TARİH

Sevgili Ağabeyim, tarihçi Ayhan Yüksel’in Sarıalemdaroğlu Ailesini anlatır gibi yapıp, aslında şehrimiz tarihinden çok önemli bilgiler sunduğu yeni kitabı yayımlandı. Tüm dostlarıma salık veririm.

****

Ben size, yine Ayhan Yüksel’in bikaç yıl evvel yayımlanmış başka bi kitabına dair bi dost meclisinde yaptığım konuşmayı aktarayım bari. İki güzellik pekişsin böylece. Buyrun.

****

İstanbul Üniversitesi orijinli iki değerli akademisyen büyüğüm, tarihçi ağabeylerim, Ayhan Yüksel ve Feridun Emecen; Giresun nikah kayıtlarını incelemişler… 1864-1930 arasını baz alarak… Kitaplaştırmışlar… “Akıllı” adam işi diğil tabi yaptıkları. 384 sayfalık, duygu yüklü bi yapıt bu. Baktıkça, neler neler düşündürüyo insana. Ne isimler var, neler neler çağrıştıran. Ben doğduğumda ölmüşler çoktan, ama haklarında her şeyi biliyorum falan… Çocuklarının torunları arkadaşım filan. Yutkundum aha, durun bi yudum su içeyim! Ellerine sağlık Ayhan ve Feridun Hocalarımızın. Görüştük, yazıştık, telefonlaştık, kutladım zaten kendilerini. Biraz da sizlere anlatayım.

****

İnsan elbette ki önce kendi köklerini arıyo böyle bi kitapta, merakla. Dedelerim ne zaman evlenmiş, anneannem-babaannem kimin gızlarıymış gibi? Oralara girmeyeceğim, boş veriniz. Ama bazı minik notlarım var. Biraz tebessümle, biraz göz buğusuyla aktarayım sizlere de. Bayezidzade Mahmut kızı Şerefnaz 19.03.1907’de, Cide’li bi herifle evlenmiş misal. Kimdir o Şerefnaz? Can Akengin’in ablası? Can’ımız henüz 15 yaşında ve tahminen gayri müslim tiyatrocu kıza aşık olup dellendiği demler. 14.01.1909 tarihinde Edibe Hanım gelin olup gitmiş, bizim evden Bozbağ’lara… Edibe Hanım kim? Ali Ekmekçi dedemizin bacısıDede kim midir? Babamın dedesi. Ayrıca Can Akengin’in diğer ablasının eşi. Yani eniştesi)

****

Reklam yapmayacağım kendi sülaleme dair, bu yazı o yazı diğil. Bigalı Nağme Hanım ile İstanbullu Mehmet Niyazi Bey evlenmişler misal, Giresun’da. Şahitlerin birisi belediye mühendisi, diğeri posta telgraf müdürü. Besbellim pek mühim bi izdivaç imiş. Sonra, Josef Efendi’nin gızı Şarlot Hanım ile Artom Efendi 1929 yılında evlenmişler. Nikah şahitleri bank-i osmanlının 1. direktörü ve bank-i osmanlının 2. direktörü beyler imişler. Bu çiftimiz, Çınarlar Mahallesi’nde ikamet etmişler. Sonra, kimin evlendiğini boş verelim, el alemin gerdek gecesinden bize ne? 1929 tarihli bi diğer nikahın şahidi itfaiye kumandanıymış. Öylesi ateşli bi aşk imiş demek. Allah mutlu etmiştir umarım.

****

Tarih günümüze yaklaştıkça daha bi tanıdık isimlere rastlıyoruz. Kendi ailemizle ilgili ip uçları, yorum kaynakları aramaya yöneliyoruz. Böyle de dedektifçe bi yönü var bu kitabın. Ne güzelmiş yahu? Bugün başrol kesen kimi soyadlarını arıyo gözlerimiz? Esameleri bile okunmamış şehrimin tarihinde. Şaşırdım mı, hayır! Ciğerlerini bilir miyim zaten, evet! Sonra??Ama ama ama, annemle babam yok bu kitapta, ama ama ama diyo insan. İyi de kitap 1930’da bitmiş. Babam zaten 30 doğumlu, annem daha doğmamış, nasıl evlensinler? Tamam yahu diyip rahatlıyo insan. **** Şimdi başıma gelecekleri biliyorum, duyarsınız yarın öbür gün, yok Gürsel Ekmekçi kent soyluları övdü, yok kendi ailesine pay çıkardı, yok diğer insanları küçümsedi? Alakası var mıdır sizce? Bunca yıldır, benim kadar köylülüğü öven, keşke köy çocuğu olsaydım diye kederlenen başka birini okudunuz mu kardeşlerim; Allah’ınız aşkına doğru yanıtlayın? Yine aynı noktadayım, bu kitabı okuyup yuttuktan sonra. Köylü, köyünde kalsaydı keşke. Milletin efendisi olarak kalsaydı keşke. Koskoca bi devletin ürün tedarikçisi ve gelenek yaşatıcısı olarak kalsaydı keşke… Yok belediyeydi. Yok sanattı. Yok edebiyattı. Yok siyasetti. Şehre inip de yaşamın bu yönlerine müdahale etmeseydi keşke… Aynı yerdeyim. Sonuç ne oldu? Köylerde köylü yok. Kentlerdekiler kentli diğil.

****

Arkadaşlar; Ben şimdi birileri darılacak diye hakikati konuşmaktan vaz geçecek diğilim. 9 mahalle var o eski Şehr-i Canan’da. Benim için yine öyledir. Gerisi yok hükmündedir, Giresun falan diğildir. Başka ad koysunlar, oralar Giresun asla diğildir… New Giresun desinler oralara. Üşenmedim saydım, 122 soyadı var şehrimde o tarihlerde. Şimdi 40 tanesi devam ediyo bunların? 41’den ötesi Giresunlu falan diğildir.

Zorlamayla Giresunlu olunmaz. Paris’miş buralar Paris! Beni söyletmeyin! Kimse kimseyi kandırmasın! Herkesi böyle hoş göre göre, adam yerine koya koya, bakınız şehrimiz ne hale geldi? İklimi iklim diğil, sanatı sanat diğil, edebiyatı edebiyat diğil, insanı insan diğil. Siz kendinizi kandırın, gerçekleri söylemeyin, körlerle sağırlar birbirini ağırlasın, bırakın kötü yine ben olayım, sorun yok. Ama şu dediklerim yazıldı bile tarihe artık. Bi kez çıktı ağzımdan. Bi kez girdi arşivlere. Kim durduracak ki? **** Dediklerim bu kadarmış. Metin bu… Doğaçlama ne kadarını konuştum, emin diğilim. Ama her sözcüğümün bugün de arkasındayım. Şehrimin dünyalarda benzersiz tarihini yazan herkese hürmet ile.