1
“Ölüyorum tanrım, bu da oldu işte.
Her ölüm erken ölümdür, biliyorum tanrım.
Ama, ayrıca, aldığın şu hayat, fena değildir…
Üstü kalsın…”
Şiirin yanı sıra deneme, çocuk kitabı, günce, derleme ve tenkit yazıları kaleme alan, şiir ve tercümeler yapan edebiyatçının gerçek adı Cemalettin Seber.
1931 yılında Erzincan’da doğan Cemal Süreya, annesi Gülbeyaz ve babası Hüseyin ile birlikte çocukluk dönemini burada geçirdikten sonra, 1938 yılında çıkan Dersim İsyanı ile ailesi Bilecik’e sürgün edildi.
Sürgünden kısa bir süre sonra henüz 23 yaşında olan annesini kaybetti. Bu dönemde babası, öğrenimini büyük kentte yapması için İstanbul’a halasının yanına gönderdi.
Babası Hüseyin Bey, bir yıl sonra annesiyle iki kızını da İstanbul’a gönderdi, üçüncü yıl da kendisi çocuklarının yanına giderek İstanbul’da çalışmaya başladı. Ancak bir süre sonra yeniden sürgün yurtları olan Bilecik’e geri dönmek durumunda kaldılar.
Süreya’nın edebiyatla ilgisi çok küçük yaşlarda başladı. Küçük yaşlarda annesinden dinlediği halk hikayeleri “şairlik duygusunun” ortaya çıkmasına yardımcı oldu.
Ortaokul yıllarında okuduğu Dostoyevski ise ona adeta yeni bir dünyanın kapısını araladı.
Bu yıllarda şair olma arzusunun ilk nüvelerini hisseden Cemal Süreya, ilk aşkı olan (sonradan ilk eşi) Seniha’ya şiirler yazmış ve bu yüzden kendisine “Şair”, Âşık” gibi adlar verildi.
1944’te Bilecik Ortaokulu’na başlayan Cemal Süreya, üvey anne Esma’nın gelişiyle evden kurtulmak için babasından gizli sınava girip “parasız yatılı” okumaya hak kazandı. Okul yıllarında Türkçe ve edebiyat derslerindeki başarısı ile öğretmenlerinin dikkatini çekti.
Okuldan arta kalan vakitlerini Bakırcılar Çarşısı’ndaki Halkevi Kitaplığı’nda geçiren Cemal Süreya, bu dönemde kendi ifadesiyle “kötü romanlar” okudu.
1947’de yine parasız yatılı olarak Haydarpaşa Lisesi’ne girdi. Lise yıllarında edebiyata ilgisi oldukça derinleşmiş, kendi kendine eski yazıyı öğrendi ve özellikle eski edebiyata araştırmacı bir gözle bakmaya başladı.
Liseyi bitirdikten sonra 1950’de Mülkiye’nin Maliye bölümünü kazanınca hayatına Ankara’ya devam etti. Ankara’daki dört yıl, dünya görüşünün, kişiliğinin ve sanatının oluşumunda önemli bir rol oynadı.
1953’te henüz daha üniversite öğrencisiyken Seniha Hanım ile evledi.
Şiire çocuk yaşlarda ilgi duyan Süreya’nın ilk şiiri “Şarkısı Beyaz”, 1953’te “Mülkiye” adlı okul dergisinde çıktı. Cemal Süreya, “İkinci Yeni” şiir hareketinin öncülerinden biri kabul edildi.
Şiirlerindeki ironiyi ortaya koyan “Gül” şiiri, Yeditepe dergisinde yayınlandığında 23 yaşında olan Süreya, Sezai Karakoç, Muzaffer Erdost, Nihat Kemal Eren ve Hasan Basri ile yakın arkadaş oldu.
1954 yılında Mülkiye’den mezun oldu ve aynı yıl Eskişehir Vergi Dairesi’nde stajyer olarak göreve başladı. 1955’te Ayçe adlı bir kızları oldu ve aynı yıl Maliye Müfettiş Muavini olarak İstanbul’a atandı.
Usta şair, hem şiirleri hem de yazılarının yayımlanmasının ardından dergi çıkarma düşüncesi içine girdi. Süreya, “Papirüs” dergisinin ilk sayısını yayımladı, ikinci sayıdan sonra 8 ay ara veren şair, üç sayı sonra dergiyi kapattı.
1959’da askere giden Süreya, askerliğini yaparken bir taraftan da Hukuk fakültesini bitirdi.
1961’de “Maliye denetim usulleri ve iktisadi devlet teşekkülleri”ni incelemesi için Paris’e gönderildi. Paris’te bir yıl kaldıktan sonra teftiş göreviyle 1963’te Kars ve Ağrı, 1965’te Çanakkale ve Tekirdağ’a gitti.
1965’te, arkadaşları Sezai Karakoç ve Doğan Yel ile Maliye Teftiş Kurulundan istifa ederek, edebiyata ağırlık verdi.
1 Haziran 1966’da 3. kez “Papirüs”ü okuyucuyla buluşturdu ve1970’e kadar dergiyi her ay düzenli yayımladı.
Maliye Bakanlığındaki memuriyetine 1971’de geri döndü. İstanbul Hocapaşa Vergi Dairesi, Maliye Tetkik Kurulu, İstanbul Darphane ve Damga Matbaası Müdürlüğünde görev aldı.
Başyazılarını yazdığı “Oluşum” dergisinde ve kurucularından olduğu “Türkiye Yazıları” dergisinde yöneticilik de yapan Süreya, 1977’de “Politika” gazetesinin sanat sayfasında haftada bir yazdığı “Günübirlik” yazılarıyla gazete yazarlığına başladı.
Kültür Bakanlığı Kültür Yayınları Danışma Kurulu üyeliği yaptı. “Papirüs”ü son olarak 15 Mart 1981’de çıkardı.
“Yeni Ulus” ve “Aydınlık” gazetelerinde de yazan Süreya, çeşitli devlet kademelerinde görev aldıktan sonra 1982’de emekli oldu.
Cemal Süreya, eserlerini, Osman Mazlum, Adil Fırat, Ali Fakir, Ali Hakir, Ahmet Gürsu, Hüseyin Karayazı, Birsen Sağanak, Dr. Suat Hüseyin gibi farklı mahlaslarla kaleme aldı.
Şiirin yanı sıra deneme, çocuk kitabı, günce, tenkit yazısı, şiir ve düz yazı tercümesi ve derleme de yazan Süreya, ilk kitabı “Üvercinka” ile 1958’de Yeditepe Şiir Ödülünü, Arif Damar’la paylaştı.
Süreya, ikinci kitabı “Göçebe”yle 1966’da Türk Dil Kurumu Edebiyat Ödülüne, “Sıcak Nal” ve “Güz Bitiği” kitaplarıyla 1988’de Behçet Necatigil Şiir Ödülüne değer görüldü.
Usta şair, girdiği şeker koması sonucu 9 Ocak 1990’da hayatını kaybetti ve Kulaksız Mezarlığı’na defnedildi.
1990 yılında ölen Cemal Süreya’nın anısına 1991’den yılından beri “Cemal Süreya Şiir Ödülü” veriliyor. 2003 yılında Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği kuruldu.
Cemal Süreya ile ilgili pek çok dergi özel sayı hazırlamış ve armağan kitaplar yayımlandı. 2001’de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, Doğan Hızlan editörlüğünde Cemal Süreya armağan kitabı çıkarıldı.
Miras bıraktığı eserlerinden bazıları şöyle:
“Şapkam Dolu Çiçekle, Göçebe, Günler, Güz Bitiği, Sevda Sözleri, Üvercinka, Uzaktan Seviyorum Seni, Günübirlik, Uzat Saçlarını Frigya, Aydınlık Yazıları / Paçal, Papirüs’ten Başyazılar, Onüç Günün Mektupları, Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi, Güvercin Curnatası, Mülkiyeli Şairler, Oluşum’da Cemal Süreya ve Yüz Aşk Şiiri.”
Bugün, kararlılığın ve cesaretinin ön planda olduğu bir gün. Hayata karşı olan tutkun seni harekete geçirirken, yeni başlangıçlar için mükemmel bir enerji bulabilirsin. İçindeki yenilik arayışı, mevcut durumunu gözden geçirmeni ve değişim rüzgarlarını hissetmeni sağlayacak. Sosyal çevrende etkili bir iletişim kurmak, senin için önemli bağlantılar doğurabilir. Kendini ifade ederken dikkatli ol; zira duygusal tepkilerin, bazı kişilerle ilişkilerini derinleştirebilir veya hafif çatışmalara yol açabilir. Bugün, içsel sezgilerini dinleyerek aldığın kararlar ciddi bir dönüşüm yaratabilir. Kendine güvenin yüksek; bu arzusunu hayata geçirdiğin an, etrafındakilere de ilham vereceksin. Unutma ki, hayatta neyi arzuladığın, onu elde etme yönündeki adımlarını belirliyor. Şimdi harekete geçme zamanı!
Bugün içsel huzur arayışında olabilirsin. Rahatlık ve konfor ihtiyacın öne çıkacak. Gün içerisinde sevdiklerinle geçireceğin anlar, sana dinginlik sağlayacak. İletişimde dikkatli olmalısın; gereksiz tartışmalardan uzak durarak, ilişkilerini güçlendirebilirsin. Finansal konulara yönelik olarak atacağın adımlar dikkatle düşünülmeli; önceden plan yapman gerektiğini hatırla. Sanatı ve estetiği bir yere taşımak için yaratıcı projelere yönelmek iyi bir fikir olabilir. Modanın ve kişisel tarzının seni yansıttığını hatırlamak, kendini ifade etme biçimine olumlu yansıyacak. Tam suçlu ve masum hissedeceğin anlar yaşayabilirsin; bunu avantaja çevirip, farklı bakış açılarına açık ol. Kendi sınırlarını zorlamak ve kendine yeni hedefler koymak için iyi bir dönemdesin. Cesaretini toplayıp yeni keşiflere yelken açabilirsin.
İlişkilerde esneklik ve iletişim becerileri ön planda. Duygularınızı ifade etmekte başarılı olacaksınız. Sosyal ortamlarda dikkat çekici bir enerjiye sahip olacaksınız, bu sayede yeni insanlarla tanışma fırsatını değerlendirmelisiniz. Kendi fikirlerinizi savunurken başkalarının görüşlerine de açık kalmanız, tartışmaların yapıcı ve olumlu bir yönde ilerlemesini sağlar. Bugün yaratıcı düşünce yapınız sayesinde ilginç projeler üzerinde çalışmanız mümkün. İş yaşamında detaylara dikkat etmeniz gereken bir dönemdesiniz; gözden kaçan küçük ayrıntılar can sıkıcı sonuçlara yol açabilir. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın; aklınızdaki düşünceleri düzenlemek için yalnız kalmak faydalı olabilir. Cennetin terasında parlayan yıldızlar, kişisel gelişiminize katkıda bulunacak fırsatlar sunuyor.
Duygusal derinliklerinle yüzleşme zamanı. İçsel huzuru ararken, çevrende güven duyduğun insanlarla bağlarını güçlendiriyorsun. Sevdiklerinle olan iletişimin, kalbinde sıcak bir ışık yakıyor. Duygularını açıkça ifade etme cesaretini bulacak ve bu da ilişkilerini daha anlamlı hale getirecek. İş ya da kariyer alanında karşılaşacağın zorluklar, senin içindeki kararlılığı ve azmi daha belirgin hale getirecek. Kendine güven ve sezgilerine kulak ver, bu senin için yol gösterici olacak. Belki de beklemediğin küçük sürprizlerle karşılaşabilir, kendini yenilenmiş hissedebilirsin. Kendini iyi hissetmek için yaratıcı projelere yönelmek, ruhunu besleyecek. Sakin kal ve hayatın akışına bırak kendini; her şeyin bir sebebi olduğunu unutma.
Bugün, kendinizi parlamak ve göz önünde olmak için güçlü bir arzu içinde bulabilirsiniz. Duygusal olarak çok enerjik hissedecek, çevrenizdeki insanları etkileyebileceğiniz durumları değerlendirmek isteyeceksiniz. Kapasitenizin farkındasınız ve bu farkındalık, kendinize olan güveninizi artıracaktır. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almak ve yeni bağlantılar kurmak için ideal bir zaman. Belki de aklınızdaki projeleri paylaşmak için cesaret bulacak, başkalarına ilham vereceksiniz. Aşk hayatınızda ise duygularınızı açmak ve samimi iletişim kurmak, ilişkinize derinlik katabilir. Ancak, düşüncelerinizi ifade ederken empati kurmayı unutmayın; başkalarının duygu ve düşüncelerine saygı göstermek, ilişkilerinizi güçlendirecektir. İş hayatında, yaratıcı düşüncelerinizle öne çıkabilir, yeni fırsatlar yakalayabilirsiniz. Ancak, aceleci olmamak ve her adımınızı dikkatle atmak, başarıyı getirecektir. Kendinize olan güveni artıran bu enerjiyle, günü en verimli şekilde geçirmenin yollarını bulacaksınız.
Bugün detaylara olan dikkatiniz ön plana çıkacak. Etrafınızdaki karmaşadan rahatsız olmak yerine, onu düzenlemek için harekete geçmek isteyebilirsiniz. İş ve sorumluluklarla ilgili konular, sizi meşgul edecek. Bu durum, öngörülü ve planlı yaklaşımınız sayesinde olumlu sonuçlar doğuracak. İhtiyaç duyduğunuz destek, çevrenizden gelecektir. Özel hayatınızdaki iletişim, derinleşme ve duygusal bağlantıyı artırma fırsatları sunabilir. Kendinizi ifade etme şekliniz, karşınızdaki kişiler üzerinde etkili olabilir. Ayrıca, sağlığınıza dikkat etmeniz gereken bir dönemdesiniz. Hem fiziksel hem de mental olarak dengeyi sağlamaya çalışmalısınız. Küçük ama önemli değişiklikler yaparak, kendinizi daha iyi hissetmeniz mümkün. Unutmayın, detaylar büyük resmi oluşturur.
Denge arayışın giderek artıyor. Bugün, insan ilişkilerine dair önemli farkındalıklar yaşayabilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almak, iletişim becerilerini geliştirmek için harika bir fırsat sunuyor. Karşılaştığın kişilerin perspektiflerini dinlemek, kendine yeni bakış açıları kazandıracak. Ancak, seçimlerinde dikkatli olmalısın; başkalarının beklentilerini üzerindeki baskı olarak hissetmemeye çalış. Sanatsal yönlerin ön plana çıkabilir. Yaratıcılığını ortaya koyacağın projelere yönelmek, ruh halini olumlu yönde etkileyecek. Güzelliklere odaklanmak, estetik algını besleyecek. Aynı zamanda, bazı ilişkilerdeki dengesizlikler seni düşündürebilir. Hayatında kimlerle kalmak istediğine dair net bir karar vermenin tam zamanı. Duygusal açıdan kendini daha huzurlu ve dengede hissetmek için içsel bir yolculuğa çıkabilirsin. Kontrolü elinde tutarak, kendi sınırlarını belirlemek, seni daha güçlü kılacak. Bugünün sunacağı fırsatları iyi değerlendirmek, gelecekteki mutluluğuna katkıda bulunacak.
Bugün, duygusal derinliğin ve sezgisel yeteneklerin ön plana çıkıyor. İçsel dünyana dönebilir, hislerini daha iyi anlayabilirsin. İlişkilerinde daha samimi ve açık olma ihtiyacı hissedebilirsin; bu, bağlarını güçlendirecek. İş hayatında ise karşına çıkacak fırsatları değerlendirme konusunda cesur olmalısın. Tedirgin olduğun konularda daha net duruş sergilemek, çevrendekiler üzerinde olumlu bir etki yaratacak. Kendine güven ve kararlılığın, bugün üstesinden gelemeyeceğin zorluklar olmadığını gösterecek. Duygusal birikimlerini sağlıklı bir şekilde ifade etmek, sana huzur verecek. Ayrıca, yaratıcı projelerine zaman ayırmak, zihninde yeni kapılar açmana yardımcı olabilir. Unutma ki, içsel gücün ve kararlılığın seni başarıya götürecek.
Yeni deneyimlere ve maceralara açıldığın bir dönemdesin. Farklı bakış açıları kazanmak, ufkunu genişletmek ve öğrenmek için mükemmel bir zaman dilimi. İletişim becerilerin öne çıkıyor; çevrendekilerle sıcak ve samimi bağlantılar kurma fırsatın var. Seyahat etme isteği içindesin; yakın çevrendeki yerleri keşfetmek bile sana ilham verebilir. Aşk hayatında heyecan arayışında olabilirsin, bu yüzden spontane gelişmelere açık ol. Ancak yüzeysel ilişkilerden kaçınmak önemli. Kendi iç yolculuğuna da zaman ayırmalısın. Gücünü ve cesaretini bulabileceğin bir an seni bekliyor. Keşfetmekten ve öğrenmekten korkma; hayatın sunduğu zenginlikleri kucakla!
Hızlı düşünme yeteneğin ve kararlılığınla bugün birçok zorluğun üstesinden gelebilirsin. Plan yapma konusunda güçlü bir sezgiye sahip olacaksın ve stratejik adımlar atarak hedeflerine daha da yaklaşacaksın. İş veya eğitimle ilgili konuda yeni fırsatlar karşısına çıkabilir. Bu fırsatları değerlendirmek için cesaretini toplamalı ve risk almaktan çekinmemelisin. Görüşmelerinde kendine güven duymalısın; bu sayede insanları etkileyebilir ve iş birliği yapmaya ikna edebilirsin. Ailevi ilişkilerde de destek arayışında olabilirsin; sevdiklerinle geçireceğin zaman, moralini yüksek tutacak. Ancak mukayese etme eğiliminden uzak durmalısın; her bireyin kendi yolunda ilerlediğini unutmamalısın. Duygusal olarak daha derin bir değerlendirmenin içinde olabilirsin; geçmişle yüzleşmek ve yaptıklarını sorgulamak, sana yeni bir perspektif kazandırabilir. Kendine karşı nazik olmalı, zihnini dinlendirip, içine dönmeyi unutmamalısın. Geleceğe dair hayallerin daha netleşirken, onlara ulaşma yollarını planlamaya başlayabilirsin. Bugün içsel motivasyonun çok yüksek; bu enerjini yaratıcı projelerde kullanmak, sana büyük bir tatmin sağlayacak.
Bugün, sıradışı düşünceler ve yenilikçi fikirler ön planda. İçsel özgürlük arayışın güçlü bir şekilde ortaya çıkıyor; belki de sosyal yaşamında yeni bağlantılar kurma isteği hissedebilirsin. Grup aktiviteleri veya arkadaşlarla bir araya gelmek, derin ve anlamlı tartışmalara kapı açabilir. Hayatında özgürleştirici değişimler için hazırlıklı ol, sezgilerin seni yönlendirecek. Zihnindeki yaratıcı düşünceler, yaşadığın olaylara farklı bir perspektiften bakmanı sağlayabilir. Beklenmedik durumlarla karşılaşabilirsin; bu, yeni fırsatlar doğurabilir. Kendini ifade etme şekline dikkat et; bağlamı genişletmek için kucak aç. İçsel dengeyi korumak için zaman zaman yalnız kalmakta fayda var; bu, zihnini toparlamana yardımcı olacak. Unutma, sahici kalmayı seçmek, özgürlüğünün anahtarıdır.
Bugün ruhsal ve sezgisel yönlerin ön planda. İçsel sesine kulak vereceğin, hislerinin derinliklerine dalacağın bir zaman. Yaratıcılığını serbest bırakmak, sanatsal uğraşlarla ilgilenmek için mükemmel bir fırsat. Duygusal ilişkilerde açıklık ve samimiyet arayışındasın, sevgi dolu bir iletişim ortamı yaratabilirsin. Ancak aynı zamanda başkalarının duygusal yüklerini üstlenme eğiliminde olabilirsin, bu nedenle sınırlarını korumaya özen göster. Hayallerin ve hedeflerin konusunda netlik kazanmalı, belirsizlikleri bir kenara itmelisin. Kendine güven, karşına çıkacak yeni fırsatları değerlendir. Kendini yeniden keşfe çıkmak için harika bir zaman; içindeki yaratıcılığı serbest bırak ve akışa güven.
