Bugün 19 Mayıs 2016. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı vesilesiyle Atatürk’ü nasıl anladığımı yazmak istiyorum.
Ağacın kökleri dışarıdan görünmez ama kökler olmazsa ağaç yaşayamaz. Ağacın kökleri gibi insan yaşamını besleyen, ayakta tutan, anlam veren dört ana kök gereksinim vardır.
1- Yaşam gereksinmeleri: Yiyecek, içecek, barınma ve parayla karşılanabilecek gereksinmeler.
2- Akıl gereksinmeleri: Sorma, sorgulama, araştırma, keşfetme, öğrenme ve gelişme gereksinmeleri.
3- İlişki gereksinmeleri: Sevme, sevilme, aile kurma, arkadaş dost olma ve edinme, mahalleli olma, dernek oluşturma, toplumun, dünyanın bir parçası olma gereksinmeleri.
4- Büyük resim – anlam verme – gereksinmeleri: Büyük resim bilinci – anlamlı bir bütün içinde yaşamını sürdürme gereksinmeleri. (Bu gereksinmeleri daha geniş olarak Başarıya Götüren Aile kitabımda anlatıyorum. s.124-128)
Toplumun da bu gereksinmelerinin karşılanması gerekir. Bana göre Atatürk bu gereksinmeleri modern bir toplum vizyonu içinde Türkiye Cumhuriyeti için tanımlamaya liderlik yaptı:
1- Ekonomik hayata, üretken bir toplum olmaya ve para yönetimine önem verdi. (Atatürk’ün 17 Şubat 1923’teki İzmir İktisat Kongresi açış konuşmasında bu bilinç açık seçik görülür.)
2- Akıl gereksinmelerinin karşılanmasına izin verildiği zaman çocuk bilim insanı olur. Toplumsal hayatta akıl gereksinmeleri organize olduğu zaman eğitim kurumları, üniversiteler, araştırma enstitüleri ortaya çıkar.(Üniversite reformu ile ilgili Atatürk’ün notları bu konuya ne kadar önem verdiğini gösterir.)
3- Uygar bir toplumu tanımlayan uygar insan ilişkileri ve uygar yasalardır. Kendi döneminin verdiği olanaklar çerçevesinde insan ilişkilerini insan insana bir çerçevede tanımlamaya götüren bir anlayışı baskın kılmaya çalıştı. Kadın haklarıyla ilgili medeni hukuk anlayışı buna bir örnek olarak verilebilir. (Ne demek insan insana? Bunun tartışmaya açık bir konu olduğunun farkındayım. İnsan İnsana ve Gerçek Özgürlük kitaplarımda bu konuyu tartışıyorum.)
4- Anlam verme gereksinmesini akıl, bilim, felsefe, sanat ve çağdaş siyasetle Cumhuriyet çerçevesinde karşılamaya yöneldi.
Toplumsal bir değişim süreci içindeyiz ve bu devam ediyor. Evrensel değerler temelinde insanca yaşanacak bir ülkede demokratik bir toplum oluşturmayı başarabilecek miyiz? Ben “Evet!” diyorum; umutluyum. Ama bu kendiliğinden olmayacak. Başkaları tarafından bize verilmeyecek. Hepimizin, evet altını çizerek yeniden söylemek istiyorum, HEPİMİZİN bilinçli seçimleriyle oluşacak demokratik bir süreç sonunda biçimlenecek. Bunun yolunu açan lider olarak Atatürk’ü görüyorum ve 19 Mayıs 2016’da, bugün, Atatürk’ü takdirle, sevgiyle, saygıyla, hayranlıkla anıyorum.
(Doğan Cüceloğlu / 19 Mayıs 2016)
1
