New York Üniversitesi’nde Davranış Bilimi ve İstatistik Profesörü olan Selçuk Şirin anne babalara rehberlik eden “Yetişin Çocuklar’ kitabının devamı olan ‘Yetişin Gençler’i birkaç ay önce çıkardı. Şirin, ‘Ergenlikten Yetişkinliğe Geçiş Kılavuzu’ alt başlığında aslında bugün tartışılan Z kuşağı gençlerini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Başarı hikayesiyle de gençlere örnek olan Şirin, kitapta Ardahan’ın köyünden ODTÜ’ye ve ABD’ye uzanan bilim yolculuğuna da değiniyor. Şirin’e çok tartışılan Z kuşağı gençliğini sordum. Çarpıcı analizler yaptı.
ASLINDA PANDEMI KUŞAĞI…
– Neden herkes Z kuşağı gençliğini tartışıyor?
Kuşakları harfle bir kalıba sokma işi batı toplumlarındaki pazarlamacıların işine yarayan bir çerçeve. Ben gençleri anlamak için bu kavramsallıştırmayı pek kullanmam. Eğer illa bir kuşaktan söz edeceksek pandemi kuşağından söz edebiliriz. Tıpkı 68 Kuşağı, 12 Eylül kuşağı gibi şu an 10’lu ve erken 20’li yaşlarda olanlar gençliklerini ciddi manada ortak ve global bir kırılma anında yaşıyor. Şu an Z kuşağı dediğimiz 1997’den sonra doğanları temsil ediyor. Bu kuşak kendi özgürlüklerine düşkün, yaşanmışlığa yani bireyselliğe önem veriyorlar, kariyer anlamında anlamlı bir tercih peşindeler. Bu kuşak internetin içine doğdu, akıllı telefonlar onlarla aynı yaşta. Bu kuşak aynı zamanda hem refah bakımından hem de eğitim seviyesi bakımından gelmiş geçmiş en ayrıcalıklı kuşak. Bu kuşağın siyasal tercihleri de önceki kuşaklara göre daha bireysel. Geleneksel partilerin, geleneksel mesajların bu kuşağa ulaşması zor.
KAPİTALİZMİ KÖKÜNDEN SARSIYOR
– Bu gençlere kapitalizmin oyuncağı benzetmesi yapıldı…
Saçmalık… Gençleri aşağılamak gelmekte olanı anlamamak demektir. Dünya tarihi boyunca gençler her zaman ilerlemeyi temsil etmiştir. O nedenle de gençlik hareketleri hep devrimcidir. O bakımdan Z kuşağı kapitalizmin değil, tam tersine bu kuşak her bakımdan kapitalizmi kökünden sarsan bir kuşak olarak tarihe geçecek. Amerika’da ilk defa bu kuşak sosyalizmi bir tercih olarak çoğunlukla tercih ediyor. Biz yetişkinler bir gezegende yaşadığımız bilincine sahip olamadık ama bu gençler biraz da global sosyal medyanın etkisiyle bu bilincin içine doğdular.
– Yetişin Gençler’de ergenlikten yetişkinliğe geçişi kaleme aldınız. En zor dönem diyebilir miyiz?
Ebeveynler için en zor dönem. Gençler için ise durum biraz yaşadıkları ortama bağlı. Türkiye gibi gençlerine umut vermeyen bir sosyo politik ortamda maalesef bir kuşağı kaybetmekle karşı karşıyayız. Özellikle pandeminin dayattığı ek sorunları da hesaba katarsak Türkiye’nin her şeyi bırakıp gençlerin dertlerine odaklanması gerek. Şu an ülkemizdeki genç kuşak tarihimiz boyunca elimizde olan en kalabalık grup. Bundan sonra nüfus azalıyor, yaşlanıyor. O nedenle ya bu gençleri anlayıp onlara güzel bir gelecek kurmaları için adım atacağız ya da hem bu kuşağı hem de bu yüzyılı kaybedeceğiz. Böylesine aciliyet arzeden bir noktada ben de bu kitabı bir kılavuz olarak kaleme aldım. Amacım hem gençlere hem gençleri dert eden evebeynlere, eğitimcilere ve yöneticilere somut uygulanabilir çözümler sunmak. 10 yaşından 25 yaşına kadar geçen süreçte bir gence nerede nasıl hangi araçlarla yarımcı olunacağını kitapta sunmaya çalıştım.
TEK BAŞINA YETİŞMİYORLAR
– Kitapta gençleri anlamak için ekosistemi anlamak gerek diyorsunuz…
Maalesef bizde bazen çocuk gelişimi bireysel ve zamandan ve mekandan kopuk bir uğraş olarak algılanılıyor. Bu çok eksik bir bakış açısı. Çocuklar tek başına yetişmiyor. Çocuklar bir fanusta yetişmiyor. ‘Bir çocuğu yetiştirmek için bir köy gerek’ atasözünü işte bu yüzden çok seviyorum. Burada köy dediğimiz ekosistem, yani sosyal politik ortam. İşte bu noktada iyi ebeveynliğin ilk kuralı iyi bir yurttaş, bilinçli bir seçmen olmaktır. Çünkü ülkenin gidişatı en çok gençleri etkiliyor. Eğitim politikası, istihdam politikası en çok çocuklarımız etkiliyor. Bütün bunlara karışmadan ben çocuğumu yetiştireceğim demek biraz başını kuma gömmek demek.
YAPILAN ATAMA POLİTİK…
– Boğaziçi’nde yaşananlara yorumunuz nedir?
Çok üzgünüm. Boğaziçi sadece orada okuyanların değil bu ülkenin milli bir değeridir. Orayı hırpalamak, sadece orada okuyan ya da ders verenleri değil tüm ülkeyi yaralar. Bunu sadece itibar olarak söylemiyorum, sofradaki ekmek olarak da söylüyorum. Yapılan atama politik olduğu için bu söylediklerim boşlukta kalacak ama inanın bu atamaya alkış tutanlar da bir gün gelecek faturayı görecek. Bu çağda araştırma geliştirme olmazsa başka ülkelere mahkumsunuz. Araştırma ve geliştirmenin olması için de üniversitelerin özgür ve bağımsız olması gerek. Özgürlük yoksa sefalet vardır. 18 yaşında biat etmekten başka bir şey bilmeyen bir gencin ne kendisine ne ülkesine bir faydası olur.
– Türkiye’deki gençlerin mutsuz olduğuna değinmişsiniz. Bu mutsuzluğun kaynağı nedir?
Son bir yılda elime geçen pekçok araştırmada ortaya çıkan basit bir realite var: Gençlerimizin ezici çoğunluğu sağlıklı ve mutlu bir hayat kurmak için başka bir ülkeye yerleşmek istiyor. Buradaki yükleme dikkat. Başka bir ülkeye gidip okuyup geri gelmek, ya da orada geçici olarak kalmak değil, oraya yerleşmek istiyor. 60’larda Almanya’ya gidenler bile geri gelmek için gidiyordu. 90’larda benim gibi gidenler eğitim alıp gelme hayaliyle gitti. 2020’de ülkenin en iyi yetişmiş gençleri başka bir ülkeye yerleşip bir daha geri gelmek istemiyor. İşte beni umutsuzluğa iten tablo bu. Ne ettik de bu gençler ülkeyi terketmeyi tek çare olarak görüyor? Hepimizin üstünde durması gereken soru budur.
– Atatürk’ün “Biz her şeyi gençliğe bırakacağız” sözüne dayanarak biz gençlere ne bırakıyoruz?
Gençlerimize ağır bir fatura bırakıyoruz. Bu fatura keşke sadece ekonomik olsaydı. Değil, onlara aynı zamanda kamplara ayrılmış bir toplum bırakıyoruz. O nedenle gençler bu tabloya bakıp umutsuzluğa kapılıyor haklı olarak. Bizim bir an önce kendimize gelip bu tabloyu değiştirmemiz gerek…
– Hayat hikayenizle siz de gençlere rol modelsiniz. Onlara tavsiyeniz neler olur?
Sözünü ettiğimiz bütün bu sorunlar insanların ortaya çıkarttığı bir tablo ve istersek değiştiririz. Bu anlamda ilham vermesi için kitapta idam fermanıyla aranan Mustafa Kemal’in 1919’da Erzurum’da bir gece yarısı arkadaşına hayallerini nasıl tek tek yazdırdığını anlattım. Koşullar zor deyip kenara çekilen hiç kimse tarihte kalıcı bir iz bırakmadı. O nedenle bu kadar kaynak içinde oturup aman koşullar çok kötü kenara çekilelim diyemeyiz. Bu ülkeye her birimizin borcu var. Elimizden gelenin en iyisini yapmak için gayret edecek, özellikle çocuklarımız ve gençler için yaşanır bir ülke kurmanın yollarını arayacağız.
Bugün çevrenizdeki insanlara daha anlayışlı ve sabırlı davranmanız gerekebilir. İletişim problemleri yaşayabilirsiniz ancak sabırlı ve anlayışlı tutumunuz sayesinde bu sorunları aşabilirsiniz. Kendinize ve duygularınıza zaman ayırmak gün içerisinde sizin için faydalı olacaktır. Yaratıcılığınızı kullanarak sorunlara farklı yaklaşımlar bulabilirsiniz.
Bugün duygusal olarak daha hassas olabilirsiniz. Çevrenizdeki insanlara karşı anlayışlı ve sabırlı olmaya özen göstermelisiniz. İş hayatınızda yapmanız gereken zor kararlar olabilir, ancak sağlam adımlar atarak bu kararları başarıyla uygulayabilirsiniz. Kendinize vakit ayırıp dinlenmek, meditasyon yapmak size iyi gelebilir. Sağlığınıza dikkat etmeyi unutmayın.
Bugün, iletişim yetenekleriniz oldukça güçlü olacak ve karşınızdaki insanları etkilemekte başarılı olacaksınız. Fikirlerinizi net bir şekilde ifade edebilir, proje sunumları yapabilirsiniz. Ancak, başkalarının da fikirlerine açık olmanız önemli olacak. Duygusal anlamda da kendinizi daha dengeli hissedeceksiniz. Sevdiklerinizle güzel anlar geçirebilir, ilişkilerinizi dengeleyebilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak yapıcı aktivitelerde bulunmak sizin için iyi gelebilir. Enerjinizi doğru yönlendirdiğiniz takdirde verimli bir gün geçirebilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim.
Bugün duygusal anlamda yoğun hissedebilirsiniz. Sevdiklerinizle olan ilişkilerinizde daha anlayışlı ve sabırlı olmaya özen göstermelisiniz. Kendinize zaman ayırmak ve içsel dengenizi sağlamak için içsel çalışmalar yapabilirsiniz. Bugün huzurlu ortamlarda bulunmaya özen göstermek ruhunuzu dinlendirebilir. Sağlığınıza dikkat etmek ve beslenmenize özen göstermek de bugün önemli olabilir. Enerjinizi dengede tutmaya çalışın.
Tabii ki! Bugün, içsel şüphelerinizle yüzleşmeniz gerekebilir. Kendinize güveninizi yeniden kazanmak için geçmiş hatalarınıza odaklanabilir, kendinizi keşfetmek için zaman ayırabilirsiniz. Beraber çalıştığınız kişilerle iletişimde dikkatli olmanızda fayda var. Enerjinizi olumlu yönde kullanarak hedeflerinize daha rahat ulaşabilirsiniz. Her şey gönlünüzce olsun!
Bugün detaylara daha fazla önem verebilirsiniz. Organizasyon becerilerinizle ön plana çıkabilir ve projelerinizi başarıyla tamamlayabilirsiniz. Aynı zamanda sağlık konularına da dikkat etmenizde fayda var. Kendinize zaman ayırarak stresinizi azaltabilirsiniz. Bugün, içsel denge ve huzurunuzu korumak için kendinize özel bir zaman ayırabilirsiniz.
Merhaba, bugün Terazi burcunu bekleyen enerjiler romantik ilişkilerde ve yakın ilişkilerde yoğunlaşabilir. Sevdiklerinizle daha fazla vakit geçirmek ve duygularınızı paylaşmak için harika bir zaman olabilir. Ancak, anlaşmazlıklardan kaçınmak için iletişime dikkat etmeniz gerekebilir. Kendinizi ifade etmekten kaçınmamalı ve duygularınızı açık bir şekilde paylaşmalısınız. Uyumlu ve barışçıl bir gün geçirmeniz dileğiyle.
Bugün duygularınızı ifade etmek konusunda daha cesur olabilirsiniz. İlişkilerinizde daha derin ve içsel bir bağ kurmak isteyebilirsiniz. Ancak karşı tarafın duygularını da hesaba katmayı unutmayın. İş hayatınızda ise sizi motive eden ve ilerlemenizi sağlayan projelere odaklanabilirsiniz. Kendinize güvenerek hareket etmeye devam edin.
Merhaba! Bugün duygusal anlamda kendinizi daha hassas hissedebilirsiniz. Yakın çevrenizdeki insanlarla iletişimde dikkatli olmanızda fayda var, çünkü bazı konularda terslikler çıkabilir. Kendinize zaman ayırarak içsel dengeyi sağlamaya çalışın, spora veya meditasyona yönelebilirsiniz. Aklınıza gelen yaratıcı fikirleri not almayı unutmayın, ilerleyen günlerde işe yarayabilirler. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Merhaba! Bugün Oğlak burcunu etkileyen enerjiler, kariyer ve hedeflerinizle ilgili konuları vurgulayabilir. Bugün, hedeflerinize daha kararlı bir şekilde ilerleyebilir, disiplinli ve sabırlı bir tutum sergileyebilirsiniz. Geleceğe dönük planlarınızı revize etmek veya hedeflerinizi yeniden değerlendirmek için uygun bir zaman olabilir. Ancak, aşırı detaycı olmak veya işlerinize fazla yüklenmekten kaçınmanızda fayda var. Kendinize zaman ayırarak dinginliğinizi korumayı unutmayın. Bugün, kariyerinizle ilgili önemli adımlar atabilir veya liderlik yeteneklerinizi sergileyebilirsiniz. Enerjinizi verimli bir şekilde yönlendirerek bugünü olumlu bir şekilde değerlendirebilirsiniz.
Merhaba! Bugün, Kova burcundaki kişiler için iletişim becerilerinizi kullanarak önemli konularda derin ve anlamlı konuşmalar yapabilirsiniz. Mantıklı kararlar almak için içsel rehberliğinizi dinlemekte fayda var. İlişkilerde açık olmak, empati göstermek ve sevdiklerinizi anlamaya çalışmak daha sağlam bağlar kurmanıza yardımcı olabilir. Sağlık konularına özen göstermek ve beslenmenize dikkat etmek de gününüzü olumlu yönde etkileyebilir. Umarım bugün keyifli ve verimli bir gün geçirirsiniz!
Merhaba! Bugün, duygusal konularda biraz belirsizlik yaşayabilirsiniz. İçsel bir denge arayışındayken ani kararlar sizin için kontrolden çıkabilir. Yakın çevrenizdeki insanlardan destek alarak daha uyumlu ve dengeli bir gün geçirebilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak iç sesinizi dinlemek, güne daha pozitif başlamanıza yardımcı olabilir. Sevgiler.