Nedret Güvenç’in Düşündürdükleri…

Nedret Güvenç’in Düşündürdükleri…

Nedret Güvenç (1930-31 Temmuz 2021), Türk tiyatrosunun kuşkusuz en özgün adlarından biri olarak aramızdan ayrıldı. 

Onun, somut biçimde ortaya koyup arkasında bizlere bıraktığı “sanatçı kişiliği”nin salt tiyatromuz değil, sanat-kültür yaşamımızın tümü için de örnekçe olduğu çok açık bana göre. 

Neden böyle düşündüğümü, aralarında yaklaşık yarım yüzyıl bulunan iki büyük sanat evresi insanlarının, farklı kuşaklara dağılan portresine bakarak genel anlamda karakteristik özelliklerine değgin birkaç vurguyla bunun altını çizip paylaşayım istiyorum. 

Nedret Güvenç, sanatçı adayı olarak cumhuriyet tarihimizin yüzyıllık tarihinde sanatsal açıdan her dalın, türün alanını kapsayan bir büyük yükseliş evresine doğdu denebilir pekâlâ. Gerçekten de 1950’ler, demokrasi açısından ne denli olumsuz bir çağrışım getirse de akla, sanatsal açıdan durum bunun tam tersi. Çünkü 1950’ler, farklı sanat dallarında bizi çok renkli, ayrıksı, sıra dışı yönsemelerle buluşturdu, hatta bunlar sanatsal üretimde giderek belirleyene de dönüştü. Etkisini, gücünü o yıllardan bugüne sürdüren, koruyan, yarım yüzyıl sonra da bütün varlığıyla ağırlığını duyuran bir sanat türbini olmayı başardı. 

Nedret Güvenç, 1950’de alçakgönüllü bir aday olarak sanat dünyasına gözünü açtığında Türkiye, böylesine büyük bir sanat yükselişi, diklenişi içindeydi işte. Farklı örneklere yer açarak bu yükseliş üzerinde çokça durduğumdan, yazıda ayrıca ayrıntılara germenin gereği olmadığı kanısıyla buna yer açmayacağım. 

Meraklılar, Nedret Güvenç’in Aşk Yoksunları (İnkılâp, 2005) adlı kitabından onun bir aday olarak sanata yönelişi, sonrasında özellikle 1950 şahlanışıyla hangi süreçlerden süzülerek nasıl sanatçı olduğunu, bu bağlamda nitelikçe, değerce nerelere geldiğini kendi ağzından okuyabilirler. 

1950’ler, özellikle bütün sanat dallarında estirdiği çoksesli fırtınayla yalnız sanat çevrelerinin, sanatsever ortamların değil genelde kamuoyunun da gözlerini açmış oldu. Nitekim Türkiye’nin gelmiş geçmiş en iyi Anayasasının yaşandığı 1960’lardaki o büyük uyanış hareketi, buna eklenmiş çeviri eylemi sürerken bile, 1968’in delifişek kasırgasına karşın 1980’e dek yine de sanatta hep 1950’lerin pusulasından yararlanıldı. 

1990’dan sonra başlayan dikkat çekici kımıldama, meyvelerini daha çok 2000’lerde vermeye koyuldu denebilir. Nitekim günümüzde tüm sanat alanları yeni yönsemelerle, dalgalanmalar, fırtınalarla 1950 doruğunu görece gölgelemiş konumu sergiliyor. Bu iyi elbette. Ancak 1980 sonrası yaşanan, sanata yansıyan bu yeni çığırın niteliği üzerinde özellikle durulması bana zorunlu geliyor. Çünkü bunu enine boyuna tartışmak sayılamayacak yararlar getirecektir kanımca. 

Görsel algının işlevsel açıdan çok öne geçtiği, bu nedenle gerçekliklerin üzerini görece örttüğü bu son yıllarda sanatta teknik mükemmellikle göze girme, daha önceleri oluşup yerleşmiş olan dönüştürümcü temeldeki derinlikli algıyı âdeta ters yüz etti. 

Bugün, sanatın her alanıyla dalında, bunların her türünde teknik açıdan, daha doğrusu zanaat bağlamında enikonu bir mükemmellik egemen, hiçbirimiz yadsıyamaz bu olguyu. Ancak sanatsal üretimde, verimde sanatçı adaylarının hatta giderek sanatçıların, âdeta yeni bir zanaat çağına girilmişçesine birörnekleşmesi sanatta kuraklığa dönük işaret olarak alınabilir pekâlâ.

1950’lerde üretilen sanatla 2000’lerde üretilen sanatı genelde birbirinden ayıran görece temel özelliklerin başta gelenlerinin altını böylece çizdiğimi söyleyebilirim. 

Yukarıda yazı boyunca getirmeye çalıştığım boyutta olmasa da Nedret Güvenç bunun ayırdında olmalıydı ki, 1980 sonrasında ortaya çıkan birörnekleşme zanaatının üzerinde durmak istemiş, nitekim Dinle Beni (İş Kültür, 2003) adlı kitabını, Genç Tiyatrocunun Cep Kitabı olarak nitelemeyi yeğlemişti. 1950’lerde üretilen sanatı 2000’lerde gençlere tanıtıp bunun, üzerinde durulması gereken yanlarına geniş yer açması, onun mesleğine vefa duygusu kadar, ülkemiz sanatçıları için bir yol haritası üretmek anlamına da geliyor kuşkusuz. 

O, bir tiyatro sanatçısıydı, oyuncuydu, yönetmendi. Kitaplarından zaten söz açtım, elbet yazardı da. Ama bunlar kadar ayrıca gerek dilimizin İstanbul Türkçesinden esinle güzel konuşulmasında, bunun standart bir Türkçeye dönüşümü için çabalanmasında gerekse tiyatro sanatının bütün boyutlarını kapsayıcı bir kollayıcılıkla alanda uyarıcı işlev için didinmesinde Nedret Güvenç’in adının asla unutulmaması gerekiyor.   

Macide Tanır, Yıldız Kenter, Gülriz Sururi, Nedret Güvenç vb. Onlar bir avuç kadındı belki, ama öylesine köklü kavradılar ki sanat toprağını, o toprağı yurt yapan anıt ağaçlara dönüştü her biri. 

Yeter ki biz, böyle anıtlara sahip olduğumuzun bilincini taşıyalım.

SADIK ASLANKARA

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Merhaba! Koç burcunun günlük yorumuna göre, enerjik ve cesur bir gün geçirebilirsin. Yeni başlangıçlar için kendini hazır hissedebilir, yeniliklere açık bir tutum sergileyebilirsin. İletişim becerilerin öne çıkabilir, bu da sosyal ilişkilerini güçlendirmene yardımcı olur. Ancak aceleci davranmamaya dikkat etmende fayda var; düşünmeden hareket etmek bazı yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Duygusal açıdan ise, sevdiklerinle vakit geçirmek sana iyi gelebilir. Kendi ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak dengeyi sağlamaya çalış.

BOĞA BURCU YORUMU

Merhaba! Boğa burcunun günlük burç yorumu genellikle sakin ve istikrarlı bir gün geçireceğinizi işaret ediyor. Gün boyunca kişisel ilişkilerinizde uyum arayışında olabilirsiniz. Maddi konularda dikkatli olmanız, harcamalarınızı kontrol altında tutmanız faydalı olacaktır. Ayrıca, sanatsal ve estetik uğraşlar için uygun bir zaman, yaratıcıyanız için yeni fırsatlar doğabilir. Kendinizi rahatlatacak aktivitelerle gününüzü renklendirmek isteyebilirsiniz. Unutmayın, kendinize zaman ayırmak önemlidir!

İKİZLER BURCU YORUMU

Merhaba! İkizler burcu için günlük yorum genellikle iletişim, sosyal etkileşim ve düşünsel aktivitelerin öne çıktığı bir dönemi işaret eder. Bugün, çevrenizle kuracağınız iletişimin çok verimli olacağı bir gün olabilir. Yeni insanlarla tanışabilir veya mevcut ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz. Zihin açıklığınız ve yaratıcılığınız sayesinde sorunları çözme yeteneğiniz yükselebilir. Kendinizi ifade ederken dikkatli olun, zira sözlerin yanlış anlaşılmasına yol açabilirsiniz. Eğlenceli ve ilham verici fikirlerle dolu bir gün geçirebilirsiniz, bu fırsatları iyi değerlendirin!

YENGEÇ BURCU YORUMU

Duygusal olarak hassas bir gün geçirebilirsin. Ailevi konular ve ev hayatı ön planda. Sevdiklerinle vakit geçirmek, onlarla olan bağlarını güçlendirmek için ideal bir zaman. İçsel dünyana dönmek, meditasyon veya sakinleştirici aktiviteler seni rahatlatabilir. İş hayatında dikkatli olmalısın; iş arkadaşlarınla iletişiminde daha anlayışlı olmaya özen göstermelisin. Ruh halindeki dalgalanmalara karşı dikkatli ol. İhtiyaç duyduğun destek için yakınlarına açılmayı unutma. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme.

ASLAN BURCU YORUMU

Merhaba! Aslan burcunun günlük burç yorumuna göre, bugün kendinizi daha enerjik ve canlı hissedebilirsiniz. Çevrenizdeki insanlarla olan iletişiminiz güçlü olacak, bu da sosyal ilişkilerinizi geliştirme fırsatı sunabilir. Yaratıcılığınızı ortaya koymak için güzel bir zaman, sanatsal projelere yönelebilir veya hobilerinizi geliştirebilirsiniz. Duygusal olarak da tatmin edici bir dönemdesiniz; sevdiklerinizle vakit geçirmek keyif verici olacak. Kendinize karşı nazik olun ve ihtiyaçlarınıza dikkat edin!

BAŞAK BURCU YORUMU

Merhaba! Başak burcunun günlük yorumunda, detaylara olan dikkatinizin artacağı bir gün geçirebilirsiniz. İş yerinde ya da kişisel projelerinizde çözmeniz gereken bazı sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Mantıklı düşünme kabiliyetiniz sayesinde bu sorunları kolayca aşmanız mümkün. Ayrıca, sevdiklerinizle iletişime geçmek ve onların ihtiyaçlarına duyarlı olmak, ilişkilerinizi güçlendirecektir. Kendinize vakit ayırmayı unutmayın; ruhsal ve bedensel sağlığınıza özen göstermek önem kazanacak.

TERAZİ BURCU YORUMU

Merhaba! Terazi burcunun günlük yorumunda, sosyal ilişkilerinin ön planda olabileceği, yeni bağlantılar kurma fırsatlarıyla karşılaşabileceğin bir dönemdesin. Duygusal denge arayışın artabilir ve çevrendekilerle uyum sağlama isteğin öne çıkabilir. Karar verme süreçlerinde dikkatli olman önemli, zira başkalarının görüşlerine aşırı etkilenme ihtimalin var. Kendine zaman ayırarak içsel huzurunu sağlamak da faydalı olabilir. Keyif aldığın aktivitelere yönelmek, enerji seviyeni yükseltebilir. Unutma, duygu ve mantık dengesini korumak her zaman avantaj sağlar.

AKREP BURCU YORUMU

Merhaba! Akrep burcunun günlük yorumuna göre, bugün duygusal derinliğinizi ve sezgilerinizi ön planda tutacaksınız. İlişkilerde samimiyete önem verebilir, sevdiklerinizle daha yakın bağlantılar kurma isteği hissedebilirsiniz. Aynı zamanda, işlerinizde yoğunlaşmanız gereken konulara odaklanarak başarılı sonuçlar elde edebilirsiniz. İçsel huzurunuzu sağlamak için kendinize zaman ayırmayı unutmayın. Ani kararlar vermekten kaçınmak ve sabırlı olmak faydalı olacaktır.

YAY BURCU YORUMU

Merhaba! Yay burcunun günlük yorumuna göre, enerjinizin yüksek olduğu bir gün geçirebilirsiniz. Sosyal ilişkilerde önemli fırsatlar yakalayabilir ve yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Yaratıcılığınızı kullanarak projelerinizi ilerletme şansını değerlendirin. Duygusal açıdan biraz daha serbest olma ihtiyacı hissedebilirsiniz, bu nedenle kendinize zaman ayırmayı unutmayın. Macera arayışınız sizi heyecan verici yeni deneyimlere yönlendirebilir. Gün boyunca olumlu düşünmeye özen gösterin.

OĞLAK BURCU YORUMU

Merhaba! Oğlak burcunun günlük yorumunda, bugün kariyer ve kişisel hedefler üzerine odaklanmanız gerekebilir. İş yerinde bazı zorluklarla karşılaşabilirsiniz, ancak sabrınız ve disiplininiz sayesinde üstesinden gelebilirsiniz. Ayrıca, duygusal ilişkilerde iletişim kurmak için uygun bir zaman. Sevdiklerinizle açık bir şekilde konuşmaya özen gösterin. Sağlığınıza dikkat etmeli, gerektiğinde dinlenmeyi ihmal etmeyin. Genel olarak, sabırlı ve kararlı bir yaklaşım sergilemek size fayda sağlayacaktır.

KOVA BURCU YORUMU

Merhaba! Kova burcunun günlük burç yorumu genellikle yenilikçi ve özgür ruhlu bakış açınızı ön plana çıkarır. Bugün, sosyal ilişkilerde önemli gelişmeler yaşayabilirsiniz. Arkadaşlarınızla olan iletişiminiz güçlenebilir ve yeni insanlarla tanışma fırsatları doğabilir. Bu durum, sizi ilgi alanlarınız doğrultusunda yeni deneyimlere yönlendirebilir. Ayrıca, bağımsız olma isteğinizin arttığı bir dönemdesiniz; bu nedenle kişisel projelere yönelmek için ideal bir zaman olabilir. Duygusal konularda ise içsel dengeyi korumaya özen göstermelisiniz. Kendinize güvenin ve sezgilerinize kulak verin.

BALIK BURCU YORUMU

Merhaba! Bugünkü Balık burcu yorumu, duygusal derinliklerinizin ön plana çıkacağı bir zaman dilimini işaret ediyor. İçsel hislerinize odaklanarak, yaratıcı projelerinizde ilham alabilirsiniz. Sevdiklerinizle duygusal bağlarınızı güçlendirmek için zaman ayırmak faydalı olacak. Ayrıca, bazı konularda karar verme aşamasında iseniz içgüdülerinize güvenin. Kendinize karşı nazik olun ve ihtiyaçlarınızı önceliklendirin. Keyifli ve huzurlu bir gün geçirmenizi dilerim!

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM