1
Dünyada birçok ülkede çok eski tarihlere dayanan Arkeoloji Enstitüsü nihayet ülkemizde de kuruldu. İlk adımları 2015 yılında atılan ve Gaziantep’te hayata geçirilen “Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü”, Anadolu’nun aynı zamanda da birçok medeniyetin kadim tarihine ışık tutacak.
Enstitünün kuruluş aşamasında ve devamında, yüzlerce bilim, kültür ve sanat insanının görev aldığı uygulamalar 3.5 yıl sürdü ve 2022 Temmuz’unda proje amacına ulaşarak tamamlandı.
Çalışmalarını yakından takip ettiğim, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik 12 yıldır Myra Antik Kenti ve kentin limanı olan Andriake Antik Kenti’nde kazıların başkanlığını yapıyor. Her yıl yeni buluntular keşfeden Çevik, kazılara enstitünün çalışmalarından dolayı bugünlerde başlayacak.
Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü için “ortak bir hayali, ideal biçimde ve hep birlikte hayata geçirmekteyiz. Ben buna ‘hasret projesi’ diyorum” ifadeleri kullanan Çevik ile enstitünün amacını ve hedeflerini konuştuk.
– Enstitünün kuruluş amacı, yönetim biçimi ve işlevi ne olacak?
AB ve Türkiye ortak projesinin amacı Arkeoloji Enstitüsü’nün tüm alt yapısını hazırlamak ve enstitüyü kurmaktı. Enstitü, Türk arkeolojisinin eksiklerini gidermek ve güçlendirmek için yola çıktı. Amacı Türkiye’de ve kültürel, tarihsel bağlarımız olan dünyanın diğer bölgelerinde tarih öncesinden günümüze arkeolojik ve kültürel miras konularında yüksek kalitede bilimsel araştırmalar yapılmasını sağlamak, destek vermek; ulusal ve uluslararası çalışmalarda bilim insanları ve kurumlarını araştırma, eğitim ve yayın boyutlarında desteklemek ve ön açıcı önlemler almak; Arkeolojiyle ilgili kurumlar ve kişiler arasında koordinasyon sağlamak; geleceğin bilim insanlarının yetiştirmek üzere proje ve eğitim bursları vermek; öncelikle Anadolu olmak üzere Balkanlar, Orta Asya, Kafkasya, Ortadoğu, İran, Akdeniz, Ege ve Karadeniz gibi ilişkili coğrafyalarla ilgili de dönem ve kültür ayırt etmeksizin çalışmalar yapmak; prehistorya, protohistorya, klasik arkeoloji, geç antik arkeolojisi, tarih, sanat tarihi, epigrafi, ortaçağ arkeolojisi, Türk arkeolojisi, İslam arkeolojisi, Osmanlı ve Selçuklu arkeolojisi, numizmatik, antropoloji, kültürel peyzaj, mimarlık ve şehircilik tarihi, alan arkeolojisi, arkeometri, jeoarkeoloji, kültür ekonomisi ve diğer yakın ilgili alanlara yönelik arkeolojik araştırmalar ve yayınlar teşvik etmek; buna yönelik kütüphaneler ve arşivler oluşturmak; arkeometrik gelişmelerin önünü açmak; kültürel ve tarihsel mirasın korunması konusunda ulusal ve uluslararası çalışmalar yapmak; sanat etkinlikleri aracılığıyla arkeoloji ve tarih konusunu yaygın halk kitlelerine ulaştırmaktır.
Enstitü, vakıf mütevellisi tarafından ve icra kurulu tarafından yönetilecek. Bilim danışma kurulları, eğitim ve burs komisyonları üyeleri üç’er yıllığına atanacak.
Alexander Samsonov’un “Atatürk Gaziantep”te eseri. Enstitü binasının balkonundan halka sesleniyor..
– Dünyada benzer bir örneği var mı?
Elbette üstelik çok eskiden beri. Alman, Avusturya, İngiliz, Fransız, Hollanda, Amerika ve Japonya Arkeoloji Enstitüleri ve bunların dünyada birçok şubeleri var. En eski şubeleri de genellikle Türkiye’de açılmıştır.Türk hocaların büyük kısmı da bu enstitülerin burslarıyla yurtdışında doktora yaptı. Proje sürecince tüm bu enstitüler incelendi ve Türkiye’nin ihtiyaçlarına uygun bir kurgu tasarlandı.
– Proje kapsamında şimdiye dek neler yapıldı?
Öncelikle yaygın anketler ve çeşitli arama konferansları yapılarak paydaşların fikirleri derlendi. İlk arama konferansı tüm enstitülerin direktörleriyle yapıldı, sonra da arkeometri gibi özel alanlarda arama konferanslarıyla enstitünün yol haritası belirlendi. Yayın komisyonu çalışmalarıyla 130 bilim insanının emeğiyle, 27 kitap İngilizce ve Türkçe olarak yayımlandı. Yıllık bilimsel dergi TARE’nin ilk iki sayısı Dergipark üzerinden yine iki dilli olarak yayınlandı. Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğü’yle birlikte yürütülen çalışmayla depolardaki 1.5 milyon arkeolojik belge OSR yöntemiyle tarandı. Çeşitli arşivlerden 60 binden fazla video, film, fotoğraf gibi yine erken arkeolojiyle ilgili belgeler toplanıp arşivlendi. İhtisas kütüphanesinin başlangıçları oluşturuldu. Hem fiziki hem de dijital kitaplar-dergiler toplandı. Veri tabanlarına abonelikler yapıldı. Binası ve araçlarıyla modern bir arkeometri laboratuvarı oluşturuldu. Güçlü bir web portal ve sosyal medya hesapları açıldı. Proje kapsamında yedi adet sertifikalı eğitim programı gerçekleştirildi. “Anadolu Destanı” adlı iki belgesel yapıldı ve “Ara Güler Arkeolojik Fotoğrafları” sergisi açıldı. Ankara’da üç gün süren 1. Arkeoloji Şûrası’nda Türk arkeolojisinin durumu yüzlerce bilim-kültür insanı tarafından her açıdan değerlendirildi.
Gaziantep merkezindeki Kendirli kompleksi belediye tarafından tüm yapılarıyla enstitüye armağan edildi. Ve uzun yıllardır atıl duran ve kötü kullanılan kilise ve Latin okulu, proje kapsamında restore edilerek enstitünün tüm işlevlerini karşılayacak konferans ve sergi salonları, ofisler ve çalışma alanları olarak işlevlendirildi. Şu anda bir enstitünün ihtiyaç duyacağı tüm altyapı hazır. Bundan sonra enstitü Türk bilimi ve kültürünün gelişmesine hizmet edecek.
Bugün enerjin son derece yüksek; başkalarına ilham verme yeteneğin artmış durumda. Fikirlerini cesurca paylaşmak için uygun bir zaman. İletişim kurmakta ve sosyal etkileşimlerde rahat olacaksın. Ayrıca, kişisel projelerine odaklanman gereken bir dönemdesin; bu alanlarda atılımlar yapabilirsin. Duygusal olarak kendini daha cesur ve kararlı hissedebilirsin. İlişkilerinde, duygularını açıkça ifade etmek için harika bir gün. Ancak ani tepkiler vermekten kaçınmalısın, sabırlı kalmak sana fayda sağlayabilir. Kendinle büyümeyi bekle; yeni deneyimlere açık olman, ilerlemeni hızlandıracak. Harcamalarına dikkat et; bütçenden sapmamakta fayda var. Şu an çevrendekilere katılımcı ve destekleyici olmalısın, böylece ilişkilerini güçlendirebilirsin. Cömertliğin ve içtenliğin, seni insanlarla daha yakın bir bağ kurmaya sevk edecek. Unutma ki, kendi sınırlarını belirlemek de önemlidir; kendini fazla yıpratmaktan kaçın.
Bugün, içsel huzuru bulma arayışın güçleniyor. Doğaya ve sakin ortamlara yönelmek, zihinsel açıdan yenilenmene yardımcı olacak. Duygusal derinliklere inerek, ilişkilerinde samimi bir iletişim kurma fırsatı bulabilirsin. Maddi konularda dikkatli olmalısın; ani harcamalardan kaçınmak, uzun vadede sana fayda sağlayacak. Farklı bakış açılarının seni yeni kapılara yönlendirebileceğini unutma. Kendine güvenip, kararlılıkla adım attığında hedeflerine ulaşma şansın artıyor. Unutma, istikrarın ve kararlılığın, seni her daim yukarı taşıyacaktır.
Bugün, iletişimde parlak bir gün seni bekliyor. Fikirlerin etrafında dönen derin tartışmalar, zihin açıcı görüşmelerle dolup taşabilir. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, yeni bağlantılar kurmana ve eski dostlukları yenilemene imkan tanıyacak. Merak dürtün artmışken, yeni bilgilere ulaşmak ve öğrenmek için can atıyorsun. Ancak dikkat etmen gereken bir nokta var; başkalarının düşüncelerine aşırı odaklanmak yerine kendi içsel sesiyle de bir bağ kurmalısın. Gün içinde ani değişimler ve sürprizler yaşanabilir, esnek olmalı ve akışa uyum sağlamalısın. Romantik ilişkilerde beklenmedik duygusal dalgalanmalar, iletişim eksiklikleri veya geçmişten gelen izler gündeme gelebilir. Snapsığın, duygularını ifade ederken dile getirmekte zorlanabilirsin; içsel hislerine kulak vermek önemli. Kendi isteklerinle başkalarının talepleri arasında denge kurmaya çalışırken, içsel huzurunu korumayı unutma. Dikkatini gizli kalmış yeteneklerine yönlendirebilir ve yeni bir hobi edinebilirsin. Bu, ruh haline tazelik katacak ve seni daha mutlu hissettirecek. Kendini ifade etme fırsatlarını değerlendirmekten çekinme, hislerini paylaşmak ve başkalarıyla bağlantı kurmak günün en önemli temalarından biri olacak.
Duygusal derinlikler ve içsel huzur arayışında olacaksın. Bugün, sevdiklerinle olan bağların güçlenebilir; içten paylaşımlar ve samimi sohbetler, ilişkilerini sağlamlaştıracak. Kendi ihtiyaçlarına duyarlı olman önem kazanıyor, kendine zaman ayırmayı unutma. Geçmişle ilgili bazı anılar canlanabilir, ancak bununla yüzleşmek, ruhsal açıdan ferahlama sağlayabilir. Yaratıcılığın artıyor, sanatsal bir aktivite veya yeni bir hobi seni mutlu edebilir. Evdeki düzenlemeler ve yenilikler, yaşam alanında ferahlık hissi yaratacak. Unutma, içsel hislerine kulak vermek, hayatının akışını olumlu yönde etkileyecek.
Bugün sahne ışıklarının üzerinde parlayacağın bir gün. Yaratıcılığın arttığı bu dönemde, kendini ifade etmek için mükemmel fırsatlar baş gösterebilir. İçsel özgürlüğün artarak, başkalarının gözünde dikkat çekmekten çekinmeyeceksin. İş hayatında kendini ortaya koyma isteğin belirginleşiyor, liderlik yeteneklerinle dikkatleri üzerine toplayabilirsin. Ancak, ego savaşlarından ve rekabetten uzak durmaya çalışmalısın. Duygusal ilişkilerinde sevgi ve tutku öncelikli olacak; sevgililerinle romantik planlar yapabilir ya da arkadaş çevrenle eğlenceli aktivitelerde bulunabilirsin. Kendine olan güvenin, seni yeni kapılar aralamaya teşvik ediyor. Hem içsel huzurunu sağla, hem de çevrendekilere ilham ver. Gün sona ererken, içsel bir tatmin bulacak ve yaratıcılığını besleyecek anılar biriktireceksin.
Detaylara olan düşkünlüğün ve pratik zekân, günün zorlukları karşısında seni güçlü kılan unsurlar olacak. Çevrendeki karmaşayı analiz etme yeteneğin, özellikle iş veya günlük sorumluluklarınla ilgili konularda seni doğru yönlendirecek. Küçük detaylarla ilgilenmek, bazen genel resmi görmende engel teşkil edebilir; bu yüzden büyük resme de bir göz atmayı unutma. İletişim konusunda dikkatli olmalısın; seçtiğin kelimeler, başkalarıyla olan ilişkilerini derinleştirebilir veya tehlikeye atabilir. Yaratıcı projelerine odaklanmak için mükemmel bir zaman; yeni fikirler geliştirebilirsin. Sağlığına dikkat etmelisin, stresin fiziksel sağlığına etkisi olabilir. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme; bir meditasyon, yürüyüş yapma veya sevdiğin bir aktivite, ruhunu tazelemeni sağlayacak. Sevgide de tatlı bir sürpriz, ilişkini canlandıracak bir gelişme seni bekliyor. Özgüvenin, başkaları üzerinde derin bir etki bırakabilir, bu yüzden kendine güven.
Bugün adeta denge ve uyum arayışında olacaksın. Sosyal ilişkilerin öne çıkıyor; dostluk ve iş birliği sayesinde yeni fırsatlar kapını çalabilir. Farklı bakış açılarına açık olman, çevrendeki insanlarla olan bağlarını güçlendirecek. Sanat ve estetik konularına yönelik ilgin artış gösterebilir; yeni bir proje üzerinde kafa yormak için harika bir zaman. Duygusal olarak, ilişkilerinde daha da hassas bir tavır sergileyebilirsin. Kibarlığınla insanları etkileyebilir, güzellik ve zarafeti bir köprü gibi kullanarak kalpler kazanabilirsin. İçsel huzurunu sağlamak için biraz yalnız kalmayı deneyebilirsin; bu, ruhsal dengeni yeniden bulmana yardımcı olacak.
Derin duyguların ve sezgilerinin ön planda olduğu bir gün. İçsel bir keşif yapma arzusu, seni sırlarla dolu alanlara çekebilir. Başkalarının hislerini anlamak için bir çözüm sürecine girebilir, empati yeteneğini zirveye taşıyabilirsin. İlişkilerinde güç ve kontrol teması önem kazanıyor; bu konularda dikkatli olmalısın. Eski bir mesele yeniden gündeme gelebilir; geçmiş deneyimlerinden ders çıkarmak, seni daha güçlü bir birey haline getirecek. Tutkusal bir yaklaşım benimseyebilir, sevdiklerinle derin konuşmalara dalabilirsin. Karar alma yeteneğin artacak, sezgilerin seni doğru yollara yönlendirebilir. Güçlü bağlar kurma isteği, sosyal çevrendeki insanlarla olan ilişkilerini derinleştirebilir. Kendi iç dünyanla barışmak, sana muazzam bir huzur getirecek. Hayatında yeni bir sayfa açma isteği büyüyecek; bu da senin cesur adımlar atmana neden olabilir.
Bugün enerjin tavan yapacak! Yeniliklere ve maceralara açık olacağın bir döneme girmiş bulunuyorsun. Farklı kültürler ve insanlar seni büyüleyecek; bu, sosyal hayatında yeni kapılar açabilir. Yaratıcılığın da artacak, ilham dolu anlar yaşayacaksın. Eğitim, seyahat veya kişisel gelişimine dair atılımlar için ideal bir zaman. Bu süreçte, içgüdülerine güvenmek ve risk almaktan korkmamak faydalı olacak. Olumlu düşüncelerle hareket ettiğinde, karşına çıkan fırsatlar seni şaşırtacak kadar güzel olabilir. Sevgi hayatında ise, destekleyici ve enerjik bir atmosfer seni bekliyor; bu da ilişkilerini derinleştirmek için güzel bir fırsat. Hayallerinin peşinden koşmaktan geri durma!
Bugün, hedeflerin ve hayallerin arasında köprü kurmak için fırsatlarla dolu bir gün olacak. İçsel motivasyonun güçlü kalacak, bu da iş hayatında ya da kişisel projelerinde ileri adımlar atmanı sağlayacak. Geçmişteki deneyimlerinden dersler alarak, daha sağlıklı ve yapıcı kararlar vermek için ilham bulacaksın. Aynı zamanda, duygusal olarak biraz huzur arayışında olabilirsin; sevdiklerinle kaliteli zaman geçirmeyi ihmal etmemelisin. Dikkatini dağıtan unsurlara karşı dikkatli ol, gözlerin üzerinde, bu nedenle imajına ve sunduğun projelere özen göstermelisin. Karşılaştığın zorluklar, seni daha güçlü kılacak ve asıl potansiyelini keşfetmene yardımcı olacak. Sonuç olarak, bu dönemde kararlılığın ve disiplinin seni istediğin yere ulaştıracak.
Bugün, toplumla olan ilişkilerin ve sosyal bağlantıların ön plana çıkacağı bir dönemdesin. Yenilikçi fikirlerin ve yaratıcı projelerin, arkadaş çevrenden büyük destek bulacak. Duygusal olarak, bireysel özgürlüğüne ve bağımsızlığına daha fazla vurgu yapma ihtiyacı hissedeceksin. Ancak, başkalarıyla iş birliği içinde olmanın önemini de göz ardı etmemelisin. İletişim becerilerin, sorunları çözüme kavuşturmanda büyük bir etki yaratacak. Beklenmedik sürprizlerle karşılaşman da mümkün, bu nedenle açık fikirlilikle yaklaşmak önemli. Hayata dair felsefi bakış açını yeniden gözden geçirebilir, ilham verici düşüncelerle dolabilirsin. Duygusal derinliklerine inmek, içsel bir tatminsizlik hissini giderme potansiyeline sahip. Kendine olan güvenini tazele ve sıra dışı düşüncelerinle öne çık.
Duygusal derinliklerinle yüzleşme fırsatı bulabilirsin. İçsel dünyandaki dalgalanmaları anlamak, başkalarıyla olan ilişkilerini güçlendirebilir. Yaratıcılığın ön planda olacak; sanatsal bir projeye veya yeni bir hobiye yönelmek için ideal bir zaman. Uzaklarda bir arkadaşınla tekrar bağlantıya geçme isteği doğabilir; bu iletişim birçok duygu barındıracak. Kendini ifade etmek için altını çizmen gereken konular olabilir; iç sesini dinle. Bugün, karamsar düşüncelerin yerine umut ışığının parladığını göreceksin. Şayet günlük yaşamında bir sıkıntı hissedersen, sakin bir yer bulup meditasyon yapman, zihnini arındırmana yardımcı olabilir. Unutma, sezgilerinle hareket ettiğinde doğru yolu bulma olasılığın artıyor.
