1
“Kitsch” yazılır, kiç okunur. Bayağı, çirkin, rüküş, zevksiz gibi olumsuz sıfatları çağrıştıran sözcüğü sıklıkla kullanmaya bayılırız.
Üzerinde yapay su damlacıkları olan kumaş ya da plastik bir gül gördüğümüzde, takside aynadan sarkan, hareketli sevimli bir köpek kafasına gözümüz takıldığında “kitsch” deyip iç çekeriz.
Pierre et Gilles – Çiçekler ve Gözyaşı
Yanımızdaki aynı fikirde değilse “Zevk meselesi, renklerle zevkler tartışılmaz” deyiverir! Batı’da ve özellikle Almanya’da 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra, endüstrileşmenin yaygınlaşması, kırdan şehirlere göçün hızlanmasıyla yaygınlaşan, alt kültürü temsil eden kitsch, karmaşık, algıya ve zamana göre değişebilen bir kavram.
Örneğin yıllar önce giysilerde, dekorasyonda pek kitsch bulduğumuz kaplan deseni ünlü moda evleri el atınca birden nitelik değiştiriverdi. Terlikten, bluzuna, eteğine, taytına kaplan desenli giysiler, aksesuvarlar nedense artık kimsenin gözüne batmıyor. Dekorasyon dergilerine bakılırsa uzun tüylü pelüşler de sınıf atladı, zira pelüş yastıklardan geçilmiyor.
Pera Müzesi, 2021 yılının ilk sergisi “Zevk Meselesi”nde, cesaretle bu kaypak, sanat eleştirmenlerinin uzun yıllardan beri tartıştıkları kavrama kucak açıyor. Kitsch’in günümüz görsel kültürüyle ilişkisine odaklanıyor.
Gülsün Karamustafa – Sarmal
6 Haziran’a kadar devam edecek sergide, Ulya Soley’in küratörlüğünde 13 ünlü sanatçı ve kolektifin yerleştirme, kolaj, video, fotoğraf gibi farklı alanlarda ürettikleri eserleri yer alıyor.
Serginin açıldığı gün, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü Özalp Birol’un eşliğinde izlediğimiz eserlerin sanatçıları şöyle:
Alex Da Corte & Jayson Musson, Bruno Miguel, Cameron Askin, FAILE, Farah Al Qasimi, Gülsün Karamustafa, Hayırlı Evlat, Miao Ying, Nick Cave (aynı isimdeki şarkıcıyla karıştırılmasın), Olia Lialina & Mike Tyka, Pierre et Gilles, Slavs and Tatars ve Volkan Aslan.
Can alıcı renklerle göze çarpan fotograflar, bitpazarından toplanmış objelerle yerleştirmeler, pop şarkılı videolar, Rio Karnavalı’nın renkleriyle üretilmiş porselenler, turşulu şişeler ve hatta cezaevinde tutuklular tarafından yapılan boncuk işler müzenin iki katına yerleştirilmiş.
Meğer bu boncuk işleme geleneği Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiliz esir kamplarında hüküm süren askerler tarafından başlatılmış ve bugün Türkiye’deki cezaevlerinde devam ediyor.
Küratör Ulya Soley kitsch kavramını “Bazılarına göre çirkinliği ve bayalığı kavramsallaştırarak güzelin mertebesine erişiyor, bazılarına göre ise güzelin tanımını sarsarak kendine alan açıyor. Yöntemi ne olursa olsun, kitsch sistemin boşluklarına sızarak etkilemeyi sürdürüyor” diye açıklıyor.
Soley’in bu tanımı kitsch sanatının en ünlü isimlerinden Jeff Koons ile Japon Takashi Murakami’yi akla getiriyor. Yıllar önce Versailles Sarayı’nın muhteşem kristal avizelerinin altında Murakami’nin plastik çiçeklerini görünce afallamıştım. Soyunun Kral 14. Louis’ten geldiğini iddia eden Fransız bir aristokrat, şıklığın, zarafetin sembolü Versailles Sarayı’ndaki serginin kaldırılması için mahkemeye başvurmuştu.
Kitsch, Murakami Soley’in tarif ettiği gibi sarayda kendisine bir alan açmayı başarmıştı. Aynen Amerikalı Jeff Koons’un gerçek çiçeklerle yaptığı köpek heykelini en son Bilbao’daki Guggenheim Müzesi’nin bahçesine yerleştirtmeyi başardığı gibi.
Pera Müzesi’ndeki “Zevk Meselesi”ne dönersek, sergide “Karpuz Halısı Uçuş”, “Kaplaniye” ve “Sarmal” adlı eserleriyle katılan Gülsün Karamustafa uzun zamandan beri kitsch kavramı üzerine düşünen ve üreten bir sanatçı. Özellikle 80’li yıllardaki çalışmalarında köy estetiğinin kente taşınmasında önemli bir rol oynuyor.
Saltonline.org’da Nilgün Özayten’in kaleme aldığı yazıya göre Karamustafa’nın yapma çiçekli, evlerden toplanan kumaşlarla ürettiği işlerinde kitsch’i kullanması her şeyden öncelikle bir tercihtir.
Öte yandan yaşamakta olduğu zaman dilimi de bolca kitsch içerir; dolayısıyla amacı yaşadığı zamanı anlatmak olan sanatçının işlerine kendiliğinden girer yani sızar.
Kemerlerinizi bağlayın Pera Müzesi’ndeki kitsch yolculuğuna hazırlanın.
Güç ve cesaret dolu bir gün; içindeki potansiyeli dışa vurmak için itici bir güç hissedeceksin. Hedeflerin için harekete geçmek ve yeni adımlar atmak konusunda istekli olacaksın. Zorluklar seni durduramayacak. İş ve ilişkiler alanında samimiyet ve doğrudan iletişim ön plana çıkacak. İçinde birikmiş duyguları açığa çıkarmak isteyebilir, düşüncelerini ifade etmekte daha cesur olabilirsin. Aynı zamanda, ruhsal ve fiziksel enerjinin yüksek olduğu bu dönemde, spor ve sağlıklı yaşam konularına yönelmek, kendini daha iyi hissettirebilir. Özgüvenin tavan yapıyor; bu öz güveni sosyal hayata da yansıtmak, yeni bağlantılar kurmana yardımcı olacak. Unutma ki, senin tavrın etrafındaki atmosferi değiştirebilir. Kendine güvenerek ilerlemek, olumlu sonuçlar doğuracaktır.
Sakin bir gün seni bekliyor. İlişkilerin ve sosyal etkileşimlerin ön planda olacak. Sevdiğin insanlarla vakit geçirmek, aranızdaki bağı güçlendirmek için harika bir fırsat. İş veya finansal konularda dikkatli olman gereken bir zaman dilimindesin; mantığa ve analitik düşünmeye odaklanmak, kararsız kalmanı engelleyecek. Günün ilerleyen saatlerinde dikkatini dağıtan bazı durumlarla karşılaşabilirsin, bu nedenle sabırlı ol ve iç huzurunu korumaya çalış. Sanata veya yaratıcılığa yönelmek, ruhunu besleyecek ve sana ilham verecek. Kendine özen göster ve ruhsal dengeyi sağlamaya özen göster. Unutma, içinde bulunduğun durumları değerlendirmek, sana yeni fırsatlar sunabilir.
Bugün sosyal çevrenle olan bağların güçleniyor. Yeni ve ilginç insanlarla tanışma fırsatları kapını çalabilir. İletişim becerilerin ön planda; düşüncelerini ifade etmekte oldukça başarılı olacaksın. Aynı zamanda merak duygun pekişecek, yeni bilgiler edinmek için hevesli olacaksın. Ancak dikkatli ol, fazla dağınık bir zihinle hareket etme ihtimalin var. Planlarını netleştirmek için biraz zaman ayırmalısın. Mesleki alanda ise bazı fikir çatışmaları yaşanabilir; ancak esnek yaklaşımın bu durumu kolayca çözmeni sağlayacaktır. İçsel huzurun için yakın bir arkadaşınla derin bir sohbet gerçekleştirmek faydalı olabilir. Kendini iyi ifade ettiğin anlar, sana yeni kapılar açma potansiyeli sunacak.
Duygusal derinliklere dalmak, içsel dünyanın kapılarını aralamak için harika bir zaman. Ailevi bağlar ön planda, sevdiklerinle daha fazla vakit geçirmek, geçmişi anmak ve duygusal bağları güçlendirmek isteyebilirsin. Anlık zevkler yerine kalıcı mutluluğu tercih etme arzusu baskın. Kendini koruma içgüdüsü, ne istediğini daha net görmeni sağlıyor. Yüzleşmekten kaçındığın duygular, huzurunu etkileyebilir; kendinle barışık olmak için cesaretle ilerlemek gerekecek. Yaratıcılığı besleyecek aktiviteler, duygularını ifade etmenin harika bir yolu olabilir. İletişim kurarken, samimiyetin yolunu açabilir, karşındaki kişileri derinlere çekmeyi başarabilirsin. Kendini ifade ederken sakin kalmak, tartışmalardan uzak durmana yardımcı olacaktır. Gün sonunda gözden geçireceğin anılar, ruhunu besleyip ona huzur getirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma.
Bugün, kendini sahnede gibi hissedeceğin bir dönemdesin. Enerjin yüksek ve etrafındaki insanlar üzerinde etkileyici bir iz bıraktığın bir gün seni bekliyor. Farklı bir bakış açısıyla olaylara yaklaşmak, insanları etkilemene olanak tanıyacak. Yaratıcılığın doruklarda; bu, sanatsal bir proje ya da hobiye yönelmek için harika bir fırsat.Sosyal ilişkilerin güçleniyor. Arkadaşlarınla yapacağın keyifli sohbetler, yeni iş birlikleri veya ilginç bağlantılar kurmana sebep olabilir. Kendini rahatça ifade etmek için uygun bir ortam bulacaksın. Flört hayatında ise, cesur adımlar atmak için doğru bir zaman dilimindesin. Kalbini açmak, tutkulu bir ilişki başlatmaya yelken açmana yardımcı olabilir.Ancak, dikkat etmen gereken bir konu var; aşırı gurur ve kibir, insanlarla olan ilişkilerinde sıkıntı yaratabilir. Dikkatini başkalarına vermek ve onları dinlemek, arandaki dengeyi korumana yardımcı olacak. Bugünü, içsel gücüne ve tutkunun yaratıcılığına odaklanarak verimli bir şekilde geçirebilirsin. Unutma, kendi ışığını parlatmak için önce başkalarının ışığını desteklemek de önemlidir.
Bugün detaylara olan dikkatin daha da artabilir, bu sayede çözüme ulaşılması zor görünen sorunları bile kolayca aşabilirsin. Etrafındaki insanların ihtiyaçlarını anlama konusunda oldukça başarılı olacaksın; bu durum, ilişkilerine daha fazla derinlik katacak. İş yerinde sıkı bir disiplinle ilerlemen, çevrendekilerin dikkatini çekecek ve takdir toplayacaksın. Kendini ifade ederken ölçülü kalmak faydalı olabilir, zira gün içinde bazı zorluklar, gereksiz tartışmalara yol açabilir. Sağlığınla ilgili ufak tefek değişiklikler yapmak istiyorsan, doğru zaman. İçsel huzurunu koruyarak, sakin kalmak, günün temposunu dengelemeni sağlayacak. Bu süreçte kendine zaman ayırmayı unutma; yeni anlayışlar ve bakış açıları kazanmak seni zenginleştirebilir.
Dengede kalmanın, uyum sağlamanın öneminin vurgulandığı bir dönemdesin. İlişkilerindeki hassas dengeleri korumak, karşı tarafın duygularına saygı göstermek ve empati kurmak için mükemmel bir fırsat sunuyor. Sosyal ortamlarda, sezgilerinle insanları okuyabileceğin bir enerji hakim. Kendini ifade ederken yaratıcı yöntemler bulabilir, düşüncelerini sanatsal bir dille aktararak dikkat çekebilirsin. Özellikle estetik konulara olan ilgin, sanatsal projelerde kendini göstermek için ilham verecek.Finansal konulara yönelik yeni açılımlar göz önünde bulunabilir. Dikkatini çeken fırsatlar, önceki deneyimlerinin getirdiği bilgeliği kullanarak değerlendirilirse, kazançlı hale gelebilir. Ancak harcamalarına dikkat etmeli ve aldatıcı fırsatlara karşı tetikte olmalısın. Kendine güven, içsel huzurunu bulmanı sağlayacak.Dış görünümüne yönelik değişiklik yapma isteğin de artabilir. Bu yön, hem ruh halini dengelemenin hem de kendini daha iyi hissetmenin bir yolu olacak. Aşk hayatında tutkulu bir iletişim dönemi var, duygularını açıkça ifade etmen, ilişkilerin güçlenmesine olanak tanıyabilir. Sevgilinden alacağın destek, seni daha da motive edecek. Kısa seyahatlar veya yeni insanlarla tanışma şansı, sosyal hayatına canlılık katabilir.
Derin duygular ve gizemli bir aura etrafını sarmış durumda. İçsel çatışmaların çözüme kavuşması için sakin bir zihinle ilerlemelisin. Bugün, duygusal derinliğini kullanarak ilişkilerinde daha samimi olabilirsin; bu samimiyet, beklemediğin bir anlayışa kapı açabilir. Kendini ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; başkalarının duygu durumlarına da hassasiyet göstermek, hem senin hem de sevdiklerin için olumlu bir atmosfer yaratabilir. İş ve kariyer anlamında da dikkat çekici fırsatlar karşına çıkabilir, sezgilerine güven. Maddi konularda hesaplı davranmak, ileride rahatlamanı sağlayacak. Göz önünde olmak, bazı sorumlulukları beraberinde getirse de, bu durum senin kendini daha güçlü hissetmene yardımcı olabilir. Marka ve imajına dikkat et, başkalarının gözünde bıraktığın izlenim önem kazanıyor. Geceye doğru huzurlu bir mola vermek için kendine zaman ayırmayı unutma, sağlıklı bir zihin dinlenmeye ihtiyaç duyar.
Bugün, maceracı ruhun derinlerine inme isteği baskın çıkıyor. Yeni yerler keşfetme ve farklı kültürlerle etkileşim kurma arzusuyla dolsun. Ancak, belirsizliklerle karşılaşabileceğin bazı durumlar söz konusu. İçsel rehberine güvenmek, bu süreçte doğru kararlar almanı sağlayabilir. Öğrenmen gereken şeyler var; bilgi açlığında kendini besle ve yeni bilgiler edinmek için zaman ayır. Sosyal ilişkiler açısından da hareketli bir gün seni bekliyor. Eski dostlarla yeniden bir araya gelmek ve yeni bağlantılar kurmak için fırsatlar peşinde koş. Dikkatini sevdiğin konulara odaklaman, zihinsel olarak yenilenmene yardımcı olacak. Yol alırken, içsel sesine kulak ver ve sezgilerine güven. Hareket halindeyken dengeyi sağlamak ise, duygusal huzurunu korumana yardımcı olacak.
Bugün, hedeflerine ulaşmak için gereken disiplini ve kararlılığı sergileyeceğin bir gün. Planlarını gözden geçirip, somut adımlar atmak için mükemmel bir fırsat. Sorumluluk almakta oldukça başarılısın ve bu, çevrendekilerin sana güven duymasını sağlıyor. İş hayatında veya kariyerinde yeni fırsatlar karşına çıkabilir; pes etmemelisin, azimle ilerle. Duygusal açıdan, kendine dönüp içsel huzuru sağlaman gerek. İlişkilerinde açık ve dürüst iletişim maksimum seviyede fayda sağlayabilir. Sevdiklerinle vakit geçirirken, onların ihtiyaçlarını anlamaya çalışmak, bağlarını güçlendirecek. Sağlık açısından ise, bedenine dikkat etmeli ve stresle başa çıkacak yöntemler araştırmalısın. Güne erken başlamak ve fiziksel aktivite, zihinsel sağlığına iyi gelecektir. İçsel dengeyi sağlamak, günün sona erdiğinde kendini daha huzurlu hissetmene yardımcı olacak.
Yeniliklere ve değişime açık bir gün geçiriyorsun. Hayatındaki sıradan akışa meydan okuyarak alışılmadık yollar denemek isteyebilirsin. İş yerinde veya sosyal çevrende özgün fikirlerinle dikkat çekmek için güzel bir fırsat var. İçsel yaratıcı potansiyelini keşfedeceğin anlar yaşayabilirsin. Arkadaş gruplarıyla yapacağın sohbetler, ilham veren fikirlerin ortaya çıkmasına yardımcı olacak. Duygusal derinlemesine inme isteğin, ilişkilerde daha anlamlı bağlar kurmanı sağlayabilir. Kendini ifade etmek için yazılı ya da sanatsal bir yol aramak faydalı olabilir. Sürükleyici hikayeler ve ilginç insanlarla karşılaşarak, sosyal hayatını hareketlendirebilirsin. Gelecek hakkında düşündüğün bu dönem, sana ilham verici hedefler belirleme fırsatları sunabilir. Kendi özgün yolunu bulma arayışında cesaretini artırmaya özen göster. Her şeyin çok yoğun olabileceği bu günlerde durup derin bir nefes almak ve içsel dünyana odaklanmak da seni rahatlatacaktır.
Duygusal derinlikler ve sezgisel yetenekler ön planda. Bugün, içsel dünyanızla bağlantı kurmak için harika bir zaman. Sanatı ve yaratıcılığı ifade etmek, ruh halinizi olumlu yönde etkileyebilir. Başkalarıyla empati kurma yeteneğiniz, sosyal ilişkilerinizi güçlendirecek. Sevdiklerinizle anlam dolu sohbetler, kalp bağlantılarını derinleştirebilir. Ancak dikkatli olun, aşırı duygusal yüklenmeler sizi yıpratabilir. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın; doğayla iç içe olmak veya meditasyon yapmak, ruhunuzun ihtiyaç duyduğu dengeyi sağlayabilir. Yeni bir hobinin peşine düşmek de yenileyici bir etki yaratacak. Unutmayın, hayal gücünüz sınır tanımıyor; bu potansiyeli keşfetmek için cesur olun.
