1
Tilda TEZMAN
Sekiz erkek oyuncunun yorumladığı ve İtalyan Alessandro Serra’nın sahnelediği Macbettu, güzelliği ve derinliğiyle büyülüyor ve zirve yapıyor. Alessandro Serra ve ekibi William Shakespeare’in, Macbeth oyununu Sardunya topraklarına uyarlamışlar.
Bu oyun bir ifade ve vücut estetiği harikası.
Oyunun ilahileri, şarkıları, diyalogları Sardunya dilinde… (Sahnenin iki yanından tercümeler akıyor.) Eğlenceyle dehşetin bir birine karıştığı şaşırtıcı karnavalların ve değişik ritüellerin yaşandığı Sardunya’nın antik ve sıra dışı topraklarına uyarlanmış bu eser, Shakespeare‘in tiyatrosuna sadık kalarak, yalnızca erkek oyuncular tarafından sahneleniyor.
Sardunya’nın kırsalında, Barbagia’da, ürkütücü ahşap masklarla dolaşan Mamuthones kabilesi, bu oyunu sahneye koyan Alessandro Serra‘ya ilham vermiş. Serra’ya göre bu ahşap masklı kabile, doğanın gücünü ve kuvvetini ortaya çıkarıyor. Aynı zamanda sahnede enfes bir “yürüyen orman” sergileniyor.
Sahneleme tekniği güçlü, arkaik bir enerjiyi ortaya seriyor. Bu güçlü enerji, kah karanlık kah aydınlık, bazen hayvani bazen ruhani… Serra, bu tezatların ortasına öyle bir derinlemesine iniyor ki, insani paradoksları bir bir ortaya çıkarıyor… Ve insanoğlunun en mükemmelini de en beterini de yapabileceğini, iyilikle kötülüğün iç içe olabileceğini vurguluyor. Oyun, net bir şekilde insanoğlunun iktidara olan tutkusunu ve ruhsal kırılganlığını vurguluyor.
Cadılar, Macbeth’e “Taht seni bekliyor” diye fısıldıyor.
Macbeth, cadıların bu kehaneti üzerine büyük bir kaosun içine sürükleniyor ve ihanet ile cinayetler de peş peşe geliyor. Çiğnenen kurallarla, bu değişimin etkileri bedenlere ve ruhlara kazınıyor.
“Oluk gibi akan bu kan, küçücük bir elin içinde hapsolmuş. ”Kahraman savaşçı Macbettu, aldatıcı ve hayali bir geleceğe doğru kendini sürüklerken, elinde var olan hazinelerin değerini unutuveriyor. Yaşlı kral Duncan’ı öldürmeye tereddüt ederken, uzun boylu ve upuzun gür saçlı Lady Macbeth, kocasının kel kafasını, adeta içine bir zehir akıtırcasına okşayıp öpüyor ve onu ikna ediyor.
Kralı öldüren Macbeth tahta çıkar, sonrasında uyuyamamaya başlar, kendini yalnızlığına hapseder ve azap çekmeye devam eder. İşte bu travmatik atmosfer, oyunda mükemmel bir dakiklikle işlenmiş, tasarlanmış ve enfes bir alana dönüştürülmüş. Bu olağan üstü alana, vücutların ve seslerin gücü ve yeteneği ustalıkla can veriyor.
Sahneler, yarı çıplak altı aç insanın yerlerde dört ayak üstünde sürünerek, parçalarcasına yedikleri ürpertici domuz etlerinden, zengin bir ziyafete, kralın katledilişinden, Macduff ailesine, ahenkli geçişlerle devam ediyor.
Kehanete göre Macbeth, ancak orman hareket ederse yenilecektir… Ve ormanların yarım şeytan-yarım hayvan görünümündeki masklı yaratıkları hareket etmeye başlar ve yürüyen ağaçları çağrıştıran bir görünüm ortaya çıkar. Muzip, afacan, fantastik, sinsi cadılar seyirciyi bir yandan eğlendirirken, diğer yandan da korku ve dehşet anlarına bir panzehir vazifesi görüyor.
Büyük metal plakalar sahne gerisine yerleştirilmiş. Oyuncular bu metallere vurarak fırtına sesi çıkarıyor; bu ses eziyet ve acıların başlangıcı.
Işık çok loş, öyle ki formlar belirgin değil, çokça gölge oyunları dikkat çekiyor. Sahnenin üstü toz ile örtülü, cadılar teker teker sahneye geliyorlar; her biri yerlere kadar siyah cübbeleri içinde, iki büklüm, bürlesk bir lokomotifi andırıyorlar.
Sahneler bir biri ardına akarken, karakterlerle tanışıyoruz: Macbeth kısa boylu, tıknaz ve kel. Kral kelli felli, gösterişli. Diğer karakterler de güçlü kuvvetli, yakışıklı ve hepsi sakallı. Herkes Sardunya dilinde konuşuyor. Bu Akdeniz lisanı, Shakespeare’in tekstiyle çok iyi uyum sağlıyor. Oyuncuların beden dili çok şiirsel, adeta dans edercesine hareket ediyorlar, ritim hiç bozulmuyor; hicivden şok eden anlara geçişler çok başarılı , olağanüstü bir koreografi…
Shakespeare’in Macbeth’ indeki İskoçyalı orta çağ dere beyleri, bu oyunda, Sardunyalı mafya liderlerine dönüşmüş ; ama İskoçyalısı olsun Sardunyalısı olsun, hepsi zalim, hepsi yozlaşmış ve çürümüş.
Grotowski eğitimi almış Alessandro Serra organik bir tiyatroya imza atmış. Teatropersona grubunun kurucusu Serra, Macbettu’yu sahnelerken Sardunya’nın ruhunu da sahneye taşımayı başarmış; kullanılan antika müzik aletleri, çıngırakları, hayvan derileri ve boynuzların uğultusu bu karanlık ortama çok iyi uyum sağlamış.
Etkileyen mimikler ve ses tonlamaları, Dyonisos (şarap ve tiyatro Tanrısı ) göndermeleri , danslarla şarkıların kesin dakikliği, karamsar masklar, kan, kırmızı şarap ve insanoğlunun ehlileştirdiği doğanın güçleri seyirciyi mest ediyor.
Klasik eserleri tiyatroya taşımak bir duruştur. Kültür birikiminin içine demir atıp onu yücelten bir hafızadır. İşte İtalyan yönetmen Alessandro Serra‘nın başarısının güzelliği burada gizli: Macbeth’i Sardunya patentli bir kazanın içine sokup, Macbettu olarak dışarı çıkarmış.
Paris’in, bana göre, en güzel tiyatrosu olan “Bouffes du Nord“ , bu prodüksiyon için biçilmiş kaftandı. Peter Brook’un kurduğu ve yıllarca yönettiği bu tiyatro, eskitilmiş aş boyalı duvarları, kolonları, işlemeli tavanları ve geniş sahnesiyle , ev sahipliği yaptığı bu şiirsel oyuna dramatik bir ruh katmış.
Bugün, yeniliklere açılmak için güçlü bir arzu hissedebilirsin. Kendini enerjik ve cesur hissedebileceğin bir dönemdesin. Karar alırken içgüdülerine güvenmek sana büyük fayda sağlayacak. Sosyal çevrende etkileşimlerin artabilir; yeni insanlarla tanışma fırsatları karşına çıkabilir. Daha önce ertelediğin projeler için harekete geçmek isteyebilirsin. Bu süreçte dikkat etmen gereken nokta, aceleci davranmamaktır; düşüncelerini netleştirerek hareket etmek, isteklerini gerçekleştirmende sana yardımcı olacaktır. İletişim becerilerin sayesinde tartışmalar veya zor bir durum rahatlıkla üstesinden gelebileceğin verilere dönüşebilir. İçinde bir yerlerde yatan liderlik vasıflarını keşfetmek için mükemmel bir gün. İş veya özel hayatında yeni hedefler belirlemek, duygusal ve zihinsel tatmin sağlayabilir. Cesaretin, bu dönemde seni başarıya götürecek en büyük anahtar.
Duygusal derinliklerinizin ön planda olacağı bir gün. İlişkilerinizde samimiyet arayışında olacaksınız. Sevdiklerinizle aranızdaki bağı güçlendirmek için içten bir iletişim kurma isteği içindesiniz. Geçmiş anılar gün yüzüne çıkabilir, bu da sizi nostaljik bir ruh haline sokabilir. Yatırım yapma veya maddi konularda karar verme süreçlerinde dikkatli olmalısınız; aceleci davranışlar sizi zor durumda bırakabilir. İçsel huzurunuzu sağlamak adına sanatsal veya yaratıcı faaliyetlere yönelmek iyi gelebilir. Doğa yürüyüşleri veya sessiz bir alanda zaman geçirmek, zihninizi arındırmada etkili olacaktır. Duygularınızı ifade etmekten çekinmeyin, içsel bir rahatlma sağlayabilirsiniz.
Bugün derin bir analiz yapma isteği içindesin. Dikkatini toplamanda ve detayları görmekte zorlanmaman için çevrendeki kaosun biraz uzakta kalmasına izin ver. İş veya kişisel projelerde, mükemmeliyetçi tavrın seni kimi zaman duraksatabilir. Bu durum, ilerleme kaydedememene neden olabilir. Kendini sıkışmış hissedebilirsin; bu noktada sabırlı olman ve adım adım ilerlemen önemli.İletişimdeki titizliğin, çevrendekilerle olan ilişkilerini güçlendirecek. Yaratıcılığını serbest bırakmak için biraz alternatif düşünmeye yönelmenaiçin cesaret bulabilirsin. Bugün, bir arkadaşın veya meslektaşınla yapacağın söyleşiler, yeni bakış açıları ve fırsatlar sunabilir. Sağlığını düşünmek açısından da uygun bir dönemdesin; düzenli beslenme ve hareket, zihnindeki karmaşayı hafifletmek için katkı sağlayacak. Başkalarına yardım etme isteğin ön plana çıkabilir, ancak kendi ihtiyaçlarını da göz ardı etmemeye dikkat et. Her şeyin dengede olması gerektiğini unutma.
Bugün derin duyguların yüzeye çıkma ihtimali yüksek. İçsel bir hesaplaşma yaparak, kendindeki karanlık ve aydınlık yönler arasında denge sağlamaya çalışabilirsin. İkili ilişkilerde samimiyet ve dürüstlük ön planda olacak; duygularını açıkça ifade etmekten çekinmemelisin. Yakın çevrende gerçekleşebilecek bir olay, hayatına yeni bir perspektif katabilir. Yeni deneyimlere açık olmak, hem kişisel gelişimini hem de sosyal ilişkilerini güçlendirebilir. İçsel sezgilerin, karar verme sürecinde sana rehberlik edecek, bu nedenle içgüdülerine güvenmek önemli. Kendi sınırlarını belirlerken, başkalarının duygularını da gözetmek, daha sağlıklı bir iletişim kurmana yardımcı olacak. Günün ilerleyen saatlerinde keyifli sürprizler seni bekliyor.
Bugün, kararlılığın ve disiplinin seni güçlü bir konuma taşıdığı bir gündesin. Hedeflerine ulaşma konusunda müthiş bir motivasyon hissedeceksin. Gün boyunca karşılaşacağın zorluklar, seni daha da güçlendirecek ve iradeni teste tabi tutacak. Sosyal ilişkilerde uyum sağlamakta zorlanabilirsin; bu, etrafındaki insanların beklentileri ve senin sorumluluk anlayışın arasındaki dengeyi sağlamayı gerektiriyor. Kendine biraz zaman ayırmayı unutma; bu, ruhsal ve bedensel dengeni korumana yardımcı olacak. Finansal konularda dikkatli olmalısın; ani harcamalar yapmadan önce iki kez düşün. Bugün, kişisel gelişim ve kariyerinle ilgili adımlar atarak, bir sonraki hedeflerine ulaşmak için güzel bir fırsat yakalayabilirsin. Sakin kalmaya çalış, zira iç huzurun karar verme süreçlerini olumlu yönde etkileyecek.
Bugün, yenilikçi düşünceler ve orijinal fikirlerle dolu bir gün seni bekliyor. Çevrendeki insanlara ilham vermek için harika bir fırsat. Sosyal ilişkilerde, beklenmedik bağlantılar kurabilirsin, bu da sana yeni ufuklar açabilir. Kendine güvenin artarken, farklı bakış açılarıyla olaylara yaklaşabileceksin. Zihinsel enerji yüksek; yaratıcı projelere yönelmek isteyebilirsin. Ancak, içsel dengeyi korumaya dikkat etmelisin. Duygusal durumların bazen dalgalanabilir; bu nedenle kendine zaman ayırarak, ruhsal olarak rahatlatıcı aktivitelerle meşgul olmalısın. Ayrıca, içinden geldiği gibi davranmak seni doğru yolda yönlendirecektir. Bu sayede yeni fırsatlar kapını çalabilir. Unutma, farklı olanı kucaklamak ve alışılmış sabit kalıpları kırmak için cesur olmalısın.
