1
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca duyurulan, yıllardır tartışma konusu olan Finike-Demre-Kaş-Kalkan otoyolu projesi ile ilgili inceleme değerlendirme momisyonu tarafından verilen ÇED olumlu kararı kamuoyunda büyük tepki ile karşılandı.
Aralarında Likya gibi özgün bir kültürel peyzajın karakterini oluşturan arkeolojik ve doğal sitlerin de yer aldığı toplam 20 ayrı korunan alanı etkilemesi beklenen otoyol projesi için 66 binden fazla ağacın da kesileceği belirtiliyor. Otoyol projesinin geçtiği güzergâhta, Myra antik kenti, Andrake antik kenti, Beymelek İsion Kulesi, Istlada/Hoyran, Kyaneai gibi antik kentler de yer alıyor. Bakanlıktan aldığımız bilgi, projenin tüm itirazlar ve değerlendirmeler sonucunda yeniden oluşturulduğu yönünde oldu. Gazetemize açıklama yapan arkeologların ise konuya ilişkin tepkileri sürüyor.
Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Gül Işın
Raporun ilgili bölümlerinde karayolu güzergâhının 11 noktada Taşınmaz Nitelikli Kültür Varlığı barındıran koruma altındaki sit alanlarından geçtiği “etkileşim”; “minimum etkileşim” ifadeleri ile tarif edilmiş olmakla beraber “etkileşim”, “minimum etkileşim” ifadeleri ne yürürlükteki koruma mevzuatında ne de bilimsel literatürde karşılığı olan bir tanımdır. Dolayısıyla 11 antik yerleşim ile etkileşimde bulunmak demek doğrudan bu alanlara “müdahale” edileceği anlamını da taşır.
Örneğin planlanan patlatma çalışmalarından biri Myra antik kenti sınırlarında MÖ 5. 4. yüzyıllara tarihlenen kayaya oyulmuş su yolu yakınında olacaktır. Ve raporda müdahale sırasında eserlerin zarar görmeyeceği yalnızca tahmini bir görüştür; zira patlatma çalışmalarının bilimsel fizibilitesi raporda sunulmamıştır. Proje ile 19 dakika kısalacak yol için kendi yasalarını çiğneyerek 11 adet antik yerleşmemize ait taşınmaz kültür varlıklarını patlatan yegâne ülke olarak yaftalanmadan önce bu proje durdurulmalı.
Arkeologlar Derneği Başkanı Bülent Türkmen
Bakanlık tarafından hazırlanan Finike-Demre-Kaş-Kalkan yol projesi bölgenin doğal ve kültürel mirasına vurulmuş bir hançerdir. Bu projeyle birlikte 11 arkeolojik sit ve 9 koruma alanı zarar görecek. Bu alanlar içinde Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nden 1. derecede doğal sit alanlarına, Kyaneai antik kentinden Myra antik kentine çok sayıda koruma altında bölge var. Ayrıca 66 binin üzerinde ağaç kesilmesi söz konusu.
Kasım ayında Urfa’da Uluslararası Neolitik Kongresi gerçekleştirildi ve bence çok önemli bir organizasyondu. Bir diğer yandan UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne varlıklarımızı yazdırmak için bir çalışma yürütülüyor. Ama öte yandan bu projede de olduğu gibi birçok alanda tarif edilemez bir tahribatın yaşanmasının kararları alınıyor. Kaz Dağlarından Latmos’a, Diyarbakır Surları’ndan İstanbul Tarihi Yarımada’ya, Kapadokya’dan Hatay’a uzanan neredeyse ülkenin her tarafında kültürel ve doğal mirasımız geri dönüşü olmayan bir şekilde tahrip edildiği, Avrupa Birliği adayı, ICOMOS üyesi ve uluslararası kültürel ve doğal mirasın korunmasına yönelik sözleşmelere taraf olan bir ülkede dikkat edilmesi gereken bir süreçtir.
Finike-Demre-Kaş-Kalkan yol projesinin geçtiği Likya Bölgesi ise özgünlüğü ile zengin kültürel ve doğal varlıkların bütünleştiği bir coğrafya olmasıyla ayrıcalıklı bir alandır ve bakanlığın bu proje başta olmak üzere ülkemizde doğal ve kültürel mirasımızı tahribine “yol açan” projelerinden bir an önce vazgeçmeye davet ediyoruz. Bir diğer çağrımız da bu alanda çalışan uzmanlar ve meslektaşlarımız başta olmak üzere bütün vicdanlara; bu miras hepimizin, sahip çıkalım, örgütlenelim birlikte itiraz edelim. Bugün bu gidişata dur demezsek yarın çok geç olacak.
Yaşam alanlarımıza, kültürel ve doğal mirasımıza dokunmayın.
“Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu” sözcüsü arkeolog-editör NEZİH BAŞGELEN
1993 yılında yürürlüğe giren ilk ÇED yönetmeliğinin bugüne kadarki saha uygulamalarının sonuçlarına baktığımızda ÇED’in tarihi ve doğal çevre değerlerinin korunmasında pek çok açıdan tartışılması gereken bir hale geldiği görülmektedir. Bunun son örneğini de FinikeDemre-Kaş-Kalkan otoyolu projesi ile ilgili ÇED raporundaki uzman değerlendirmelerinde izlemekteyiz.
Bu bağlamda büyük tepki ile karşılanan ÇED olumlu kararına dayanak olan otoyol projesinin geçtiği güzergâh ile ilgili arkeolojik raporunu hazırlayan arkeoloğun uzmanlığı ve sahada ne gibi çalışma yaptığı ilgili kamuoyunca merak ediliyor. Özellikle Beymelek Lagünü ve İsion Kulelerinden Kyaneai antik kentine , tarih öncesinden Bizans dönemine arkeoloji ve kültürel peyzaj açısından inanılmaz yoğunluktaki bu güzergâh ile ilgili seçilen bu arkeoloji uzmanının neler saptadığını ve neleri kurula sunduğunu da bilmek istiyoruz. Bu açıdan da bundan sonraki aşamada özellikle otoyol projesinin sit alanlarıyla kısımlarına yönelik detay projelerinin alanın yetkin uzmanlarının ilgili kazı başkanlarının denetiminde hazırlanması diliyoruz.
İstanbul üniversitesi öğretim üyesi Necmi Karul
Sözü edilen alanın detayını bilmiyorum ancak bu tür durumlarda ören yerine en hâkim kişi olan kazı başkanının görüşüne başvurulur. Koruma kurulları da bu görüşe itibar eder. Kamu ya da sanayi yatırımlarının arkeolojik mirası bir engel değil de benzeri şekilde kültürel, yeri geldiğinde de ekonomik zenginliğimizin bir parçası olarak görmesi esastır.
Dolayısıyla zengin bir kültürel mirasa sahip ülkemizde tüm kurumlar planlanlama aşamasında arkeolojiyle ilişkin görüşleri almalıdır. Geçmişe dair olanı kaybedildiğinde bir daha geri getirme şansımızın olmadığını unutmamak gerekir.
Bugün enerjin oldukça yüksek; bu, yeni başlangıçlar için harika bir fırsat sunuyor. İçindeki cesareti ortaya çıkararak, hayatındaki engelleri aşmak için kararlı adımlar atabilirsin. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde samimi ve açık olman, güven ve dayanışma duygusunu güçlendirecek. İş yerinde veya okulda dikkat çekerek başarılı bir etki bırakabilirsin, bu da kariyerinde yeni kapıların açılmasına yardımcı olabilir.Duygusal ilişkilerinde ise tutku ve heyecan dolu bir atmosfer var. Partnerinle aranızda derin bir bağ kurmak için harekete geçmekten çekinme. Bekar isen, tanıştığın biriyle olan iletişimin seni heyecanlandıracak. Fakat, aceleci davranmamaya özen göstermelisin; derin bir anlayış geliştirmek uzun vadede daha faydalı olacaktır.Sağlığa dikkat etmen gereken bir dönemdesin; zihinsel ve fiziksel dinlenmeye zaman ayır. Meditasyon veya doğa yürüyüşleri içindeki stresi azaltabilir ve ruh halini iyileştirebilir. Bugünkü başarıların gelecekteki hedeflerine ulaşman için birer basamak olacak. Kendine güven ve sezgilerini dinle; evrenin senin yanında olduğunu unutma.
İçsel huzur arayışın bugün daha da derinleşiyor. Rahat bir zaman diliminde olsan da, çeşitli sorular zihnini meşgul edebilir. Maddi konulara odaklandığın bu dönemde, finansal istikrar arayışın artış gösterebilir. Ancak, bu baskı altında sosyal ilişkilerini ihmal etmemeye dikkat et. Bugün, samimi ve duygusal bağlarda güçlenme fırsatı bulabilirsin. Ayrıca, yaratıcı projelerine odaklanmak için ideal bir zaman; içsel ilhamın artıyor. Kendini ifade etme biçimlerin, başkalarına ilham verebilir. Kendinle barışık olmak, diğer insanlarla olan ilişkilerini de olumlu yönde etkileyebilir. Akşam saatlerinde yapacağın bir sosyal aktivite, hoş süprizler getirebilir. Unutma, sabır ve kararlılık her zaman senin en büyük dostların.
ayrıntılara özen göstermezsen yanlış anlaşılmalar ortaya çıkabilir. Bugün, esneklik ve uyum, ilişkilerini daha da güçlendirebilir. Kendini açık ve samimi bir şekilde ifade etmekten çekinme; bu, insanlarla olan bağlarını derinleştirebilir. Keşfetmeye ve öğrenmeye hazır ol; bu, seni daha da ileriye taşıyacaktır.
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir zaman. İçsel huzurunu sağlamak adına aileyle vakit geçirmenin, köklere dönmenin önemi artıyor. İletişim kurarken empati ve anlayışla yaklaşman, sevdiklerinle olan bağlarını güçlendirecek. Kariyer alanında, sezgilerin doğrultusunda hareket etmek seni doğru yola yönlendirecek. İçinde bulunduğun durumları değerlendirmek ve hedeflerine odaklanmak için ruhsal bir yenilenmeye ihtiyacın olabilir. Kendini ifade ederken daha cesur olmalısın, çünkü duygularını paylaşmak, içsel yüklerini hafifletecektir. Detaylara dikkat et, çünkü gözden kaçan küçük şeyler önemli bir dönüşüme kapı aralayabilir. Kendine zaman ayır, çünkü kişisel gelişim için içsel yolculuk yapmanın tam zamanı. Unutma, kendi duygularını sahiplenmek, başkalarına da ilham verebilir.
Bugün sahne senin! Işıklar altında olmak, kendini ifade etme arzusu içinde olabilirsin. Yaratıcılığın doruklarda ve bu özellikle sanatsal çalışmalara yönlendirebilir seni. Kendine güvenin yüksek ve bu, başkalarını etkilemede büyük bir avantaj sağlayacak. Ancak, egonun seni kontrol etmesine izin vermemeye dikkat et. Başkalarıyla ilişkilerinde, uyum sağlamak ve empati göstermek, özellikle önemli olacak. Sosyal ortamlarda yapacağın girişimler, yeni bağlantılar ve fırsatlar getirebilir. Duygusal derinliğe inmek için bir fırsat bulabilirsin; kalben hissettiklerini ifade etmenin tam zamanı. Uzun vadeli hedeflerini düşünmek ve bunlar üzerinde çalışmak için motivasyon bulabilirsin. Özgürlüğünü ve bağımsızlığını önemse; bu, senin enerjini tazeleyecek. Kişisel bakım ve sağlığın; bugün sağlıklı yaşam tarzına yönelmek için güzel bir zaman. Kısacası, parlamak için harika bir gün!
Gün, içsel huzur arayışınla dolup taşacak. Dikkatini dağıtan etkenleri bir kenara bırakarak, zihnindeki karmaşayı arındırma zamanı. Organize ve pratik yaklaşımınla, iş ve özel hayatındaki sorunları daha akıllıca çözme becerisine sahip olacaksın. İletişim kurduğun kişilerle olan diyalogların, yapıcı ve anlam dolu bir hal alabilir. Sağlığına dikkat etmeni gerektiren bazı ufak sinyaller alabilirsin; bedenini dinlemekte fayda var. Hayatındaki küçük detaylara odaklanarak, büyük farklar yaratabileceğin bir dönemdesin. Kendine olan güvenin artarken, başkalarına da ilham verme pozisyondasın. Sosyal etkinliklerde bulunarak, yeni insanlarla tanışabilir ve keyifli anlar yaşayabilirsin. Unutma, başarılarının arkasında sağlam bir plan ve disiplin yer alıyor.
Harmoni arayışında olduğun bir dönemdesin. Sosyal ilişkilerin ve beraberliklerin ön plana çıkıyor. İletişim becerilerin, başkalarıyla olan bağlantılarını güçlendirecek. Dostlarınla olan konuşmalar, içsel huzurunu bulmanda yardımcı olabilir. Özellikle sanatsal aktivitelere yönelmek, yaratıcılığının artmasına sebep olacak. Duygusal derinliklere dalmak, kendini tanıma konusunda yeni perspektifler kazandırabilir. Bugün, dengeyi sağlama ve tarafsız kalma isteğin artıyor; fakat bu, bazen karar vermekte zorluk çekmene de neden olabilir. Belki de zaman zaman kendi ihtiyaçlarını önceliklendirmek, seni daha iyi hissettirecek. Flörtöz bir havanın içinde olman da sıradan bir gününü heyecanlandırabilir. Kendine ve çevrendekilere karşı nazik olmayı unutma; bu, ilişkilerini pekiştirecek. Unutma, sevgi dolu bir ortamda olmak, içsel güzelliğini parlatabilir.
İçsel derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, duygusal olarak yoğun bir deneyim yaşayabilirsin. Karşılaştığın durumlar seni ruhsal olarak dönüştürebilir; bu nedenle, hislerine kulak ver. Gizli kalmış düşüncelerini açığa çıkarmak, kendini özgürleştirecek. İkili ilişkilerde güçlü bir çekim hissedebilirsin, sevgi ve tutku arasında gidip gelen dalgalara kapılmak kaçınılmaz. Duygusal kırılganlık, seni savunmasız hissettirse de, bu zayıflığın altında güçlü bir dayanıklılık yatıyor. Gün boyunca başka insanların gizli hislerini anlamakta zorlanabilirsin, bu nedenle dikkatli ol; sezgilerine güven. Kendi içsel yolculuğuna çıkmak, seni yeni bir perspektife yönlendirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma, ruhsal yenilenme sana çok şey katacak.
Bugün tutkuların derinliklerine inme zamanı. Keşif duygun güçlü, yeni deneyimler senin için adeta bir aydınlanma fırsatı sunuyor. Bilgiyi ve macerayı bir araya getirmek sana yeni kapılar açabilir. Topluluk içinde yer almak, fikir alışverişlerinde bulunmak ve ilham verici insanlarla bir araya gelmek arzusu içindesin. Duygusal derinliklere inerek, kendini daha iyi anlama fırsatını yakalayabilirsin.Sosyal ilişkilerinde samimiyet ön planda, burada cesur adımlar atmak isteyebilirsin. Eski bağlantılarında revizyon yapma gereği hissedebilirsin. İçsel huzurun için sevdiğin aktiviteleri hayata geçirme zamanı. Kendine olan güvenin tazeleniyor, bu nedenle hedeflerine ulaşmak adına girişimlerde bulunabilirsin. Biraz risk almak, sıkıcı rutini kırmana yardımcı olabilir. Yeteneklerini ortaya koymak ve kendini ifade etmek için uygun bir dönemdesin; ilgi alanlarını genişletmek için harika bir fırsat. Unutma, her yeni deneyim bir öğrenme fırsatı!
Bugün, hedeflerinize ulaşma konusundaki kararlılığınız ön planda. Disiplinli ve azimli yapınız, çevrenizdeki insanları da etkileyebilir. İş veya kişisel projelerde ilerleme kaydetmek için iyi bir zaman dilimi. Özellikle birlikte çalıştığınız kişilerle daha iyi iletişim kurarak, işbirliklerinizi güçlendirebilirsiniz. Duygusal olarak daha derin düşüncelere dalabilir, içsel dünyanızı keşfetme isteği hissedebilirsiniz. Sosyal alanlarda da bazı fırsatlar karşınıza çıkabilir ancak temkinli olmanızda fayda var; zira bazı durumlar sandığınız kadar net olmayabilir. İş hayatında karşınıza çıkacak sorunları çözmek için mantıklı bir yaklaşım sergilemek, sizi daha da ileriye taşıyacaktır. Kişisel gelişim konularında yeni adımlar atmak veya eğitim fırsatlarına yönelmek, sizi bir adım daha öne geçirebilir. Unutmayın, sabırlı ve kararlı kalmanız, hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştıracaktır.
Bugün, yenilikçi düşünceler ve orijinal çözümler bulma arzusu baskın. Sıradanlıktan uzak durmak, sosyal çevrende ilgi çekici tartışmalar yapmana olanak tanıyacak. Arkadaşlarınla bağlantı kurmak, belki de uzun zamandır görüşmediğin insanlarla iletişime geçmek isteyebilirsin. Farklı fikirlerin, senin için yeni kapılar açabilir. Duygusal olarak, bazı içsel çatışmalar gündeme gelebilir; bu durum, kişisel gelişimin için bir fırsata dönüşebilir. Hayal gücünü kullanarak daha yüksek hedeflere ulaşma arzusu, motivasyonunu artıracak. İş veya projelerde sıra dışı yaklaşımlar sergilemekten çekinme, başarı seni bekliyor. Ayrıca, arkadaşların arasında arabuluculuk yapabileceğin bir durum ortaya çıkabilir; bu, sosyal çevrendeki bağları güçlendirecek. Kim bilir, belki bir işbirliği veya ortaklık için güzel bir zemin hazırlıyorsun. Eğlenceli aktiviteler veya hobi edinme imkanı doğabilir; bu, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Kendine zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu artıracak küçük kaçamaklar yaparak mutluluğunu besle.
Zihninde kaybolmuş hayaller ve sezgiler içinde dolanan bir denizdesin. Bugün, içsel dünyanı keşfetmek için mükemmel bir zaman. Duyguların derin ve yoğun, bunun yanı sıra başkalarıyla bağ kurma arzusuyla yanıp tutuşuyorsun. Sevdiklerinle geçireceğin anlar, ruhunu besleyecek; hislerinin ve düşüncelerinin ne denli güçlü olduğunu bir kez daha anlamana yardımcı olacak. Yaratıcılığının doruklarına ulaşabileceğin bir dönemdesin; sanatsal bir girişimde bulunmak ya da sadece içsel düşüncelerini kağıda dökmek sana iyi gelecek. Dikkatini dağıtan unsurlardan uzaklaşarak kendine bir alan yaratmayı dene. İş veya kariyerle ilgili bazı belirsizlikler, sabrının sınırlarını zorlayabilir; bu durumu akışa bırakmak, seni çok daha hafif hissettirecek. Empati yeteneğinle çevrendeki insanlara destek olabilirsin; başkalarının duygularına duyduğun anlayış, ilişkilerini derinleştirebilir. Genel olarak, sezgilerine güvenerek hareket ettiğinde, kendini güvenli ve huzurlu bir yerde bulabilirsin.
