1
“Karanlık bir dönemde yaşıyoruz. Savaşlar, terör olayları, küresel ısınma, popülizm, militarizm, ırkçılık, ataerkilliğin giderek yükselmesi, kapitalizmin acımasızlığı…Tarihe baktığımızda hep arda arda olumsuz olaylar dizgesiyle karşılaşıyoruz. Bütün bu olumsuzluklar içinde olumlu bir şeyler yapmaya çalışan, yıkıcı güçlere karşı savaşan, alternatif arayışlar içinde olan insanlar var. Ama bunların sesi ne yazık ki yeterince duyulmuyor. Bence tarihin bu açıdan yeniden yazılması gerekirdi.” (Türkan Saylan)
Türkan Saylan’ın yapıcılığı beni hep şaşırtmıştır.Türkiye gibi ataerkil ve cinsiyetci bir toplumda nasıl oluyor da bir kadın kendisini böylesine kabul ettirebiliyor? Lepra hastalığının keşfi ve yapıcı bir tıp anlayışının temellerini atmak ile başlayan yapıcılığı ile nasıl oluyor da zaman içinde kırsal kesimden on binlerce kadına ve kız çocuğuna ulaşabiliyor?
Türkan Saylan’ın ölümünden bir iki yıl sonra gittiğim Van, Ağrı gibi bölgelerde karşılaştığım Kardelenlerin okuyabilmek için verdikleri savaşım beni çok etkilemişti. Çobanlıktan, çocuk gelin olmaktan, berdel verilmekten, itilip horlanmaktan, kölelikten kurtulmak için gösterdikleri olağanüstü çaba inanılmazdı. İp cambazı gibiydiler, daracık bir yolda dengelerini yitirmeden yürümeye çalışıyorlardı, hayat dolu ve umutluydular ama yine de her an dengelerini yitirip düşebilirlerdi.
Kardelenlerin öykülerini anlattığım “Aydınlanan Yollar, Kardelen Öyküleri” kitabım hem şairin dediği gibi soframızdaki yeri öküzümüzden sonra gelen kadınların değerinin toplumumuzda hiç olmadığını gösteriyor hem de bir umudu dile getiriyordu, okuyarak bu kısır döngüden kurtulmak umudunu. Başaramayanlar vardı, dengelerini yitirenler, düşenler, yaralananlar, yok olanlar ama başaranlar da vardı. Nitekim hemşire, doktor, öğretmen, belgeselci, avukat, güvenlik görevlisi vb. mesleklerde çalışan ve kendi yaşamını kendi biçimlendiren kaç kuşak yetişti bu yolla.
Türkan Saylan’la söyleşilerden oluşan “Yapıcılığın Gücü” kitabımı yazma sürecinde onun neredeyse olanaksızı başarma sırrının ne olduğunun keşfetmiştim. İnsanlardaki yapıcı gizilgücü keşfetme, onlara sevgiyle, inançla yaklaşma mucizeler yaratıyordu. O kadar ki çok farklı ideolojilerde olan insanlarla, aşırı milliyetçiler ve dincilerle bile köprüler kurmayı başarıyordu. Bu benim gözümde bir mucizeydi, çünkü bırakın farklı ideolojilerde olanların bir araya gelmelerini, aynı dünya görüşünde olanlar bile birbirlerini yiyip bitiriyorlardı.
Yıkıcılık ise kutuplaşmayla, başkalarını kötülemeyle ve ötekileştirmeyle, kısaca duvarlar örmeyle başlıyordu. Ego odaklı bir duruş, kendini dünyanın merkezi olarak görme, en iyisini ben bilirim düşüncesi, aşağılık kompleksi ve ezilmişliğin tetiklediği kendini üstün görme eğilimi, başkalarına kendi düşüncelerini dayatma zorbalığı, tepeden bakan otoriter duruş, zaman zaman kadınların da etkisinde olduğu toksik bir erkeklik anlayışı bütün köprüleri yıkıyordu. Buna bir de ideolojiler eklenince kolektif kutuplaşmalar uçuruma dönüşüyordu. Bu bütün dünyada böyle.
Almanya’da kutuplaşmaya dikkati çekmek için kısa bir süre önce bir grup sanatçının şuraya buraya dev boyutlarda makaslar asmaları tartışma yaratmıştı. Zengin ve yoksul başta olmak üzere, kadın /erkek, alman asıllılar / göçmenler ya da sığınmacılar, kısaca ötekileştirilen insanlar arasındaki uçurumun günden güne arttığı bir ortamda düşmanlıklar da giderek tetikleniyordu. Düşmanlığın şiddete, şiddetin savaşa, savaşın atomar bir krize ulaşabileceği öylesine yıkıcı bir ortamda yaşıyoruz ki, bu durumun neler getirebileceğini düşünemiyoruz bile.
Türkan Saylan’ın onca insanı mobilize edebilmesinin en büyük sırrı kutuplaşma yaratmamasıydı. Yapıcılık sorunları görme, anlama ve çözüm yolları aramayla başlıyordu, bunun için de her söylenene inanmama, otoriter olmama, sorgulama ve eleştirme yetisini geliştirme, gerçekçi çözümler üretme, riske girmekten korkmama, süreklilik, bir işin peşini bırakmama ve empati gibi etkenler geliyordu.
İnsanlara yapıcı ve olumlu yaklaşımının da sınırları yok mu? Var kuşkusuz. Nitekim Türkan Saylan “Yapıcılığın Gücü”ndeki söyleşimizde onu en rahatsız eden şeyin saldırganlık olduğunu söylüyor. Biri sesini yükseltmeye başladığı anda oradan uzaklaştığını, beden olarak orada olsa bile beyninin kaçıp gittiğini ve olumsuz enerjinin kendisini etkilemesine izin vermediğini anlatıyor. Bunu başarmak kuşkusuz kolay değil ama olanaksız da değil. Olumsuz enerji bizi ele geçirdiği anda neleri yitirdiğimizi düşünmemiz bile yeterli. İnsanın enerjisi sınırsız olmadığına göre yapıcılığı besleyen etkenlerde odaklaşmamız lazım. Bunların başında da kendini karşındakinin yerine koyabilme ve onu dinleme yeteneği, farkındalığımızı geliştirme, empati duygusu ve dayanışma geliyor.
“Yapıcılığın Gücü” kitabı bir süre önce Almanya’da da yayınlandı ve küçük bir kesimde bile olsa ilgi gördü. Aslında kitabın Almanların Türkiyelilere dar bakışını kıran, yani ezber bozan yönüyle, öte yandan Türkan Saylan’ın herkese örnek olabilecek duruşuyla çok daha geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmasını isterdim. Ama bu da yine önyargıları, kategorileştirmeleri aşan yapıcı bir duruşa bağlı. Kitabın Almanca başlığı “Ve Umut Her Zaman Vardır” (Und Hoffnung Gibt es Immer) bence kitabın iletisini tam veremiyor. Umut kendiliğinden olmuyor ki, her zaman yapıcı duruşa ve düşünceye bağlı.
Türkan Saylan’la yolum kesiştiği için kendimi çok şanslı hissediyorum. Çünkü bunca yıllık yaşamımda onun gibi bir insanla hiç karşılaşmadım. Onu tanıdıktan sonra insanların nerede, nasıl ve neden polemik yarattıkları daha iyi görmeye başladım. Kısaca farkındalığım gelişmeye başladı. Bir şeyi görme ve anlama kapıları açıyor. İşte bu nokta da yapıcılığın yolları da açılıyor.
Türkan Saylan’ı sevgiyle anarken hepimizin içinde yapıcı bir gizilgüç olduğunu düşünüyorum. Bunu keşfetmek ve yaşamda bu yolda bir duruşu benimsemek, yaşamın anlamını oluşturmuyor mu?
Bugün, cesaretin ve enerjinin en yüksek seviyeye ulaşacağı bir dönemdesin. Yeni girişimler, projeler ya da kişisel hedefler için mükemmel bir zaman. İçinde taşıdığın ateşi, çevrendekilere ilham vermek için kullanabilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer alman, yeni bağlantılar oluşturman ve fikir alışverişlerinde bulunman açısından avantaj sağlayacak. Öte yandan, sabırsızlığını kontrol etmekte fayda var; acele hareket etmek yerine, düşünerek plan yapmak sana daha fazla getiride bulunabilir. Kalbinin sesine kulak vermek, duygusal anlamda denge sağlarken, aynı zamanda iç huzurunu da artırır. Bugün, ilişkilerinde açık ve dürüst olman, bağlarını güçlendirecek. Kendi içindeki liderliği ortaya çıkarmak ve cesur adımlar atmak için harika bir zaman.
Bugün, içsel huzurunu yeniden bulmak için ideal bir zaman. Duygusal açıdan dengede kalabilmek, ruh hali üzerinde olumlu bir etki yaratacak. Estetik ve güzellik arayışın artabilir; sanat veya doğayla iç içe olma dürtüsü, ilham kaynaklarını harekete geçirebilir. Maddi konularda sağlam adımlar atmaya özen göstermek önemli. Yatırımlarınla ilgili analiz yaparken, güven duygusu ön planda olacak. Ayrıca sevdiklerinle keyifli zaman geçirmek, ilişkilerini güçlendirmeye yardımcı olabilir. Ortak projelere adım atmak, yeni başlangıçlar için cesaretlendirecek bir süreçtir. Kendine olan güvenin, kararlılığınla birleşerek hedeflerine ulaşmana katkı sağlayacak. Bugün kendini ifade ederken dikkatli olmalı, zaman zaman abartılı tepkiler vermekten kaçınmalısın. Analitik düşünme yeteneğinle sorunların üstesinden gelebilirsin. Unutma, küçük güzellikler gününü renklendirecek ve hayatına anlam katacak.
Bugün iletişim gücün ve meraklı ruh halin öne çıkacak. Kendini ifade etme konusunda daha cesur olabilirsin. Sosyal çevrende yeni insanlarla tanışmak ve fikir alışverişinde bulunmak için mükemmel bir zaman. Yenilikçi düşüncelerin, başkalarının dikkatini çekecek ve hayranlık uyandıracak. Ancak, duyduğun her bilgiye hemen inanma eğiliminde olabilirsin, bu nedenle eleştirel düşünmeyi elden bırakma. Aşk hayatında karşılıklı çekim artabilir, karşındaki kişi sana ilginç gelmeye başlayabilir. Ailevi ilişkilerde ise daha fazla iletişim ve açık dialog ihtiyacı hissedebilirsin; endişelerini paylaşmak, sorunları çözmek için keyifli bir yol açacak. Eğlenceli aktiviteler, zihnini dinlendirmek ve stres atmak için harika bir fırsat sunacak. Koşuşturmanın arasında kendine zaman ayırmayı unutma. Eğlenmeyi ve keşfetmeyi ihmal etme!
Duygusal derinliklerinin yüzeye çıkacağı bir gün. Sevdiklerinle olan bağlarını gözden geçirirken, geçmişteki anıların seni etkileyebilir. İçsel bir huzur arayışı içinde olacaksın; dış dünyadan gelen gürültülerden uzaklaşmak isteyebilirsin. Duygusal olarak yaralayıcı durumlarla yüzleşmek zorunda kalabilirsin, ancak bu, seni olumlu yönde büyütecek bir süreç olacaktır. Özellikle ev ve aile konularında bazı kararlar almak, belki de yeni bir düzen kurmak isteyebilirsin. Yaratıcılığını kullanarak kendini ifade etmek sana iyi gelecek, sanat ya da el becerileriyle uğraşmak bu dönemde hoşuna gidebilir. Ayrıca, ruhsal derinliklere inmeye yönelik bir eğilim içinde olabileceğin bu süreçte, meditasyon ya da doğaya çıkmak, içsel dinginliğini bulmana yardımcı olabilir. Kendini şefkatle sarmalayarak, sevgi dolu ilişkilerin tadını çıkarabilirsin.
her zaman alışılmış kalıpların dışına çıkmak zorunda değilsin. İş birliğine açık ol, fikirlerini paylaşmaktan çekinme. Sağlık açısından, enerjini dengelemek için hafif fiziksel aktiviteler ve meditasyon gibi rahatlatıcı uygulamalar faydalı olabilir. Zihnini sakin tutmak, günün zorluklarıyla daha kolay başa çıkmanı sağlayacak.
Detaylara olan düşkünlüğün ve düzen arayışın bugün kendini daha çok ön plana çıkaracak. İş yerinde veya kişisel projelerde, küçük detayların büyük farklar yaratabileceğini göreceksin. Aklındaki sorunlara pratik çözümler bulmak için analiz yeteneğini etkili bir şekilde kullanacaksın. İletişim halinde olduğun kişilerle kuracağın yapıcı diyaloglar, sana yeni işbirlikleri kapılarını açabilir. Duygusal anlamda, kendini yalnız hissetmene neden olan durumlarla yüzleşmek için cesaret bulabilirsin. Sağlığını ihmal etmemek adına ufak egzersizler yapmak, zihnini ve bedenini dengelemene yardımcı olacak. Bugün, bir şeyleri sorgulamak ve hayatına yeni bir düzen getirmek için mükemmel bir zaman. Özgüvenin biraz sarsılsa da, kendi yeteneklerine olan inancını tazeleyebilirsin. Unutma ki, her adım seni daha güçlü kılacak.
Bugün sosyal çevrenle olan etkileşimlerin ön planda olacak. İletişim yeteneklerin sayesinde insanlarla kurduğun bağlantılar güçlenebilir. Arkadaşlarınla plan yapma isteği içinde olabilirsin; bu, hem eğlenceli zaman geçirmeni sağlayacak hem de ilişkilerin derinleşmesine yardımcı olacak. Ayrıca, estetik ve güzellik konularında ilham alabilirsin, belki de yeni bir projeye başlamanın zamanı gelmiştir. İç huzurunu bulmak için kişisel alanına ihtiyacın olabilir. Kendine dönmek, düşüncelerini netleştirmen için faydalı olacak. Öte yandan, içsel çatışmalarla karşılaşman olası; bu durumda kararlılığını korumak önemli. Sezgilerine güven ve duygularını ifade etmekten çekinme. Unutma, adalet duygun seni pek çok durumda doğru yöne yönlendirebilir.
Bugün, duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir fırsat sunuluyor. İçinde birikmiş olan hisleri açığa çıkarmak, ilişkilerdeki dinamikleri güçlendirebilir. Başkalarıyla olan iletişimin, en beklenmedik noktalarda derin bağlar kurmana sebep olabilir. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlılığın artıyor; bu, projelerine olan tutku ve azminle birleşince, başkalarının gözünde daha etkileyici hale gelmeni sağlayacak.Mali konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin. Bir plan yaparken, riskleri ve getirileri iyi değerlendirmen önemli. Kendi iç yolculuğuna zaman ayırmak, ruhsal enerjini yenilemen açısından faydalı olabilir. Kendini dinlemek, içsel rehberliğinin ışığında ilerlemeni kolaylaştıracak.Sevgi, cinsellik ve yakınlık konularında arzu dolup taşıyor. Partnerinle olan bağını derinleştirecek sohbetler yapabilirsin. Tek başına vakit geçirsen bile, düşüncelerinin yoğunluğu seni tatmin edecek. Her alanda derinleşme arzusu içerisinde olman, yeni ilgi alanlarına yönelmeni de tetikleyebilir. Bugünün sunduğu olanakları değerlendirerek, kendinin en farklı hallerini keşfedeceksin.
Seyahat arzusu, yeni deneyimler ve özgürlük ihtiyacı ön planda. Farklı kültürler ile tanışma isteği içinde olacaksın. İçsel bir keşif yolculuğuna çıkabilir, hayatına yeni bir yön verme fırsatını değerlendirebilirsin. Sosyal çevrende etkileyici görüşmeler gerçekleşebilir, fikir alışverişleri zihin açıcı olacak. Ayrıca, yaratıcılığın arttığı bu dönemde sanatsal uğraşlar seni daha fazla tatmin edebilir. Olumlu düşüncelerin ve geniş bir perspektifle bakış açın, zorlayıcı durumları kolayca aşmana yardımcı olacak. Dikkatini kendine ve hedeflerine odakladığın müddetçe, olumlu gelişmelerle karşılaşacaksın. Şans kapını çalabilir, bu fırsatları iyi değerlendirmelisin.
Bugün, hedeflerin üzerine daha fazla odaklanabilir ve planlarını somut gerçeklere dönüştürmek için harekete geçmek isteyebilirsin. İnisiyatif almak ve liderlik yapmak için mükemmel bir zamandasın; çevrendekiler sana hayran kalacak. Finansal konularda dikkatli olmalı, harcamalarını gözden geçirmelisin. Ayrıca, duygusal ilişkilerinde dikkatli ve sabırlı olman gereken anlar olabilir, iletişimde netlik ve açıklık önemli. İş ya da projelerde işbirlikçi bir tavır geliştirmek, uzun vadeli faydalar sağlayabilir. Kendine güvenini tazeleyecek küçük ama anlamlı başarılar elde edebilirsin. Geleceğe dair umut dolu hissetmen için, geçmiş deneyimlerinden ders çıkararak yola devam etmelisin. Bu süreçte, aslında ne kadar güçlü ve kararlı olduğunu yeniden hatırlamak, sana ilham verecektir.
Sıra dışılığın ve yenilikçiliğin ön planda. Bugün, alışılmışın dışında düşünmek isteyebilir, farklı bakış açıları geliştirmek için ilham arayışına girebilirsin. Sosyal bağlantıların güçleniyor; arkadaşlarınla yapacağın sohbetler sana yeni perspektifler kazandırabilir. İçsel özgürlüğün değerli. Bu nedenle, kendine zaman ayırarak yenilenme fırsatı bulabilirsin. Ancak, ani kararlar almaktan kaçınmakta fayda var; düşüncelerini netleştirmeden adım atma. Belki de, içsel huzurunu bulmak için ufak kaçamaklar planlamak isteyebilirsin. Duygusal derinliğe inmeye çalış, içsel duygularını dışa yansıtmaktan çekinme. Bugün, sıradışı fikirler ve yaratıcılıkla dolu geçecek!
Bugün duygusal derinliklerinize dalış yapma fırsatı bulacaksınız. Hayal gücünüz oldukça canlı ve sizi yaratıcılığın zirvesine taşıyor. İlişkilerinizde empati yeteneğinizin yüksek olduğu bir dönemdesiniz; sevdiklerinizin hislerine duyarlılık göstermek, bağlarınızı güçlendirecek. Belirli bir konuda içsel huzur arayışında olabilirsiniz, bu sizi ruhsal olarak yeniden değerlendirmeye sürükleyebilir. Karşılaştığınız zorlukları aşma isteği, mücadele ruhunuzu güçlendiriyor. Öğrenmeye açık olun; yaşamınızda yeni bilgiler ve deneyimler yer alabilir. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın, ruhunuzu besleyecek aktiviteler sizi toparlayacaktır. Gözlemlerinizi paylaşma isteğiniz artabilir, bu da sosyal çevrenizdeki dinamikleri olumlu yönde etkileyecektir. Duygusal derinliğinizi ortaya koyacak fırsatlarda aceleci davranmayın; sabırlı olun, zamanlama her şeydir. Kendi iç dünyanıza yaptığınız bu yolculuk, sizi daha da güçlü bir birey haline getirecek.
