Deniz subayı bir baba ve terzi bir annenin çocuğu olarak 1938 yılının 28 Mart’ında İstanbul’da dünyaya gelen usta tiyatrocu Genco Erkal, lisede başladığı tiyatro serüveninde 62 seneyi geride bırakarak, tiyatro severlerin kalbinde taht kurdu. ‘Politik tiyatrocu’ olarak bilinen Erkal, sorularımıza samimi yanıtlar verdi…
■ Nasıl bir ailede büyüdünüz? Tanımayanlar için Genco Erkal kimdir?
Tiyatrocuyum. Oyuncu, yönetmen, çevirmen, uyarlayan, yazan… Her dalda emeğim var. 62 yıldır çalışıyorum. Kurduğum Dostlar Tiyatrosu 52 yılını tamamladı. İlkokulu Galatasaray’da, orta ve liseyi Robert Koleji’nde okudum. İstanbul Üniversitesi Psikoloji mezunuyum.
■ Tiyatroya ne zaman ve nasıl başladınız?
Lise yıllarında başladım, üniversitede devam ettim. 1959 yılında Kenter Tiyatrosu’nda profesyonel hayata atıldım. 1969 yılında Dostlar Tiyatrosu’nu kurdum.
■ Sanat hayatınıza etki edenlerin başında şüphesiz Nazım Hikmet geliyor. O’nun şiirlerini de seslendiriyorsunuz. Sizi etkileyen neydi?
Benim gençliğimde Nâzım yasaklıydı. Yıllar sonra ilk kez Kuvayı Milliye kitabı çıktığında beni derinden etkiledi. İşte benim şairim budur dedim. Düşünceleri, yaşamı, yurt sevgisi, gelecek güzel günlere olan sarsılmaz inancı onu benim kahramanım yaptı. Onun yaşayan sözcüsü oldum.
■ Kendinizi politik tiyatrocu olarak ifade ediyorsunuz, politik tiyatroyu nasıl tanımlıyorsunuz?
İnsanlar tiyatroya geldiklerinde ülkemizin ya da insanlığın önemli sorunlarıyla yüz yüze gelsinler istiyorum. Tiyatroda izledikleri, onların yaşamında iz bıraksın, onlara ışıklı bir yol açsın istiyorum.
■ Sosyal medyada düşüncelerinizi ifade ettiğiniz için ifade verdiniz. Bunu bekliyor muydunuz?
Bunu doğal karşıladım. Bu iktidarın muhalefete tahammülü yok. Hemen yaftayı yapıştırıyorlar, ya terörist diyorlar ya FETÖ’cü. Ya da Cumhurbaşkanına hakaret oluyor. Oysa ben yıllardır politik tiyatro yapıyorum. Gelmiş geçmiş bütün iktidarları eleştirdim, elbette bugün de yanlış gördüklerimi eleştireceğim. Aktroller bir şeyler bulup çıkarmışlar, savcılık da soruşturma açmış. Öte yanda ayyuka çıkmış rezaletler için yargı sus pus olmuş.
■ Son günlerdeki mafya-siyaset ve medya üçgenindeki kirli ilişkilerin ifşaatları için ne diyorsunuz?
Kıyamet kopuyor, kirli çamaşırlar pazara dökülüyor, yetkililerden gık çıkmıyor. Yargı bir türlü harekete geçmiyor. Herkes Saray’dan emir bekliyor. Basın deseniz öyle. ‘Aman yurt dışındaki mafya liderine bir şey olmasın da şu rezaletleri öğrenmeye devam edelim’ diyoruz. Yani en büyük, en doğru haber kaynağımız bu şimdi.
Duayen tiyatrocu iki yeni proje üzerinde çalışıyor.
Pandemiden en çok etkilenen sektörün gösteri sanatları olduğunu söyleyen Genco Erkal, “Sanatçılar işsiz kaldı, kiralar ödenemedi, borçlar birikti. Devletin ilgisizliği de ayrı bir konu. Ufak tefek destekler yapıldıysa da onlar genelde yandaş topluluklara gitti, gerçek sanata, muhalif kesime uzak duruldu” diye konuştu.
“İzleyicimizin bizi yalnız bırakmadığını görmek bizlere heyecan ve mutluluk veriyor.”
‘Dediğim gibi bugün tiyatronun rakibi çok. Akıllı telefonlar, internet, sosyal medya, binlerce kanal var. Büyük şehirlerin trafik sorunları yüzünden, işten çıkıp akşam eve ulaşmak bir mesele. Eve gidince aç televizyonu, gir internete, bedavadan izlenebilecek binlerce eğlence var. Böyle bir dönemde tiyatronun hâlâ ilgi çekmesinin nedeni izleyiciyle, dolaysız, yakın iletişim kurmasına bağlıdır. Bence hiçbir gösteri biçimi tiyatronun yerini tutamaz. Genç kuşakların tiyatroya ilgisi beni mutlu ediyor.’
Genco Erkal, “Hayranı olduğum Ahmed Arif’in şanına yakışacak bir gösteri olması için gece gündüz çalışıyoruz” dedi.
Son projesinden bahseden Genco Erkal, şunları söyledi: “Ahmed Arif, şiirimizin doruk noktalarından biridir. Onun şiirlerinden Ahmet Kaya, Rahmi Saltuk, Grup Ekin’in bestelediği şarkıların yanı sıra Ercan ve Gökhan Çağıran’ın besteleriyle zenginleşen bir gösteri hazırladım. Şiirleri ben yorumluyorum. Şarkılarda ilk kez tiyatro izleyicisiyle buluşacak olan değerli Ercan ve Gökhan kardeşleri tanıyacağız. Kadıköy, Selamiçeşme Özgürlük Parkı’nda 1 Temmuz akşamı izleyici karşısına çıkacak.”
Bugün tutkularının peşinden koşmanın zamanı. Enerji dolu bir gün seni bekliyor; yenilikler ve cesur adımlar atmak için ilham alabilirsin. İçsel motivasyonun yüksek olacak, hedeflerine yönelik net bir vizyon geliştirebilirsin. Sosyal çevrende dikkat çekici bir aura sergileyerek başkalarının ilgisini üzerinde toplayacaksın. Ancak, düşüncelerini net bir şekilde ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; yanlış anlaşılmalar, beklemediğin sorunlara yol açabilir. Fiziksel aktivitelere zaman ayırarak enerjini dengeleyebilirsin. Şimdi, arzularının peşinden koşmak için mükemmel bir zaman dilimindesin; tereddüt etme ve harekete geç!
Bugün içsel huzur arayışında olacaksın. Güne başlarken dingin ve kararlı bir ruh hali seni karşılayabilir. Yalnız kalmak isteyebilirsin; bu durum, düşüncelerini toparlamana yardımcı olacak. Maddi konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin; harcama yapmadan önce iyi düşünmelisin. İkili ilişkilerde samimiyet ve açıklık ön planda olacak. Sevdiğinle derin sohbetler gerçekleştirebilir, geçmişe dair güzel anılarınızı tazeleyebilirsin. Bu, ilişkiniz için yenileyici bir etki yaratacaktır. Cömertliğin ve sadakatin, çevrendeki insanlarla arandaki bağı güçlendirecek ve daha derin bir anlayışa ulaşmanı sağlayacak. Kendine ve sevdiklerine zaman ayırmayı unutma; bu, enerji toplamanı kolaylaştıracak. Yaratıcılığını ifade edebileceğin yeni yollar keşfedebilirsin; belki bir sanat dalında yeni bir hobi edinmek sana iyi gelebilir. Kendini ifade etmekte zorlandığın yerlerde cesur adımlar atmak, içsel gücünü ortaya çıkaracak. Doğayı ve sanatı bir araya getiren etkinliklere katılmak, ruhunu besleyecek. Unutma, senin doğana uygun olan bu deneyimler, günlük yaşamına renk katacak.
Bugün iletişim becerilerin parlayacak. Farklı insanlarla yapacağın konuşmalar senin için hem ilham verici hem de eğlenceli olacak. Zihnindeki karmaşık düşünceler netleşebilir, yeni fikirlerin havada uçuştuğunu hissedebilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almayı arzulayabilir, arkadaşlarınla keyif dolu anlar paylaşabilirsin.Duygusal olarak kendini rahat ve özgür hissetmen, başkalarıyla kurduğun bağların daha derinleşmesini sağlayacak. Ancak, ani değişimlere açık olmalı ve planlarını esnek tutmalısın. Bir sürpriz ya da beklenmedik bir gelişme, günün akışını değiştirebilir. Çevrendeki insanların bakış açılarına açık olman, seni daha anlayışlı ve empatik biri yapacak. Kendini ifade etmek için daha yaratıcı yollar keşfetmek, içinde bulunduğun ruh halini olumlu bir şekilde etkileyecek. Öğrenme isteğin ve merakın, seni yeni aktivitelerin içine çekebilir. Fakat, aşırı bilgi yüklemesi yapmamaya dikkat etmelisin; zihin dinlendirilmelidir. Anlık zevkler ve keyifli sohbetler, ruhunu besleyecek.
Bugün, yaratıcılığınız ve karizmanız etrafınızdakileri etkileme potansiyeline sahip. Sosyal çevrenizde dikkat çekebilir, fikirlerinizi cesurca paylaşabilirsiniz. İçsel gücünüz, planlarınıza olan bağlılığınızla birleşince, başarıyı getirecek hamlelerde bulunabilirsiniz. Ancak, egonuzu dengelemek önem taşıyor; başkalarını dinlemeye açık olmalısınız. Kendinizi ifade etme isteği ile başarılı bir iletişim kurmak, ilişkileri güçlendirebilir. Romantik hayatta ise sürpriz bir gelişme, heyecan katabilir. Eleştirilere karşı daha sabırlı olun, bu sayede huzurlu bir atmosfer yaratabilirsiniz. Kendi potansiyelinizi keşfetmek ve ifade etmek için harika bir gün!
Detaylara odaklanacağın, sistematik düşünce tarzını ön planda tutacağın bir gün. Yapman gereken işlerde, planlı ve organized bir yaklaşım benimsersen başarılı olacaksın. Sağlığın konusunda dikkatli olmalı, bedenine iyi bakmalısın. Etrafındaki insanlarla iletişimini güçlendirmek, ilişkilerinde olumlu sonuçlar doğurabilir. Bir arkadaşınla ya da ailenle paylaşacağın içten bir sohbet, ruhunu besleyebilir. Kendine yönelik eleştirilerde dahi başkalarına karşı empati geliştirmek, ruhsal huzurunu artıracak. Yaratıcı projelere yönelmek için ilham alabileceğin bir dönemdesin; hayal gücünü özgür bırak. Unutma ki, her detay senin elinde şekil alabilir.
Sosyal ilişkilerde harika bir gün seni bekliyor. Arkadaşlarınla keyifli etkinlikler planlayabilir, yeni insanlarla tanışabilirsin. Duygusal denge ve uyum arayışın bu dönemde ön planda olacak. Başkalarının düşüncelerine duyduğun ilgi, senin için önemli ve derin bir anlam taşıyor. Sanatsal projelerle ilgilenmek ya da estetik konularda yaratıcı düşünce içinde olmak, ruhunu besleyecek. Duygusal olarak kendini ifade etmekte zorlanabilirsin, bu nedenle içsel olarak hissettiklerini açıkça paylaşmaya çalış. Günün sonunda, seni saran pozitif enerjiyi hissedeceksin. Denge kurmak ve uyum sağlamak üzerine inşa ettiğin tüm ilişkilerde tatmin edici sonuçlar alman mümkün. Her şeyin uyum içinde ilerlemesi için biraz sabırlı olman gerekebilir.
Bugün hislerin derinliğiyle yüzleşeceğin, içsel sorgulamalara yönelmek için ideal bir zaman. İş ve özel hayatındaki dinamikler arasında denge bulmak, güçlü sezgilerinle mümkün olacak. Karşılaştığın zorluklar, seni daha derin bir anlayışa yönlendirecek. Kimi ilişkilerdeki bağların güçlenirken, bazılarını sorgulamak isteyebilirsin. Kendine karşı dürüst olman, dönüşüm sürecini hızlandıracak. Maddi konularda dikkatli adımlar at, yapıcı eleştirilerden faydalanarak ilerlemekte yarar var. Bugün, sevdiklerinle derin sohbetler ve paylaşım anları yaşayabilirsin; duygusal bağlarınızı kuvvetlendirecek bu deneyimlerden kendine yeni içgörüler çıkar. Unutma, içinde bulunduğun anın kıymetini bilmek, ruh kaliteni yükseltecek.
Hareketli bir gün seni bekliyor. İçindeki macera ruhu bu dönemde daha da güçleniyor. Yeni fikirler ve projeler üzerinde yoğunlaşma isteği, ilgini ve enerjini yüceltirken, farklı bakış açıları geliştirmene yardımcı olacak. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, yeni bağlantılar kurman için fırsatlar sunabilir. Belki de beklenmedik bir davet alabilirsin; bu, seni heyecanlandıran bir deneyime dönüşebilir. Kişisel hedeflerine odaklanırken, içsel huzurunu da korumayı unutma. Gelecek hakkında daha iyimser olmanı sağlayacak fırsatlar kapını çalabilir. Risk almayı ve konfor alanından çıkmayı deneyimle, çünkü bu, büyümene en önemli katkıyı sağlayacak. Yine de, hızlı kararlar almadan önce biraz durup düşünmekte fayda var; sezgilerine güven, doğru yolu bulmanda yardımcı olacaktır.
Bugün, sorumluluklar ve kariyer odaklı düşünceler ön planda. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlı ve disiplinli bir yaklaşım sergileyebilirsin. İşle ilgili konularda önemli gelişmeler yaşanabilir; bu da gerçekleştirmek istediğin projelerin hız kazanmasına olanak tanır. Ancak, aşırı çalışmak yerine dengeyi bulmaya özen göstermelisin. Ailevi ilişkilerde ise daha anlayışlı ve empatik bir tutum benimsemek, bağlarını güçlendirecek. Sağlığına dikkat etmen önemli; gerek bedensel, gerekse ruhsal olarak kendine zaman ayırmalısın. İçsel huzurun, başarılı olmanın anahtarı olacak. Geleceğe yönelik planlarını gözden geçirirken, esnek olmayı unutmamalısın. Dikkatini dağıtan unsurları geride bırakmak, daha odaklı bir şekilde ilerlemene yardımcı olacak. Kendine güven ve kararlılıkla adım at.
Bugün, özgürlük arayışın ön plana çıkıyor. Toplumsal olaylar ve arkadaş çevren ile ilgili yenilikçi fikirler geliştirmek isteyebilirsin. Bağlantılarını güçlendirmen, geleceğe dair umut ve ilham verebilir. Aniden ortaya çıkan fırsatlar, yeni projelere yönelmeni sağlayabilir. İçsel sezgilerin oldukça kuvvetli; bu nedenle duygu ve düşüncelerini samimiyetle ifade etmekten çekinme. Sosyal ortamlarda dikkat çekebilir, ilgi odağı olabilirsin. Ancak, fikir ayrılıklarına açık olman sana yeni bakış açıları kazandıracak. Esneklik ve adaptasyon, bu dönemde senin en büyük yardımcıların olacak. Geçmişte yaşananları gözden geçirip, geleceğin için sağlıklı kararlar almaya odaklanmalısın. Bugün kendine yatırım yapmayı unutma; yarın için sağlam temeller atabilirsin.
Duyguların derinlere dalma zamanı. İçsel dünyanın zenginliklerini keşfetmek için bir fırsat sunuluyor. Sanat ve yaratıcılık alanında ilham dolu anlar yaşayabilirsin. Hayal gücünün sınırlarını zorlamak, seni yeni fikirlere götürebilir. İletişim kurarken karşındaki insanlarla empati kurmak, benzersiz bağlar oluşturmanı sağlayacak. Duygusal olarak hassas olabilirsin, bu yüzden hislerine dikkat et ve kendini koruma altına al. Birikmiş duyguları paylaşmak, seni rahatlatacak. İçindeki sesi dinle ve güven. Farkında olmadan başkalarına ilham verebilir, onların hayatlarında bir fark yaratabilirsin. Umut dolu bir gün seni bekliyor.