1
Deniz subayı bir baba ve terzi bir annenin çocuğu olarak 1938 yılının 28 Mart’ında İstanbul’da dünyaya gelen usta tiyatrocu Genco Erkal, lisede başladığı tiyatro serüveninde 62 seneyi geride bırakarak, tiyatro severlerin kalbinde taht kurdu. ‘Politik tiyatrocu’ olarak bilinen Erkal, sorularımıza samimi yanıtlar verdi…
■ Nasıl bir ailede büyüdünüz? Tanımayanlar için Genco Erkal kimdir?
Tiyatrocuyum. Oyuncu, yönetmen, çevirmen, uyarlayan, yazan… Her dalda emeğim var. 62 yıldır çalışıyorum. Kurduğum Dostlar Tiyatrosu 52 yılını tamamladı. İlkokulu Galatasaray’da, orta ve liseyi Robert Koleji’nde okudum. İstanbul Üniversitesi Psikoloji mezunuyum.
■ Tiyatroya ne zaman ve nasıl başladınız?
Lise yıllarında başladım, üniversitede devam ettim. 1959 yılında Kenter Tiyatrosu’nda profesyonel hayata atıldım. 1969 yılında Dostlar Tiyatrosu’nu kurdum.
■ Sanat hayatınıza etki edenlerin başında şüphesiz Nazım Hikmet geliyor. O’nun şiirlerini de seslendiriyorsunuz. Sizi etkileyen neydi?
Benim gençliğimde Nâzım yasaklıydı. Yıllar sonra ilk kez Kuvayı Milliye kitabı çıktığında beni derinden etkiledi. İşte benim şairim budur dedim. Düşünceleri, yaşamı, yurt sevgisi, gelecek güzel günlere olan sarsılmaz inancı onu benim kahramanım yaptı. Onun yaşayan sözcüsü oldum.
■ Kendinizi politik tiyatrocu olarak ifade ediyorsunuz, politik tiyatroyu nasıl tanımlıyorsunuz?
İnsanlar tiyatroya geldiklerinde ülkemizin ya da insanlığın önemli sorunlarıyla yüz yüze gelsinler istiyorum. Tiyatroda izledikleri, onların yaşamında iz bıraksın, onlara ışıklı bir yol açsın istiyorum.
■ Sosyal medyada düşüncelerinizi ifade ettiğiniz için ifade verdiniz. Bunu bekliyor muydunuz?
Bunu doğal karşıladım. Bu iktidarın muhalefete tahammülü yok. Hemen yaftayı yapıştırıyorlar, ya terörist diyorlar ya FETÖ’cü. Ya da Cumhurbaşkanına hakaret oluyor. Oysa ben yıllardır politik tiyatro yapıyorum. Gelmiş geçmiş bütün iktidarları eleştirdim, elbette bugün de yanlış gördüklerimi eleştireceğim. Aktroller bir şeyler bulup çıkarmışlar, savcılık da soruşturma açmış. Öte yanda ayyuka çıkmış rezaletler için yargı sus pus olmuş.
■ Son günlerdeki mafya-siyaset ve medya üçgenindeki kirli ilişkilerin ifşaatları için ne diyorsunuz?
Kıyamet kopuyor, kirli çamaşırlar pazara dökülüyor, yetkililerden gık çıkmıyor. Yargı bir türlü harekete geçmiyor. Herkes Saray’dan emir bekliyor. Basın deseniz öyle. ‘Aman yurt dışındaki mafya liderine bir şey olmasın da şu rezaletleri öğrenmeye devam edelim’ diyoruz. Yani en büyük, en doğru haber kaynağımız bu şimdi.
Duayen tiyatrocu iki yeni proje üzerinde çalışıyor.
Pandemiden en çok etkilenen sektörün gösteri sanatları olduğunu söyleyen Genco Erkal, “Sanatçılar işsiz kaldı, kiralar ödenemedi, borçlar birikti. Devletin ilgisizliği de ayrı bir konu. Ufak tefek destekler yapıldıysa da onlar genelde yandaş topluluklara gitti, gerçek sanata, muhalif kesime uzak duruldu” diye konuştu.
“İzleyicimizin bizi yalnız bırakmadığını görmek bizlere heyecan ve mutluluk veriyor.”
‘Dediğim gibi bugün tiyatronun rakibi çok. Akıllı telefonlar, internet, sosyal medya, binlerce kanal var. Büyük şehirlerin trafik sorunları yüzünden, işten çıkıp akşam eve ulaşmak bir mesele. Eve gidince aç televizyonu, gir internete, bedavadan izlenebilecek binlerce eğlence var. Böyle bir dönemde tiyatronun hâlâ ilgi çekmesinin nedeni izleyiciyle, dolaysız, yakın iletişim kurmasına bağlıdır. Bence hiçbir gösteri biçimi tiyatronun yerini tutamaz. Genç kuşakların tiyatroya ilgisi beni mutlu ediyor.’
Genco Erkal, “Hayranı olduğum Ahmed Arif’in şanına yakışacak bir gösteri olması için gece gündüz çalışıyoruz” dedi.
Son projesinden bahseden Genco Erkal, şunları söyledi: “Ahmed Arif, şiirimizin doruk noktalarından biridir. Onun şiirlerinden Ahmet Kaya, Rahmi Saltuk, Grup Ekin’in bestelediği şarkıların yanı sıra Ercan ve Gökhan Çağıran’ın besteleriyle zenginleşen bir gösteri hazırladım. Şiirleri ben yorumluyorum. Şarkılarda ilk kez tiyatro izleyicisiyle buluşacak olan değerli Ercan ve Gökhan kardeşleri tanıyacağız. Kadıköy, Selamiçeşme Özgürlük Parkı’nda 1 Temmuz akşamı izleyici karşısına çıkacak.”
Güç ve cesaret dolu bir gün; içindeki potansiyeli dışa vurmak için itici bir güç hissedeceksin. Hedeflerin için harekete geçmek ve yeni adımlar atmak konusunda istekli olacaksın. Zorluklar seni durduramayacak. İş ve ilişkiler alanında samimiyet ve doğrudan iletişim ön plana çıkacak. İçinde birikmiş duyguları açığa çıkarmak isteyebilir, düşüncelerini ifade etmekte daha cesur olabilirsin. Aynı zamanda, ruhsal ve fiziksel enerjinin yüksek olduğu bu dönemde, spor ve sağlıklı yaşam konularına yönelmek, kendini daha iyi hissettirebilir. Özgüvenin tavan yapıyor; bu öz güveni sosyal hayata da yansıtmak, yeni bağlantılar kurmana yardımcı olacak. Unutma ki, senin tavrın etrafındaki atmosferi değiştirebilir. Kendine güvenerek ilerlemek, olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Sakin bir gün seni bekliyor. İlişkilerin ve sosyal etkileşimlerin ön planda olacak. Sevdiğin insanlarla vakit geçirmek, aranızdaki bağı güçlendirmek için harika bir fırsat. İş veya finansal konularda dikkatli olman gereken bir zaman dilimindesin; mantığa ve analitik düşünmeye odaklanmak, kararsız kalmanı engelleyecek. Günün ilerleyen saatlerinde dikkatini dağıtan bazı durumlarla karşılaşabilirsin, bu nedenle sabırlı ol ve iç huzurunu korumaya çalış. Sanata veya yaratıcılığa yönelmek, ruhunu besleyecek ve sana ilham verecek. Kendine özen göster ve ruhsal dengeyi sağlamaya özen göster. Unutma, içinde bulunduğun durumları değerlendirmek, sana yeni fırsatlar sunabilir.
Bugün sosyal çevrenle olan bağların güçleniyor. Yeni ve ilginç insanlarla tanışma fırsatları kapını çalabilir. İletişim becerilerin ön planda; düşüncelerini ifade etmekte oldukça başarılı olacaksın. Aynı zamanda merak duygun pekişecek, yeni bilgiler edinmek için hevesli olacaksın. Ancak dikkatli ol, fazla dağınık bir zihinle hareket etme ihtimalin var. Planlarını netleştirmek için biraz zaman ayırmalısın. Mesleki alanda ise bazı fikir çatışmaları yaşanabilir; ancak esnek yaklaşımın bu durumu kolayca çözmeni sağlayacaktır. İçsel huzurun için yakın bir arkadaşınla derin bir sohbet gerçekleştirmek faydalı olabilir. Kendini iyi ifade ettiğin anlar, sana yeni kapılar açma potansiyeli sunacak.
Duygusal derinliklere dalmak, içsel dünyanın kapılarını aralamak için harika bir zaman. Ailevi bağlar ön planda, sevdiklerinle daha fazla vakit geçirmek, geçmişi anmak ve duygusal bağları güçlendirmek isteyebilirsin. Anlık zevkler yerine kalıcı mutluluğu tercih etme arzusu baskın. Kendini koruma içgüdüsü, ne istediğini daha net görmeni sağlıyor. Yüzleşmekten kaçındığın duygular, huzurunu etkileyebilir; kendinle barışık olmak için cesaretle ilerlemek gerekecek. Yaratıcılığı besleyecek aktiviteler, duygularını ifade etmenin harika bir yolu olabilir. İletişim kurarken, samimiyetin yolunu açabilir, karşındaki kişileri derinlere çekmeyi başarabilirsin. Kendini ifade ederken sakin kalmak, tartışmalardan uzak durmana yardımcı olacaktır. Gün sonunda gözden geçireceğin anılar, ruhunu besleyip ona huzur getirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma.
Bugün, kendini sahnede gibi hissedeceğin bir dönemdesin. Enerjin yüksek ve etrafındaki insanlar üzerinde etkileyici bir iz bıraktığın bir gün seni bekliyor. Farklı bir bakış açısıyla olaylara yaklaşmak, insanları etkilemene olanak tanıyacak. Yaratıcılığın doruklarda; bu, sanatsal bir proje ya da hobiye yönelmek için harika bir fırsat.Sosyal ilişkilerin güçleniyor. Arkadaşlarınla yapacağın keyifli sohbetler, yeni iş birlikleri veya ilginç bağlantılar kurmana sebep olabilir. Kendini rahatça ifade etmek için uygun bir ortam bulacaksın. Flört hayatında ise, cesur adımlar atmak için doğru bir zaman dilimindesin. Kalbini açmak, tutkulu bir ilişki başlatmaya yelken açmana yardımcı olabilir.Ancak, dikkat etmen gereken bir konu var; aşırı gurur ve kibir, insanlarla olan ilişkilerinde sıkıntı yaratabilir. Dikkatini başkalarına vermek ve onları dinlemek, arandaki dengeyi korumana yardımcı olacak. Bugünü, içsel gücüne ve tutkunun yaratıcılığına odaklanarak verimli bir şekilde geçirebilirsin. Unutma, kendi ışığını parlatmak için önce başkalarının ışığını desteklemek de önemlidir.
Bugün detaylara olan dikkatin daha da artabilir, bu sayede çözüme ulaşılması zor görünen sorunları bile kolayca aşabilirsin. Etrafındaki insanların ihtiyaçlarını anlama konusunda oldukça başarılı olacaksın; bu durum, ilişkilerine daha fazla derinlik katacak. İş yerinde sıkı bir disiplinle ilerlemen, çevrendekilerin dikkatini çekecek ve takdir toplayacaksın. Kendini ifade ederken ölçülü kalmak faydalı olabilir, zira gün içinde bazı zorluklar, gereksiz tartışmalara yol açabilir. Sağlığınla ilgili ufak tefek değişiklikler yapmak istiyorsan, doğru zaman. İçsel huzurunu koruyarak, sakin kalmak, günün temposunu dengelemeni sağlayacak. Bu süreçte kendine zaman ayırmayı unutma; yeni anlayışlar ve bakış açıları kazanmak seni zenginleştirebilir.
Dengede kalmanın, uyum sağlamanın öneminin vurgulandığı bir dönemdesin. İlişkilerindeki hassas dengeleri korumak, karşı tarafın duygularına saygı göstermek ve empati kurmak için mükemmel bir fırsat sunuyor. Sosyal ortamlarda, sezgilerinle insanları okuyabileceğin bir enerji hakim. Kendini ifade ederken yaratıcı yöntemler bulabilir, düşüncelerini sanatsal bir dille aktararak dikkat çekebilirsin. Özellikle estetik konulara olan ilgin, sanatsal projelerde kendini göstermek için ilham verecek.Finansal konulara yönelik yeni açılımlar göz önünde bulunabilir. Dikkatini çeken fırsatlar, önceki deneyimlerinin getirdiği bilgeliği kullanarak değerlendirilirse, kazançlı hale gelebilir. Ancak harcamalarına dikkat etmeli ve aldatıcı fırsatlara karşı tetikte olmalısın. Kendine güven, içsel huzurunu bulmanı sağlayacak.Dış görünümüne yönelik değişiklik yapma isteğin de artabilir. Bu yön, hem ruh halini dengelemenin hem de kendini daha iyi hissetmenin bir yolu olacak. Aşk hayatında tutkulu bir iletişim dönemi var, duygularını açıkça ifade etmen, ilişkilerin güçlenmesine olanak tanıyabilir. Sevgilinden alacağın destek, seni daha da motive edecek. Kısa seyahatlar veya yeni insanlarla tanışma şansı, sosyal hayatına canlılık katabilir.
Derin duygular ve gizemli bir aura etrafını sarmış durumda. İçsel çatışmaların çözüme kavuşması için sakin bir zihinle ilerlemelisin. Bugün, duygusal derinliğini kullanarak ilişkilerinde daha samimi olabilirsin; bu samimiyet, beklemediğin bir anlayışa kapı açabilir. Kendini ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; başkalarının duygu durumlarına da hassasiyet göstermek, hem senin hem de sevdiklerin için olumlu bir atmosfer yaratabilir. İş ve kariyer anlamında da dikkat çekici fırsatlar karşına çıkabilir, sezgilerine güven. Maddi konularda hesaplı davranmak, ileride rahatlamanı sağlayacak. Göz önünde olmak, bazı sorumlulukları beraberinde getirse de, bu durum senin kendini daha güçlü hissetmene yardımcı olabilir. Marka ve imajına dikkat et, başkalarının gözünde bıraktığın izlenim önem kazanıyor. Geceye doğru huzurlu bir mola vermek için kendine zaman ayırmayı unutma, sağlıklı bir zihin dinlenmeye ihtiyaç duyar.
Bugün, maceracı ruhun derinlerine inme isteği baskın çıkıyor. Yeni yerler keşfetme ve farklı kültürlerle etkileşim kurma arzusuyla dolsun. Ancak, belirsizliklerle karşılaşabileceğin bazı durumlar söz konusu. İçsel rehberine güvenmek, bu süreçte doğru kararlar almanı sağlayabilir. Öğrenmen gereken şeyler var; bilgi açlığında kendini besle ve yeni bilgiler edinmek için zaman ayır. Sosyal ilişkiler açısından da hareketli bir gün seni bekliyor. Eski dostlarla yeniden bir araya gelmek ve yeni bağlantılar kurmak için fırsatlar peşinde koş. Dikkatini sevdiğin konulara odaklaman, zihinsel olarak yenilenmene yardımcı olacak. Yol alırken, içsel sesine kulak ver ve sezgilerine güven. Hareket halindeyken dengeyi sağlamak ise, duygusal huzurunu korumana yardımcı olacak.
Bugün, hedeflerine ulaşmak için gereken disiplini ve kararlılığı sergileyeceğin bir gün. Planlarını gözden geçirip, somut adımlar atmak için mükemmel bir fırsat. Sorumluluk almakta oldukça başarılısın ve bu, çevrendekilerin sana güven duymasını sağlıyor. İş hayatında veya kariyerinde yeni fırsatlar karşına çıkabilir; pes etmemelisin, azimle ilerle. Duygusal açıdan, kendine dönüp içsel huzuru sağlaman gerek. İlişkilerinde açık ve dürüst iletişim maksimum seviyede fayda sağlayabilir. Sevdiklerinle vakit geçirirken, onların ihtiyaçlarını anlamaya çalışmak, bağlarını güçlendirecek. Sağlık açısından ise, bedenine dikkat etmeli ve stresle başa çıkacak yöntemler araştırmalısın. Güne erken başlamak ve fiziksel aktivite, zihinsel sağlığına iyi gelecektir. İçsel dengeyi sağlamak, günün sona erdiğinde kendini daha huzurlu hissetmene yardımcı olacak.
Yeniliklere ve değişime açık bir gün geçiriyorsun. Hayatındaki sıradan akışa meydan okuyarak alışılmadık yollar denemek isteyebilirsin. İş yerinde veya sosyal çevrende özgün fikirlerinle dikkat çekmek için güzel bir fırsat var. İçsel yaratıcı potansiyelini keşfedeceğin anlar yaşayabilirsin. Arkadaş gruplarıyla yapacağın sohbetler, ilham veren fikirlerin ortaya çıkmasına yardımcı olacak. Duygusal derinlemesine inme isteğin, ilişkilerde daha anlamlı bağlar kurmanı sağlayabilir. Kendini ifade etmek için yazılı ya da sanatsal bir yol aramak faydalı olabilir. Sürükleyici hikayeler ve ilginç insanlarla karşılaşarak, sosyal hayatını hareketlendirebilirsin. Gelecek hakkında düşündüğün bu dönem, sana ilham verici hedefler belirleme fırsatları sunabilir. Kendi özgün yolunu bulma arayışında cesaretini artırmaya özen göster. Her şeyin çok yoğun olabileceği bu günlerde durup derin bir nefes almak ve içsel dünyana odaklanmak da seni rahatlatacaktır.
Duygusal derinlikler ve sezgisel yetenekler ön planda. Bugün, içsel dünyanızla bağlantı kurmak için harika bir zaman. Sanatı ve yaratıcılığı ifade etmek, ruh halinizi olumlu yönde etkileyebilir. Başkalarıyla empati kurma yeteneğiniz, sosyal ilişkilerinizi güçlendirecek. Sevdiklerinizle anlam dolu sohbetler, kalp bağlantılarını derinleştirebilir. Ancak dikkatli olun, aşırı duygusal yüklenmeler sizi yıpratabilir. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın; doğayla iç içe olmak veya meditasyon yapmak, ruhunuzun ihtiyaç duyduğu dengeyi sağlayabilir. Yeni bir hobinin peşine düşmek de yenileyici bir etki yaratacak. Unutmayın, hayal gücünüz sınır tanımıyor; bu potansiyeli keşfetmek için cesur olun.
