1
Yarım kalan sevdalarla dolu Anadolu’nun dört bir yanından bugüne kadar ulaşan türkülerin hikayelerini Halk Edebiyatı Araştırmacısı ve Müzik Sanatçıları Platformu Başkanı Recep Ergül ile konuştuk. “Türküler, tarihe ışık tutan tarihi birer vesikadır” diyen Ergül, dünyada adına en fazla türkü yakılan siyasi liderin Bülent Ecevit olduğunu söyledi ve bu konuda şu bilgiyi verdi:
“Türküler, tarihe ışık tutan tarihi birer vesikadır. Tarihi, kim nasıl yorumlarsa yorumlasın, türkülerin anlattığı doğrudur. Çünkü canı yananlarının derdini dile getirmektedir. Yaşar Kemal, “Türküler, bizim romanlarımızdır” derdi. Her biri, bir romanı birkaç dakikada anlatır bize. Örneğin, Sarıkamış Harekatı tam 90 yıl boyunca yasaklı kaldı. Dönemin basın yayın kuruluşları ile umumi alanlarda dahi konuşulması yasak iken yavrularını yitiren ailelerin yaktığı ağıtlar ve olaya tanıklık eden halk aşıklarının yaktığı türküler, bize neler olup bittiğini çarpıcı bir şekilde anlatıyor. Yemen’de, yüz binlerce Osmanlı askerinin yaşadığı dramı, türkülerden öğreniyoruz. Çanakkale Zaferi’ni, bize her gün hatırlatan ve en az milli marşımız kadar bilinen, yine bir türküdür.”
TÜRKÜLERİ KORUMAK DEVLET POLİTİKASI OLMALI
Recep Ergül, “Türküler, toplumun ortak değerleridir. Korumak ve geliştirmek bir devlet politikası haline gelmelidir. Bunun eksikliğini yaşıyoruz” dedi.
ÇOĞU KIBRISLA İLGİLİ
– Dünyada adına en çok türkü yakılan lider kim?
Yaptığım araştırmalara göre Mustafa Kemal Atatürk 28, Ernesto Che Guavera 18, Nelson Mandela 7, Olof Palme 5 ve Bülent Ecevit 127. Adına, en çok türkü söylenmiş lider Bülent Ecevit’tir. Bunların önemli bir kısmı, Kıbrıs Barış Harekatı içeriklidir. Mahsuni Şerif, Neşet Ertaş, Murat Çobanoğlu, Ali Kızıltuğ, Özay Gönlüm ve dönemin neredeyse tüm sanatçıları bu konuyu işlemiş ve Ecevit’e övgülerde bulunmuştur. Diğer kısmı ise Karaoğlan efsanesinin yaşandığı yıllarda “Halkçı Ecevit”, “Karaoğlan”, “Ucuzluk ve pahalılık” konularını içerir. 127 plağın tamamı arşivimde mevcuttur.
Ergül’ün arşivinde yaklaşık 10 bin taş plak bulunuyor.
ATATÜRK NİYE KIZDI?
– Atatürk, hangi sanatçı için yaverini azarladı?
Atatürk’ün, sanata ve sanatçıya verdiği önem, herkes tarafından bilinmektedir. Celal Güzelses, Fahri Kayahan, Refik Başaran, Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, Selahattin Pınar ve dönemin tüm sanatçılarıyla yakın ilişki kuran Atatürk, 1933’te Beylerbeyi Sarayı’nda Trabzon’un kurtuluş günü balosuna katılır. Sahneye ilk olarak horon ekibi çıkar. Atatürk ilgiyle izlerken “Divane Aşık Gibi” eserlerin bestekarı Maçkalı Hasan Tunç ise elinde kemençesiyle kulis kapısından da Atatürk’ü görmek için bakmaktadır. Onun bu bakışları, Atatürk’ün dikkatinden kaçmaz. Yanındakilere, kim olduğunu sorar. Bunun üzerine Atatürk, Hasan’ı yanına davet eder, hatırını sorar ve “Çal evladım, Karadeniz havaları bizim milli havalarımızdır” der. Konser sırasında, yaveri Atatürk’ün yanına gelerek, diğer programa geç kaldığını söyler. Atatürk, “Otur ve konseri izle. Sanatçıya saygısızlık yapmayalım. Sanatçının şarkısı yarıda kesilemez. Ben kalkarsam, programın şirazesi bozulacak” der. Günümüzde, programların tam orta yerinde paldır küldür salona giren, konuşmasını yaptıktan sonra da ayrılarak adeta programı bitiren tüm siyasetçilere örnek olması dileğiyle.
– Günümüzde türküler unutuluyor mu?
Türküler, toplumun ortak değerleridir. Korumak ve geliştirmek, bir devlet politikası haline gelmelidir. Bunun eksikliğini yaşıyoruz. Ancak, halkın yüreğinde ve dilinde unutulması mümkün değildir. Günümüzde, on binlerce genç bağlama çalmakta ve türkü söylemektedir. Tüm müzik türleri, bir gün yok olup gitse bile türkülerin yok olması söz konusu değildir.
– Plak koleksiyonunuzu kısaca anlatır mısınız?
Yaklaşık 10 bin civarında taş plak ve 45’lik plağım var. İlgi alanıma giren plaklar, daha çok sosyal ve toplumsal konuları içeren plaklardır. Örneğin, Cumhuriyetin ilk kadın gazelhanı olan Ayda Sönmez’in “Çanakkale Şehitler Ninnisi” (1933 kaydı), yine Çanakkale şehitlerine söylenmiş Suzan Yakar’ın seslendirdiği “Şehitler Ninnisi” gibi nadiren bulunabilecek plaklarım var.
KARAOĞLAN
Sevgili gardaşım, canım Karaoğlan
Bizim yüzümüze güleceksen gel
Asık surat, göbeklerden usandık
Adamca bakmayı bileceksen gel
★★★
Bilirsin ki bizim köyün yolu yok
Hökümete uğrayacak kolu yok
Bizim derdimizin sağı-solu yok
Açlığa bir çare bulacaksan gel
★★★
“Rey” dediniz, “oy” dediniz, “al!” dedik
Yüzyıllardır gözü bağlı yalvardık
Tarla tarla diken yolduk, bel kırdık
Yoksulluğa tırpan çalacaksan gel
★★★
Hiç benzeme sen de evvel gelene
Çünkü karnımız tok böyle yalana
Bir sözüm yok milletini sevene
Yani halka kurban olacaksan gel
★★★
Karaoğlan halkıyla beraber olur
Haksızın hakkından haklılar gelir
Millet verdiğini geri de alır
Kara bahta ak gün salacaksan gel
(Selda BAĞCAN)
Şu geçim derdi bağrımızı deliyor
Duyduk duymadık demeyin Karaoğlan geliyor
★★★
Nice yıllar var sana hasret kaldık
Dermanımız kalmadı sıkıntıdan bunaldık
★★★
Elde var avuçta yok,
Maaş az,
Boş desen çok.
Halin nedir diyen yok.
★★★
Haydi bastır bastır Karaoğlan bastır
Ak günlere doğru durmadan bastır
(Rıza KONYALI)
Hele bakın şu yiğidin göğsüne
Zalımdan bir kurşun yemiş geliyor
Albayrak tabutuna sarılmış
“Bu toprak benimdir.” demiş geliyor
Şehit geliyor, aslan geliyor
★★★
Kundakta yavrular diri yakılmış
Çoluk çocuk hendeklere dökülmüş geliyor
Gebe kadınlara süngü sokulmuş
Kıbrıs’ı bir duman almış geliyor.
★★★
Bir papazın şerri, dünyası sardı.
Akdeniz’i kana, yaktı kavurdu geliyor.
Kurtaran yok mu, şu yavru yurdu?
Bir Mustafa Kemâl doğmuş geliyor.
★★★
Ne güzel yakışmış bayrağın rengi,
Bir vatan uğruna eylemiş cengi geliyor.
Var mı ulan dünyada Mehmet’in dengi?
Mahzuni soyunu övmüş geliyor.
(Mahsuni ŞERİF)
Bugün, kararlılığın ve cesaretinin ön planda olduğu bir gün. Hayata karşı olan tutkun seni harekete geçirirken, yeni başlangıçlar için mükemmel bir enerji bulabilirsin. İçindeki yenilik arayışı, mevcut durumunu gözden geçirmeni ve değişim rüzgarlarını hissetmeni sağlayacak. Sosyal çevrende etkili bir iletişim kurmak, senin için önemli bağlantılar doğurabilir. Kendini ifade ederken dikkatli ol; zira duygusal tepkilerin, bazı kişilerle ilişkilerini derinleştirebilir veya hafif çatışmalara yol açabilir. Bugün, içsel sezgilerini dinleyerek aldığın kararlar ciddi bir dönüşüm yaratabilir. Kendine güvenin yüksek; bu arzusunu hayata geçirdiğin an, etrafındakilere de ilham vereceksin. Unutma ki, hayatta neyi arzuladığın, onu elde etme yönündeki adımlarını belirliyor. Şimdi harekete geçme zamanı!
Bugün içsel huzur arayışında olabilirsin. Rahatlık ve konfor ihtiyacın öne çıkacak. Gün içerisinde sevdiklerinle geçireceğin anlar, sana dinginlik sağlayacak. İletişimde dikkatli olmalısın; gereksiz tartışmalardan uzak durarak, ilişkilerini güçlendirebilirsin. Finansal konulara yönelik olarak atacağın adımlar dikkatle düşünülmeli; önceden plan yapman gerektiğini hatırla. Sanatı ve estetiği bir yere taşımak için yaratıcı projelere yönelmek iyi bir fikir olabilir. Modanın ve kişisel tarzının seni yansıttığını hatırlamak, kendini ifade etme biçimine olumlu yansıyacak. Tam suçlu ve masum hissedeceğin anlar yaşayabilirsin; bunu avantaja çevirip, farklı bakış açılarına açık ol. Kendi sınırlarını zorlamak ve kendine yeni hedefler koymak için iyi bir dönemdesin. Cesaretini toplayıp yeni keşiflere yelken açabilirsin.
İlişkilerde esneklik ve iletişim becerileri ön planda. Duygularınızı ifade etmekte başarılı olacaksınız. Sosyal ortamlarda dikkat çekici bir enerjiye sahip olacaksınız, bu sayede yeni insanlarla tanışma fırsatını değerlendirmelisiniz. Kendi fikirlerinizi savunurken başkalarının görüşlerine de açık kalmanız, tartışmaların yapıcı ve olumlu bir yönde ilerlemesini sağlar. Bugün yaratıcı düşünce yapınız sayesinde ilginç projeler üzerinde çalışmanız mümkün. İş yaşamında detaylara dikkat etmeniz gereken bir dönemdesiniz; gözden kaçan küçük ayrıntılar can sıkıcı sonuçlara yol açabilir. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın; aklınızdaki düşünceleri düzenlemek için yalnız kalmak faydalı olabilir. Cennetin terasında parlayan yıldızlar, kişisel gelişiminize katkıda bulunacak fırsatlar sunuyor.
Duygusal derinliklerinle yüzleşme zamanı. İçsel huzuru ararken, çevrende güven duyduğun insanlarla bağlarını güçlendiriyorsun. Sevdiklerinle olan iletişimin, kalbinde sıcak bir ışık yakıyor. Duygularını açıkça ifade etme cesaretini bulacak ve bu da ilişkilerini daha anlamlı hale getirecek. İş ya da kariyer alanında karşılaşacağın zorluklar, senin içindeki kararlılığı ve azmi daha belirgin hale getirecek. Kendine güven ve sezgilerine kulak ver, bu senin için yol gösterici olacak. Belki de beklemediğin küçük sürprizlerle karşılaşabilir, kendini yenilenmiş hissedebilirsin. Kendini iyi hissetmek için yaratıcı projelere yönelmek, ruhunu besleyecek. Sakin kal ve hayatın akışına bırak kendini; her şeyin bir sebebi olduğunu unutma.
Bugün, kendinizi parlamak ve göz önünde olmak için güçlü bir arzu içinde bulabilirsiniz. Duygusal olarak çok enerjik hissedecek, çevrenizdeki insanları etkileyebileceğiniz durumları değerlendirmek isteyeceksiniz. Kapasitenizin farkındasınız ve bu farkındalık, kendinize olan güveninizi artıracaktır. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almak ve yeni bağlantılar kurmak için ideal bir zaman. Belki de aklınızdaki projeleri paylaşmak için cesaret bulacak, başkalarına ilham vereceksiniz. Aşk hayatınızda ise duygularınızı açmak ve samimi iletişim kurmak, ilişkinize derinlik katabilir. Ancak, düşüncelerinizi ifade ederken empati kurmayı unutmayın; başkalarının duygu ve düşüncelerine saygı göstermek, ilişkilerinizi güçlendirecektir. İş hayatında, yaratıcı düşüncelerinizle öne çıkabilir, yeni fırsatlar yakalayabilirsiniz. Ancak, aceleci olmamak ve her adımınızı dikkatle atmak, başarıyı getirecektir. Kendinize olan güveni artıran bu enerjiyle, günü en verimli şekilde geçirmenin yollarını bulacaksınız.
Bugün detaylara olan dikkatiniz ön plana çıkacak. Etrafınızdaki karmaşadan rahatsız olmak yerine, onu düzenlemek için harekete geçmek isteyebilirsiniz. İş ve sorumluluklarla ilgili konular, sizi meşgul edecek. Bu durum, öngörülü ve planlı yaklaşımınız sayesinde olumlu sonuçlar doğuracak. İhtiyaç duyduğunuz destek, çevrenizden gelecektir. Özel hayatınızdaki iletişim, derinleşme ve duygusal bağlantıyı artırma fırsatları sunabilir. Kendinizi ifade etme şekliniz, karşınızdaki kişiler üzerinde etkili olabilir. Ayrıca, sağlığınıza dikkat etmeniz gereken bir dönemdesiniz. Hem fiziksel hem de mental olarak dengeyi sağlamaya çalışmalısınız. Küçük ama önemli değişiklikler yaparak, kendinizi daha iyi hissetmeniz mümkün. Unutmayın, detaylar büyük resmi oluşturur.
Denge arayışın giderek artıyor. Bugün, insan ilişkilerine dair önemli farkındalıklar yaşayabilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almak, iletişim becerilerini geliştirmek için harika bir fırsat sunuyor. Karşılaştığın kişilerin perspektiflerini dinlemek, kendine yeni bakış açıları kazandıracak. Ancak, seçimlerinde dikkatli olmalısın; başkalarının beklentilerini üzerindeki baskı olarak hissetmemeye çalış. Sanatsal yönlerin ön plana çıkabilir. Yaratıcılığını ortaya koyacağın projelere yönelmek, ruh halini olumlu yönde etkileyecek. Güzelliklere odaklanmak, estetik algını besleyecek. Aynı zamanda, bazı ilişkilerdeki dengesizlikler seni düşündürebilir. Hayatında kimlerle kalmak istediğine dair net bir karar vermenin tam zamanı. Duygusal açıdan kendini daha huzurlu ve dengede hissetmek için içsel bir yolculuğa çıkabilirsin. Kontrolü elinde tutarak, kendi sınırlarını belirlemek, seni daha güçlü kılacak. Bugünün sunacağı fırsatları iyi değerlendirmek, gelecekteki mutluluğuna katkıda bulunacak.
Bugün, duygusal derinliğin ve sezgisel yeteneklerin ön plana çıkıyor. İçsel dünyana dönebilir, hislerini daha iyi anlayabilirsin. İlişkilerinde daha samimi ve açık olma ihtiyacı hissedebilirsin; bu, bağlarını güçlendirecek. İş hayatında ise karşına çıkacak fırsatları değerlendirme konusunda cesur olmalısın. Tedirgin olduğun konularda daha net duruş sergilemek, çevrendekiler üzerinde olumlu bir etki yaratacak. Kendine güven ve kararlılığın, bugün üstesinden gelemeyeceğin zorluklar olmadığını gösterecek. Duygusal birikimlerini sağlıklı bir şekilde ifade etmek, sana huzur verecek. Ayrıca, yaratıcı projelerine zaman ayırmak, zihninde yeni kapılar açmana yardımcı olabilir. Unutma ki, içsel gücün ve kararlılığın seni başarıya götürecek.
Yeni deneyimlere ve maceralara açıldığın bir dönemdesin. Farklı bakış açıları kazanmak, ufkunu genişletmek ve öğrenmek için mükemmel bir zaman dilimi. İletişim becerilerin öne çıkıyor; çevrendekilerle sıcak ve samimi bağlantılar kurma fırsatın var. Seyahat etme isteği içindesin; yakın çevrendeki yerleri keşfetmek bile sana ilham verebilir. Aşk hayatında heyecan arayışında olabilirsin, bu yüzden spontane gelişmelere açık ol. Ancak yüzeysel ilişkilerden kaçınmak önemli. Kendi iç yolculuğuna da zaman ayırmalısın. Gücünü ve cesaretini bulabileceğin bir an seni bekliyor. Keşfetmekten ve öğrenmekten korkma; hayatın sunduğu zenginlikleri kucakla!
Hızlı düşünme yeteneğin ve kararlılığınla bugün birçok zorluğun üstesinden gelebilirsin. Plan yapma konusunda güçlü bir sezgiye sahip olacaksın ve stratejik adımlar atarak hedeflerine daha da yaklaşacaksın. İş veya eğitimle ilgili konuda yeni fırsatlar karşısına çıkabilir. Bu fırsatları değerlendirmek için cesaretini toplamalı ve risk almaktan çekinmemelisin. Görüşmelerinde kendine güven duymalısın; bu sayede insanları etkileyebilir ve iş birliği yapmaya ikna edebilirsin. Ailevi ilişkilerde de destek arayışında olabilirsin; sevdiklerinle geçireceğin zaman, moralini yüksek tutacak. Ancak mukayese etme eğiliminden uzak durmalısın; her bireyin kendi yolunda ilerlediğini unutmamalısın. Duygusal olarak daha derin bir değerlendirmenin içinde olabilirsin; geçmişle yüzleşmek ve yaptıklarını sorgulamak, sana yeni bir perspektif kazandırabilir. Kendine karşı nazik olmalı, zihnini dinlendirip, içine dönmeyi unutmamalısın. Geleceğe dair hayallerin daha netleşirken, onlara ulaşma yollarını planlamaya başlayabilirsin. Bugün içsel motivasyonun çok yüksek; bu enerjini yaratıcı projelerde kullanmak, sana büyük bir tatmin sağlayacak.
Bugün, sıradışı düşünceler ve yenilikçi fikirler ön planda. İçsel özgürlük arayışın güçlü bir şekilde ortaya çıkıyor; belki de sosyal yaşamında yeni bağlantılar kurma isteği hissedebilirsin. Grup aktiviteleri veya arkadaşlarla bir araya gelmek, derin ve anlamlı tartışmalara kapı açabilir. Hayatında özgürleştirici değişimler için hazırlıklı ol, sezgilerin seni yönlendirecek. Zihnindeki yaratıcı düşünceler, yaşadığın olaylara farklı bir perspektiften bakmanı sağlayabilir. Beklenmedik durumlarla karşılaşabilirsin; bu, yeni fırsatlar doğurabilir. Kendini ifade etme şekline dikkat et; bağlamı genişletmek için kucak aç. İçsel dengeyi korumak için zaman zaman yalnız kalmakta fayda var; bu, zihnini toparlamana yardımcı olacak. Unutma, sahici kalmayı seçmek, özgürlüğünün anahtarıdır.
Bugün ruhsal ve sezgisel yönlerin ön planda. İçsel sesine kulak vereceğin, hislerinin derinliklerine dalacağın bir zaman. Yaratıcılığını serbest bırakmak, sanatsal uğraşlarla ilgilenmek için mükemmel bir fırsat. Duygusal ilişkilerde açıklık ve samimiyet arayışındasın, sevgi dolu bir iletişim ortamı yaratabilirsin. Ancak aynı zamanda başkalarının duygusal yüklerini üstlenme eğiliminde olabilirsin, bu nedenle sınırlarını korumaya özen göster. Hayallerin ve hedeflerin konusunda netlik kazanmalı, belirsizlikleri bir kenara itmelisin. Kendine güven, karşına çıkacak yeni fırsatları değerlendir. Kendini yeniden keşfe çıkmak için harika bir zaman; içindeki yaratıcılığı serbest bırak ve akışa güven.
