1
Kadıköy’de, Sinematek/Sinemaevi’nin 160 koltuklu ana gösterim mekânı olan Onat Kutlar Salonu’nda, 25 Ocak akşamı önemli ve anlamlı, çok özel bir sinema gecesi yaşandı.
1965’te Türkiye’de bir ilkin, Türk Sinematek Derneği’nin kurucuları arasında yer alan ve 1976’ya dek yöneticiliğini yapan sinema tutkunu ozan, yazar ve senarist Onat Kutlar’ın 88. yaşını kutladık o gece. Onun yaşamının ağırlık merkezlerinden birini oluşturan sinematek serüvenine odaklanan “Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar” adlı özgün belgeseli, filmin genç yönetmeni Önder Esmer’in (1990) eşliğinde, büyük perdede, Onat Kutlar’ın çalışma arkadaşları, dostları ve kendisini ölümünden 29 yıl sonra tanımak, anlamak isteyen gençlerle birlikte izledik. Duygulandık, öğrendik, düşündük, farkındalığımızı derinleştirdik, heyecanlandık ve içtenlikle alkışladık… Onat Kutlar’ı tanımış olan izleyicilerin duygulanmamaları kuşkusuz olanaksızdı. Her birimiz farklı anıları tazeledik.
30 Ocak 1994 akşamı, o kör bombanın rastlantısal iki kurbanından biri olan Onat’ı en son ambulansa götürdükleri sedye içinde gördüğümü nasıl anımsamam ki? O beylik soruyla, “Nasılsın?” diyerek elini tuttuğumda başını hafifçe kaldırarak “Pek iyi değilim, durum galiba ciddi” diye fısıldaması hâlâ kulaklarımda. O gün, ertesi yıl Paris’te, George Pompidou Kültür Merkezi’nde düzenlenecek olan 110 filmlik Türk sineması toplu gösterisini hazırlamak için yaptığımız toplantıda, daha üç saat önce beraberdik! Aynı konuyla ilgili bir görüşme için Füruzan’la aynı mekânda, The Marmara’da buluşacaktık. Füruzan olayı içeride yaşamış, allak bullak olmuştu; her zamanki gibi geciken ben ise, yaşanan kargaşaya 10 dakika sonra dışarıdan tanık olmuştum…
Onat’ın ölümünün 29. yıldönümü olan 11 Ocak 2024’ten bu yana MUBI’de izlenebilen belgesele dönelim. Önder Esmer’i öncelikle bu olgun, dengeli, iddiasız gibi görünen anlatım dili gerisinde, belgesellerin alışılagelmiş biçemini aşarak “gerçeğin sineması” dediğimiz türün özünü yakalayan bir başarıya imza attığı için kutlamalıyız.
Onat gibi olağandışı bir aydın ve sanatçının temel tutkusuna; sinematek kurarak dünya sinemasının, 1960’lar Türkiyesi’nin sınırlı dağıtım olanaklarında yer bulması imkânsız olan eski/yeni örneklerini genç sinemaseverlere tanıtmak, sevdirmek, onları beslemek, bilinçli ve donanımlı sinemaseverler olmalarına çabalamak olan temel hedefine odaklanan Esmer, konusunu dağıtmamış ancak dönemin toplumsal, siyasal ve sanatsal boyutlarını da ıskalamamış. Lirizme ya da nostaljiye yenik düşmeden, abartmadan, örneğin Ulusal Sinema/Devrimci Sinema gibi o yılların dallı budaklı, hem önemli hem de kısır polemikleriyle fazla sulandırmadan işlemiş konusunu…
En önemlisi, 60 ve 70’li yıllarda sinematek salonlarında, bir bölümü altyazısız ve çevirisiz izlenen klasik filmlerden yaptığı, zekice seçilmiş alıntılarla o dönemin sinefil havasını, sinematekçilerin coşkusunu çok iyi yansıtmış.
Kimler yok ki? Bergman’lar, Ayzenştayn’lar, Güney’ler, Jancso’lar, Kurosava’lar, Pasolini’ler, Robbe-Grillet’ler, Tarkovski’ler, Wajda’lar ve unuttuğum ya da gördüğümü sandığım daha niceleri… Ayrıca, Onat ve arkadaşlarının esin kaynağı, Fransız Sinemateki’nin efsanevi kurucusu Henri Langlois’ya da Paris’te ve ziyarete geldiği İstanbul’da çekilmiş arşiv görüntüleriyle hak ettiği yer doğallıkla verilmiş…
Gelelim temel soruna. Sinematekler, devletin koşulsuz sürdürülebilir desteğini almış, bağımsız ve özgür kurumlar olmalıdır. Özerk üniversite yapılanması örneğinde olduğu gibi, polisin giremeyeceği, siyasi iktidarların ya da yerel idarelerin kendi görüşleri ve inançları doğrultusunda biçimlendiremeyeceği bir sanat, eğitim ve öğretim kurumu gibi yaşayabildikleri oranda temel işlevlerini yerine getirebilirler. Günün koşullarının pek umut verici olmadığı Türkiye’de bu tür kalıcı bir yapılanmayı gerçekleştirebilecek yeni Onat Kutlar’lara ihtiyacımız olduğu kesin!
Gerçekleşmesi daha kolay bir öneri: Gönül ister ki, “Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri” belgeseli, MUBI aboneleri yanında, belki her hafta üç ya da dört kez Sinematek/Sinemaevi’nin büyük salonunda, Onat 89. yaşını tamamlayana kadar izleyiciyle buluşabilsin ve her seans sonunda, lise ve üniversite öğrencilerinin de katılımıyla, sinematek geleneğine uygun sohbetler, tartışmalar gerçekleştirilsin… Neden mümkün olmasın ki? MUBI’yi kurup geliştiren Türk sinema tukunları da temelde Onat Kutlar’ın “Sinema bir şenliktir” deyişini benimseyen; kimileri Sinematek’ten, önemli bir bölümü İstanbul Sinema Günleri’nden ve devamında İstanbul Film Festivali’nden beslenenler değil midir? MUBI, bu nedenle diğer platformlardan daha farklı, daha sinefil bir felsefe sergilemiyor mu zaten?
Bugün duygularınızı net bir şekilde ifade etme ve iletişim konularında başarılı olabileceğiniz bir gün olabilir. Etrafınızdaki insanlara samimi duygularınızı paylaşmak için uygun bir zaman. Kendinize güvenin ve hedeflerinize doğru adımlar atmaktan çekinmeyin. Ancak ani kararlar almaktan kaçınmakta fayda var, daha dikkatli ve planlı ilerlemek sizin için daha başarılı sonuçlar doğurabilir.
Merhaba! Bugün, kendinizi duygusal olarak daha dengeli hissedebilirsiniz. Maddi konularda daha kontrollü davranmak size fayda sağlayabilir. İlişkilerinizde ise sabırlı ve anlayışlı olmanız gerekebilir. Sağlığınıza özen göstermek ve beslenmenize dikkat etmek önemli olacak. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim.
Merhaba! Bugün, İkizler burcunun insanları için iletişim becerilerinizin ön plana çıkacağı ve ilişkilerinizde derinlemesine anlayışlar kazanabileceğiniz bir gün olabilir. Duygularınızı net bir şekilde ifade etmek ve karşınızdakilerle sağlıklı bir iletişim kurmak için harika bir zaman. Aynı zamanda yeni fikirler üretebilir, yaratıcı projelere odaklanabilir ve hızlı kararlar alabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!
Tabii! Bugün, duygusal konularda kendinizi daha hassas hissedebilirsiniz. İlişkilerinizde anlayışlı ve empatik olmaya özen göstermelisiniz. Ayrıca, iş hayatınızda da kendinizi ifade etmek ve duygularınızı net bir biçimde ortaya koymak için uygun bir gün olabilir. Duygusal dengeyi korumak ve gerektiğinde kendinize zaman ayırmak önemli olacaktır.
Tabii ki! Bugün, Aslan burcu için keyifli ve hareketli bir gün olabilir. İhtiyacınız olan motivasyonu ve enerjiyi bulabilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak yaratıcılığınızı ortaya çıkarabilir, yeni projelere odaklanabilirsiniz. İletişim becerilerinizin de üst seviyede olacağı bir gündesiniz, bu sayede etrafınızdaki insanlarla daha iyi anlaşabilirsiniz. Aşk hayatınızda tutkulu ve romantik anlar yaşayabilirsiniz. Kendinizi ödüllendirecek aktivitelere yönelmek size iyi gelebilir. Eğlenceli ve keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!
Bugün dikkatinizi detaylara yönlendirmek yerine genel resme odaklanmaya çalışın. Karşınıza çıkabilecek fırsatları değerlendirirken detaylarda takılıp kalmamaya özen gösterin. İçsel huzurunuzu korumak için meditasyon ya da yoga gibi ruhunuzu dinlendirecek aktivitelere yönelebilirsiniz. Bugün karar vermeden önce daha fazla düşünmek ve danışmak size fayda sağlayabilir. Enerjinizi olumlu ve yapıcı düşüncelere odaklayarak günü verimli bir şekilde geçirebilirsiniz.
Tabii ki! Bugün Terazi burçları için iletişim konuları ön planda olabilir. Duygularınızı açık ve net bir şekilde ifade etmeniz gerekebilir. Ayrıca, çevrenizdeki insanlarla olan ilişkilerinizi dengelemek ve uyum sağlamak için çaba sarf etmeniz gerekebilir. İkili ilişkilerde anlayışlı ve uzlaşmacı olmak, bugün size avantaj sağlayabilir. Sevdiklerinizle olan iletişiminizi kuvvetlendirme ve duygularınızı ifade etme fırsatı bulacaksınız. Bugünün keyfini çıkarın!
Bugün duygusal kararlar almak yerine mantıklı düşünmeye odaklanmalısınız. İçinde bulunduğunuz durumu objektif bir şekilde değerlendirerek doğru adımları atabilirsiniz. İletişimde dikkatli olmalı ve karşınızdaki kişilerle anlayışlı bir şekilde iletişim kurmalısınız. Kendinize zaman ayırarak ruhsal dengeyi sağlamak için fırsat yaratabilirsiniz. Bugün, içsel huzurunuzu korumaya özen göstermelisiniz.
Bugün sosyal ilişkilerinizde şanslı ve olumlu gelişmeler yaşayabilirsiniz. İletişiminiz kuvvetli olacak ve insanlar üzerinde olumlu etki yaratacaksınız. Kendinize ve yeteneklerinize güvenerek hareket ettiğinizde başarılı sonuçlar elde edebileceksiniz. Keyifli bir gün geçirebilirsiniz.
Bugün, hedeflerinize odaklanmak önemli olacak. Sabırlı ve kararlı bir şekilde ilerlemeyi sürdürürseniz, istediğiniz sonuçlara ulaşabilirsiniz. İş hayatında disiplinli olmak ve detaylara dikkat etmek başarınızı artırabilir. Özel hayatınızda ise sevdiklerinizle keyifli vakit geçirebilirsiniz. Sağlık açısından ise yaşam enerjinizi yüksek tutmak için sağlıklı beslenmeye ve düzenli egzersize önem vermelisiniz. Umuyorum ki güzel bir gün geçirirsiniz!
Tabii ki! Bugün, Kova burcundaki insanlar için sosyal ilişkiler ön planda olabilir. İletişim becerilerinizle etrafınızdaki insanları etkileyebilir ve yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Fikirlerinizi paylaşmak ve çevrenizdeki insanlara ilham vermek için harika bir gün olabilir. Ancak, aceleci olmaktan kaçınmalı ve planlı hareket etmelisiniz. Ayrıca, bugün kendinize zaman ayırıp dinlenmeyi unutmamalısınız. Umarım bugün keyifli bir gün geçirirsiniz!
Tabii ki! Bugün ilişkilerinizde daha esnek ve anlayışlı olmanız gerekebilir. Karşınızdaki kişilerin fikirlerine ve duygularına daha fazla önem vererek iletişimde daha başarılı olabilirsiniz. Ayrıca bugün sağlık konularına da dikkat etmenizde fayda var, beslenmenize özen göstermekte yarar var. Enerjinizi dengede tutmak için spor veya meditasyon gibi aktiviteler yapabilirsiniz.
