1
Eserleriyle hem kendi dönemini hem de kendinden sonra gelen edebiyatçıları etkiledi. Türkçenin kullanımına ayrı bir önem verdi, özellikle ‘İnce Memed’ romanıyla unutulmazlar arasına girdi. Anadolu insanını en iyi anlatan öykücülerden Necati Güngör’ün deyişiyle ‘Türkçenin rüzgar tanrısı’ Yaşar Kemal, 98. yaş gününde edebiyatseverler tarafından anılıyor.
Gerçek adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, Nigar Hanım ile çiftçi Sadık Efendi’nin oğlu olarak, Adana sınırları içerisindeki Osmaniye’de 6 Ekim 1923’te dünyaya geldi. Yazarın doğum günü, Behçet Necatigil tarafından yazılan Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü’nde 1922; Tuba Tarcar Çandar tarafından hazırlanan Yaşar Kemal Fotobiyografi’sinde Ocak 1923 olarak belirtilir. Doğum tarihinin nüfus cüzdanında 1926 yazdığını söyleyen Yaşar Kemal ise nüfus cüzdanını ilkokulu bitirdikten sonra aldığını, kendi hesaplarına göre doğum tarihinin 1923 olduğunu ifade eder. Yaşar Kemal’in Van-Ercişli olan ailesi, 1. Dünya Savaşı yıllarında sırasıyla Diyarbakır, Urfa ve Antep’e gitti, son olarak da Adana’ya yerleşti.
Üç buçuk yaşlarında iken bir kurban kesimi sırasında, halasının kocasının elindeki bıçağın kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözünü kaybetti. Dört buçuk yaşındayken, babası camide namaz kıldığı sırada, Van’dan göç ederken ölümden kurtarıp besleyip büyüttüğü ve evlat edindiği Yusuf adlı çocuk tarafından öldürüldü. Bu olaydan sonra 12 yaşına kadar kekemeliğe tutuldu. Küçük yaşta doğaya, insanlara ve topluma karşı ilgi duyarak eserlerinin temelini oluşturdu. Kendi anlatımına göre bir Türkmen köyünde tek Kürt ailenin çocuğu olarak doğup büyüyen Yaşar Kemal, evde Kürtçe, köyde ise Türkçe konuşurdu.
Babasının öldürülmesinden sonra annesi Nigâr Hanım, yazarın amcası Tahir Efendi ile evlendi. 8 yaşındayken köye gelen çerçinin köy kadınlarının borcunu bir deftere yazdığını gördü ve yazılanın yazı olduğunu öğrendi. Dokuz yaşındayken Adana’nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma ve yazmayı öğrendi. Ortaokul ikinci sınıftayken sınavla Türk Maarif Cemiyeti’nde yatılı olarak okumaya başladı fakat üç ayı bulan devamsızlığından ötürü yatılı okuma hakkını kaybetti. Son sınıftayken okuldan tasdikname ile ayrılarak çeşitli işlerde çalıştı. Kuzucuoğlu Pamuk Üretme Çiftliği’nde ırgat kâtipliği (1941), Adana Halkevi Ramazanoğlu kitaplığında memurluk (1942), Zirai Mücadele’de ırgatbaşlığı, daha sonra Kadirli’nin Bahçe köyünde öğretmen vekilliği (1941-42), pamuk tarlalarında, batozlarda ırgatlık, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı.
Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı. 16 yaşındayken 1939’da ilk şiiri “Seyhan”ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. 1940-1941 yılları arasında Çukurova’dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, Adana Halkevi tarafından 1943 yılında yayımladı.
1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye’yi yayımladı. Bunu, Kayseri’de askerlik yaparken yazmıştı. 1940’larda Adana’da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino’nun ağabeyi Arif Dino’yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkiledi. Bebek, Dükkâncı, Memet ile Memet öyküleri 1950’lerde yayımlandı.
Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak’ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika edildi. 1947’de İnce Memed’i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54’te bitirdi. Romanı yazma nedeni eşkiya olan ve dağda vurulan amcasının oğlunun vurulması olduğunu 1987 yılındaki bir söyleşisinde belirtti. Ayrıca aynı söyleşide, çocukluğunun eşkiyalığın içinde geçtiğini, dayısının “en büyük” eşkiyalardan biri olduğunu, o çevrede 1936’lara kadar beş yüze yakın eşkiya bulunduğunu ve bunlardan birinin de Kurtuluş Savaşı’nda Kadirli’yi ilk örgütleyenlerden olan Karamüftüoğlu ailesinden ünlü Remzi Bey olduğunu söyledi.
Yaşar Kemal’in dünyada ilk kez yayımlanan eseri, Bebek öyküsü oldu ve bu eser önce Fransızcaya, sonra İngilizceye, İtalyancaya, Rusçaya, Romenceye ve diğer dillere çevrildi.
17 yaşından ölümüne kadar sosyalist politikanın içinde yer aldı. 1950’de komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklanıp Kozan Cezaevi’nde bir sene boyunca tutuldu ve 1951 yılında serbest bırakıldı. 1961 Anayasası’ndan sonra kurulan Türkiye İşçi Partisi’ne (TİP) 1962’de katıldı. Emekçi sınıfının tamamen yönetime gelmesini isteyen Kemal, TİP’de sekiz yıl çalıştı ve partinin yöneticilerinden birisi oldu. 1987’deki bir söyleşisinde Türkiye’de bir Marksist partiye ihtiyaç olduğunu belirtti. TİP’ten ayrılan yazar, nedenini partinin niteliğini yitirmesine, bürokratların eline geçmesine ve emekçilerden kopmasına bağladı. Sovyetler Birliği çökmesinin, sosyalizmin de çökmesi değil, tam tersine dünya sosyalizminin zaferi olduğunu 1993’teki bir söyleşisinde dile getirmişti.
Yaşar Kemal, ilki 1973’te olmak üzere pek çok kez Nobel’e aday gösterilmesine rağmen bir türlü Nobel ödülünü alamadı. Nobel’e aday gösterilen Türk edebiyatındaki ilk yazar olan Kemal, verdiği bir röportajda “Ölene kadar da aday olacağım” şeklinde görüşlerini dile getirdi.
Yaşar Kemal, solunum yetmezliği şikayetiyle tedavi gördüğü hastanede, çoklu organ yetersizliği ve kalp ritim bozukluğu sebebiyle 28 Şubat 2015’de 92 yaşında vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Adana Çukurova’da yazı hayatına başlayan Yaşar Kemal’e, 1993’de Kültür ve Turizm Bakanlığı Büyük Ödülü, 2008’de ise edebiyat dalında “Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü” takdim edildi. Ödül konuşmasında “Anadolu sayesinde dünya kültürüne katkı sağlayacağız. Kitaplarımı okuyanlar barışçı olsunlar. Yoksa zahmet etmesinler” ifadelerini kullanmıştı.
Yurt dışında da birçok ödüle layık görülen Kemal, “Uluslararası Cino del Duca ödülü”, “Legion d’Honneur nişanı”, “Commandeur payesi”, “Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres Nişanı”, “Premi Internacional Catalunya”, Fransa tarafından verilen “Legion d’Honneur Grand Officier rütbesi”, Alman Kitapçılar Birliği’nin verdiği “Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü”nün de bulunduğu 20’yi aşkın ödül, ikisi yurt dışında olmak üzere, 7 fahri doktorluk payesi aldı.
Öykü
Sarı Sıcak, İst.: Varlık, 1952
Bütün Hikâyeler, İst.: Cem, 1975.
Roman
İnce Memed, I. Cilt, İst., 1955
Teneke, İst.: Varlık, 1955
Orta Direk, İst.: Remzi, 1960
Yer Demir Gök Bakır, İst.: Güven, 1963
Ölmez Otu, İst.: Ant, 1968
İnce Memed, II. Cilt, İst., 1969
Akçasazın Ağaları/Demirciler Çarşısı Cinayeti, İst.: Cem, 1974
Akçasazın Ağaları/Yusufcuk Yusuf, İst.: Cem, 1975
Yılanı Öldürseler, İst.: Cem, 1976
Al Gözüm Seyreyle Salih, İst.: Cem, 1976
Kuşlar da Gitti, (uzun öykü) İst.: Milliyet, 1978
Deniz Küstü, İst.: Milliyet, 1978
Yağmurcuk Kuşu/Kimsecik I, İst.: Toros, 1980
Hüyükteki Nar Ağacı, İst.: Toros, 1982
İnce Memed, III. Cilt, İst., 1984
Kale Kapısı/Kimsecik II, İst.: Toros, 1985
İnce Memed, IV. Cilt, 1987
Kanın Sesi/Kimsecik III, İst.: Toros, 1991
Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana/Bir Ada Hikayesi I, İst.: Adam, 1997
Karıncanın Su İçtiği/Bir Ada Hikayesi II, İst.: Adam, 2002
Tanyeri Horozları/Bir Ada Hikayesi III, İst.: Adam, 2002
Çıplak Deniz Çıplak Ada/Bir Ada Hikayesi IV, İst.: YKY, 2012
Tek Kanatlı Bir Kuş, İst.: YKY, 2013.
Çocuk Romanı
Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca, İst.: Cem, 1977.
Çeviri
Ayışığı Kuyumcuları (A. Vidalie; Thilda Kemal ile), İst.: Adam, 1977.
Röportaj
Yanan Ormanlarda 50 Gün, İst.: Türkiye Ormancılar Cemiyeti, 1955
Çukurova Yana Yana, İst.: Yeditepe, 1955
Peri Bacaları, İst.: Varlık, 1957
Bu Diyar Baştan Başa, İst.: Cem, 1971
Bir Bulut Kaynıyor, İst.: Cem, 1974
Allahın Askerleri, İst.: Milliyet, 1978
Röportaj Yazarlığında 60 Yıl, İst.: YKY, 2011
Çocuklar İnsandır, İst.: YKY, 2013.
Deneme-Derleme
Ağıtlar, Adana: Halkevi, 1943
Taş Çatlasa, İst.: Ataç, 1961
Baldaki Tuz, (1959-74 gazete yazıları) İst.: Cem, 1974
Gökyüzü Mavi Kaldı, (halk edebiyatından seçmeler, S. Eyüboğlu ile)
Ağacın Çürüğü: Yazılar – Konuşmalar, (der. Alpay Kabacalı) İst.: Milliyet, 1980
Yayımlanmamış 10 Ağıt, İst.: Anadolu Sanat, 1985
Sarı Defterdekiler: Folklor Derlemeleri, (haz. Alpay Kabacalı) İst.: YKY, 1997
Ustadır Arı, İst.: Can, 1995
Zulmün Artsın, İst.: Can, 1995
Binbir Çiçekli Bahçe, İst.: YKY, 2009.
Destansı roman
Üç Anadolu Efsanesi, İst.: Ararat, 1967
Ağrıdağı Efsanesi, İst.: Cem, 1970
Binboğalar Efsanesi, İst.: Cem, 1971
Çakırcalı Efe, İst.: Ararat, 1972.
Şiir
Bugünlere Bahar İndi, İst.: YKY, 2010.
Bugün enerji dolu bir başlangıç yapacaksın. İçindeki ateş, seni harekete geçirecek pek çok fırsatı değerlendirmeye itiyor. Özgüvenin yüksek, bu sayede sosyal çevrende dikkatleri üzerine çekebilirsin. Yaratıcılığın ön planda olacak, bu nedenle sanatsal ya da yaratıcı projelere yönelmekte fayda var. İlişkilerde samimiyet ve açık iletişim, sorunları çözmede önemli bir anahtar olacak. Bir adım atmaktan çekinme; cesur kararlar alabilirsen, beklediğinden güzel sonuçlarla karşılaşabilirsin. Ancak sabırsızlık, küçük tartışmalara yol açabilir; bu yüzden biraz daha anlayışlı olmaya çalışmalısın. Kendini ifade etme isteğin yükseliyor, bu da seni liderlik pozisyonlarına itebilir. Unutma, bugün işbirliği yapmak ve başkalarının fikirlerine değer vermek de senin için faydalı olacaktır.
Bugün, kararlılığın ve sabrının ödüllendirileceği bir gün. Etrafındaki insanlar senin sağlam duruşunu ve güvenilirliğini takdir edecek. Bu, ilişkilerini güçlendirmek için harika bir fırsat sunuyor. Finansal konularda da dikkatli olmalı, harcamalarını iyi planlamalısın; gereksiz risklerden uzak dur. İçsel huzurunu bulmak için doğada zaman geçirmeye özen göster. Duygusal olarak, kalbinin sesine kulak vermek, seni doğru yolda yönlendirecek. Yaratıcılığını ön plana çıkartacak projelere girişmek için uygun bir atmosfer var; içindeki sanatsal yetenekleri keşfetmek isteyebilirsin. Sabırlı kal, hayalindeki hedeflere ulaşmak için gereken adımları atmayı unutma.
Sosyal etkileşimlerde sıcak ve enerjik bir gün seni bekliyor. Çevrendeki insanlarla derin sohbetler yapabilir, fikirlerini ifade etme fırsatı bulabilirsin. Zihinsel olarak çok canlısın. Yeni bilgiler öğrenmek ve paylaşmak için can atıyorsun. Projelerinle ilgili yaratıcı çözümler bulma konusunda ilham alabilirsin. Bu süreçte, eski dostlarla bağlantı kurmak, geçmişteki güzel anıları tazelemek sana iyi gelecek. Sıcak bir sohbet, sıcak bir dostluk yaratabilir. Aşk hayatında ise, spontane davranışların ilişkiyi canlandırabilir; içgüdülerin doğru yolda olduğunu hissettiriyor. Ama dikkat; fazla dağınık bir zihinle hareket etmemeye özen göstermelisin. Odaklanmanı gerektiren bazı konular olabilir. Sürekli değişen ruh hallerini dengelemek için kendine küçük molalar ver. Alacağın kararlar, uzun vadede avantaj sağlayacak şekilde yönlendirebilir.Bütün bu hareketlilik içinde, ruhsal sağlığına da özen göstermeyi unutma. Meditasyon veya kısa doğa yürüyüşleri, sana ferahlatıcı bir etki yaratabilir. Kendine güven, bugün en güçlü yanın olacak.
Duygusal derinlikler keşfedilmeye açık. İçsel dünyanda bir hareketlilik söz konusu, bu nedenle içsel hislerine kulak vermek önemli. Aile ve yakın ilişkilerde güçlendirici bir etkileşim olabilir; iletişimini kuvvetlendirerek sevdiklerinle daha yakın bir bağ kurabilirsin. Bugün, geçmişe dair anılar ve nostalji duyguları ön planda. Her zamanki korumacı tavrını bir kenara bırakıp, yeniliklere açık olman gelişmene katkı sağlayacak. İçsel huzurunu bulmak adına yaratıcı aktivitelerde yer almak, zihnini ve ruhunu besleyecek. Senin için önemli olan şeyleri önceliklendirirken, dış dünyadaki değişimlere uyum sağlama yeteneğini de göz ardı etmemelisin. Kendine zaman ayırmak, duygusal dengenin sağlanmasında anahtar rol oynayacak.
Parlak bir enerji etrafını saracak, bu durum kendine olan güvenini artıracak. Bugün, liderlik vasıflarını sergileme ve dikkat çekme fırsatlarıyla dolu. Sosyal ilişkilerde, özellikle iş yaşamında güçlü bağlantılar kurma olasılığı yüksek. İletişim becerilerin, başkalarını etkilemek için önemli bir rol oynayacak. Güne heyecan verici planlar ve yenilikçi fikirlerle başlayabilirsin; bunları desteklemek için sevdiğin insanlardan ilham alabilirsin. Ancak, egonun kabarmasına dikkat etmelisin; alçakgönüllülük, seni daha da yükseltecek. İçsel motivasyonunla hareket etmek, zaman zaman kararsız kılabilir ancak kalbindeki tutku, seni doğru yola yönlendirecek. Yaratıcılığını serbest bırakma zamanı; sanatsal projelere göz atmak veya hobi edinmek için harika bir gün. Kendine zaman ayırmayı unutma; öz bakım yapmak, ruhunu canlandıracak ve denge sağlayacak.
Detaylara olan ilgin ve analitik düşünme yeteneğin bugün seni daha da ileriye taşıyacak. Hedeflerine ulaşmak için gereken planları yapma arzusu içindesin. İş hayatında ya da projelerinde mükemmeliyetçi yaklaşımın sayesinde, dikkatli ve kararlı bir tavır sergilemek, seni başarıya yaklaştıracak.İletişim konusunda da net olmalısın. Duygularını ifade etme şeklin, başkalarından beklediğin desteği almanı kolaylaştıracak. Yakın çevrendeki ilişkileri güçlendirmek için samimiyetin ve anlayışın ön planda olacak. Ufak detaylara önem vererek, insanlarla olan bağlarını derinleştirebilirsin.Sağlık konusuna da eğilmen, bedenine ve zihnine iyi gelecek. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme. Meditasyon veya doğada bir yürüyüş, ruhsal tazelik sağlayarak yeni bir perspektif kazandırabilir. Bugün için pozitif düşünmek ve kendini yeniliklere açmak, kariyerinde ve yaşamında yeni kapılar aralayacak.
Harmoni arayışı ve estetik duygu ön planda. İlişkilerde dengeyi sağlamak için çaba göstereceksin. Sosyal çevrende yaşanan dinamikler, yeni fırsatlar doğurabilir. İnsanlarla bir arada bulunmak, seni ruhsal olarak besleyecek. Ancak, karar alma süreçlerinde netlik olmadan hareket etmemeye dikkat et. İçsel huzuru bulmak için sanatla uğraşmak, doğada zaman geçirmek ya da meditasyon gibi yöntemler faydalı olabilir. Bugün, geçmişten gelen bir mesaja ya da hatıraya karşı duygusal bir tepki verebilirsin; bunu bir fırsat olarak görüp işe yarar hale getirmeye çalış. Kendine odaklanmak ve isteklerini netleştirmek, geleceğin için önemli adımlar atmanı sağlayacak.
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek isteyeceğin bir gün. İlişkilerde yeni bir anlayış geliştirmek, kendini ve çevrendekileri daha iyi anlamana yardımcı olacak. Samimi tartışmalar, bağlılıkların güçlenmesine katkı sağlayabilir. Duygusal yoğunlukta, bazı kırılmalar yaşanabilir; bu, daha fazla empati ve sabır gerektirecek. Yaratıcılığının yükseldiği bu dönem, yeni projelere yönelmeni teşvik edebilir. İçsel keşiflere çıkmak, seni daha iyi ve güçlü hissettirecek. Gizemli bir çekim altında, bazı kişisel sırların açığa çıkması olası. Kendini ifade etme biçiminde cesur adımlar atabilirsin. İş ve kariyer alanında, stratejik düşünmen gereken durumlarla karşılaşabilirsin; sezgilerine güvenmeyi unutma.
Bugün, macera ve keşif arayışın gözle görülür şekilde artış gösterecek. İçinde barındırdığın merak duygusu, seni yeni fikirler ve deneyimlere yönlendirecek. Sosyal çevrendeki insanlarla iletişim kurmak, ilginç sohbetlere ve derin tartışmalara yol açabilir. Bireysel düşüncelerini paylaşmanın yanı sıra, grup dinamiklerine katılmanın keyfini çıkaracaksın. Eğitim veya seyahatle ilgili fırsatlar önüne çıkabilir, bunlar hayatına yeni bir soluk getirebilir. Ancak duygusal olarak kendini savunmasız hissettiğin anlar yaşayabilirsin; bu durum, iç dünyanla yüzleşmeni gerektirecek. Doğru dengeyi bulduğun sürece, içsel huzurun sağlanacak ve özgür ruhun daha da parlayacak. Risk almayı göze almanın, yeni kapılar açabileceğini unutmamalısın. Aşk hayatında ise, romantik sürprizler kapıda olabilir; beklenmedik bir karşılaşma, heyecan verici bir dönüm noktası yaratacak.
Bugün, içsel motivasyonunuza odaklanmanız gereken bir gün. Uzun vadeli hedeflerinizin peşinden koşarken, bazı küçük ayrıntılara göz atmak önemli olabilir. İş hayatında yeni fırsatlar kapınızı çalabilir, kararlı adımlar atanların bu süre zarfında başarılı olacağına dair işaretler mevcut. Sosyal çevrenizle olan ilişkilerinizde daha açık ve anlayışlı olmaya çalışmak, iletişiminizi güçlendirebilir. Ayrıca, hissel duyumlarınızın artacağı bir dönemdesiniz; içsel sesinize kulak vermekte fayda var. Günün ilerleyen saatlerinde huzur bulmak için sevdiğiniz aktivitelere yönelmek, zihinsel bir arınma sağlayabilir. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın; bu, içsel dengeyi sağlamak için önemli bir adım olacak. Hedeflerinize ulaşmak için ihtiyaç duyduğunuz kararlılığı ve disiplini beslemeye devam edin.
Sıradışı fikirler, yenilikçi yaklaşımlar ve özgür ruhun bugün ön planda. İletişim kurmak, paylaşımda bulunmak ve sosyal gruplar içinde yer almak için harika bir zaman. Başkalarına ilham verebilir, sıradışı projeler üzerinde çalışarak çevreni etkileyebilirsin. Özgür düşüncelerinle insanları etkilemeye hazır ol. İçsel bir huzur arayışında olabilir; meditasyon veya doğada zaman geçirmek, zihnini dinlendirip yenilenmene yardımcı olabilir. Romantik ilişkilerde, alışılmış kalıpların dışına çıkmaya cesaret et. Duygusal derinliklere dalmak, belki de ilişkilere yeni bir boyut katabilir. Bugün, sosyal etkileşimlerin ve yaratıcılığın sayesinde hayatının birçok yönünde yenilikler katabilirsin. Unutma, değişim her zaman bir fırsattır.
İçsel dünyana dalmak ve duygusal derinliklerini keşfetmek için harika bir gün. Yaratıcılığın zirveye ulaşabilir; sanatsal projelerine ya da hobilerine yönelmek için ilham bulabilirsin. İlişkilerde daha anlayışlı ve empatik olman gereken anlar gelişebilir, sevdiğin kişinin duygularını anlamak için daha fazla çaba sarf etmelisin. Fakat bu süreçte kendi sınırlarını korumaya da dikkat et. Kendini fazla yük altında hissettiğin anlarda, bir adım geri çekilmek ve ruhsal denge sağlamak önem kazanabilir. Günün sonunda, içsel huzurunu bulmak için kendine zaman ayırmayı unutma. Bazı hayallerinin peşinden koşmak için ikna edici yollar bulabilir, başkalarına ilham verme gücüne sahip olabilirsin. Unutma, hislerin seni doğru yolda yönlendirecek.
1
2
3
4
5
6
