1
Tessa kazananlardandır. İşini bilen, kendine güvenen parlak bir ceza avukatıdır. Ceza hukukunun bütün kurallarına öylesine hakimdir ki tanığı da, sanığı da parmağının ucunda oynatır. Zor koşullardan gelen işçi kökenli bir kadın olarak kazananlar dünyasına girmesi, alt katmadan gelmenin ezikliğini aşması, en iyi okullarda okuması, en üst konumda olanların yanında yer alması, doruğa ulaşması hiç de kolay olmamıştır.Tessa’nın parlak kariyerinin sırrı erkek egemen hukuk kurallarını çok iyi bilmesi ve ona göre oynamasıdır.
Çapraz sorgulamada tanığın öyküsündeki çelişkileri ortaya çıkarma, onu köşeye sıkıştırma, tuzağa düşürmede üstüne yoktur. Amacı sanığı her ne pahasına olursa olsun aklamak olduğu için tanığın ifadesinin güvenirliğini bozmaktan başka bir şey düşünmez, düşünmemelidir de, çünkü başarı düşünmeye değil kurallara uymaya bağlıdır. Sonuçta bu acımasız bir yarıştır, bu nedenle de bu yarışı kazanmanın koşullarına harfi harfine uymak zorundadır.
Tessa’nın içselleştirdiği bu duruş taciz ve tecavüz suçlularını aklaması gerektiği zaman bile değişmez. Çapraz sorgulama ile tecavüze uğramış olan tanığın ifadesini büyük bir başarıyla aşama aşama çürütürken erkek egemen hukuk sistemini sorgulamak aklının ucundan bile geçmez.
Çünkü o enerjisiyle, saldırganlığıyla erkek dünyasında yüksek bir konum elde etmiş ender kadınlardandır görevi de yargıçlık değil, ceza avukatlığıdır. Yorum yapmak, dahası yargılamak hiç de onun işi değildir. Sonuçta bu sistemde herkesin bir görevi vardır, onun görevi de bellidir. Yaptığı işi sorgulamadığı sürece de çok mutludur. “Ben işimi yapıyorum tıpkı bir taksi şoförü gibi, şoför de müşterilerini seçemez ki” der oyunun bir yerinde.
“Ya sanık gerçekten suçluysa?” gibi bir soruyu ise soranları taklit ederek iyice alaya alır, çünkü onun dünyasında kazanma ya da kaybetme üstüne kurulu yaşam felsefesini alabora edecek böyle ‘saçma’ sorulara yer yoktur. Bu nedenle de Tessa’nın çapraz sorgulamasının kurbanı olan bir kadın tanığın “Benim bu davadan bir çıkarım yok. Burada olmak bile istemiyorum. Ben yalnızca diğer kadınları bu adamdan korumak istiyorum”görüşünden etkilense de kulaklarını tıkamayı tercih eder.
İnsan hakları savunucusu, feminist, avukat Suzy Miller’in me too hareketinden esinlenerek yazdığı Nazlı Gözde Yolcu’nun Türkçeye kazandırdığı bu oyunun kahramanı Tessa başarıdan, beğenilmekten, kazanmaktan başka bir şey düşünmeyen tipik bir narsistir. Tessa çok iyi bildiği hukuk sistemini kazanmak ya da kaybetmek üzerine kurulmuş bir maça benzetir. Çünkü hukuk okurken ona böyle öğretilmiştir. Hukuk okumaya hak kazanma yeterince zordur, hukuku bitirmek daha da zordur, en zoru ise binlerce adayın içinde zirveye yükselebilmektir ki o bunu başarmıştır. Kariyerde yükselme hukukun kuralları doğrultusunda tek yönlü ilerlemeye bağlıdır. Bu nedenle kazanmayı engelleyecek olan her tür duyguyu empatiyi, dayanışmayı, sorgulamayı, özeleştiriyi yok saymak zorundadır.
Kimdir Tessa, kendisinden beklenileni kayıtsız şartsız dile getiren bir robot mu? Hayır o kendini erkekler dünyasında var etmeyi başaran günümüz insanıdır, sevimli, güzel, saygın, başarılı güçlü bir kadın. İçimizden biridir.
Ancak oyunun bizlere gösterdiği gibi kazananlarla kaybedenler arasındaki sınır kıl payıdır. Hele kadınsan dengelerin bir anda bozulması iş bile değildir. Tessa yaşadığı travmatik bir olayın sonucunda, hiç beklemediği bir anda neye uğradığını bile anlamadan bir meslektaşı tarafından cinsel bir saldırıya uğraması ile birlikte kendini ansızın kaybedenler dünyasında bulur.
Kaybedenler yaşamın karanlık yanındadır, onları kimse görmez, görmek de istemez, kaybetme öykülerin kimse dinlemek istemez, dinlese de çürütmek, yok saymak için dinler, tıpkı Tessa’nın kazanma adına tacize uğrayan hemcinslerine bir zamanlar yaptığı gibi. Oyunun sonunda ceza hukukunda, özellikle de taciz, tecavüz gibi çoğunlukla kadınları hedef alan travmatik olayların sorgulanmasında yürümeyen, yanlış giden bir şeyler olduğunun altını çizilerek izleyici sorularla baş başa bırakılır.
Sahne tasarımında tüllerden sütunlar, video kullanımından görüntüler oyunun gerçekçiliğini kırmayı amaçlıyor. Olcay Yusufoğlu’nun etkileyici oyunculuğunda Tessa’nın görkemli başarı dünyasını, yaşadığı travmatik olayı ve dönüşümünü, sanığa karşı mücadelesindeki inişleri ve çıkışlarını çok başarılı bulmakla birlikte sahne yorumunu (yönetmen: Hakan Atalay) özellikle de oyunun ilk bölümündeki yer yer kafa karıştıran stilize oyunculuğu yadırgadım. Kazananların dünyasının anlatıldığı ilk bölüm çok hızlı bir oyunculukla başlıyor, gürültü, patırtı, aşırı hareket, anlamsız zıplama sıçramalarla izleyicinin dikkati uyanık tutulmaya çalışılırken sistemin bozukluğunu gösteren göstergeler kayboluyor.
Oysa günümüz insanın stresli ve heyecanlı meslek yaşamını ve eğlenceli özel yaşamını yansıtan çok daha sade ama dinamik bir oyunculuk ve bu tür bir oyunculuğa uygun gerilimi ve ritmi arttırıcı bir sahne tasarımı çok daha vurucu olabilirdi. Çapraz sorgulama, kazanma, başarı, başarının getirdiği yaşam sevinci ve enerji, parti, erkek arkadaş, heyecan, flört ve seks tıpkı bir yap boz oyunu gibi parlak ve görkemli bir dünyadan, kazananların dünyasından göz kamaştırıcı sahnelerle sunabilirdi.
Oyunun ortalarında Tessa’nın yaşadığı tecavüz ve dönüşümü ve kaybedenler dünyasında kendini savunabilmek için verdiği savaşım öylesine ön plana geçiyor ki, Tessa’ya acırken, onun yüzde yüz özdeşleştiği ve hayran olduğu bu ataerkil ve cinsiyetci dünyanın bir kurbanı olduğunu zaman zaman unutuyoruz. Kısaca sahne yorumunda Tessa’nın bireysel öyküsüyle bu öyküyü taşıyan toplumsal mekanizmaların çok daha yoğun biçimde iç içe örülmesi gerektiğini düşünüyorum. Sonuçta yaşanan her şey büyük bir bütünün ( yani bireyi yok sayan ve sömüren bir düzenin) bir parçası değil mi?
Tessa’nın yaşadıklarını onun savunduğu ve yüzde yüz özdeşleştiği sistem oluşturmuyor mu? Aslında izleyici daha ilk anda Tessa gibi başarılı bir kariyer kadını ile ne kadar özdeşleşirse, onun başarısına ne kadar hayranlık duyarsa, onun düşüşünü ve dönüşümünü de o kadar vurucu bir biçimde yaşayacaktır. Bu açıdan da oyun metnin yönetmene de oyuncuya da sahnede izlediğimizden daha çok fırsat verdiğini düşünüyorum. Çünkü konu sadece erkek şiddeti, taciz ve tecavüz değil aynı zamanda tacizi kolaylıkla aklayan adaletsiz bir hukuk sistemi.
Yine de Eksi 16 ekibinin böylesine düşündürücü ve eleştirel bir oyunu sahnelenmeye cesaret etmesi bile çok değerli. Ne yazık ki bu kadar önemli bir sorunu gündeme getiren bir oyunun izleyicisi yine de oldukça az Bunda belki de oyunun ne olduğu anlaşılmayan adının da payı olduğunu söyleyebiliriz. Genç ekiplerin belki de merak uyandırmak için sık sık yabancı sözcüklerle oyunlarına anlaşılmayan başlıklar attıklarına tanık oluyorum.
Burada da oyunun adı ‘prima facie’ orijinalinden alınmış, ‘ilk bakışta’ anlamına geliyor. Öte yandan afişin de oyunun tanıtımında çok başarılı olduğu söylenemez. Ancak oyun o kadar ilginç ki ve o kadar temel bir soruna parmak basıyor ki ve bizim gibi ataerkil ve cinsiyetci bir toplum için öylesine kuşkusuz güncel ki çok daha fazla izleyiciye ulaşmayı hak ediyor . Umarım zaman içinde bunu da başaracaktır.
Bugün, enerji dolu bir ruh hali içinde olacaksın. İçinde taşan cesaret ve kararlılık, seni yeni maceralara yönlendirecek. Hedeflerine ulaşmak için adım atmaktan çekinmeyeceksin. Sosyal çevrendeki insanlar, senin liderlik vasıflarını takdir edecek. Ancak, aceleci tavırların bazı ilişkilerde gerginlik yaratabilir. Dikkatli olun, düşünmeden hareket etmemeye çalış. Aynı zamanda, kişisel gelişimine yönelik yeni fırsatlar keşfetmen mümkün. Gözlemlerin ve sezgilerin, senin için yol gösterici olacak. İletişimde açık ve samimi ol, hislerini net bir şekilde ifade etmek, aradaki bağı güçlendirebilir. Bugün, yeniliklere ve değişime açılmak, seni daha da ileri taşıyacak. Unutma, cesaretin yanında sabırlı olmak da önemli.
Bugün, sabırlı ve kararlı yapınla çevrenizdeki insanlara ilham verebilir, onlarla uyum içinde bir iletişim kurabilirsiniz. Duygusal olarak güçlenmiş hissetmeniz, sevdiklerinizle olan ilişkinizdeki bağları daha da kuvvetlendiriyor. Finansal konularda dikkatli ve araştırmacı bir tutum benimsemek, sizi beklenmedik sürprizlerden koruyabilir. Sanatsal yönlerinizi ortaya çıkaracak projelere yönelmek, ruhsal olarak sizi besleyecek ve keyif verecek. İçsel huzurunuzu bulmak için doğaday zaman geçirmeniz, stresinizi azaltsa da zihinsel dinginliğinizi artıracak. Yeni bir hobi veya ilgi alanı keşfetmek, yaratıcılığınızı artırabilir ve günlük yaşamınıza farklı bir heyecan katabilir. Unutmayın, her yeni başlangıç, hayatınıza taze bir nefes getirebilir.
Zihinsel enerjinin zirve yaptığı bir dönemdesin. Meraklı doğanın ön plana çıkacak, yeni fikirler ve bilgileri keşfetme arzusuyla dolusun. Sosyal çevrendeki insanlarla olan etkileşimlerin, iletişim becerilerini parlatarak sana yeni fırsatlar getirebilir. Ancak, dikkatli ol; zaman zaman yüzeysel konuşmalara yönelmek yerine derinlemesine bağlar kurmaya gayret et. İş veya günlük yaşamda karşılaşacağın zorluklar, esnek düşünme kabiliyetin sayesinde aşılabilir. Duygusal ilişkilerde ise, açık ve dürüst olmak, belirsizlikleri gidermek adına faydalı olabilir. Bugünün, içsel düşüncelerini ifade etmek ve yeniliklere açık olman için mükemmel bir zaman. Yaratıcılığını serbest bırak.
Duygusal derinliğin ve sezgisel yeteneklerin bugün oldukça belirgin. Sevdiklerinle olan ilişkilerine daha fazla zaman ayırma isteği hissediyorsun. Kendini ev ortamında daha rahat, huzurlu ve güvende hissediyorsun; belki de bazı nostaljik anıları yeniden yaşatmak isteyebilirsin. Yapmak istediğin bazı değişiklikler için harekete geçmek için uygun bir zaman. İçsel dünyana yaptığın yolculuklar, seni daha güçlü kılıyor.Aşk hayatında daha duyarlı ve şefkatli bir yaklaşım sergilemen, partnerinle arandaki bağı güçlendirebilir. Uzaklardan gelecek bir haber veya beklenmedik bir ziyaret, ruh halini yenileyebilir. Sosyal ilişkilerin de ilgi alanlarının değişmesiyle yeni dostluklara kapı aralayabilir; bu, seni besleyen bir etki yaratacak.Kendini iyileştirmek ve yeni şeyler öğrenmek için zaman ayırmalısın; belki bir hobi edinmek ya da mevcut hobilerine yönelmek sana iyi gelecektir. İş veya kariyer alanında, sezgilerini dikkate alman faydalı olabilir; kararlarını verirken iç sesine kulak vermek, doğru yolda olmanı sağlayacak. Bugün belirsizliklere karşı içinde hissettiğin cesaretle ilerle, verdiğin kararların tatmin edici sonuçlar doğurabilir.
Sahip olduğun cesaret ve karizma, çevrendekileri etkilemeye devam edecek. Bugün, lider özelliklerin ön plana çıkarken, takım çalışmasına olan yatkınlığın da dikkat çekecek. Yaratıcılığın yeni projeler için ilham verici olabilir. Kendine olan güvenin, zorlukların üstesinden gelmende kilit rol oynayacak. Flörtöz bir atmosfer seni bekliyor; duygularını açık bir şekilde ifade etmekten çekinme. Ancak, ben merkezli davranışlardan uzak durmak, ilişkilerinde dengeyi korumak açısından önemli olacak. Kendini ifade ederken, başkalarının duygularını da dikkate almayı unutma.
Bugün detaylara olan düşkünlüğün seni önemli noktalara yönlendirebilir. İş ve sağlık konularında daha önce ertelediğin planları hayata geçirmek için uygun bir zaman. İletişimde dikkatli olman gereken anlar var, söylediklerine özen göstermelisin. Çevrende seni anlamayan insanlarla karşılaşabilirsin, bu durum motivasyonunu etkileyebilir. Sabırlı kalmak ve düşüncelerini net bir şekilde ifade etmek çok önemli. Aile bireyleriyle olan ilişkiler, mutluluğunu artıracak ve sana güç verecek. İçsel huzurunu sağlamak için kendine zaman ayırmayı ihmal etme, doğa yürüyüşleri ya da meditasyon gibi aktiviteler ruhunu ferahlatabilir. Unutma, ufak iyileştirmeler ve düzenlemeler büyük farklar yaratabilir.
Duygusal dengeni bulmak için doğru bir dönemdesin. İlişkilerde seni rahatsız eden unsurları açıkça konuşma cesaretini gösterebilirsin. Sosyal çevrende dikkatini çeken bir kişiyle daha derin bir bağ kurma fırsatı doğabilir. Estetik ve sanatsal etkinliklere yönelmek seni besleyecek. İçsel huzurunu bulmak için yalnız kalmak isteyebilirsin. Bunlar, yaratıcılığını açığa çıkarmak için harika fırsatlar sunacak. Kendi değerini fark etmen, başkalarıyla olan ilişkilerinde de pozitif bir etki yaratacak. Her şeyin birlikteliği ve uyum içinde gelişmesi için gerekli adımları atma zamanın geldi.
Duygusal derinlikler, içsel dönüşüm için harika bir zaman. Bugün sezgilerin güçlü, çevrendekileri anlamak için dikkatle gözlem yapmalısın. İlişkilerde samimi bir iletişim ihtiyacı var; açıkla, sırlarını paylaş. Gizli kalmış duygular ortaya çıkabilir; bu, ilişkilerin güçlenmesi için bir fırsat sunar. Kendini yeniden keşfetme isteği içindesin; bu, sana yeni bir bakış açısı kazandırabilir. Bağlantılar kurmak, derin sohbetler yapmak için ideal bir dönemdesin. Gerek kendinle, gerekse başkalarıyla olan etkileşimlerin, dönüşüm ve büyüme potansiyeli taşıyor. Kararlılığın, zorlukların üstesinden gelmeni sağlayacak. İçsel huzuru bulmak ve geçmişle hesaplaşma zamanıdır.
Yay burçları için bugünün enerji dolu ve macera arayışıyla dolu bir zaman dilimi olduğu söylenebilir. Öğrenme ve keşif arzusu oldukça yüksek. Yeni ufuklar açma fırsatları karşınıza çıkabilir, bu da sizi heyecanlandıracak. Sosyal ilişkilerde meydana gelebilecek sürprizler, ilginç insanlarla tanışma şansı sunabilir. Özellikle iletişimde cesur olun yeter, düşüncelerinizi açıkça ifade etmekten çekinmeyin.Ayrıca, sezgisel yeteneklerinizin öne çıkmasıyla, karşınızdaki insanları daha derin bir düzeyde anlamak mümkün olabilir. Aşk hayatında, spontane ve tutkulu bir yaklaşım sergileyebilirsiniz; bu da ilişkinizi canlandırabilir. Yalnız olanlar için, sosyal ortamlarda dikkat çekici biriyle tanışma imkanı mevcut. Fakat, maddi konularda dikkatli olmalısınız; bütçenizi aşacak harcamalardan kaçınmakta fayda var. Bunun yanı sıra, ruhsal ve fiziksel sağlığınıza özen göstermek, dengeyi sağlamak açısından önem taşıyor.
Bugün, sorumluluk ve istikrar duygunuz ön planda olacak. Yıldızların hizalanması, uzun vadeli hedefleriniz ve kariyerinizle ilgili yeni fırsatları görebileceğiniz bir zamanı işaret ediyor. Hedeflerinize ulaşmak için disiplinli ve kararlı bir yaklaşım sergilemek size güç verecek. İletişimde net ve açık olmak, çevrenizdekileri ikna etmede etkili olacaktır.Sosyal alanınızda bazı ilginç bağlantılar kurma fırsatı doğabilir. Arkadaşlarınızla gerçekleştireceğiniz toplantılarda, fikirlerinizi paylaşmak ve ortak projelere yönlenmek keyifli anlara yol açabilir. Duygusal anlamda da derinlik hissettiğiniz anlar yaşayabilir, sevdiklerinizle olan bağınızı güçlendirebilirsiniz. Kendinize zaman ayırmayı unutmayın; içsel dengeyi bulmak, stresle başa çıkmanıza yardımcı olacak.Bugün, kariyerinize odaklanırken aynı zamanda ev ve aile hayatınıza da önem vereceksiniz. İki yönlü bir denge kurmak, mutluluğunuzu artırabilir. Kısacası, kararlı adımlarınızla hem iş hem de özel hayatınızda sağlam temeller atma fırsatı bulduğunuz bir gün geçireceksiniz.
Sosyal ilişkilerinde güçlü bir etkileşim dönemi başlıyor. Arkadaş çevrenle yapacağın etkinlikler, yeni bağlantılar kurmanı sağlayabilir. Farklı düşüncelere açık olman ve yenilikçi yaklaşımlar sergilemen dikkat çekici bir aura oluşturacak. Belki de bir grup projesinde liderlik rolü üstleneceksin. İletişimde hem sezgisel hem de analitik bir bakış açısı kazanarak, sorunların üstesinden kolaylıkla gelebilirsin. Özgürlüğüne düşkün yapın, bu süreçte daha da belirginleşebilir; bireyselliğini ifade etmek için fırsatlar bulacaksın. Aynı zamanda, içsel huzuruna ulaşman adına meditasyon veya doğa yürüyüşleri gibi aktiviteler faydalı olabilir. Kendi değerlerini sorgulamak ve kişinin hayatta neyi gerçekten istediğini netleştirmek için ideal bir zaman dilimindesin. Farklı ve yenilikçi olmanın getirdiği özgüveni hissettikçe, sınırlarını zorlayarak büyümek isteyeceksin. Başkalarına ilham verme potansiyelin yüksek; bu dönemdeki enerjini olumlu bir şekilde yönlendirirsen, iyi sonuçlarla karşılaşabilirsin.
Bugün duygusal derinliklerde yüzme isteği duyabilirsin. Hayal gücün son derece yüksek çalışırken, sanatsal yeteneklerin de ön plana çıkabilir. İçsel huzuru yakalamak için doğayla vakit geçirmek veya meditasyon yapmak faydalı olabilir. Kendini kararsız hissedebilirsin; bu nedenle önemli kararları alırken acele etmemekte fayda var. Sevgi ve dostluk ilişkilerinde duygusal bağları kuvvetlendirmek için samimi iletişimler kurabilirsin. Duygusal destek arayışın artarken, başkalarına da destek olma isteği kendiliğinden doğabilir. Kendine güvenmeli ve içsel sezgilerine dikkat etmelisin; bu sayede hayatında yeni fırsatları görebilirsin. Özellikle yer aldığın sosyal ortamlarda, sıra dışı fikirlerinle dikkat çekebilirsin. Unutma ki, hislerin ve sezgilerin seni doğru yola yönlendirecektir.
