1
Aslında 2017’den bu yana sergilenen bir oyun “İstila” ama ben, utanarak söylüyorum, daha yeni izleyebildim. Geçen yıl ilanlarını sürekli görüyor ve gitmek için fırsat kolluyorken bir anda sinsi bir virüs dünyayı istila etmeye kalkışınca malum her şey rafa kalkmış ve bırakın tiyatroya gitmeyi, bir süreliğine evden çıkmak bile hayal olmuştu. Pandeminin özel tiyatrolar üzerindeki yıkıcı etkilerinden uzun uzun bahsedecek değilim, biraz konuyla ilgisi olanlar her şeyin farkındalar nasıl olsa; ama şehrin yeni sanat mekânlarından Fişekhane’de sergilenmeye başlayan “İstila”yı hala görmeyenler varsa (ki olduğunu düşünüyorum, tek şaşkın ben olamam) hiç vakit kaybetmeden maskelerini kapıp evden çıksınlar derim.
Efe Tunçer, Barış Gönenen, Seda Türkmen, Hakan Kurtaş (soldan sağa).
İsveçli yazar Jonas Hassen Khemiri’nin yazdığı ilk tiyatro oyunu olan “İstila” 2006 yılından bu yana birçok ülkede sahnelenmiş bir piyes. Khemiri daha çok romanlarıyla tanınıyor ve aldığı çeşitli ödüllerle biliniyor. Dilimize çevrilmiş şimdilik sadece bir kitabı var yanılmıyorsam: “Kardeşlerimi Arıyorum”. Babası Tunuslu bir göçmen, annesi İsveçli olan Khemiri mizahı sivri uçlu bir alet gibi kullandığı oyunuyla son 20 yıldır tüm dünyanın en yakıcı meselelerinden göçmenlik, mültecilik, kimlik, yabancı kalma, ötekileştirilme gibi başlıklara temas ediyor ve bunu didaktik olmayan bir üslupla yaptığı için de çok daha etkili bir sonuç elde ediyor. Tabii bunda oyunda rol alan dört oyuncu ile sahnelemede oyunun izleyiciye aktarılması konusunda mahir bir yol izlemiş olan Sami Berat Marçalı’nın payları bir hayli büyük.
Oyunun konusunu uzun uzun anlatmanın pek bir manası yok ama her şeyden önce çizgisel bir metin olmadığını ve dramatik yapı kurmaya yönelik bir tarzdan ziyade farklı karakterler ve tiplemeler üzerinden sıçramalı bir kurguyla meselesini bazen kısa bazen daha uzun bölümleler halinde izleyiciye aktardığı söylemekte fayda var belki. Yani klasik başı, ortası, sonu olan bir hikaye yapısından ziyade bağlama uygun epizotlar halinde yazılmış ve bir isimle (Abulkesam) soyutlaştırılarak simgeleştirilmiş bir konu bütünlüğü var sahnede. Mizah yer yer çok ön planda evet, ama yer yer de dramatik anların izleyiciyi ters köşeye yatırdığı sert bölümler var ki, kolay kolay zihninizden atamıyorsunuz.
“Kim bu Abulkasem” sorusu aslında oyun boyunca sorulan ve birçok yanıt verilse de yine de bir şekilde esrarını koruyan bir soru. Evet bu bir isim, ama kimi zaman argo bir niteliğe bürünen ‘anlamsız’ bir sözcük, kimi zaman Woody Allen’ın “Zelig” filmindeki karakteri andıran bukalemunvari bir kişilik, kimi zaman da doğu-batı karşıtlığında tüm bir coğrafyayı temsil eden lanetli bir ad/sıfat/fiil… Khemiri’nin oyunu İsveç’te geçiyor şüphesiz ama işlediği temalar o kadar evrensel ki, Abulkasem bugün İstanbul’da sokakta rastlayabileceğimiz Suriyeli bir sığınmacı; sıradan nefretin hiç zorlanmadan hedef alacağı herhangi bir ‘yabancı’ da olabilir rahatlıkla. Bu anlamda bizi de yakından ilgilendiren meseleler işleniyor oyunda ve yaşadığımız günlere, yaşadığımız kentlere, yaşadığımız hayata dönüp bakmamızı talep ediyor bizden oyun, yazar ve yönetmen. Parmak izleri ve geçmişi silinsin, yeni bir gelecek kurmak isterken eski hayatı engel olmasın diye elini kızgın tavaya bastıran mültecinin ne acılar çektiğini bilelim istiyor Khemiri; mecburen geldiği yabancı ülkede bir türlü kendini doğru dürüst ifade edemeyen İranlı mülteci derdini anlatmak için bir çevirmen tuttuğunda yine de tosladığı önyargılar yüzünden her sözü çarpıtıldığında kendini nasıl çaresiz hissediyor bilelim istiyor…
Tam da burada artık oyunculara özel bir parantez açmak gerekiyor sanki. Oyundaki rolleri dört oyuncu paylaşıyor ve her oyuncu birden fazla rolü canlandırıyor. Oyunun katı bir dramatik iskeleti olmadığından hiç sırıtmayan bu durum ister istemez bazı oyuncuların biraz daha öne çıkmasına da olanak tanıyor elbette. Tüm oyuncuların birinci sınıf performansla sergilediğini teslim etmekle birlikte Efe Tunçer’in özellikle farsi konuştuğu bölümde (o denli mükemmel bir ezber ki neredeyse anadilinde konuşuyormuşcasına inandırıcıydı) müthiş bir oyunculuk çıkardığını; çok kısa bir süre önce Adana Altın Koza Film Festivali’nde En iyi yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü (“Mavzer”) alan Seda Türkmen’in ise oyunun ortalarında ‘kapıda kalan kadın’ monoloğuyla başlayan ve “İstila”nın en akılda kalan bölümlerinden birine dönüşen kısımda amiyane tabirle devleştiğini belirtmem gerek. Barış Gönenen ve Hakan Kurtaş’ın da canlandırdıkları tüm karakterlerde (bazıları tiplemeydi elbette, her rol karakter düzeyinde çıkmıyor oyunda) detaylarla zenginleştirdikleri performansları neredeyse tek tek akılda kalacak denli usta işiydi. Oyuncuların 30’lu yaşlarına yeni girdiğini düşünecek olursak kendilerini uzun yıllar hayranlıkla seyredeceğimize şüphe yok.
Sezon boyunca Fişekhane’de (ve muhtemelen başka sahnelerde) izleyebileceğiniz “İstila”, tabii eğer pandemi izin verirse, kolaqy kolay hafızalarınızdan silinmeyecek bir oyun olarak sizinle kalacak. Güzel bir sanat eserinden de başka ne beklenir ki?
Bugün enerjin oldukça yüksek; bu, yeni başlangıçlar için harika bir fırsat sunuyor. İçindeki cesareti ortaya çıkararak, hayatındaki engelleri aşmak için kararlı adımlar atabilirsin. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde samimi ve açık olman, güven ve dayanışma duygusunu güçlendirecek. İş yerinde veya okulda dikkat çekerek başarılı bir etki bırakabilirsin, bu da kariyerinde yeni kapıların açılmasına yardımcı olabilir.Duygusal ilişkilerinde ise tutku ve heyecan dolu bir atmosfer var. Partnerinle aranızda derin bir bağ kurmak için harekete geçmekten çekinme. Bekar isen, tanıştığın biriyle olan iletişimin seni heyecanlandıracak. Fakat, aceleci davranmamaya özen göstermelisin; derin bir anlayış geliştirmek uzun vadede daha faydalı olacaktır.Sağlığa dikkat etmen gereken bir dönemdesin; zihinsel ve fiziksel dinlenmeye zaman ayır. Meditasyon veya doğa yürüyüşleri içindeki stresi azaltabilir ve ruh halini iyileştirebilir. Bugünkü başarıların gelecekteki hedeflerine ulaşman için birer basamak olacak. Kendine güven ve sezgilerini dinle; evrenin senin yanında olduğunu unutma.
İçsel huzur arayışın bugün daha da derinleşiyor. Rahat bir zaman diliminde olsan da, çeşitli sorular zihnini meşgul edebilir. Maddi konulara odaklandığın bu dönemde, finansal istikrar arayışın artış gösterebilir. Ancak, bu baskı altında sosyal ilişkilerini ihmal etmemeye dikkat et. Bugün, samimi ve duygusal bağlarda güçlenme fırsatı bulabilirsin. Ayrıca, yaratıcı projelerine odaklanmak için ideal bir zaman; içsel ilhamın artıyor. Kendini ifade etme biçimlerin, başkalarına ilham verebilir. Kendinle barışık olmak, diğer insanlarla olan ilişkilerini de olumlu yönde etkileyebilir. Akşam saatlerinde yapacağın bir sosyal aktivite, hoş süprizler getirebilir. Unutma, sabır ve kararlılık her zaman senin en büyük dostların.
ayrıntılara özen göstermezsen yanlış anlaşılmalar ortaya çıkabilir. Bugün, esneklik ve uyum, ilişkilerini daha da güçlendirebilir. Kendini açık ve samimi bir şekilde ifade etmekten çekinme; bu, insanlarla olan bağlarını derinleştirebilir. Keşfetmeye ve öğrenmeye hazır ol; bu, seni daha da ileriye taşıyacaktır.
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir zaman. İçsel huzurunu sağlamak adına aileyle vakit geçirmenin, köklere dönmenin önemi artıyor. İletişim kurarken empati ve anlayışla yaklaşman, sevdiklerinle olan bağlarını güçlendirecek. Kariyer alanında, sezgilerin doğrultusunda hareket etmek seni doğru yola yönlendirecek. İçinde bulunduğun durumları değerlendirmek ve hedeflerine odaklanmak için ruhsal bir yenilenmeye ihtiyacın olabilir. Kendini ifade ederken daha cesur olmalısın, çünkü duygularını paylaşmak, içsel yüklerini hafifletecektir. Detaylara dikkat et, çünkü gözden kaçan küçük şeyler önemli bir dönüşüme kapı aralayabilir. Kendine zaman ayır, çünkü kişisel gelişim için içsel yolculuk yapmanın tam zamanı. Unutma, kendi duygularını sahiplenmek, başkalarına da ilham verebilir.
Bugün sahne senin! Işıklar altında olmak, kendini ifade etme arzusu içinde olabilirsin. Yaratıcılığın doruklarda ve bu özellikle sanatsal çalışmalara yönlendirebilir seni. Kendine güvenin yüksek ve bu, başkalarını etkilemede büyük bir avantaj sağlayacak. Ancak, egonun seni kontrol etmesine izin vermemeye dikkat et. Başkalarıyla ilişkilerinde, uyum sağlamak ve empati göstermek, özellikle önemli olacak. Sosyal ortamlarda yapacağın girişimler, yeni bağlantılar ve fırsatlar getirebilir. Duygusal derinliğe inmek için bir fırsat bulabilirsin; kalben hissettiklerini ifade etmenin tam zamanı. Uzun vadeli hedeflerini düşünmek ve bunlar üzerinde çalışmak için motivasyon bulabilirsin. Özgürlüğünü ve bağımsızlığını önemse; bu, senin enerjini tazeleyecek. Kişisel bakım ve sağlığın; bugün sağlıklı yaşam tarzına yönelmek için güzel bir zaman. Kısacası, parlamak için harika bir gün!
Gün, içsel huzur arayışınla dolup taşacak. Dikkatini dağıtan etkenleri bir kenara bırakarak, zihnindeki karmaşayı arındırma zamanı. Organize ve pratik yaklaşımınla, iş ve özel hayatındaki sorunları daha akıllıca çözme becerisine sahip olacaksın. İletişim kurduğun kişilerle olan diyalogların, yapıcı ve anlam dolu bir hal alabilir. Sağlığına dikkat etmeni gerektiren bazı ufak sinyaller alabilirsin; bedenini dinlemekte fayda var. Hayatındaki küçük detaylara odaklanarak, büyük farklar yaratabileceğin bir dönemdesin. Kendine olan güvenin artarken, başkalarına da ilham verme pozisyondasın. Sosyal etkinliklerde bulunarak, yeni insanlarla tanışabilir ve keyifli anlar yaşayabilirsin. Unutma, başarılarının arkasında sağlam bir plan ve disiplin yer alıyor.
Harmoni arayışında olduğun bir dönemdesin. Sosyal ilişkilerin ve beraberliklerin ön plana çıkıyor. İletişim becerilerin, başkalarıyla olan bağlantılarını güçlendirecek. Dostlarınla olan konuşmalar, içsel huzurunu bulmanda yardımcı olabilir. Özellikle sanatsal aktivitelere yönelmek, yaratıcılığının artmasına sebep olacak. Duygusal derinliklere dalmak, kendini tanıma konusunda yeni perspektifler kazandırabilir. Bugün, dengeyi sağlama ve tarafsız kalma isteğin artıyor; fakat bu, bazen karar vermekte zorluk çekmene de neden olabilir. Belki de zaman zaman kendi ihtiyaçlarını önceliklendirmek, seni daha iyi hissettirecek. Flörtöz bir havanın içinde olman da sıradan bir gününü heyecanlandırabilir. Kendine ve çevrendekilere karşı nazik olmayı unutma; bu, ilişkilerini pekiştirecek. Unutma, sevgi dolu bir ortamda olmak, içsel güzelliğini parlatabilir.
İçsel derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, duygusal olarak yoğun bir deneyim yaşayabilirsin. Karşılaştığın durumlar seni ruhsal olarak dönüştürebilir; bu nedenle, hislerine kulak ver. Gizli kalmış düşüncelerini açığa çıkarmak, kendini özgürleştirecek. İkili ilişkilerde güçlü bir çekim hissedebilirsin, sevgi ve tutku arasında gidip gelen dalgalara kapılmak kaçınılmaz. Duygusal kırılganlık, seni savunmasız hissettirse de, bu zayıflığın altında güçlü bir dayanıklılık yatıyor. Gün boyunca başka insanların gizli hislerini anlamakta zorlanabilirsin, bu nedenle dikkatli ol; sezgilerine güven. Kendi içsel yolculuğuna çıkmak, seni yeni bir perspektife yönlendirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma, ruhsal yenilenme sana çok şey katacak.
Bugün tutkuların derinliklerine inme zamanı. Keşif duygun güçlü, yeni deneyimler senin için adeta bir aydınlanma fırsatı sunuyor. Bilgiyi ve macerayı bir araya getirmek sana yeni kapılar açabilir. Topluluk içinde yer almak, fikir alışverişlerinde bulunmak ve ilham verici insanlarla bir araya gelmek arzusu içindesin. Duygusal derinliklere inerek, kendini daha iyi anlama fırsatını yakalayabilirsin.Sosyal ilişkilerinde samimiyet ön planda, burada cesur adımlar atmak isteyebilirsin. Eski bağlantılarında revizyon yapma gereği hissedebilirsin. İçsel huzurun için sevdiğin aktiviteleri hayata geçirme zamanı. Kendine olan güvenin tazeleniyor, bu nedenle hedeflerine ulaşmak adına girişimlerde bulunabilirsin. Biraz risk almak, sıkıcı rutini kırmana yardımcı olabilir. Yeteneklerini ortaya koymak ve kendini ifade etmek için uygun bir dönemdesin; ilgi alanlarını genişletmek için harika bir fırsat. Unutma, her yeni deneyim bir öğrenme fırsatı!
Bugün, hedeflerinize ulaşma konusundaki kararlılığınız ön planda. Disiplinli ve azimli yapınız, çevrenizdeki insanları da etkileyebilir. İş veya kişisel projelerde ilerleme kaydetmek için iyi bir zaman dilimi. Özellikle birlikte çalıştığınız kişilerle daha iyi iletişim kurarak, işbirliklerinizi güçlendirebilirsiniz. Duygusal olarak daha derin düşüncelere dalabilir, içsel dünyanızı keşfetme isteği hissedebilirsiniz. Sosyal alanlarda da bazı fırsatlar karşınıza çıkabilir ancak temkinli olmanızda fayda var; zira bazı durumlar sandığınız kadar net olmayabilir. İş hayatında karşınıza çıkacak sorunları çözmek için mantıklı bir yaklaşım sergilemek, sizi daha da ileriye taşıyacaktır. Kişisel gelişim konularında yeni adımlar atmak veya eğitim fırsatlarına yönelmek, sizi bir adım daha öne geçirebilir. Unutmayın, sabırlı ve kararlı kalmanız, hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştıracaktır.
Bugün, yenilikçi düşünceler ve orijinal çözümler bulma arzusu baskın. Sıradanlıktan uzak durmak, sosyal çevrende ilgi çekici tartışmalar yapmana olanak tanıyacak. Arkadaşlarınla bağlantı kurmak, belki de uzun zamandır görüşmediğin insanlarla iletişime geçmek isteyebilirsin. Farklı fikirlerin, senin için yeni kapılar açabilir. Duygusal olarak, bazı içsel çatışmalar gündeme gelebilir; bu durum, kişisel gelişimin için bir fırsata dönüşebilir. Hayal gücünü kullanarak daha yüksek hedeflere ulaşma arzusu, motivasyonunu artıracak. İş veya projelerde sıra dışı yaklaşımlar sergilemekten çekinme, başarı seni bekliyor. Ayrıca, arkadaşların arasında arabuluculuk yapabileceğin bir durum ortaya çıkabilir; bu, sosyal çevrendeki bağları güçlendirecek. Kim bilir, belki bir işbirliği veya ortaklık için güzel bir zemin hazırlıyorsun. Eğlenceli aktiviteler veya hobi edinme imkanı doğabilir; bu, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Kendine zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu artıracak küçük kaçamaklar yaparak mutluluğunu besle.
Zihninde kaybolmuş hayaller ve sezgiler içinde dolanan bir denizdesin. Bugün, içsel dünyanı keşfetmek için mükemmel bir zaman. Duyguların derin ve yoğun, bunun yanı sıra başkalarıyla bağ kurma arzusuyla yanıp tutuşuyorsun. Sevdiklerinle geçireceğin anlar, ruhunu besleyecek; hislerinin ve düşüncelerinin ne denli güçlü olduğunu bir kez daha anlamana yardımcı olacak. Yaratıcılığının doruklarına ulaşabileceğin bir dönemdesin; sanatsal bir girişimde bulunmak ya da sadece içsel düşüncelerini kağıda dökmek sana iyi gelecek. Dikkatini dağıtan unsurlardan uzaklaşarak kendine bir alan yaratmayı dene. İş veya kariyerle ilgili bazı belirsizlikler, sabrının sınırlarını zorlayabilir; bu durumu akışa bırakmak, seni çok daha hafif hissettirecek. Empati yeteneğinle çevrendeki insanlara destek olabilirsin; başkalarının duygularına duyduğun anlayış, ilişkilerini derinleştirebilir. Genel olarak, sezgilerine güvenerek hareket ettiğinde, kendini güvenli ve huzurlu bir yerde bulabilirsin.
