Müzede Sahne: Ekolojik Bir Tiyatroya Doğru Yazar ve Yönetmenlerle Konuşmalar – 5

Müzede Sahne: Ekolojik Bir Tiyatroya Doğru Yazar ve Yönetmenlerle Konuşmalar – 5

Volkan Çıkıntoğlu ile “Tek Kulanımlık Hikaye” Oyunu Üzerine 

Volkan Çıkıntıoğlu: “En çok bu şehrin dönüşümünden etkileniyorum. Doğal olarak ekolojik yıkım gibi makro bir temayı, kendi kişisel tarihimle bu noktadan kesiştirmeyi tercih ediyorum.”

Sanat yönetmenliğini Emre Koyuncuoğlu’nun yaptığı Sabancı Müzesi ve Sabancı Vakfı desteğiyle hazırlanan Sakıp Sabancı Müzesi Gösteri Sanatları Günleri’nin, diğer adıyla “Müzede Sahne” nin altıncısı 10-14 Ağustos 2022 tarihleri arasında  Emirgan’daki Sabancı Müzesi’nin farklı mekânlarında gerçekleştirildi.  Her yıl belirli bir tema/konsept etrafında tiyatro oyunu, performans, sunum ve panelleri bir araya getiren Müzede Sahne’nin bu yıl teması “Dünya 419 PPM Bir Sahne” başlığı altında ekolojik yıkım ve iklim kriziydi. Bu yılki Müzede Sahne’nin önceki yıllardan önemli bir farkı bulunuyor. Türkiye tiyatrosunda ekolojik sorunları konu edinen ya da yöntem olarak ekolojik düşünceden yararlanan oyunların eksikliği artık tiyatrocuların da konuştuğu bir mesele. Müzede Sahne, alanda yok denecek kadar az olan bu duruma cevaben bu yıl ilk kez temaya uygun yeni oyunların yazılmasına ve sahnelenmesine aracılık etti. Ekolojik yıkım, çevresel adalet, kentsel dönüşüm, ekoloji politikaları ve sanatsal aktivizmi mesele edinen üç yeni oyunun yazılıp sahnelenmesi ve kimi performansların Sabancı Müzesi mekânlarına özgü olarak yeniden tasarlanması ve konuyla ilgili panellerin düzenlenmesi konusunda oldukça kıymetli bir adım atılmış oldu. 

Bu söyleşi dizisinde ekoloji ve tiyatro ilişkisine dikkat çekiyor, Müzede Sahne’nin “Dünya 419 PPM Bir Sahnedir” başlığı altında yazılıp sahnelenen üç oyunun – TaşLibidoTek Kullanımlık Hikâye– yazarları Şebnem İşigüzel, Nadir Sönmez, Volkan Çıkıntoğlu; yönetmenleri Zinnure Türe, Ayşe Lebriz Berkem, Gülhan Kadim ve Müzede Sahne’nin sanat yönetmeni Emre Koyuncuoğlu ile konuşuyoruz.

Tiyatro… Tiyatro… Dergisi için soruları ve söyleşi dizisini yazar ve tiyatro akademisyeni Eylem Ejder hazırladı.

Dizinin beşinci söyleşisinde Tek Kullanımlık Hikaye oyunu yazarı Volkan Çıkıntoğlu ile konuşuyoruz.

Tek Kullanımlık Hikaye. Yazan: Volkan Çıkntoğlu. Yöneten: Gülhan Kadim. İlk gösterim SSM, Fıstıklı Teras. 13 Ağustos 2022. Fotoğraf: Canberk Ulusan.

Eylem EjderMüzede Sahne’nin/Emre Koyuncuoğlu’nun, “ekolojik yıkım ve iklim krizi” üzerine bir oyun yazma önerisine ilk yaklaşımınız nasıl oldu? Böyle bir konuda oyun yazmayı düşünüyor muydunuz? Gündeminizde var mıydı? Belirli bir talep (ya da sipariş üzerine) oyun yazma deneyiminizden söz etmek ister misiniz?

Volkan Çıkıntoğlu: İklim krizi, doğru ve yanlışın biz sıradan insanlar için çok keskin ayrıldığı üst bir tema. Böyle bir temayı oyunsulaştırmak, bu açıdan hayli güç. Ayrıca ezbere ve romantik bir söyleme düşmeniz çok yüksek ihtimal ki; bunu tiyatro açısından her zaman tehlikeli bulurum. O yüzden, iklim krizi gibi konulardan yazar olarak çekinirim. Emre Koyuncuoğlu’nun normalde çekineceğim bir temaya beni teşvik etmesi, oyunun sipariş olması, benim açımdan çok hayırlı ve cesaretlendirici oldu.

E.E. : Müzede Sahne’de sahnelenen oyununuz nasıl ortaya çıktı? Oyununuzdan kısaca söz etmek ister misiniz?

V.Ç.: Proje kapsamında yazar olarak, Kumbaracı50 ekibiyle eşleşmiştim. Zaten başka türlü olsa teklifi kabul etmeyebilirdim çünkü yazmak ve çalışmak için çok az zaman vardı ve birbirimizi tanımamız, aramızdaki ortak dil, bu açıdan  büyük bir avantajdı. Gülhan’ın yönetmenliğinde, İsmail, Murat ve Meriç zaten bir oyun çalışmak istiyorlarmış. Yani tema gibi oyuncu sayısı da belliydi. Yazar açısından bir kısıtlayıcı unsur daha ama sanırım bazen yazara her şeyin bu şekilde dışardan verilmesi daha iyi olabiliyor.

Oyun, 30’lu yaşlarında “mahalleli” üç erkeğin hikayesi. Hikayenin temelinde kayıp olgusu var. Bunu da şehir hayatındaki dönüşüm üzerinden işliyor. Hayattaki kayıplarımızı engelleyemediğimizde -buna ekolojik yıkım dahil- yaşadığımız çaresizlik hissi çok ağır. Kaybı engelleyememek, insanın trajik bir gerçeği diyebiliriz ama kaybetmeyi, onun karşısındaki konumumuzu ve yaşamın büyüklüğünü yeniden tanımlamak da gayet mümkün. Tek Kullanımlık Hikaye bu tanımlama çabasının kara komik bir tezahürü.

E.E.:  “Ekolojik yıkım ve iklim krizi” yaşamlarımızın her alanına nüfus eden, bizden önce ve bizden sonra katlanarak devam bir sorun. Siz, bu temayla konuşan oyununuzun içeriğini, biçimini belirlerken nasıl bir araştırma, deneme süreci yaşadınız? Karşılaştığınız zorluklar, kolaylıklar, imkânlardan söz etmek ister misiniz? Oyun yazım sürecinde Müzede Sahne’nin sağladığı imkanlar var mıydı? Araştırma, danışma, maddi destek, vb? 

V.Ç.: Müzede Sahne, hem ekip hem de yazarlar için bir fon sağladı. En önemli desteği buydu. Çünkü tahmin edeceğiniz üzere, şu an bir tiyatro organizasyonu çok maliyetli ve geri dönüşü nasıl olacak kestiremiyorsunuz. Bu da birlikte hayal kurmayı zorlaştırıyor. Müzede sahne, hem bu hayale teşvik etmiş oluyor hem de fıstıklı teras gibi büyüleyici bir mekanda ilk gösteriminizi yapmak gibi heyecan verici bir imkan sunuyor.

Tek Kullanımlık Hikaye’de Murat Kapu, İsmail Sağır, Meriç Rakalar. Fotoğraf: Canberk Ulusan.

E.E.: Ekoloji ve tiyatro üzerine bir araştırma yapma ihtiyacı duydunuz mu? Bu araştırma ve/veya oyun yazım, sahneleme süreci sizde ne tür yeni farkındalıklar, değişimler yarattı? Tiyatro düşünceniz, oyun kurma biçimleriniz, yazarlığınız, yaşamla ilişkilenmelerinizde?

V.Ç.: Çok geniş bir materyal var. Podcastler, belgeseller, yazılar, buna gönül vermiş insanların hikayeleri… Bunlarla yoğun şekilde haşır neşir olmak bende iki başat duygu yarattı. Birincisi, bu kadar büyük bir şey karşısında sıradan bir insan olarak çaresizlik hissi ve bir noktadan sonra kıyamet alametine dönen bilimsel verilerin yarattığı depresifliktir. Hatta, bu konuyla uğraşan bazı kişilerin, bir tür depresiflik ve kötümserlik örgütlemesini/bulaştırmasını sorunlu buldum açıkçası. İkincisi ise, bu konuya gönül verenlerin, hayatın tüm anlamsızlığına ve her şeyin gelip geçiciliğine rağmen bir şey için bu denli uğraşmaları, sorumluluk hissetmeleri, bana çok ilham verici geldi ve yaşamı kutsayan bir jesti tekrar görmemi sağladı. Ben, oyunda da insana dair bu iki uçta dolaşmaya çalıştım.

E.E.: Varsa bu süreçte araştırma/deneyimlerinizde sizi etkileyen, bakış açınıza yön veren bir örnek paylaşmak ister misiniz? Okuduğunuz bir kitap, izlediğiniz bir film, bir sanat eseri  ya da günlük deneyimde karşılaştığınız esinleyici, dönüştürücü bir an?

V.Ç.: Tanıl Bora’nın Birikim Dergisindeki “İklim ve Umut” yazısı, hem çok öğretici oldu hem de yalnız olmadığımı hissettirdi. Herkese tavsiye ederim, online olarak okuyabilirler.

E.E.: Oyunun sahnelenme sürecinde yazar olarak katılımınız nasıldı? Yönetmenle, oyuncularla ve ekiple ne sıklıkta bir araya geldiniz, ne tür düşünsel ortaklıklarınız, iş birlikleriniz oldu? Ya da uyuşmazlıklar?

V.Ç.: Sürecin her noktasında birlikteydik. Provalara da olabildiğince gittim. Ben revize ederek, araştırarak çalışmayı çok seven bir tiyatrocuyum. Bahsettiğim şey, bir deneme yanılma yöntemi değil. Aksine, yazar olarak kontrolü kaybetmeden, bir nevi konfor alanından çıkmak, teatral olanı derinleştirmeye çalışmak. Bu konuda ekip de çok açıktı ve başta Gülhan olmak üzere çok yardımcı oldular metnin şekillenmesinde.

E.E.: Müzede Sahne’nin ekoloji temasıyla ortaya çıkan diğer oyunlarını ya da performans ve panellerini takip edebildiniz mi? Ekolojiye dair birbirinden farklı düşünsel ve estetik pratikler arasına oyununuzun “kapladığı yer” ve diğerleriyle ilişkilenmesi hakkında söylemek, paylaşmak istedikleriniz var mı?

V.Ç.: Hayır edemedim, maalesef.

E.E.: Ekolojik yıkım, iklim krizi, ekoloji ve doğa politikaları, sanatsal aktivizm gibi temalar Türkiye tiyatrosunun yeni örneklerinde pek karşılaştığımız bir mesele değil. Siz bu azlığı nasıl değerlendiriyorsunuz? Yazacağınız oyunun bu konuda ilk örneklerden olacak olması nasıl hissettirdi? 

V.Ç.: Bir oyunun, zamanın ruhunu taşıması çok önemli ama bunu her zaman aktivist veya didaktik bir motivasyonla yapmak zorunda değil. Hatta, söz konusu motivasyonların, ne kadar ve hangi biçimlerde teatral estetiğin alanında olduğu tartışılmalı, bana kalırsa. Ben on beş yıldır İstanbul’da yaşayan biri olarak, en çok bu şehrin dönüşümünden etkileniyorum mesela. Doğal olarak da ekolojik yıkım gibi makro bir temayı, kendi kişisel tarihimle bu noktadan kesiştirmeyi tercih ediyorum. Oyun yazarlığı açısından bu tip kesişmeleri önemsiyorum ve tiyatromuzda da son zamanlarda, böyle hikayelerin sayısı hiç de az değil.

E.E.: Söyleşi için çok teşekkür ederim.

A.L.B.: Ben de size ve Tiyatro… Tiyatro… Dergisi’ne çok teşekkür ederim.

EYLEM EJDER

 

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Bugün kendini son derece enerjik ve canlı hissedebilirsin. İçindeki ateş, yeni başlangıçlar yapma isteği ile dolup taşacak. Planladığın projelere dair cesur adımlar atmak için harika bir dönemdesin. Arkadaşlarınla olan iletişimlerin güçlenebilir; bu, birlikte daha yaratıcı ve keyifli aktiviteler yapmanız için fırsatlar sunabilir. İş hayatında, liderlik özelliklerin ortaya çıkacak ve başkalarını etkileme gücün belirgin bir şekilde artacak. Ancak, ani değişimlere dair sabırsızlık gösterebilir, bu nedenle düşünmeden harekete geçmekten kaçınmalısın. Özel hayatında, duygularını ifade etme konusunda daha açık olabilirsin; bu, ilişkinin derinleşmesine yardımcı olacak. Biraz daha ihtiyatlı olmak, unutulmaz bir gün geçirmeni sağlayabilir. Sosyal aktivitelerde yer almak, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Unutma, dengeyi sağlamak her şeyden önemli.

BOĞA BURCU YORUMU

Bugün, içsel huzur arayışının ön planda olduğu bir gün. Duygusal derinliklere inmek isteyebilir, geçmişle yüzleşmek için fırsatlar arayabilirsin. Kararlar alırken, sezgilerine güvenmek sana iyi gelecek. Maddi konularda daha temkinli ve bilinçli yaklaşımlar geliştirmek gerekebilir. Aynı zamanda, sevgi ilişkilerinde duygusal bir bağ kurmak için çaba göstermek önem kazanıyor; yakınlarınla derin sohbetler yapabilirsin. Doğaya çıkmak, seni canlandıracak ve düşüncelerini netleştirecek. Rahatlatıcı aktiviteler, gün boyunca seni yönlendirecek. Kendine olan inancını pekiştirmek için olumlu düşünceleri benimsemek faydalı olabilir. Unutulmaması gereken bir detay; içsel huzurunu bulmak için kendine alan tanımalısın.

İKİZLER BURCU YORUMU

Bugün zihin pınarların coşacak, yeni fikirler ve projeler peşinde koşma isteğin artacak. İletişim becerilerin üst seviyeye çıkacak; sosyal çevrenle yapacağın konuşmalar, beklenmedik kapılar açabilir. Birkaç ilginç insanla tanışman ve onların hikayelerini dinlemen, bakış açını genişletecek. Aynı zamanda, yapması gereken işler sırasında da dağılmaktan kaçınmalısın. Fikir ve düşüncelerinde kararsızlık hissi belirebilir; bu nedenle, bir süre beklemek, zihnini toparlamak için faydalı olacaktır. Gizli kalmış bazı duygular, beklenmedik bir şekilde su yüzüne çıkabilir. Bu durum, seni bazı ilişkiler hakkında derin düşüncelere yönlendirecek. Sosyal aktiviteler ve arkadaşlarla geçireceğin zaman, ruh halini olumlu yönde etkileyecek ve yeni ilham kaynakları bulmana vesile olacak. Anlık değişkenliklere hazırlıklı ol; bu dönem, sürprizlerle dolu. Unutma, esnek kalmak her zaman kazandırır.

YENGEÇ BURCU YORUMU

Duygusal derinliğin artış gösterdiği bir dönemdesin. İçsel dünyanda huzur arayışında olabilirsin, bu da ilişkilerinde daha şefkatli ve anlayışlı olmanı sağlayacak. Sevdiklerinle olan bağlarını kuvvetlendirmek için iyi bir zaman. Geçmişe dair bazı duygular yeniden su yüzüne çıkabilir; bunları kabullenmek ve onlarla yüzleşmek, içsel huzuruna katkıda bulunacak. Ev ortamında geçireceğin zaman, sana dinginlik ve güven duygusu getirecek. Kendini iyi hissetmek için, sevdiğin aktivitelerle meşgul olmayı tercih etmelisin. Maddi konularda da dikkatli olman gerekecek; ani harcamalardan kaçınarak bütçeni daha iyi yönetmelisin. Sağlık açısından, ruhsal dengeye odaklanman, genel iyiliğine olumlu yansıyacak. Bu dönem, kendine dönme ve içsel kaynaklarını keşfetme fırsatı sunuyor.

ASLAN BURCU YORUMU

Etrafa saçtığın enerji, çevrendekiler üzerinde güçlü bir etki bırakıyor. Sunduğun liderlik özellikleri ve özgüvenin, iş ve sosyal yaşamındaki ilişkileri güçlendirirken, yeni fırsatlar da kapını çalmaya başlayabilir. Bugün, yaratıcı yönlerini ön plana çıkartacak projelere yönelmek isteyebilirsin. İçindeki tutku, başkalarına ilham verebilir. Ancak dikkat, aşırı gurur veya kibir sonucunda anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Duygusal ilişkilerde samimiyet ve açıklık, derin bağlar kurmana yardımcı olurken, eski meselelerin tekrar gündeme gelmesi muhtemel. Samimi bir iletişim, sorunları çözmekte yarar sağlayabilir. Bugün, kalbindeki arzuları cesaretle ifade et ve içsel sesini dinle; yeni bir başlangıç için uygun zemin hazır.

BAŞAK BURCU YORUMU

Ruhsal ve fiziksel olarak yenilenme isteği içindesin. Gün, içsel huzuru bulma arayışında geçiyor. Yaratıcılığın ve analitik düşünme yeteneğin seni güçlü kılarken, yaşadığın karmaşalar arasında dengeyi bulmakta zorlanabilirsin. Çevrendeki insanlarla iletişimin önem kazanıyor; samimi ve dürüst diyaloglarla derin bağlar kurma fırsatı doğabilir. Aynı zamanda, detaylara dikkat etme yeteneğin sayesinde, karşılaştığın sorunların üstesinden gelmekte zorluk yaşamayacaksın.Finansal konularda hızlı kararlar almaktan kaçınmalısın. Gelişmeleri dikkatlice değerlendirmek, uzun vadede fayda sağlayacaktır. Sağlığını da ihmal etmemek, stresli anların üstesinden gelmende yardımcı olacak. Kendine zaman ayırmak, meditasyon veya yürüyüş gibi aktivitelerle ruhunu dinlendirmelisin. Anın tadını çıkarmak, yaşamının zorlayıcı anlarında bile seni rahatlatacak bir etken olacaktır.

TERAZİ BURCU YORUMU

Harmoni ve denge arayışın bugün daha da belirginleşebilir. Sosyal ilişkilerinde uyum sağlama isteği ön planda olacak. Kendini ifade etme şeklin, etrafındaki insanlarla olan bağlarını güçlendirebilir. Birlikte vakit geçirmek için uygun fırsatlar doğabilir; dostlarınla yapacağın sohbetler, zihnini açacak yeni fikirler doğurabilir. Aşk hayatında ise romantizmin ve samimiyetin öne çıktığı bir dönemdesin. İçsel huzurunu sağlamaya yönelik adımlar atabilirsin, bu da kendine olan güvenini artıracak. İş hayatında ise iş birliği yapma yeteneğin, hedeflerine ulaşmanda önemli bir rol oynayabilir. Tüm bu dengeleri gözetirken, kendi isteklerinle başkalarının ihtiyaçları arasında uyum sağlamaya dikkat et. Farkındalıkla yaklaştığın her durum, sana yeni kapılar açabilir.

AKREP BURCU YORUMU

Duygusal derinlikler ve sezgi bugün ön plana çıkıyor. İçsel hislerinizi dinlemek, geçmişteki olayları yeniden gözden geçirmek açısından verimli bir zaman dilimi. Sosyal ilişkilerde, özellikle de dostluklarda duygusal bir bağ kurma arzusu artabilir. İhtiyaç duyduğunuz destek, beklemediğiniz birinden gelebilir. İlişkilerde tutku ve bağlılık yoğunlaşırken, bazı konularda da güven sorunları tetiklenebilir. Para konularında dikkatli olmalı, bütçenizi gözden geçirmelisiniz. Geçmişte yaptığınız harcamaları sorgulamak faydalı olacak. Güzellik ve estetikle ilgili projeleriniz varsa, yaratıcılığınızı konuşturmak için ideal bir dönemdesiniz. Kendinize olan güveniniz artarken, içsel dönüşüm süreçlerine girebilir, kendinizi yeniden keşfedebilirsiniz. Ancak başkalarının duygularını da göz ardı etmemek ve empati kurmak, ilişkilerinizde dengeyi sağlamada önemli olacak.

YAY BURCU YORUMU

Serüven dolu bir gün seni bekliyor. Yeniliklere açık olman, sana hayatın sunduğu fırsatları değerlendirme şansı verecek. İletişim becerilerin ön plana çıkacak; etrafındaki insanlarla olan ilişkilerini güçlendirebilir, daha derin bağlantılar kurabilirsin. İçsel keşifler yapman, kişisel gelişimine katkıda bulunacak. Yaratıcılığının zirveye çıkacağı bir dönemdesin; sanatla ilgili bir aktiviteye katılmak veya kendi projeni geliştirmek için harika bir zaman. Seyahat ya da yeni bir deneyim peşinde koşman da ruhunu canlandırabilir. Fakat dikkat, bazı detayları gözden kaçırabilirsin; bu nedenle daha dikkatli olman faydalı olacak. Özgürlüğe olan tutkun, yeni yollar keşfetmeni sağlayacak; alışılmadık düşünceler ve fikirlerle karşına çıkabilirsin. Hayatını renklendirecek, beklenmedik sürprizler seni yakalayabilir; sıradanın dışında kalmayı hedefle.

OĞLAK BURCU YORUMU

Disiplin ve kararlılıkla dolu bir gün başlıyor. Hedeflerin için belirlediğin yolları hevesle incele ve gerekli adımları at. İş ortamındaki yoğunluk seni bunaltmasın; bunun yanında profesyonel ilişkilerini güçlendirmek için fırsatlar bulabilirsin. Kendine inan ve mevcut yeteneklerini ortaya koy, başarı seni bekliyor. Önemli kararlar alırken mantığını ve sezgini dengelemeyi unutma. Sağlığına dikkat et ve bedenine gereken özeni göster. Özel ilişkilerde ise, duygularını ifade etme konusunda kendini açman gereken bir zaman dilimindesin; samimiyet her şeyin anahtarı. Geçmişteki deneyimlerden ders çıkararak geleceğe daha sağlam adımlarla yürüme fırsatını değerlendirmelisin. Unutma, her zorluk yeni bir öğrenme sürecidir.

KOVA BURCU YORUMU

Bugün, entelektüel merakın ve sosyal bağlantıların öne çıkıyor. Yeni fikirler ve projelerle ilgili ilham alabilir, başkalarıyla etkili bir şekilde iletişim kurabilirsin. Zihnindeki yaratıcı düşünceler, çevrendekilere de ilham verecek. Arkadaşlarınla veya topluluklarla gerçekleştirilecek aktiviteler, seni daha da motive edecek ve yenilikçi düşünceni açığa çıkaracak. Duygusal bağların güçlenebilir, eski dostlukların tazeleneceği sürprizlerle karşılaşabilirsin. Yeniliklere açık ol; hayatındaki değişim rüzgarları seni olumlu anlamda sarıp sarmalayabilir. İleri görüşlülüğün, gelecekteki hedeflerini belirlemede sana yardımcı olacak.

BALIK BURCU YORUMU

Duygusal derinlikler ön planda. Sezgisel yönlerin güçlü, içsel bilgilere ulaşmak için bu sezgileri kullanabilirsin. Humanist duyguların, insanlarla olan bağlarını güçlendirebilir; çevrendeki insanlara yardımcı olma isteğin artacak. Uzaklarda bir yerden gelen bir haber duygusal bir heyecan yaratabilir, yeni başlangıçlar adına ilham alabilirsin.Amaçlarına yönelirken, düşüncelerinin akışına dikkat et. Kendi içindeki karmaşayı çözmek için zaman ayırmak iyi gelebilir. Sanatsal yaratımlar ön plana çıkabilir, bu yönlerine yönelmek, ruhunu besleyen bir kapı açabilir. Maddi konularda daha dikkatli olman gerekecek; ani harcamalardan kaçınarak bütçeni dengede tutmalısın. Kendine güven, engellerin aşılmasında en büyük dostun olacak. Unutma, içsel rehberliğine güvenmek, yaslandığın en sağlam destek.

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM