İzmir Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nun emektar ismi Zekeriya Hocalar ile 25 yıllık mesleki deneyimini, pandemi sürecinde tiyatro topluluklarının yaşadığı zorlukları ve tiyatronun gelecekteki durumu konuştuk.
SERAP ATKAN- Yugoslavya Prizren doğumlu olan Zekeriya Hocalar, bol ödüllü ve nitelikli oyunlarıyla kendisini tiyatroya adamış bir insan… 1996’dan bu yana Karşıyaka Belediye Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmenliğini üstlenen Hocalar, “25. yılımızda bu şehrin en köklü tiyatrolarından biri olarak hedeflerimizi gerçekleştirmenin haklı gururunu yaşıyoruz.” diyor.
Öte yandan ülkemizde tiyatronun geldiği noktaya değinen Hocalar, iktidara ve yerel yönetimlere, sahne oyuncuları için destek çağrısında bulunuyor. Hocalar, “Tiyatronun gelişimi için devletin ve yerel yönetimlerin daha duyarlı olması gerekir” diyor.
İşte röportajın tamamı;
-Zekeriya Hocalar kimdir? Tiyatroya ne zaman başladı?
1955 yılında (Yugoslavya) Kosova-Prizren’de doğdum. 1972 yılında sanat hayatına müzikle başladım, tiyatroyla devam ettim. Seslendirdiğim parçalar, besteler ile tiyatro oyunlarına yapmış olduğum müziklerle ve oyunlarımla göstermiş olduğum performansla Yugoslavya’nın en önemli festivallerinde birincilik ve çeşitli dereceler kazandım. 1977 yılında Prizren Kültür evi Türk Dramı’nda ilk tiyatro çalışmalarına başladım. Dört yıl aralıksız süren çalışmalardan sonra 1981 yılında Üsküp Halklar Tiyatrosu Türk Dramı’nda profesyonelliğe adım attım. Şimdiye kadar 70’e yakın oyunda rol aldım. 1991 yılında Türkiye’ye yerleştim. 1991-1996 yılları arası İstanbul’da bulunduğum süre içerisinde Gökkuşağı Çocuk Tiyatrosu ve Balkan Sanat Tiyatrosu’nu kurarak çeşitli oyunlar sahneledim. 1996 yılında Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nda yönetmenliğe başladım. Bugüne kadar çeşitli sahnelerde 80’e yakın oyun yönettim.
-Karşıyaka Belediye Tiyatrosu olarak yola çıkış hikâyenizden, belediye tiyatrosunun geçmişten günümüze işleyişinizden söz eder misiniz?
1996 Yılının Mart ayında İstanbul Balkan Sanat Tiyatrosu olarak Karşıyaka Belediyesine konuk olduk. Yönetmenliğini yapmış olduğum “Hasanaginitsa” adlı oyunu Karşıyaka Nikâh sarayında iki akşam üst üste oynadık. Tiyatro severler tarafından oyun çok beğenildi. Dönemin çok değerli Belediye Başkanı merhum A. Kemal Baysak Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nda yönetmen olarak çalışmam için öneride bulundu. Ben de bu teklifi büyük bir memnuniyetle kabul ettim.
Haziran 1996 yılında Karşıyaka-Bostanlı Güzel Sanatlar parkında temel oyunculuk üzerine tiyatro kursu çalışmalarına başladık. 10-14,15-25 yaş grubu için yapılan duyuruya 400 kadar kişi müracaatta bulundu. Aralarında yetenekli olanı seçip yolumuza devam ettik. Bu çalışmalar her yıl aralıksız günümüze kadar devam etti. Ses, ritim, beden dili, diksiyon, doğaçlama, rol, mimik, karakter üzerine üç ay boyunca çalışmalarımız sürdü. Dönem sonunda kursiyerler hünerlerini bir gösteri ile taçlandırdılar.
Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nun hedefinde, erken yaşta temel oyunculuk eğitimi ile buluşturduğumuz öğrencilerimizi hayata hazırlamak vardır. Amatör ruhla, tiyatroyu sürdürmek, karşılık beklemeden sevgi ve emek vermek, her oyuncumuzu iş hayatında başarılı bir profesyonel, evinde sevgi dolu bir anne-baba, okulda parlayan bir öğrenci yapmıştır. Tüm bu süreçte ayırt edici en güçlü yönümüz; dünyada sayılı örneği olan çocuklarla, çocuk tiyatrosu yapmaktır.
ÜLKEMİZDE TİYATROYA, YETERİNCE ÖNEM VERİLMİYOR
-Tiyatroya 40 yılınızı adamış birisiniz. Ülkemizde tiyatronun geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tiyatroya yeterince önem verilmediğini, yeteri kadar yatırım yapılmadığını görüyorum. Bu kadar büyük nüfusa sahip bir ülkede çok daha fazla sahnenin olması gerektiğini düşünüyorum. Mesela GSF’den mezun olan öğrencilere istihdam yaratılması gerekir. Bence tiyatronun gelişimi için devletin ve yerel yönetimlerin daha duyarlı olması gerekir.
HERŞEYE RAĞMEN ÇALIŞMALARIMIZI SÜRDÜRDÜK
-Salgın sürecini değerlendirdiğinizde, Karşıyaka Belediye Tiyatrosu bu dönemden sizce nasıl etkilendi?
Salgın sürecinde herkes gibi Karşıyaka Belediye Tiyatrosu da olumsuz etkilendi. Çalışmalarımızı sürdüremedik, oyunlarımızı oynayamadık. İzleyicilerimize ulaşmak için dijital platformu kullandık. Eski oyunlarımızı dijital ortamda yayınladık. Meslektaşlarımızla işbirliği içerisinde bulunduk. Bu ortamlarda düzenlenen festivallere katıldık. Oyuncularımızın gelişimi için çeşitli konularda kısa videolar hazırlayıp seyircilerimize sunduk. Yine de bu yapılanlar salondaki gibi oyuncu-seyirci iletişimindeki hazzı vermiyor ne yazık ki…
SEYİRCİLERİMİZLE BİR AN ÖNCE BULUŞMAK İSTİYORUZ
-Bundan sonraki planlamanız nasıl olacak? Karşıyakalı tiyatro severleri neler bekliyor?
Salgın dönemi bittiği takdirde ya da her şey normale döndüğünde, tiyatromuzun 25.yılını kutlayacağız. Kutlamalarla ilgili bir sürü aktiviteler planladık. Örneğin; 25. yılımıza yakışan “Fosforlu Cevriye” adlı müzikali sahneleyeceğiz. Çocuklara yönelik “Çirkinim işte kime ne?” adlı oyunu sahneye koyacağız. Bir hafta boyunca “Belediye Tiyatroları Buluşması’nı” düzenleyeceğiz. Çeşitli söyleşiler atölye çalışmaları yapılacak. Karşıyaka Belediye Tiyatrosu 25.yıl katalogu hazırlanacak. Seyircilerimizle bir an önce buluşmak istiyoruz.
TİYATRO, İNSANI RAHATLATIR!
-Sizce tiyatro toplumsal olarak bir işe yarar mı?
Tiyatroyu eğlence olarak görmemeliyiz. Tiyatro toplumu yönlendiren bir etkendir. Tiyatro muhaliftir, şekillendiricidir, düşündürücüdür. Tiyatrodan insanoğlunun yararlanacağı çok şey var. Tiyatro iyidir, insana iyi gelir, rahatlatır…
TİYATRO, SEYİRCİSİYLE VARLIĞINI SÜRDÜRÜR
-Pandemi sürecinde ekonomik sıkıntılar yaşayan tiyatrolar ne yazık ki sahnelerini kapatmak zorunda kaldı. İçinde bulunduğumuz süreci değerlendirdiğimiz zaman sizce tiyatronun gelecekteki durumu ne olacak?
Bilindiği gibi pandemi sürecinde oyunlar oynanamadı. Bu nedenle tiyatro sahipleri ekonomik olarak çok zor duruma düştüler. Uzun bir süre direndiler fakat süre uzayınca birçoğu sahnesini kapatmak zorunda kaldı. Seyircisiz tiyatro düşünülemez. Tiyatro seyirciyle varlığını sürdürür, iç içe nefes nefese beraberce…
‘DESTEK PAKETİ ADİLCE DAĞITILSIN’
-Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sahne destek paketleri oldu. Yapılan değerlendirme sonucunda bazı tiyatrolar bu paketlerden yararlandı bazıları yararlanmadı. Bu destekler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Tam olarak ekonomik destek paket dağılımı adilce yapıldığını söyleyemem. Birçok tiyatro bu dönemde ekonomik olarak sıkıntı yaşadı. Dolayısıyla bu desteğe ihtiyaç duyuldu. Var olan kimi tiyatrolar bu paketten yararlanamadılar. Fakat bildiğim kadarıyla bu süreçte tiyatroyla pek ilgisi olmayan yeni yeni isimler türeyerek bu paketten yararlandılar. Bu yüzden bu ekonomik destek paketinin çok daha adilce dağıtılmasını dilerdim.
-Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ediyorum. Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Seyircimize kavuşmak, tekrar o coşkulu eski günlerimizi yaşayabilmek için bir an önce pandemi sürecinin bitmesini diliyorum.
Zekeriya Hocalar’ın yönettiği oyunlar;
Küçük Büyük Sevgiler, Karım ve Kızım, Hasanaganitsa, Uzun Beyaz Bulut Gelibolu, Yolculuğu Anlatan Öykü, Git-Gel Dolap, Teneke Şövalyeler, Aman Ne Hoş Haydi Karına Koş, Enayi, Kadıncıklar, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Kaç Baba Kaç, Karanlıkta Komedi, Rapunzel, Keşanlı Ali Destanı, Karmakarışık, Müzikli Kent, Ayak Bacak Fabrikası, Zıpçıktı, Yaşasın Gökkuşağı, İsyancılar, Konuşan Hindi, Kaptan John Peoplefox, Aşk Evlerden Uzak, Tersine Dünya, Çirkin Ördek Yavrusu, Ahududu, Çizmeli Kedi, Oyunun Oyunu.
Rol aldığı dizilerden bazıları; Unutma Beni (Kapetan Goran), Hekimoğlu (Ferzan), Sır Kapısı (Osman), Kırık Kanatlar (Binbaşı- Askeri Doktor), Gerçekleşen Rüyalar (Sabri), Kırmızı Işık (Naci), Arka Sokaklar (Şeytan Adem), Kavak Yelleri (Emlakçı Hakan).
Zekeriya Hocalar’ın rol aldığı sinema filmleri;
Kilit (Tiyatro Yönetmeni), Uzaklarda Bir yerde (Baba), Osmanlı Cumhuriyeti (Colonel Eagle)
Zekeriya Hocalar’ın almış olduğu ödüller;
Reviya 1974 Müzik Festivali Ses Yarışması 2.’lik Ödülü, Reviya 1978 Beste 3.’lük Ödülü, Kosova Akorları 1979 Beste 2.’lik Ödülü, Voydan Çernodrinski Pirlepe Makedonya c. Tiyatro Festivali En İyi Oyun Müziği Ödülü (Yolculuğu Anlatan Öykü), 25. Amatör Tiyatro Festivali Yugoslavya Trebinye 1981 Oyunculuk Ödülü, İstanbul Terakki Vakfı Tiyatro Onur Ödülü, 1998 İzmir Valiliği ‘’Yurdumun Ormanları’’ oyunu ile Çevre Ödülü, 1. Özdemir Hazar Tiyatro Ödülü 2001 Yerel Tiyatro Hareketleri Üstün Hizmet Ödülü, Yeşeren Tiyatrosu 2003 (Prizren-Kosova) Yaşam Boyu Başarı Ödülü, 2008 Kosova Türk Sanatçıları Derneği tarafından Yılın Sanatçısı Ödülü. 2014 Direklerarası Tiyatro seyirci ödülü En İyi Yapım ‘’Çizmeli Kedi’’ ‘’Çirkin Ördek Yavrusu’’, 2014 Tiyatro Gazetesi Anadolu Tiyatro Ödülleri ‘’EMEK’’ Özel Ödülü, 2015 Direklerarası Seyirci Ödülleri ‘’Yönetmen Ödülü’’, 2016 Tiyatro Gazetesi 3. Anadolu Tiyatro Ödülleri ‘’Sanatta 40. Yıl Özel Ödülü’’, 2017 ‘’21. Süleyman Brina Balkan Türk Kültürüne Hizmet Ödülü’’.
Bugün enerjin yüksek, tutkuların ve motivasyonun seni harekete geçirecek. Yeni projelere başlamak için ideal bir zaman. İçsel gücünü hissetmek, çevrendeki insanları etkileyebilir ve liderlik vasıflarını ortaya çıkarabilir. Ancak, ani tepkiler vermekten sakınmalısın; düşünmeden hareket etmek, istenmeyen sonuçlara yol açabilir. İletişimde açık ve net olman gereken bir gün. Romantik ilişkilerde de tutku dolu anlar seni bekliyor. Kalbini açmaya ve duygularını ifade etmeye cesaret et! Arkadaşlarınla vakit geçirmek, senin için motivasyon kaynağı olabilir; sosyal çevrenle olan bağlarını güçlendirmek için fırsat yaratmalısın. Unutma, içindeki ateş ve tutku, seni pek çok konuda ileri taşıyabilir.
Huzurlu ve stabil bir gün seni bekliyor. İçsel dinginliğine odaklanarak, kendine zaman ayırmanın keyfini çıkarabilirsin. Aile ve arkadaşlarla yapılan samimi sohbetler, duygusal bağlarını güçlendirecek. Yaratıcı yönlerin ön planda olacak; sanatsal bir projeye yönelmek ya da doğayla iç içe olmak canını besleyecek. Maddi konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin; harcamalarını kontrol altında tutmakta fayda var. Kendini rahat hissetmek için alışveriş yapmayı düşünsen bile, ihtiyacın olanlarla yetinmek daha sağlıklı olacak. Sağlığın da gündemde; spor veya doğa yürüyüşleri ile enerjini yükseltebilirsin. Kendine olumlu bir yatırım yapmayı ihmal etme. Güzel fırsatlar kapını çalacak, sabırlı ol.
İletişim becerilerin ön planda olacak. Sosyal ortamlarda dikkati üzerine çekebilir, yeni bağlantılar kurabilirsin. Fikir alışverişine açık olacağın bir gün. Kısa geziler, yeni deneyimler ve ilginç insanlarla tanışma fırsatları seni bekliyor. Duygusal anlamda kararsızlık hissedebilirsin, derin düşüncelere kapılmadan anı yaşamaya odaklanmalısın. İş veya akademik konularda yaratıcı projeler ortaya çıkarabilirsin, cesaretle ilerle. Kendine güven ve esneklikle bu süreci geçir.
Duygular derinleşiyor, içsel bir keşif yolculuğuna çıkabilirsin. Hassasiyetin artarken, sevdiklerinle olan bağların da güçlenecek. Bu dönemde, geçmişle yüzleşmeler, geçmişte yaşanmış anıların gün yüzüne çıkması olası. Kendini savunmasız hissedebilirsin; bu tamamen doğal. Empati yeteneğin ön planda olacak, başkalarına yardım etme arzusuyla dolabilirsin. Ani gelişmelerle karşılaşmak, seni heyecanlandıracak fakat dağılmaman için içsel dengeyi koruman önemli. Küçük bir sürpriz, yüzünde gülümsemelere yol açacak. Anlık kararlar almaktan kaçın, biraz daha düşünmek sana iyi gelebilir. Günün sonunda, ruhunu besleyecek bir şeyle meşgul olmayı unutma; kendine zaman ayırmak, motivasyonunu artıracak.
Yıldızların pozisyonları, kendine güvenin ve kararlılığın öne çıktığı bir gün geçirmeni müjdeliyor. İçsel gücünü hissedecek ve bu enerjiyi çevrendekilere yansıtacaksın. İkna kabiliyetin yükselebilir; bu, sosyal bağlantıların ve iş ilişkilerin açısından önemli fırsatlar yaratabilir. Hayal gücünle birlikte yaratıcılığını serbest bırakma isteği duyabilirsin. İçindeki lideri ortaya çıkartacak projeler üzerinde çalışmak için mükemmel bir zaman. Kalabalıklar arasında parlayarak, dikkatleri üzerine çekebilirsin; ancak dikkat, egonun şişmesine izin vermemek için dengeyi bulmakta. Kalbinin sesini dinle ve ilişkilerinde samimi bir yaklaşım izle. Bugün, kendinle yüzleşerek derinlere inebilir, duygusal ihtiyaçlarını más derinlemesine keşfetme fırsatını yakalayabilirsin.
Bugün, detaylara olan düşkünlüğün seni olumlu bir şekilde öne çıkarabilir. Çalışma hayatında organize olmaya ve verimliliğini artırmaya odaklanmışken, çevrendeki insanlar da seni bu yönünde takdir edebilir. Tamamen odaklandığın işlerin sonuçlarının tatmin edici olması, kendine olan güvenini tazeleyecek. Sağlık konusunda ise, bedenine daha fazla dikkat etme gerekliliği hissedebilirsin. Küçük ama önemli değişiklikler yapmak, kendini daha enerjik hissetmene yardımcı olabilir. İletişim kurduğun insanlarla arandaki bağın güçlenmesi, ilişkilerine de pozitif bir yansıma getirebilir. Doğru kelimeleri seçerek, düşüncelerini ifade etmekte zorlanmayacaksın; bu, diğerleri üzerinde güçlü bir etki bırakmana olanak tanıyacak. Kendini ifade etme biçiminde alacağın cesur kararlar, hayal ettiğin yola doğru atılan adımlar olabilir. Kendi içsel sesine güvenmeyi unutma.
İlişkilerde dengenin ön planda olduğu bir gün. Yakın çevrendeki insanlarla iletişim kurmak, duygusal paylaşımlar yapmak ve ortak projelere yönelmek için uygun bir zemin mevcut. Yaratıcılığının ve estetik anlayışının öne çıkacağı fırsatlar doğabilir. Eğer bir projede yer alıyorsan, bu projeye olan katkılarının gözle görülür bir şekilde değerlendirildiğini hissedeceksin. Sosyal etkinlikler ve toplantılar, enerjini yükseltme ve iyi ilişki kurma adına harika fırsatlar sunuyor. Kendini ifade etmekten çekinme; başkalarının düşüncelerine açık olmak, sana yeni perspektifler kazandırabilir. Ancak, kararsız kalma eğilimini dengelemek için içgörüne güvenmeyi ihmal etme.Finansal konularda, daha önce düşünmeye başladığın bazı değişiklikleri gerçekleştirmek için doğru bir dönemdesin. Harcamalarına dikkat etmek, gelecekte daha iyi bir kontrol sağlamak adına faydalı olacak. Bugün kendini iyi hissetmek, ruhsal ve bedensel dengeyi sağlamak adına kendine zaman ayırmak da önemli. Estetik ve sanatsal aktivitelere yönelmek, zihinsel ve ruhsal tazelenme sağlayacak. Özgürlük arayışın, seni yeni deneyimlere ve ilham dolu anlara yönlendirebilir.
Derin duyguların yüzeye çıkma zamanı. İçsel değişimlerin ve dönüşümlerin kapısını aralıyorsun. Bugün, geçmişte yaşadıklarınla yüzleşmek ve onları serbest bırakmak adına güçlü bir açılım olabilir. İlişkilerdeki güven duygusu önem kazanırken, sevdiklerinle olan bağların derinleşebilir. Kendini ifade etme isteği artıyor; fikirlerini cesurca paylaşmak ve ruh halini açmak için doğru zaman. Gizli kalmış duygularını açığa çıkarma cesaretini bulabilirsin. Burçlar tam da bu dönemde sezgilerini dinlemeni ve içsel sesine kulak vermeni öneriyor. Yeni fırsatlar kapını çalarken, dönüşüm sürecinde sabırlı olmayı unutma. Hissettiğin yoğun enerjiyi kendine ve çevrene yönlendirmeye çalışmalısın.
Macera arayışın, hayatına enerji katıyor. Bugün, yeni deneyimlere açık olman, seni beklenmedik fırsatlarla buluşturabilir. İnançlarının peşinden gitmek, seni bambaşka ufuklara taşıyacak. Sosyal etkileşimlerin artarken, arkadaşlarınla yapacağın samimi sohbetler, derin bağlar kurmana yardımcı olacak. Değişik düşüncelere ve farklı bakış açılarına karşı açık olmalısın; bu, senin için ufuk açıcı bir tecrübe olacak. Doğa ile iç içe olabileceğin anlar yarat, ruhun bu bağlantıdan beslenmeyi isteyecek. Unutma, özgürlüğün senin için ne kadar önemliyse; sorumluluklarını yerine getirmek de bir o kadar kıymetli. Kendine güven ve sezgilerine kulak ver, yolunu aydınlatan pusula senin içinde mevcut.
Bugün, hedeflerinize odaklanmanız için harika bir enerji var. İş veya sorumluluklar konusunda kararlılığınız sayesinde, zorlukların üstesinden gelme kapasiteniz artıyor. Planladığınız projelerde detaylara dikkat etmek, size önemli fırsatlar sunabilir. Sosyal yaşamda ise, güvendiğiniz kişilerle daha fazla vakit geçirme isteği duyabilirsiniz; bu, zihinsel ve duygusal açıdan güçlü bağlar kurmanıza yardımcı olacak. Kendi iç dünyanıza dönmek için de bir zaman yaratmak faydalı olabilir. Bu dönem, kişisel gelişiminiz için kritik adımlar atmanızı sağlayabilir. Kendinize karşı nazik olun ve stresle başa çıkmak için uygun yöntemler seçmeye özen gösterin. Bağlantılarınızı güçlendirme fırsatlarını iyi değerlendirin; bunlar ileride potansiyel iş birliklerine dönüşebilir. Güçlü iradenizle, karşınıza çıkan her engeli aşma yeteneğine sahipsiniz.
Sosyal etkileşimlerin ön planda olduğu bir dönemdesin, arkadaşlarınla veya toplumsal gruplarla yeni projeler üzerinde çalışmak için harika bir zaman. Yenilikçi fikirlerinle dikkat çekecek, çevrendekilere ilham vereceksin. Beklenmedik durumlar, heyecan verici fırsatların kapını çalmasına neden olabilir. Duygusal olarak özgürleşme arzusu içerisindesin, kendini ifade etmek için daha açık ve cesur olabilirsin. Ancak, başkalarının görüşlerine saygı göstermek de önemli; takım çalışmasında uyum sağlamak için esneklik göstermek gerekecek. İçsel sesine kulak ver, sezgilerin güçlü, bu dönem kişisel gelişim için de oldukça elverişli. Günü kabullerin ve inançların üzerinde düşünerek değerlendirmek ruhsal açıdan da tatmin edecektir.
Bugün, duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir zaman. İçsel dünyana yönelmek, özlem ve hayallerinle bağlantı kurmanın yollarını bulabilirsin. Sanatsal yeteneklerin ön plana çıkarken, yaratıcılığını keşfetmek için harika fırsatlar doğabilir. Empati yeteneğin sayesinde başkalarının duygularına dokunarak ilişkilerini güçlendireceksin. Meditasyon veya doğayla vakit geçirmek ruh halini olumlu yönde etkileyecek. Anlık kriz anlarında sezgilerine güvenmeyi unutma; içsel rehberliğin sana doğru yolu gösterebilir. Ayrıca, geçmişle ilgili düşünceler, geleceğinle ilgili kararlarını şekillendirmene yardımcı olabilir. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme; bu, içsel huzurunu bulmanı kolaylaştıracak.