1
Serginin fikir annesi Çiğdem Simavi, yanına sanat tarihi eğitimi alan torunu Esra Koç’u katmış, arkasına da Vehbi Koç Vakfı ve oğlu Ömer M. Koç’u, sponsor da kadın, ünlü.
“Üç yıl önce çağdaş sanatçı kadınlarımızı yurt dışında tanıtmak için projenin ilk adımını attım ama küratör Deniz Artun ile tanışınca yüzümüzü gölgede kalmış kadınlara çevirip nihayet hak ettikleri saygı duruşunda bulunmak gereğini anladım” diyor Çiğdem Simavi, sunuş yazısında. Günümüzün sanatçı kadınları kendilerini tanıtabiliyor, yurtiçi ve dışında işlerini sergileyebiliyorlar, ya öncekiler, hiçbir kurum arkalarında durmazken, hangi birini tanıyor, işlerini biliyoruz? İşte bu sergide yer alan 100’ü aşkın kadından hiçbiri hayatta değil ama eserleri yaşıyor, öyleyse onları görmeli, tanımalı, anlamalıyız.
Sergiye adını veren eser “Ben-Sen-Onlar” sanatçı Şükran Aziz’in toplumsal kimliklerin satranç tahtası, çeşitli dillerde yazılmış Ben Sen Onlar, ilk kez NewYork’ta sergilenmiş.
Şükran Aziz
İstiklal Caddesi’nde Meşher’de üç kata yayılan serginin “Ben” katı, kimliğini arayan, kuran, parçalayan kadınlara ayrılmış! Kendi yüzlerini arıyor, bazen gizliyorlar. Küratör Deniz Artun, sergide yer alan eserler için “Hepsi baş yapıt değil belki ama başyapıt nedir? Semiha Berksoy’un yanında adı daha az duyulmuş 150 kadının eseri var, belki sadece 20 -25’inin adını duymuşsunuzdur” diyor. Birinci katta daha çok portreler yer alıyor. Bir iki nü dikkati çekiyor, kadınların kadınlara modellik ettikleri resimler az. Ama Mihri Müşfik’in “Aynalı Gözde’si çarpıcı bir güzel. Ressamların içinde Emel Korutürk’ün adını bilmemizin nedeni, eşinin Cumhurbaşkanlığı yapmış olması hiç kuşkusuz! Ama Semiha Berksoy, çağının çok ötesinde işleriyle parlıyor! Bu arada sadece kızının değil, annesinin de mütevazı çiçek desenleri yapan bir sanatçı olduğunu öğreniyoruz, genler, ah genler!
Semiha Barksoy, 8 yaşında kaybettiği annesi ve kendi çocukluğunu çizmiş.
İkinci kat, “Sen” katı. Burada kadınlar kendilerini ötekiyle yansıtıyor, bu öteki genellikle çocukları. Doğurganlık, hamilelik, bedenin çiçek açması olgusuyla anlatılıyor. Nasip İyem’in pişmiş topraktan hamile kadın heykelleri pek sevimli. Bu katta ayrıca nü sayısı çok daha fazla. Oysa çıplak modele erişmenin zor olduğu yıllar. Burada yer alan büstlerden birinin öyküsü ilginç. İsmet ve Mevhibe İnönü’nün büstünü yapmak için bir sipariş alan sanatçı Sabiha Bengütaş, yüzünü elleyemediği ve tam olarak hissedemediği için İsmet İnönü’nün büstünü iyi yapamadığına inanıyor ve vazgeçiyor. Mevhibe İnönü’nün büstünü ise bitirmiş ve sergide yerini alıyor.
Deniz Bilgin
Üçüncü kat ise O katı. Bu kattan bir ayrıntı anlatalım: Sanatçı erkeklerle evlenen sanatçı kadınlar sanatçı eşlerinin gölgesinde kalıyor, tıpkı Picasso’nun, Rodin’in eşleri gibi Türk sanatçı kadınlar da kendileri yerine eşlerinin parlamasına yardımcı oluyor. Güzin Duran, Feyhaman Duran’ın eşi. Kocası çiçek resimleri natürmort yapmayı sever ama çiçekleri hep karısına toplatırmış, o da kendisini çiçekleri kucağında arkası dönük resmetmiş. Küratörler de bunun intikamını almak ve saygıda bulunmak için üçüncü katta Güzin Duran’a 80 kadının çiçek verdiği bir yerleştirme yapmışlar! Duvarlardaki çiçek motifleri ise bir başka hikâyenin özü. Gençler pek bilmez ama yıllarca Sümerbank’ın çiçekli basmalarından elbise giyenler hatırlar. İşte o çiçeklerin hepsini aynı kadın sanatçı çizer. Bu çiçekler de ona saygı duruşudur! Bu katta yer alan eserler içinde Semiha Es’in fotoğraflarından bahsetmeden geçemeyeceğim. Eşi gazeteci Hikmet Feridun Es ile birlikte 50’li yıllarda dünyayı dolaşan Semiha Es, birbirinden ilginç fotoğraflar çekmiş. O yılların teknolojik olanakları içinde bu fotoğraflar çok küçük basılmış. Sergide ise biraz büyütülerek yerleştirilmiş. Eren Eyüboğlu da eşi Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun gölgesinde kalmış kadınlardan. Mavi Elbiseli Uzanan Kadın resmi çarpıcı. Zerrin Bölükbaşı’nın Sevgi heykeli de Hakkiye Koral’ın brodeli küçük çantası da. Sergi için hazırlanan kataloğun da büyük bir emek içerdiğini ve en az sergi kadar önemli olduğunu belirtmeliyim. Üç yıla yayılmış çalışmanın sonuçları sadece kadınları değil, herkesi ilgilendirecek. Emeği geçenlere selam olsun.
Bugün enerjin oldukça yüksek; bu, yeni başlangıçlar için harika bir fırsat sunuyor. İçindeki cesareti ortaya çıkararak, hayatındaki engelleri aşmak için kararlı adımlar atabilirsin. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde samimi ve açık olman, güven ve dayanışma duygusunu güçlendirecek. İş yerinde veya okulda dikkat çekerek başarılı bir etki bırakabilirsin, bu da kariyerinde yeni kapıların açılmasına yardımcı olabilir.Duygusal ilişkilerinde ise tutku ve heyecan dolu bir atmosfer var. Partnerinle aranızda derin bir bağ kurmak için harekete geçmekten çekinme. Bekar isen, tanıştığın biriyle olan iletişimin seni heyecanlandıracak. Fakat, aceleci davranmamaya özen göstermelisin; derin bir anlayış geliştirmek uzun vadede daha faydalı olacaktır.Sağlığa dikkat etmen gereken bir dönemdesin; zihinsel ve fiziksel dinlenmeye zaman ayır. Meditasyon veya doğa yürüyüşleri içindeki stresi azaltabilir ve ruh halini iyileştirebilir. Bugünkü başarıların gelecekteki hedeflerine ulaşman için birer basamak olacak. Kendine güven ve sezgilerini dinle; evrenin senin yanında olduğunu unutma.
İçsel huzur arayışın bugün daha da derinleşiyor. Rahat bir zaman diliminde olsan da, çeşitli sorular zihnini meşgul edebilir. Maddi konulara odaklandığın bu dönemde, finansal istikrar arayışın artış gösterebilir. Ancak, bu baskı altında sosyal ilişkilerini ihmal etmemeye dikkat et. Bugün, samimi ve duygusal bağlarda güçlenme fırsatı bulabilirsin. Ayrıca, yaratıcı projelerine odaklanmak için ideal bir zaman; içsel ilhamın artıyor. Kendini ifade etme biçimlerin, başkalarına ilham verebilir. Kendinle barışık olmak, diğer insanlarla olan ilişkilerini de olumlu yönde etkileyebilir. Akşam saatlerinde yapacağın bir sosyal aktivite, hoş süprizler getirebilir. Unutma, sabır ve kararlılık her zaman senin en büyük dostların.
ayrıntılara özen göstermezsen yanlış anlaşılmalar ortaya çıkabilir. Bugün, esneklik ve uyum, ilişkilerini daha da güçlendirebilir. Kendini açık ve samimi bir şekilde ifade etmekten çekinme; bu, insanlarla olan bağlarını derinleştirebilir. Keşfetmeye ve öğrenmeye hazır ol; bu, seni daha da ileriye taşıyacaktır.
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir zaman. İçsel huzurunu sağlamak adına aileyle vakit geçirmenin, köklere dönmenin önemi artıyor. İletişim kurarken empati ve anlayışla yaklaşman, sevdiklerinle olan bağlarını güçlendirecek. Kariyer alanında, sezgilerin doğrultusunda hareket etmek seni doğru yola yönlendirecek. İçinde bulunduğun durumları değerlendirmek ve hedeflerine odaklanmak için ruhsal bir yenilenmeye ihtiyacın olabilir. Kendini ifade ederken daha cesur olmalısın, çünkü duygularını paylaşmak, içsel yüklerini hafifletecektir. Detaylara dikkat et, çünkü gözden kaçan küçük şeyler önemli bir dönüşüme kapı aralayabilir. Kendine zaman ayır, çünkü kişisel gelişim için içsel yolculuk yapmanın tam zamanı. Unutma, kendi duygularını sahiplenmek, başkalarına da ilham verebilir.
Bugün sahne senin! Işıklar altında olmak, kendini ifade etme arzusu içinde olabilirsin. Yaratıcılığın doruklarda ve bu özellikle sanatsal çalışmalara yönlendirebilir seni. Kendine güvenin yüksek ve bu, başkalarını etkilemede büyük bir avantaj sağlayacak. Ancak, egonun seni kontrol etmesine izin vermemeye dikkat et. Başkalarıyla ilişkilerinde, uyum sağlamak ve empati göstermek, özellikle önemli olacak. Sosyal ortamlarda yapacağın girişimler, yeni bağlantılar ve fırsatlar getirebilir. Duygusal derinliğe inmek için bir fırsat bulabilirsin; kalben hissettiklerini ifade etmenin tam zamanı. Uzun vadeli hedeflerini düşünmek ve bunlar üzerinde çalışmak için motivasyon bulabilirsin. Özgürlüğünü ve bağımsızlığını önemse; bu, senin enerjini tazeleyecek. Kişisel bakım ve sağlığın; bugün sağlıklı yaşam tarzına yönelmek için güzel bir zaman. Kısacası, parlamak için harika bir gün!
Gün, içsel huzur arayışınla dolup taşacak. Dikkatini dağıtan etkenleri bir kenara bırakarak, zihnindeki karmaşayı arındırma zamanı. Organize ve pratik yaklaşımınla, iş ve özel hayatındaki sorunları daha akıllıca çözme becerisine sahip olacaksın. İletişim kurduğun kişilerle olan diyalogların, yapıcı ve anlam dolu bir hal alabilir. Sağlığına dikkat etmeni gerektiren bazı ufak sinyaller alabilirsin; bedenini dinlemekte fayda var. Hayatındaki küçük detaylara odaklanarak, büyük farklar yaratabileceğin bir dönemdesin. Kendine olan güvenin artarken, başkalarına da ilham verme pozisyondasın. Sosyal etkinliklerde bulunarak, yeni insanlarla tanışabilir ve keyifli anlar yaşayabilirsin. Unutma, başarılarının arkasında sağlam bir plan ve disiplin yer alıyor.
Harmoni arayışında olduğun bir dönemdesin. Sosyal ilişkilerin ve beraberliklerin ön plana çıkıyor. İletişim becerilerin, başkalarıyla olan bağlantılarını güçlendirecek. Dostlarınla olan konuşmalar, içsel huzurunu bulmanda yardımcı olabilir. Özellikle sanatsal aktivitelere yönelmek, yaratıcılığının artmasına sebep olacak. Duygusal derinliklere dalmak, kendini tanıma konusunda yeni perspektifler kazandırabilir. Bugün, dengeyi sağlama ve tarafsız kalma isteğin artıyor; fakat bu, bazen karar vermekte zorluk çekmene de neden olabilir. Belki de zaman zaman kendi ihtiyaçlarını önceliklendirmek, seni daha iyi hissettirecek. Flörtöz bir havanın içinde olman da sıradan bir gününü heyecanlandırabilir. Kendine ve çevrendekilere karşı nazik olmayı unutma; bu, ilişkilerini pekiştirecek. Unutma, sevgi dolu bir ortamda olmak, içsel güzelliğini parlatabilir.
İçsel derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, duygusal olarak yoğun bir deneyim yaşayabilirsin. Karşılaştığın durumlar seni ruhsal olarak dönüştürebilir; bu nedenle, hislerine kulak ver. Gizli kalmış düşüncelerini açığa çıkarmak, kendini özgürleştirecek. İkili ilişkilerde güçlü bir çekim hissedebilirsin, sevgi ve tutku arasında gidip gelen dalgalara kapılmak kaçınılmaz. Duygusal kırılganlık, seni savunmasız hissettirse de, bu zayıflığın altında güçlü bir dayanıklılık yatıyor. Gün boyunca başka insanların gizli hislerini anlamakta zorlanabilirsin, bu nedenle dikkatli ol; sezgilerine güven. Kendi içsel yolculuğuna çıkmak, seni yeni bir perspektife yönlendirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma, ruhsal yenilenme sana çok şey katacak.
Bugün tutkuların derinliklerine inme zamanı. Keşif duygun güçlü, yeni deneyimler senin için adeta bir aydınlanma fırsatı sunuyor. Bilgiyi ve macerayı bir araya getirmek sana yeni kapılar açabilir. Topluluk içinde yer almak, fikir alışverişlerinde bulunmak ve ilham verici insanlarla bir araya gelmek arzusu içindesin. Duygusal derinliklere inerek, kendini daha iyi anlama fırsatını yakalayabilirsin.Sosyal ilişkilerinde samimiyet ön planda, burada cesur adımlar atmak isteyebilirsin. Eski bağlantılarında revizyon yapma gereği hissedebilirsin. İçsel huzurun için sevdiğin aktiviteleri hayata geçirme zamanı. Kendine olan güvenin tazeleniyor, bu nedenle hedeflerine ulaşmak adına girişimlerde bulunabilirsin. Biraz risk almak, sıkıcı rutini kırmana yardımcı olabilir. Yeteneklerini ortaya koymak ve kendini ifade etmek için uygun bir dönemdesin; ilgi alanlarını genişletmek için harika bir fırsat. Unutma, her yeni deneyim bir öğrenme fırsatı!
Bugün, hedeflerinize ulaşma konusundaki kararlılığınız ön planda. Disiplinli ve azimli yapınız, çevrenizdeki insanları da etkileyebilir. İş veya kişisel projelerde ilerleme kaydetmek için iyi bir zaman dilimi. Özellikle birlikte çalıştığınız kişilerle daha iyi iletişim kurarak, işbirliklerinizi güçlendirebilirsiniz. Duygusal olarak daha derin düşüncelere dalabilir, içsel dünyanızı keşfetme isteği hissedebilirsiniz. Sosyal alanlarda da bazı fırsatlar karşınıza çıkabilir ancak temkinli olmanızda fayda var; zira bazı durumlar sandığınız kadar net olmayabilir. İş hayatında karşınıza çıkacak sorunları çözmek için mantıklı bir yaklaşım sergilemek, sizi daha da ileriye taşıyacaktır. Kişisel gelişim konularında yeni adımlar atmak veya eğitim fırsatlarına yönelmek, sizi bir adım daha öne geçirebilir. Unutmayın, sabırlı ve kararlı kalmanız, hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştıracaktır.
Bugün, yenilikçi düşünceler ve orijinal çözümler bulma arzusu baskın. Sıradanlıktan uzak durmak, sosyal çevrende ilgi çekici tartışmalar yapmana olanak tanıyacak. Arkadaşlarınla bağlantı kurmak, belki de uzun zamandır görüşmediğin insanlarla iletişime geçmek isteyebilirsin. Farklı fikirlerin, senin için yeni kapılar açabilir. Duygusal olarak, bazı içsel çatışmalar gündeme gelebilir; bu durum, kişisel gelişimin için bir fırsata dönüşebilir. Hayal gücünü kullanarak daha yüksek hedeflere ulaşma arzusu, motivasyonunu artıracak. İş veya projelerde sıra dışı yaklaşımlar sergilemekten çekinme, başarı seni bekliyor. Ayrıca, arkadaşların arasında arabuluculuk yapabileceğin bir durum ortaya çıkabilir; bu, sosyal çevrendeki bağları güçlendirecek. Kim bilir, belki bir işbirliği veya ortaklık için güzel bir zemin hazırlıyorsun. Eğlenceli aktiviteler veya hobi edinme imkanı doğabilir; bu, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Kendine zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu artıracak küçük kaçamaklar yaparak mutluluğunu besle.
Zihninde kaybolmuş hayaller ve sezgiler içinde dolanan bir denizdesin. Bugün, içsel dünyanı keşfetmek için mükemmel bir zaman. Duyguların derin ve yoğun, bunun yanı sıra başkalarıyla bağ kurma arzusuyla yanıp tutuşuyorsun. Sevdiklerinle geçireceğin anlar, ruhunu besleyecek; hislerinin ve düşüncelerinin ne denli güçlü olduğunu bir kez daha anlamana yardımcı olacak. Yaratıcılığının doruklarına ulaşabileceğin bir dönemdesin; sanatsal bir girişimde bulunmak ya da sadece içsel düşüncelerini kağıda dökmek sana iyi gelecek. Dikkatini dağıtan unsurlardan uzaklaşarak kendine bir alan yaratmayı dene. İş veya kariyerle ilgili bazı belirsizlikler, sabrının sınırlarını zorlayabilir; bu durumu akışa bırakmak, seni çok daha hafif hissettirecek. Empati yeteneğinle çevrendeki insanlara destek olabilirsin; başkalarının duygularına duyduğun anlayış, ilişkilerini derinleştirebilir. Genel olarak, sezgilerine güvenerek hareket ettiğinde, kendini güvenli ve huzurlu bir yerde bulabilirsin.
