılığın adına önemli bir adım olabilir. İlişkilerde ise, içtenlik ve samimiyet ön plana çıkacak. Sevdiklerinle olan bağların, derin anlamlar kazanırken, yeni ve heyecan verici bağlantılar kurma şansın yok değil. Duygusal anlamda, kendini ifade etmenin yollarını arıyorsun; bunu yaparken içten olman, kalbinin sesini duymanı kolaylaştıracak. Yeni bir hobi veya ilgi alanı edinmek, ruhunun tazelenmesine yardımcı olurken, yaşamına renk katabilir. Kendinle barışmak ve huzuru bulmak adına bir adım atmak için uygun bir zamandasın.
Bugün iletişim becerilerin ön plana çıkıyor. Düşüncelerini özgürce ifade etmek için harika bir zaman. Yeni insanlarla tanışmak, fikir alışverişinde bulunmak ve sosyal ortamlarda var olmak seni besleyecek. Öğrenme isteğin artabilir; ilgi duyduğun konularla ilgili bilgi edinmek için hevesli olabilirsin. Arkadaşlarınla geçireceğin zaman keyifli sürprizler getirebilir. Ancak, dağınık düşüncelerin ve çok fazla aktiviteye daldığında dikkatini toparlamakta zorlanabilirsin. Kendine bir odak noktası belirleyerek daha verimli olabilirsin. Romantik ilişkilerde, açık iletişim ve anlayış, gelişmekte olan bir bağın temelini oluşturabilir. İkili ilişkilerdeki yanlış anlamaların üstesinden gelmek için düşüncelerini net bir şekilde aktar. Bugün, sanatsal bir projeye yönelmek, yaratıcılığını besleyecek fırsatlar sunabilir. İçsel dünyana dönüp duygularına zaman ayırmayı unutma.
Işık saçan enerjin ve karizman çevrendekileri etkilemek için mükemmel bir fırsat sunuyor. Kendine güvenin ile beğenilme arzusunu birleştirerek, sosyal ortamlarda adeta parlayabilirsin. Sanatsal yönlerini keşfetmek için harika bir dönemdesin; yaratıcılığın akışkan bir şekilde gelişirken, başkalarının takdirini kazanabilirsin. Ancak, dikkat etmen gereken bir denge var. İlişkilerinde aşırı gurur veya otorite verme isteği, küçük gerginliklere yol açabilir. Empatiyle yaklaşmayı unutma; sevdiklerinle olan bağlantını güçlendirmek için samimiyet ve anlayışla ilerle. Kendi iç dünyana zaman ayırmayı da ihmal etme; biraz yalnız kalmak, içsel huzurunu bulmana yardımcı olabilir. Bugün, kalplerde unutulmaz izler bırakma potansiyelin var.
Detaylara olan düşkünlüğün bugün öne çıkıyor. Küçük ama önemli şeyleri fark etme yeteneğin etrafındaki insanları etkileyebilir. Herhangi bir projede düzen ve sistem oluşturma arzun, başarıya giden yolda sana rehberlik edecektir. Sağlık konularına da zaman ayırmalısın; bedenine nazik bir şekilde yaklaşmak yarar sağlayacak. İletişimdeki netliğin, bazı belirsizlikleri ortadan kaldırmana yardımcı olabilir. Duygusal anlamda ise, sevgiye olan açlığın seni yeni bağlantılara itebilir; karşılaşacağın insanlarla derin ve anlamlı sohbetler gerçekleştirebilirsin. Pragmatik yaklaşımın, iş hayatında sağlam adımlar atmanı sağlayacak. Bugün, her şeyin bir denge içerisinde olması gerektiğini hatırlamanda fayda var.
Denge arayışın, ilişkilerinde ve sosyal yaşamında kendini daha da belirgin hale getirecek. Başkalarıyla olan etkileşimlerin seni yeniden şekillendirecek; empati yeteneğin bu dönemde ön planda olacak. Yalnız kalmaktan korkma, kendi iç dünyana bir yolculuk yaparak, içsel huzurunu bulabilirsin. Estetik ve güzellik arayışında bulunmak, ruh halini olumlu etkileyecek. İş ve kişisel projelerine yönelirken daha yaratıcı fikirler üretebilir, sanatsal faaliyetlere yönelebilirsin. Aniden ortaya çıkan fırsatlar beni cezbedecek, hemen harekete geçmeyi unutma. Sağlığına dikkat etmeyi ihmal etme, beden ve zihin dengesini sağlamak için yürüyüş veya meditasyon gibi ritüeller yapabilirsin. Unutma, sürdürdüğün tüm ilişkilerde samimiyet ve sadakat, senin gerçek gücün olacak.
Derin tutkular ve yoğun duygular içinde yüzüyorsun. İçsel değişimlerin seni güçlü bir kapasiteyle donatıyor. Başkalarının düşüncelerine karşı duyarlılığın artmışken, empatik yeteneklerin de bir o kadar güçleniyor. Gizli kalmış gerçeklerin gün yüzüne çıkmasıyla birlikte, ilişkilerinde derin bir anlayış ve bağ kurma fırsatın var. Kendini ifade etme biçiminde cesur adımlar atabilirsin, bu da seni daha da özgüvenli kılacak. Aşk alanında tutku dolu anlar seni bekliyor. Eğer bir ilişkin varsa, partnerinle paylaştığın duygusal derinlik artabilir, yenilikler ve sürprizler gündeme gelebilir. Bekar olanlar içinse, geçmişten gelen birinin yeniden görüşme teklifinde bulunma ihtimali var. Karar almadan önce içsel sesini dinlemekte fayda var.Kariyerinde bazı değişiklikler söz konusu olabilir; yeni projeler ve fırsatlar kapını çalabilir. Ancak, detayları ve zorlukları göz ardı etme, düşüncelerini netleştirerek adım atmalısın. İş birlikleri ve ortak çalışmalar ilerlemeni hızlandırabilir. Sağlık durumuna dikkat etmelisin; bedensel ihtiyaçlarına yönelik yaklaşımını gözden geçirmen faydalı olabilir. Kendine zaman ayırmayı unutmaman, zindeliğini artıracak ve ruhsal dengeyi sağlamana yardımcı olacak. Unutma, değişim rüzgarları seni daha iyi bir yarına taşıyacak.
Bugün, yeni düşüncelere ve ilham verici deneyimlere açık olacaksın. Tarzın ve fikirlerin ile çevrende dikkat çekebilirsin. Sosyal etkileşimlerin bol, önemli görüşmeler yaparak yeni bağlantılar kurabilirsin. Farklı kültürlere ve bakış açılarına olan merakın seni keşfe çıkarmaya davet ediyor. Yine, cesaretinle risk alabilir, yenilikler deneyimleyebilirsin. İçsel bir huzur ve denge arayışında, meditasyon ya da doğa yürüyüşleri faydalı olabilir. Aşk hayatında ise spontane anlar seni bekliyor, duygularını serbest bırak ve akışa güven. Unutma, yaşamda güzellikler ve sürprizler kaçınılmazdır.
Bugün kararlılığın ve disiplininin ön planda olacağı bir gün. Hedeflerine ulaşmak için adım atmak adına mükemmel bir zaman dilimindesin. Sorumluluklarını yerine getirme konusunda kendini güçlü hissedeceksin; bu da çevrendekilere güven verecek. İş hayatındaki projelerini gözden geçirip yeni stratejiler geliştirmek isteyebilirsin. Sosyal ilişkilerdeki dengeleri korumak, sabırlı tavrınla mümkün. Duygusal olarak kendini sorgulamak istemen, içsel bir büyüme fırsatı sunabilir. Yüreğinin sesine kulak vererek, kişisel ilişkilerinde sağlam temeller inşa edebilir, derin bağlar oluşturabilirsin. Sağlık konularında dikkatli olmalı, kendine zaman ayırmayı unutmamalısın. Gürültü ve karmaşadan uzak durup, huzurlu anlar yaratabileceğin mekanlar aramak faydalı olacaktır.
Bugün, yenilikçi fikirlerin ve alışılmadık yaklaşımların ön planda olacağı bir gün. Zihnindeki düşünceleri ifade etme konusunda kendini özgür hissedeceksin. Sosyal çevrenle yapacağın sohbetler, seni yeni bakış açılarına yönlendirebilir. Belki de beklenmedik bir ilham kaynağı ile karşılaşacaksın. Kalabalıklar içinde kendini rahatça ifade etmek isteyebilirsin; bu, ilişkilerini güçlendirecek ve bağ kurmanı kolaylaştıracak. Anlık gelişmelere açık olmalısın, çünkü sürpriz fırsatlar kapını çalabilir. İçsel özgürlüğün ve bağımsız ruhun, etrafındaki insanlara da ilham verecek. Neşeni ve özgünlüğünü koruyarak, günlük rutininden farklı bir yola sapmak isteyebilirsin. Hayatındaki sıradanlığı kırmak için mükemmel bir zaman dilimi. Özgünlüğünü yaşaman gereken bir dönemdesin, bunu fırsata çevir.
başkalarının soğuk gerçekleriyle yüzleşmek zorunda kalabilirsin. Hayalperest doğanın seni bulutların üstüne çıkarırken, ayaklarının yere sağlam basmasına olanak tanımalısın. Biraz içe dönüş yapılması, düşüncelerinle yüzleşmek, huzur arayışında sana yardımcı olacak. İlişkilerde sevgi dolu bir yaklaşım sergilemek, karşındakilere sunacağın destekle aranızdaki bağı güçlendirebilir. Bugün özlem, aşk ve romantizmin tatlı bir kombinasyonu seni çevreleyecek; bu fırsatları değerlendirerek değer verdiğin insanlara sürprizler yapabilirsin. Kendine bir parça zaman ayırarak, gözlemlerini ve hislerini kağıda dökmeyi deneyebilirsin; bu, ruhsal dinginliğini sağlamak için harika bir yol olacaktır.
