1
Deniz subayı bir baba ve terzi bir annenin çocuğu olarak 1938 yılının 28 Mart’ında İstanbul’da dünyaya gelen usta tiyatrocu Genco Erkal, lisede başladığı tiyatro serüveninde 62 seneyi geride bırakarak, tiyatro severlerin kalbinde taht kurdu. ‘Politik tiyatrocu’ olarak bilinen Erkal, sorularımıza samimi yanıtlar verdi…
■ Nasıl bir ailede büyüdünüz? Tanımayanlar için Genco Erkal kimdir?
Tiyatrocuyum. Oyuncu, yönetmen, çevirmen, uyarlayan, yazan… Her dalda emeğim var. 62 yıldır çalışıyorum. Kurduğum Dostlar Tiyatrosu 52 yılını tamamladı. İlkokulu Galatasaray’da, orta ve liseyi Robert Koleji’nde okudum. İstanbul Üniversitesi Psikoloji mezunuyum.
■ Tiyatroya ne zaman ve nasıl başladınız?
Lise yıllarında başladım, üniversitede devam ettim. 1959 yılında Kenter Tiyatrosu’nda profesyonel hayata atıldım. 1969 yılında Dostlar Tiyatrosu’nu kurdum.
■ Sanat hayatınıza etki edenlerin başında şüphesiz Nazım Hikmet geliyor. O’nun şiirlerini de seslendiriyorsunuz. Sizi etkileyen neydi?
Benim gençliğimde Nâzım yasaklıydı. Yıllar sonra ilk kez Kuvayı Milliye kitabı çıktığında beni derinden etkiledi. İşte benim şairim budur dedim. Düşünceleri, yaşamı, yurt sevgisi, gelecek güzel günlere olan sarsılmaz inancı onu benim kahramanım yaptı. Onun yaşayan sözcüsü oldum.
■ Kendinizi politik tiyatrocu olarak ifade ediyorsunuz, politik tiyatroyu nasıl tanımlıyorsunuz?
İnsanlar tiyatroya geldiklerinde ülkemizin ya da insanlığın önemli sorunlarıyla yüz yüze gelsinler istiyorum. Tiyatroda izledikleri, onların yaşamında iz bıraksın, onlara ışıklı bir yol açsın istiyorum.
■ Sosyal medyada düşüncelerinizi ifade ettiğiniz için ifade verdiniz. Bunu bekliyor muydunuz?
Bunu doğal karşıladım. Bu iktidarın muhalefete tahammülü yok. Hemen yaftayı yapıştırıyorlar, ya terörist diyorlar ya FETÖ’cü. Ya da Cumhurbaşkanına hakaret oluyor. Oysa ben yıllardır politik tiyatro yapıyorum. Gelmiş geçmiş bütün iktidarları eleştirdim, elbette bugün de yanlış gördüklerimi eleştireceğim. Aktroller bir şeyler bulup çıkarmışlar, savcılık da soruşturma açmış. Öte yanda ayyuka çıkmış rezaletler için yargı sus pus olmuş.
■ Son günlerdeki mafya-siyaset ve medya üçgenindeki kirli ilişkilerin ifşaatları için ne diyorsunuz?
Kıyamet kopuyor, kirli çamaşırlar pazara dökülüyor, yetkililerden gık çıkmıyor. Yargı bir türlü harekete geçmiyor. Herkes Saray’dan emir bekliyor. Basın deseniz öyle. ‘Aman yurt dışındaki mafya liderine bir şey olmasın da şu rezaletleri öğrenmeye devam edelim’ diyoruz. Yani en büyük, en doğru haber kaynağımız bu şimdi.
Duayen tiyatrocu iki yeni proje üzerinde çalışıyor.
Pandemiden en çok etkilenen sektörün gösteri sanatları olduğunu söyleyen Genco Erkal, “Sanatçılar işsiz kaldı, kiralar ödenemedi, borçlar birikti. Devletin ilgisizliği de ayrı bir konu. Ufak tefek destekler yapıldıysa da onlar genelde yandaş topluluklara gitti, gerçek sanata, muhalif kesime uzak duruldu” diye konuştu.
“İzleyicimizin bizi yalnız bırakmadığını görmek bizlere heyecan ve mutluluk veriyor.”
‘Dediğim gibi bugün tiyatronun rakibi çok. Akıllı telefonlar, internet, sosyal medya, binlerce kanal var. Büyük şehirlerin trafik sorunları yüzünden, işten çıkıp akşam eve ulaşmak bir mesele. Eve gidince aç televizyonu, gir internete, bedavadan izlenebilecek binlerce eğlence var. Böyle bir dönemde tiyatronun hâlâ ilgi çekmesinin nedeni izleyiciyle, dolaysız, yakın iletişim kurmasına bağlıdır. Bence hiçbir gösteri biçimi tiyatronun yerini tutamaz. Genç kuşakların tiyatroya ilgisi beni mutlu ediyor.’
Genco Erkal, “Hayranı olduğum Ahmed Arif’in şanına yakışacak bir gösteri olması için gece gündüz çalışıyoruz” dedi.
Son projesinden bahseden Genco Erkal, şunları söyledi: “Ahmed Arif, şiirimizin doruk noktalarından biridir. Onun şiirlerinden Ahmet Kaya, Rahmi Saltuk, Grup Ekin’in bestelediği şarkıların yanı sıra Ercan ve Gökhan Çağıran’ın besteleriyle zenginleşen bir gösteri hazırladım. Şiirleri ben yorumluyorum. Şarkılarda ilk kez tiyatro izleyicisiyle buluşacak olan değerli Ercan ve Gökhan kardeşleri tanıyacağız. Kadıköy, Selamiçeşme Özgürlük Parkı’nda 1 Temmuz akşamı izleyici karşısına çıkacak.”
Yeni başlangıçlar için uygun bir zaman dilimindesin. İçe dönmek yerine etrafındaki insanlarla etkileşimde bulunmak ve sosyal ortamlarda yer almak sana enerji katacak. Hedeflerine ulaşmak için motivasyonun yüksek. Kararlar alırken içgüdülerine güven; bu dönemde sezgilerin sana rehberlik edebilir. Önceliklerini iyi belirle ve sabırlı ol, zira girişimlerin hemen sonuç vermeyebilir, fakat çabaların ilerleyen günlerde meyvesini verecek. Kendini ifade etme yeteneğin de oldukça parlayacak, bu sayede sevdiğin insanlarla olan ilişkilerini güçlendirebilirsin. Unutma, kalbinin sesini dinlemek ve cesur adımlar atmak, bu süreçte senin için kilit rol oynayacak.
Bugün, içsel huzurunuza odaklanma zamanı. Hayatınızda sağlam ve güvenilir temeller oluşturmak için gerekli adımları atmak adına uygun bir dönemdesiniz. Sabırlı ve kararlı tutumunuz, çevrenizdeki insanlara da ilham verecek ve onları motive edecektir. Finasal konularda dikkatli olmanız gereken bir süreçtesiniz; gereksiz harcamalardan kaçınmak, maddi güvenliğinizi sağlamak adına faydalı olacaktır.İlişkilerde, güven ve sadakati ön planda tutmalısınız. Sevdiklerinizle derin ve anlamlı sohbetler gerçekleştirebilir, bağlarınızı güçlendirmek için fırsatlar bulabilirsiniz. İçsel sezgilerinize güvenmek, karar alma süreçlerinizde size yardımcı olacaktır. Kendi değerlerinize bağlı kalmak, kendinizi daha iyi ifade etmenize olanak tanıyacak. Bugün, geçmiş deneyimlerden ders almak ve bunları geleceğe taşımak için ideal bir gün. Kendinize ve ihtiyaçlarınıza öncelik vermek, ruhsal dinginliğinizi arttıracak.
İletişim kurma becerilerin ön plana çıkarken, çevrendeki insanlarla olan diyalogların derinleşmesine zemin hazırlayacak. Farklı bakış açılarına açık olmanın sana sağlayacağı zenginlik, hayatının her alanında yeniliklere kapı aralayabilir. Sosyal ilişkilerin ve arkadaşlıkların, beklenmedik sürprizlere gebe. Kendini ifade ederken kelimelerini dikkatle seçmek, bazı yanlış anlamaların önüne geçebilir. Kısa seyahatler veya iletişim odaklı projeler gündemde olabilir; bu süreçte hızlı düşünme yeteneğin seni bir adım öne taşıyacak. Ruhsal olarak huzur arayışın da ön planda. İçsel huzurunu bulmak için meditasyon veya doğa yürüyüşleri gibi zihin dinlendiren faaliyetler faydalı olabilir. Gözlemlerine ve içgüdülerine güvenerek, yeni fırsatları değerlendirmekte aceleci olmamalısın; sabırlı olmanın vereceği derinlik, yarının fırsatlarını daha anlamlı kılacak.
Duyguların yoğun bir biçimde ortaya çıkabilir, içsel dünyana yönelmek ve kendinle yüzleşmek için harika bir zaman dilimindesin. Aile ilişkilerine ve sevdiklerine karşı daha hassas hissedeceksin; onları koruma içgüdün ağır basabilir. Anlık tepkiler vermekten kaçınmalı, düşünmeden hareket etmemelisin. Güçlü sezgilerin, içsel ihtiyaçlarını anlamanda rehberlik edecek. Biraz yalnız kalmayı tercih edebilirsin; bu, kendini yeniden değerlendirmek için faydalı olacak. Yaratıcılığını serbest bırakmak adına sanatsal faaliyetlere yönelmek, ruh halini iyileştirebilir. Unutma, amatör bir çizer olabilirsin ama ifadelerin derin ve anlam dolu. Yakın arkadaşların veya aile üyelerinle iletişimde ortak bir zemin bulmakta zorluk çekebilirsin; bu süreçte, empati kurmaya çalış. Hayal gücün yükselebilir; hayallerinde kaybolmak seni yeni fikirlerle buluşturabilir. Kendine karşı nazik olmayı ihmal etme, içsel huzurunu sağlamak için dozu ayarlamalısın.
Bugün içsel gücünü ortaya koyma zamanın. Duygusal ve sosyal yönlerini ön plana çıkararak çevrendekilerle daha derin bağlar kurabilirsin. Kariyerindeki hedeflerine odaklanırken, liderlik özelliklerini sergilemekten çekinme. Cesur adımlar atabilir ve yeni fırsatlar yakalayabilirsin. Ancak, sabrını ve anlayışını kaybetmemeye dikkat et; ani tepkiler, iletişimde yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Sağlık konusunda, enerjini dengelemeye özen göster. Spor veya meditasyon gibi aktivitelerle ruh halini iyileştirebilirsin. Bugün, içindeki yaratıcı potansiyeli keşfetmek için harika bir fırsat!
Detaylara odaklanman gereken bir gün. Günlük hedeflerin üzerine gitmeye istekli olabilirsin, ancak önceliklerini doğru bir şekilde belirlemen önemli. Karşına çıkan bazı engeller seni yıldırmasın; bu engeller, zeka ve pratik düşünme yeteneğinle aşabileceğin türden. İletişiminde net olmalı, başkalarının beklentilerini iyi anlamalısın. Kendine güven, içsel huzurunu artırmak için ruhsal dengeyi koruma çabası önemli. Sağlık konularında almaya başlaman gereken yeni alışkanlıklar var. Yaratıcı fikirlerinle çevrendekileri etkilemek, seni daha görünür kılacak. Unutma ki, detaylardaki güzelliklerde saklı olan erdem, seni diğerlerinden ayıran özelliklerinden biri. Paylaşımlarında daha açık ve içten olmak, ilişkilerine derinlik katacak. Özetle, bugünü kendi doğruların ve birikimlerinle taçlandır.
Sosyal ilişkilerde canlılık ve denge arayışı ön planda. Bugün, etrafındaki insanlarla olan bağların güçlenmesine tanıklık edebilirsin. Fikir alışverişleri ve derin sohbetler, ihtiyacın olan zihinsel uyanışı getirecek. İçsel bir huzur arayışı, karşıt görüşlerde bile ortak payda bulmanı sağlayabilir. Sanat ve estetik konularında yeni bir perspektif kazanma şansı var. Bugünkü etkileşimlerin, yaşamına ilham verebilir. Dış görünümüne biraz daha özen göstermek, ruhsal durumunu da olumlu yönde etkileyecek. İkili ilişkilerde dengeyi sağlamak, karşılaşacağın zorlukları aşmana yardımcı olacak. Kendine güvenerek, yeni kapılar aralamak için ideal bir zaman.
Bugün derin duyguların su yüzüne çıkması, hayata bakış açını keskinleştirebilir. İçsel sezgilerin güçleniyor, bazı gizli kalmış sırların ortaya çıkma ihtimali var. İlişkilerde, güven duygusu ön planda; samimiyet arayışında olabilirsin. Duygusal açıdan çalkantılı geçebilecek anlar olacak, bu da seni daha yaratıcı düşünmeye yönlendirebilir. İş veya projelerle ilgili yeni fırsatlar kapını çalabilir; risk almaktan çekinme. Ancak, başkalarının hislerine dikkat etmeyi unutma; empatin, ilişkilerini derinleştirebilir. Öz disiplinin, başkalarına ilham verebilir; bugünkü enerjiyle kendini içsel olarak yeniden keşfedebilirsin. Kendini ifade etmekte cesur ol, hislerini yaşamakta bir sakınca yok. Farklı meziyetlerin ön plana çıkabilir, fırsatları değerlendirmek için kendine güven.
Yay burçları, bu dönemde maceraperest ruhlarının derinliklerini keşfetme fırsatı buluyor. Yeni başlangıçlar ve farklı deneyimler için mükemmel bir zaman dilimi. İş hayatında karşılaşacağın fırsatlarla ilgili cesur adımlar atabilir, yöneticilerin dikkatini çekebilirsin. Ancak, aceleci davranmaktan kaçınmalısın; düşünmeden atacağın adımlar, hayal kırıklığıyla sonuçlanabilir. Aşk hayatında ise, samimi ve açık iletişim çok önemli. Partnerinle yapacağın derin sohbetler, ilişkinizi güçlendirebilir ve birbirinize daha yakın hissetmenizi sağlayabilir. Tek başına olanlar için ise yeni tanışmalar, heyecan dolu duygularla birlikte gelebilir. Kendine zaman ayırmayı unutmamalısın; dış dünyadan biraz uzaklaşmak, ruhunu dinlendirmeni sağlayacak. Spor veya sanatsal etkinlikler, enerjini dengelemek için harika birer seçenek. Genel olarak, hayata karşı pozitif bakış açın seni aydınlatacak, bu enerjiyi sevdiklerinle paylaşmayı da ihmal etme. Kendi iç yolculuğun, seni yeni ufuklara taşıyor.
Bugün disiplin ve kararlılık ön planda. Uzun vadeli hedeflerinizle ilgili bir adım atmak için cesaret bulabilirsiniz. Sarf edeceğiniz çaba, gelecekteki başarılarınızın temellerini atacak. Çalışma arkadaşlarınızla olan ilişkilerinizi güçlendirmek için empati kurmaya özen gösterin. Duygusal olarak stabil kalmak, zorluklar karşısında daha da güçlenmenizi sağlayacak. Kişisel yaşamınızda bir dengede kalma çabasındasınız. Bu dengeyi sağlamak için kendinize zaman tanıyın; biraz soluklanmak, yaratıcılığınıza katkı sağlayabilir. Ayrıca, bazı beklenmedik sürprizler karşınıza çıkabilir, bu da günınızı renklendirecek. Hayatın getirdiği değişimlere açık olun ve esnekliğinizi koruyun.
Bugün kendini özgür hissetme isteği güçlü olacak. Yeni fikirler, yenilikçi projeler gündemin merkezine yerleşecek. Sosyal çevrenle iletişimini artırabilir, ilgi alanlarını genişletebilirsin. Beklenmedik sürprizlerle karşılaşman mümkün, bu da ruh halini canlandıracak. İnsanlarla olan etkileşimlerin, yaratıcı tarafını ortaya çıkarmanı sağlayabilir. İçsel sezgilerin sana yol gösterecek; içsel sesine kulak vermen önemli. Ani değişikliklere açık olman, seni yeniliklere daha kolay adapte olmaya yönlendirecek. Ayrıca, önceden planladığın bir aktiviteden keyif alman mümkün. Kendini daha fazla ifade etme fırsatları karşına çıkabilir; bunu değerlendir. Unutma, özgünlüğün ve farklı bakış açın senin en büyük güçlerin. Sosyal ortamlarda dikkat çekici olabilirsin.
Hayal gücünün derinliklerine dalmak için mükemmel bir gün. Duygusal bağlantılar kurmak ve içsel huzurunu bulmak için fırsatlar sunuyor. Sanatsal yeteneklerin ön plana çıkabilir, bu nedenle çizim, müzik veya yazma gibi alanlarda kendini ifade etmek için harika bir zaman. Başkalarıyla duygusal derinlikte bağlantılar kurmak isteyebilirsin, empati yeteneğinle etrafındakilerin duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olabilirsin. Ancak ne zaman yalnız kalmak isteyeceğini de bilmen önemli; kendi başına kalmak, zihnini dinlendirip yenilemek için gereklidir. İş veya günlük görevlerinde, sezgilerin seni doğru yolda yönlendirecektir. Kendi iç sesine kulak ver ve düşündüğünden daha fazla şey keşfedeceksin. Geçmişle bağları gözden geçirip gerektiğinde affetme ve serbest bırakma manevraları yapabilirsin. Kendi iç dünyanla olan bağlantına odaklanarak, seni gerçekten mutlu eden şeylerin peşinden gitme şansı yakalayabilirsin.
