1
“Kitsch” yazılır, kiç okunur. Bayağı, çirkin, rüküş, zevksiz gibi olumsuz sıfatları çağrıştıran sözcüğü sıklıkla kullanmaya bayılırız.
Üzerinde yapay su damlacıkları olan kumaş ya da plastik bir gül gördüğümüzde, takside aynadan sarkan, hareketli sevimli bir köpek kafasına gözümüz takıldığında “kitsch” deyip iç çekeriz.
Pierre et Gilles – Çiçekler ve Gözyaşı
Yanımızdaki aynı fikirde değilse “Zevk meselesi, renklerle zevkler tartışılmaz” deyiverir! Batı’da ve özellikle Almanya’da 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra, endüstrileşmenin yaygınlaşması, kırdan şehirlere göçün hızlanmasıyla yaygınlaşan, alt kültürü temsil eden kitsch, karmaşık, algıya ve zamana göre değişebilen bir kavram.
Örneğin yıllar önce giysilerde, dekorasyonda pek kitsch bulduğumuz kaplan deseni ünlü moda evleri el atınca birden nitelik değiştiriverdi. Terlikten, bluzuna, eteğine, taytına kaplan desenli giysiler, aksesuvarlar nedense artık kimsenin gözüne batmıyor. Dekorasyon dergilerine bakılırsa uzun tüylü pelüşler de sınıf atladı, zira pelüş yastıklardan geçilmiyor.
Pera Müzesi, 2021 yılının ilk sergisi “Zevk Meselesi”nde, cesaretle bu kaypak, sanat eleştirmenlerinin uzun yıllardan beri tartıştıkları kavrama kucak açıyor. Kitsch’in günümüz görsel kültürüyle ilişkisine odaklanıyor.
Gülsün Karamustafa – Sarmal
6 Haziran’a kadar devam edecek sergide, Ulya Soley’in küratörlüğünde 13 ünlü sanatçı ve kolektifin yerleştirme, kolaj, video, fotoğraf gibi farklı alanlarda ürettikleri eserleri yer alıyor.
Serginin açıldığı gün, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü Özalp Birol’un eşliğinde izlediğimiz eserlerin sanatçıları şöyle:
Alex Da Corte & Jayson Musson, Bruno Miguel, Cameron Askin, FAILE, Farah Al Qasimi, Gülsün Karamustafa, Hayırlı Evlat, Miao Ying, Nick Cave (aynı isimdeki şarkıcıyla karıştırılmasın), Olia Lialina & Mike Tyka, Pierre et Gilles, Slavs and Tatars ve Volkan Aslan.
Can alıcı renklerle göze çarpan fotograflar, bitpazarından toplanmış objelerle yerleştirmeler, pop şarkılı videolar, Rio Karnavalı’nın renkleriyle üretilmiş porselenler, turşulu şişeler ve hatta cezaevinde tutuklular tarafından yapılan boncuk işler müzenin iki katına yerleştirilmiş.
Meğer bu boncuk işleme geleneği Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiliz esir kamplarında hüküm süren askerler tarafından başlatılmış ve bugün Türkiye’deki cezaevlerinde devam ediyor.
Küratör Ulya Soley kitsch kavramını “Bazılarına göre çirkinliği ve bayalığı kavramsallaştırarak güzelin mertebesine erişiyor, bazılarına göre ise güzelin tanımını sarsarak kendine alan açıyor. Yöntemi ne olursa olsun, kitsch sistemin boşluklarına sızarak etkilemeyi sürdürüyor” diye açıklıyor.
Soley’in bu tanımı kitsch sanatının en ünlü isimlerinden Jeff Koons ile Japon Takashi Murakami’yi akla getiriyor. Yıllar önce Versailles Sarayı’nın muhteşem kristal avizelerinin altında Murakami’nin plastik çiçeklerini görünce afallamıştım. Soyunun Kral 14. Louis’ten geldiğini iddia eden Fransız bir aristokrat, şıklığın, zarafetin sembolü Versailles Sarayı’ndaki serginin kaldırılması için mahkemeye başvurmuştu.
Kitsch, Murakami Soley’in tarif ettiği gibi sarayda kendisine bir alan açmayı başarmıştı. Aynen Amerikalı Jeff Koons’un gerçek çiçeklerle yaptığı köpek heykelini en son Bilbao’daki Guggenheim Müzesi’nin bahçesine yerleştirtmeyi başardığı gibi.
Pera Müzesi’ndeki “Zevk Meselesi”ne dönersek, sergide “Karpuz Halısı Uçuş”, “Kaplaniye” ve “Sarmal” adlı eserleriyle katılan Gülsün Karamustafa uzun zamandan beri kitsch kavramı üzerine düşünen ve üreten bir sanatçı. Özellikle 80’li yıllardaki çalışmalarında köy estetiğinin kente taşınmasında önemli bir rol oynuyor.
Saltonline.org’da Nilgün Özayten’in kaleme aldığı yazıya göre Karamustafa’nın yapma çiçekli, evlerden toplanan kumaşlarla ürettiği işlerinde kitsch’i kullanması her şeyden öncelikle bir tercihtir.
Öte yandan yaşamakta olduğu zaman dilimi de bolca kitsch içerir; dolayısıyla amacı yaşadığı zamanı anlatmak olan sanatçının işlerine kendiliğinden girer yani sızar.
Kemerlerinizi bağlayın Pera Müzesi’ndeki kitsch yolculuğuna hazırlanın.
Bugün enerji dolu bir gün seni bekliyor. Ateş elementinin getirdiği coşku, iş ve sosyal alanlarda kendini ön plana çıkarmana yardımcı olacak. Cesaretin ve kararlılığın, etrafındaki insanları etkileyecek. Yeni projelere adım atmak için mükemmel bir zaman. İçsel motivasyonu yüksek tutarak, belirlediğin hedeflere odaklanmalısın. İletişimde açık ve net olma yeteneğin, bazı sorunları çözmene yardımcı olabilir. Duygusal ve sosyal ilişkilerde samimi bir yaklaşım sergilemek, beklenmedik kazançlar sağlayabilir. Ancak, sabırsız tavırlarından kaçınmak, seni olumlu bir bakış açısıyla destekleyecektir. Fırsatlar kapıda, harekete geçme zamanı!
Bugün, huzur arayışında olabilirsin. Duygusal denge ve güven arayışın ön planda. Ailevi konular ve ev içindeki ilişkilerinde sakin bir atmosfer oluşturma isteği dikkat çekiyor. İletişimde netlik sağlamak, ilişkilerini güçlendirebilir. Mali konularda kararlı adımlar atmak için uygun bir zaman. Gelecek planların için cesur ve kararlı olmalısın. Sosyal çevrenle kurduğun bağları beslemek, sana mutluluk getirecektir. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme; doğayla baş başa kalmak, ruhsal dinginliğini artırabilir. Her adımında kendine güvenerek ilerlemen önemli.
İkizler, zihinsel merakın zirveye çıkacağı bir gün seni bekliyor. İletişim kurma yeteneğin ve sosyal becerilerin, etrafındaki insanları etkileyebilir. Fikirlerinle ilham kaynağı olabilirsin. Eski arkadaşlarla yeniden bağlantı kurmak ya da yeni insanlarla tanışmak için harika bir zaman. İkna kabiliyetin güçlü; bu, istediğin her şeyi hedeflerine taşıyabilme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor.Aynı zamanda duygusal dünyanda da hareketlilik hissedileceği bir dönemdesin. Duygularını ifade etmekte zorlanabilirsin, ancak içsel duygularınla yüzleşmek, sana rahatlık getirebilir. Yaratıcılığın, özellikle sanatsal veya edebi projelerde ortaya çıkacak. Hareketli bir gün geçirebilir, çeşitli etkinliklere katılabilirsin. Zihninin en aktif dönemlerinden birindesin; bu nedenle, düşündüğün her şeyi not almayı unutma.
Duygusal derinliğin bugünlerde daha da belirginleşiyor. Sevdiklerinle bağlarını güçlendirmek, onları anladığını ve önemsediğini hissettirmen için mükemmel bir zaman. Ailevi meseleler gündeme gelebilir, geçmişte bıraktığın konularla yüzleşmek zorunda kalabilirsin. Kendini ifade etme, duygularını açığa çıkarma arzun artıyor; bu nedenle sadece kendin için değil, başkalarıyla kurduğun bağlantılarda da samimiyet ve açıklık büyük önem taşıyor.İş ortamında biraz daha dikkatli olman gerekebilir. Başkalarıyla olan iletişiminde yanlış anlaşılmalar yaşanabilir, bu nedenle söylediklerine dikkat et. Ancak bu, bir yandan da takım çalışmasına olan yeteneğini sergileme fırsatı sunuyor. Gözlem yeteneğini kullanarak, çevrendekilerin ihtiyaçlarını kolaylıkla anlayabilir ve onların hayatlarına olumlu bir katkıda bulunabilirsin.Aşk hayatında ise yoğun hisler ve romantizm ön planda. Partnerinle arandaki bağı derinleştirmek ve huzurlu anlar yaşamak için harika bir gün. Yeni bir başlangıç yapmak ya da ilişkini yeniden sorgulamak için uygun bir zaman dilimi. Unutma ki, duygusal güvenliğini sağlamak, bu süreçte sana çok şey katacak.Ancak bütün bu yoğun duygular arasında kendine de zaman ayırmayı unutmamalısın. İçsel huzurunu sağlamak, zihnini dinlendirmek ve kendi ihtiyaçlarını karşılamak, genel mutluluğunu artıracak. Kendinle barışık olmak, etrafındaki insanlara da pozitif bir etki yaratacaktır.
Bugün içindeki liderlik ve yaratıcılık alevleniyor. Kendini ifade etme arzun artıyor; bu, sanatsal projelere yönelmek için mükemmel bir zaman. Sosyal çevrende dikkat çekmek, ilgi odağı olmak senin için doğal bir eğilim. Ancak unutma ki, alçakgönüllülüğün gücünü kullanmak, başkalarıyla olan ilişkilerini derinleştirir. Aşk hayatında, partnerine karşı ilgini ve naif duygularını ortaya koymaktan çekinme. Fakat dikkat et, egonun seni yönlendirmesine izin verme. Sağlık açısından, enerjini ve heyecanını dengede tutman önemli; açık hava aktiviteleriyle ruhsal dengeyi koruyabilirsin. Bugün kendine zaman ayırmak, içsel enerji ve motivasyonunu artıracak.
Gün, detaylara odaklanman için mükemmel bir fırsat sunuyor. Hayatındaki küçük ama önemli şeylere dikkat etme zamanı. İş veya kişisel alanında organize olma arzunu gerçekleştirebilir, projelerini süratle hayata geçirebilirsin. Etrafındaki insanlara karşı ince düşünceli yaklaşımı, ilişkilerini güçlendirecek. Fakat aşırı mükemmeliyetçilik seni bazı zorlayıcı durumlarla karşı karşıya bırakabilir; bu nedenle biraz esnek olmaya çalışmak faydalı olabilir. İçsel huzuru sağlamak için doğayla bütünleşmek veya meditasyon gibi aktivitelere yönelmek iyi gelecek. Sağlığını ihmal etme; dengeli beslenmeye ve yeterince dinlenmeye özen göstermelisin. önemli bir mesele gündeme gelebilir ve bu durumla başa çıkarken analitik zihnini kullanman gerekecek. Duygusal açıdan kendini ifade etme fırsatın olacak, yapıcı iletişim kurarak kalbini hafifletebilirsin.
İlişkilerde uyum arayışın öne çıkıyor. Sosyal çevrende yeni bağlantılar kurmak, beklenmedik fırsatlar yaratmanı sağlayabilir. Karşıt fikirlerle karşılaşabilirsin; bu, öncelikle bakış açını genişletmene yardımcı olacak. Kendini ifade etmekte zorlandığın anlar yaşanabilir; bu nedenle hislerini açıklıkla paylaşmak, başkalarıyla olan iletişimini güçlendirebilir. Sanat ve estetik konularında ilham verici deneyimler yaşayabilirsin, yaratıcılığını ortaya koyma imkanı bulabilirsin. Duygusal olarak denge arayışında, sana huzur veren şeylere yönelmek faydalı olacak. Unutma, ilişkilerde dengeyi sağlamak için gerektiğinde fedakarlık yapman da önemli.
Tutkulu ve derin düşünceli bir gün seni bekliyor. Duyguların yoğunlaşacak, içsel bir yolculuğa çıkmaya ihtiyacın olacak. Kalbinin sesini dinlemek, ruhsal anlamda kendini yenilemeni sağlayabilir. Çevrendeki insanlarla olan iletişimine dikkat et, zira gizli saklı duyguların açığa çıkabilir. İkili ilişkilerde tutku ve samimiyet ön planda olacak, ancak kıskançlık ve sahiplenme duygularını kontrol altında tutmalısın. İş veya kariyer alanında yeni fırsatlar kapıda, bunları değerlendirmek için cesur adımlar atabilirsin. Kendi içsel gücüne güvenerek, seni destekleyen insanlarla bir araya gelmek, projelerine ivme kazandıracak. Unutma ki karanlıkta gizli ışıklar bulunur; içsel keşiflerin sana yeni bir perspektif kazandırabilir.
Serbest ruhun ve macera aşkın, yeni olanaklarla dolu bir gündesin. Hayatına heyecan katacak fırsatlar karşına çıkabilir. Yaratıcılığın, sana ilham veren yeni projelere yönelmeni sağlayacak. Sosyal çevrendeki insanlarla iletişimin güçleniyor; arkadaşlarınla keyifli anlar paylaşabilir, yeni tanışmalarla zenginleşebilirsin. İçsel dengeni bulduğun bu dönemde, duygusal olarak kendini daha özgür hissedeceksin. Geleceğe dair düşüncelerinde cesur adımlar atma isteği seni yönlendirebilir; içsel sesini dinlemekten çekinme. Belki de uluslararası konular veya uzak yolculuklar, ilgini çekecek ve zihninde yeni ufuklar açacak. Hayat sana sunduğu sürprizleri kucakla ve cesaretle ilerlemeye devam et.
Bugün disiplin ve kararlılık ön planda. Hedeflerine odaklanmak için harika bir zaman. İçsel sesine kulak vererek hayatındaki değişiklikleri daha rahat kabul edebilirsin. İş veya kariyerle ilgili önemli gelişmeler kapıda; yeni fırsatlar karşına çıkabilir. Duygusal olarak kendini biraz yalnız hissedebilirsin, ancak bu süreçte çevrendeki insanlarla bağlantı kurmaya özen göster. Sağlık konusuna dikkat et; stres yönetimi sana iyi gelecek. Uzun vadeli planlar yapmak için ideal bir gün; hedeflerini netleştir ve adım atmaktan çekinme. Bağlı olduğun insanlarla olan ilişkilerini güçlendir. Koşullar ne olursa olsun, kararlı adımlar atmaya devam et!
Sosyal ilişkilerde hareketlilik ön planda; yeni insanlarla tanışabilir, çevrende oluşan dinamiklerden faydalanabilirsin. Bugün özgürlüğüne düşkünlüğün aynı zamanda bağlayıcı ilişkilere yönelmeni de sağlayabilir. İçsel motivasyonun artacak, yenilikçi fikirlerinle dikkat çekebilirsin. Bazı projelerini hayata geçirme yolunda ilk adımları atmak için uygun bir zaman. Ancak, duygusal paylaşımlarında dikkatli olmalısın; ani tepkilerinden kaçınarak kalp kırıcı durumlar yaratmamaya özen göster. Hedeflerine odaklan ve samimi bir şekilde iletişim kur. Kendine olan güvenin, zorlukların üstesinden gelmende sana büyük yardımcı olacak.
Duygusal derinlikler, içsel arayışlar ve sezgisel güçler ön planda. Bugün, içsel hislerine güvenerek önemli kararlar alabilirsin. Hayal gücün oldukça güçlü; sanatsal projelere veya yaratıcı çalışmalara yönelmek için harika bir zaman. İlişkilerde empati göstermek, sorunların üstesinden gelmene yardımcı olacak. Duygusal bağlar güçlenebilir, sevginin ve anlayışın dili sayesinde çevrendekilerle daha derin bir bağ kurabilirsin. Kendini ifade ederken içtenliğini korumak, iletişimin akışını hızlandıracak. Ancak, sınırlarını korumayı unutma; başkalarının beklentileri seni yıpratabilir. Biraz kendine zaman ayırmak, ruhsal dengenin sağlanmasına yardımcı olacak. Şans ve fırsatlar, kendi iç yolculuğunu tamamladığında karşına çıkacak; sabırlı ol.
