1
27 Ekim’de kapılarını sanatseverlere açıyor
Eylül Çekiç, Irmak Dönmez
Koronavirüs salgınının henüz “resmi olarak” Türkiye’ye giriş yapmadığı Mart aylarının başında bağımsız ve genç sanatçıların büyük bir heyecanı vardı. İşlerini daha önce geniş kitlelere, hem de sansürsüz sergilemeye çok fazla imkân bulamayan sanatçılar, Nisan ayının başında başlayacak Mamut Art Project için gün sayıyorlardı. Mamut organizasyonu da son hazırlıklarını tamamlıyordu. Gelin görün ki salgın tüm kültür sanat etkinlikleri gibi Mamut’un da ertelenmesine yol açtı. Fakat bu süre zarfında çalışmalarına devam eden Mamut Art Project, 27 Ekim-8 Kasım tarihleri arasında Yapı Kredi bomontiada’da ve eş zamanlı olarak çevrimiçi platformda (mamutartproject.com) başlıyor. 8 yıldır kesintisiz olarak sanatçıları sanat profesyonelleriyle buluşturan Mamut’ta bu yıl 49 sanatçının eserleri sergilenecek. Bu sanatçılar 1500 başvuru arasından seçilirken, 400’e yakın eser sergilenecek.
Her yıl farklı jüri üyeleriyle çalışan Mamut’un bu yılki jürisinde yer alan isimler Sabancı Üniversitesi Görsel Sanatlar ve Görsel İletişim Tasarım Programı Koordinatörü, sanatçı ve müzisyen Selçuk Artut, küratör, yazar ve SAHA Derneği Direktörü Çelenk Bafra, sanatçı Aslı Çavuşoğlu, artSümer Galeri Kurucusu Aslı Sümer, OMM – Odunpazarı Modern Müze’nin kurucusu ve koleksiyoner Erol Tabanca oldu.
Biz de Mart ayında bu yıl eserleri sergilenecek sanatçılardan Irmak Dönmez, Eylül Çekiç ve Mamut ekibinden Seren Kohen’le bir araya gelmiştik. Organizasyon iptal olunca söyleşisini de bir kenarda bu tarihe kadar beklettik. Şimdi, birkaç güncellemeyle birlikte yayımlıyoruz…
Eylül Çekiç’in “İREM” eseri…
İki sanatçının da eserleri erkek egemen dünya tarafından kadın bedenine atfedilen değerlere yönelik eleştiriler içeriyor. Eylül Çekiç, çalışmasını manifesto olarak tanımlıyor. Sanatçı, tüm sanat tarihinde kadının “görülen” olduğunu söyleyerek, “Kadın hep imaj olmuştur. Başlangıç olarak bunu sorgulamak istedim. Çünkü görenin, görülen üzerinde bir iktidarı oluşur” diyor. Sanatçı “İREM” adlı işinde bir arkadaşını model olarak kullanıyor. Video çalışmada “İREM” tarafından görüntüler üzerine yerleştirilmiş bir metin okunuyor. Çekiç, yakın arkadaşının metni okurken sinirlendiğini hissettiğini söylüyor. Çünkü metin görüntülerdeki kişinin sanatçıya tüm haklarını, yani iktidarını devretmesi üzerine yine Çekiç tarafından yazılmış bir metin.
Irmak Dönmez ise çıkış noktasını psikanalizin kurucusu Sigmund Freud’a bağlıyor. Yüksek lisans tezinde çok fazla Freud hakkında okumalar yaptığını söyleyen Dönmez, “Freud’un kuramları çok önemli kuramlar. Ancak aynı zamanda feministler tarafından da eleştirilen kuramlar. Ben de bu eleştirinin bir tarafında yer aldığım için çıkış noktamı oluşturdu” diye konuşuyor. Dönmez de kadın bedenine dair algıları eleştiriyor. “Organlarımız git gide nesneleşiyor” diyen genç sanatçı işlerini, “Benim çoğu işimde memeler var. Onlar aslında bir bedene bağlı değil, tamamen bedenden kopup nesneleşmiş, ürünleşmiş, kendi amacını yitirmiş halde yer alıyorlar” sözleriyle anlatıyor. Dönmez, “Beslenilmek için kullanılan organ, daha sonra fetişleştirilerek, üzerine anlamlar yüklenilerek bir haz nesnesine dönüşüyor. Kadın bedenine çok fazla dışarıdan müdahale var” diyor.
Irmak Dönmez – ‘Oedipus’s Birthday Cake’
Dönmez, neden Mamut’a başvurma gereği duyduğunu ve Türkiye’de eserlerini sergilemenin zorluklarını anlatarak, “Bir başlangıç noktası olması gerekiyor ama bu noktayı bulmak çok zor aslında Türkiye’de, özellikle İstanbul’da. İşlerinizi iyi yerlerde sergilemek için, daha önce bir yerlerde sergilemeniz gerekiyor. Yazılı olmayan bir kural olarak referans bekleniyor sanatçılardan. O başlama şansı da pek verilmiyor. Çünkü galeriler kendi satış kaygıları da olduğu için biraz daha satıyor mu satmıyor mu diye görmek istiyor herhalde. O yüzden kapılar pek açılmıyor, genç sanatçılar zorlanıyor. Ama Mamut gibi platformlarda bu şans verildiği zaman kendi işlerini sergileme şansı oluyor. Oradan da yeni bağlantılarla ilerleme şansı doğabilir diye düşünüyorum” dedi.
Çekiç, sanat dünyasında bir kadının nasıl var olması gerektiğine dair yerleşik kodları sorgulamayı düşünmüş, “Sanatın erkekler tarafından kurgulanmasını eleştiriyorum” diyor.
Peki genç sanatçılar koronavirüs salgını sürecini nasıl atlattı, neler yaptı? Irmak Dönmez şöyle yanıtlıyor: “Işık Üniversitesi’nde yürütmekte olduğum dersim (Desen) uzaktan eğitime geçti, hiç bilmediğimiz o sürece uyum sağlamaya çalıştık. Hepimiz mecburen evde olunca öğrencilerimle beraber çok üretken bir sürece girdik, daha doğrusu biz hayata oradan tutunduk. Onları motive etmek istediğim için önce kendim motive olmak durumunda hissettim, ipin ucunu bırakmadık ve sonucunda çok iyi işler çıktı.”
Eylül Çekiç ise “Aslında biraz herkes gibi geçirdim. Havada asılı kalan belirsizlik, iç sıkıntılar, yeni düzenin getirdiği evde kendine bir evren yaratmanın zorlukları gibi şeyler. Bu nedenle ev, aile, dostlar gibi insan için en temel olan kavramlar üzerine yeniden düşündüm ve yine sevdiğim insanları çektim. Zaten sevdiğim insanları çekmekten çok keyif alıyorum, bu yüzden değişen bir şey yok gibiydi ama dış dünyada ilgilendiğim konulara olan bakışım tamamen değişmişti. Kısaca iç dünyama olan keşif yolculuğunu zorunlu olarak tamamladım ve böylece dış dünyayı, şimdi daha çok anlayabiliyorum.” yorumunda bulundu.
Sanatçılar Mamut Art Project’in ertelenmesi ve yeni haliyle ilgili olarak da fikirlerini söyledi. Eylül Çekiç, “Mamut’un bu yeni formatı benim gibi video ile çalışan sanatçılar için bir problem teşkil etmiyor gibi gözükse de aslında bir sergiyi online izlemenin çok zor olduğunu düşünüyorum. Plastik işler üreten sanatçı arkadaşlarım gibi aslında benim de işlerimde mekânın yeri çok büyük. Videolarımı nasıl göstereceğim, mekânla nasıl ilişki kurduğum çok önemli. Bu nedenle videomun fiziksel mekandaki sunumuna ek olarak online platformdan izlenmesi bambaşka anlamlar kazanmasını sağlayacak. Fakat salgın sürecinde yeni kamusal alanın neredeyse tamamı internet olduğu için, işimin belki de daha çok insana ulaşabileceğini düşünüyorum. Bunun yanı sıra, işimde, İrem’in okuduğu metinde bunun öngörüsü de yer alıyor. Dolayısıyla bu salgından sonra da, ben dahil tüm sanatçıların, yeni sergileme yöntemleri, yeni medyumlar ve sanatın mekanla olan ilişkisi üzerine yeniden düşüneceğini umuyorum” diye konuştu.
Irmak Dönmez de, “Tüm işlerimi bir arada görmeyi hayal ediyordum, motivasyonum buydu onca emeğe. Sonra aniden bilinmezliğe sürüklendi hayatlarımız ve hepimiz biraz içten yıprandık. Şimdi onca durmuşluğun üstüne içimizde yüksek ve olumlu bir dönüş enerjisi var, çok iyi olacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı.
Seren Kohen
Mamut Art Project Kurucu Direktörü Seren Kohen, salgın nedeniyle yapılan değişiklikleri ve bu sene Mamut’ta bizleri neler beklediğini anlattı. Kohen, “Mamut’ta ilk seneden beri sanatçıların kendi alanları ve bu alanlar içerisinde özgür sergi tasarımlarının olmasına çok dikkat ettik. Ancak bu sene, sağlık konusunda her önlemi alabilmek, tüm çalışan ekiplerimizi, sanatçılarımızı ve ziyaretçilerimizi de düşünerek, formatımızı değiştirdik. Yapı Kredi bomontiada 4. Kat’ta yepyeni bir sergi tasarımı ile ilerliyoruz. Yine, geçen sene birlikte çalıştığımız ve farklı senelerde sanatçı kimlikleriyle Mamut’ta yer almış mimarlarımız Ceren Özşahin ve Zeynep Tümertekin’le çalıştık.
Yine pandemi kuralları gereği, ziyaret için bir randevu sistemi ile ilerleyeceğiz. Geçen sene 19 bin kişi ağırlamıştık. Bu sene maalesef böyle bir rakama ulaşmamız fiziki olarak mümkün olmayacak. Ancak çevrimiçi platformumuzla bu erişimi sağlayacağımızı düşünüyoruz. Randevu sistemi ile geçmiş senelerden daha az ziyaretçi kabul edebileceğimiz için tarihlerimizi uzattık ve yaklaşık 2 hafta açık olacağız. Şu an size kurulum aşamasından yazıyorum ve mekânımızın, sergi tasarımımızın bizi çok heyecanlandırdığını, Mamut’un yeni bir solukla sizi beklediğini de yazmak istedim” diye konuştu.
Mamut ta salgının getirdiği dijitalleşme imkânını sonuna kadar kullanıyor. Kohen, bu seneki çevrimiçi etkinlikleri de şöyle anlattı: “Bu sene ilk defa Mamut’ta yer alan sanatçılarımızla çevrimiçi platformumuzda tanışma şansınız olacak. Her sanatçımızın kendi sayfası olacak. Bu sayfalarda sanatçı eser görselleri, eserler hakkında yazıları ve künye bilgileri yer alacak.
Aynı zamanda tüm sanatçılarımızla özel video çekimleri gerçekleştirdik. Mamut’ta normal şartlarda hissedilen sıcak ortamı ve sanatçılarla kurulan ilişkiyi yaratabilmek için “Conversations, Studio Visits ve MAP Sessions” olmak üzere üç farklı başlık toplana bir video serisi hazırladık. Atölye ziyaretleri, stüdyo çekimleri ve bir araya gelemediğimiz sanatçılarla görüntülü konuşma uygulamaları üzerinden ilerleyerek farklı kurgular yaptık. Sanatçılarımızı yurt dışına da daha iyi tanıtabilmek ve buradaki yeteneklere ilgi çekebilmek adına sitemizde çift dil ile ilerledik.”
Bugün enerji dolu bir gün seni bekliyor. Ateş elementinin getirdiği coşku, iş ve sosyal alanlarda kendini ön plana çıkarmana yardımcı olacak. Cesaretin ve kararlılığın, etrafındaki insanları etkileyecek. Yeni projelere adım atmak için mükemmel bir zaman. İçsel motivasyonu yüksek tutarak, belirlediğin hedeflere odaklanmalısın. İletişimde açık ve net olma yeteneğin, bazı sorunları çözmene yardımcı olabilir. Duygusal ve sosyal ilişkilerde samimi bir yaklaşım sergilemek, beklenmedik kazançlar sağlayabilir. Ancak, sabırsız tavırlarından kaçınmak, seni olumlu bir bakış açısıyla destekleyecektir. Fırsatlar kapıda, harekete geçme zamanı!
Bugün, huzur arayışında olabilirsin. Duygusal denge ve güven arayışın ön planda. Ailevi konular ve ev içindeki ilişkilerinde sakin bir atmosfer oluşturma isteği dikkat çekiyor. İletişimde netlik sağlamak, ilişkilerini güçlendirebilir. Mali konularda kararlı adımlar atmak için uygun bir zaman. Gelecek planların için cesur ve kararlı olmalısın. Sosyal çevrenle kurduğun bağları beslemek, sana mutluluk getirecektir. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme; doğayla baş başa kalmak, ruhsal dinginliğini artırabilir. Her adımında kendine güvenerek ilerlemen önemli.
İkizler, zihinsel merakın zirveye çıkacağı bir gün seni bekliyor. İletişim kurma yeteneğin ve sosyal becerilerin, etrafındaki insanları etkileyebilir. Fikirlerinle ilham kaynağı olabilirsin. Eski arkadaşlarla yeniden bağlantı kurmak ya da yeni insanlarla tanışmak için harika bir zaman. İkna kabiliyetin güçlü; bu, istediğin her şeyi hedeflerine taşıyabilme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor.Aynı zamanda duygusal dünyanda da hareketlilik hissedileceği bir dönemdesin. Duygularını ifade etmekte zorlanabilirsin, ancak içsel duygularınla yüzleşmek, sana rahatlık getirebilir. Yaratıcılığın, özellikle sanatsal veya edebi projelerde ortaya çıkacak. Hareketli bir gün geçirebilir, çeşitli etkinliklere katılabilirsin. Zihninin en aktif dönemlerinden birindesin; bu nedenle, düşündüğün her şeyi not almayı unutma.
Duygusal derinliğin bugünlerde daha da belirginleşiyor. Sevdiklerinle bağlarını güçlendirmek, onları anladığını ve önemsediğini hissettirmen için mükemmel bir zaman. Ailevi meseleler gündeme gelebilir, geçmişte bıraktığın konularla yüzleşmek zorunda kalabilirsin. Kendini ifade etme, duygularını açığa çıkarma arzun artıyor; bu nedenle sadece kendin için değil, başkalarıyla kurduğun bağlantılarda da samimiyet ve açıklık büyük önem taşıyor.İş ortamında biraz daha dikkatli olman gerekebilir. Başkalarıyla olan iletişiminde yanlış anlaşılmalar yaşanabilir, bu nedenle söylediklerine dikkat et. Ancak bu, bir yandan da takım çalışmasına olan yeteneğini sergileme fırsatı sunuyor. Gözlem yeteneğini kullanarak, çevrendekilerin ihtiyaçlarını kolaylıkla anlayabilir ve onların hayatlarına olumlu bir katkıda bulunabilirsin.Aşk hayatında ise yoğun hisler ve romantizm ön planda. Partnerinle arandaki bağı derinleştirmek ve huzurlu anlar yaşamak için harika bir gün. Yeni bir başlangıç yapmak ya da ilişkini yeniden sorgulamak için uygun bir zaman dilimi. Unutma ki, duygusal güvenliğini sağlamak, bu süreçte sana çok şey katacak.Ancak bütün bu yoğun duygular arasında kendine de zaman ayırmayı unutmamalısın. İçsel huzurunu sağlamak, zihnini dinlendirmek ve kendi ihtiyaçlarını karşılamak, genel mutluluğunu artıracak. Kendinle barışık olmak, etrafındaki insanlara da pozitif bir etki yaratacaktır.
Bugün içindeki liderlik ve yaratıcılık alevleniyor. Kendini ifade etme arzun artıyor; bu, sanatsal projelere yönelmek için mükemmel bir zaman. Sosyal çevrende dikkat çekmek, ilgi odağı olmak senin için doğal bir eğilim. Ancak unutma ki, alçakgönüllülüğün gücünü kullanmak, başkalarıyla olan ilişkilerini derinleştirir. Aşk hayatında, partnerine karşı ilgini ve naif duygularını ortaya koymaktan çekinme. Fakat dikkat et, egonun seni yönlendirmesine izin verme. Sağlık açısından, enerjini ve heyecanını dengede tutman önemli; açık hava aktiviteleriyle ruhsal dengeyi koruyabilirsin. Bugün kendine zaman ayırmak, içsel enerji ve motivasyonunu artıracak.
Gün, detaylara odaklanman için mükemmel bir fırsat sunuyor. Hayatındaki küçük ama önemli şeylere dikkat etme zamanı. İş veya kişisel alanında organize olma arzunu gerçekleştirebilir, projelerini süratle hayata geçirebilirsin. Etrafındaki insanlara karşı ince düşünceli yaklaşımı, ilişkilerini güçlendirecek. Fakat aşırı mükemmeliyetçilik seni bazı zorlayıcı durumlarla karşı karşıya bırakabilir; bu nedenle biraz esnek olmaya çalışmak faydalı olabilir. İçsel huzuru sağlamak için doğayla bütünleşmek veya meditasyon gibi aktivitelere yönelmek iyi gelecek. Sağlığını ihmal etme; dengeli beslenmeye ve yeterince dinlenmeye özen göstermelisin. önemli bir mesele gündeme gelebilir ve bu durumla başa çıkarken analitik zihnini kullanman gerekecek. Duygusal açıdan kendini ifade etme fırsatın olacak, yapıcı iletişim kurarak kalbini hafifletebilirsin.
İlişkilerde uyum arayışın öne çıkıyor. Sosyal çevrende yeni bağlantılar kurmak, beklenmedik fırsatlar yaratmanı sağlayabilir. Karşıt fikirlerle karşılaşabilirsin; bu, öncelikle bakış açını genişletmene yardımcı olacak. Kendini ifade etmekte zorlandığın anlar yaşanabilir; bu nedenle hislerini açıklıkla paylaşmak, başkalarıyla olan iletişimini güçlendirebilir. Sanat ve estetik konularında ilham verici deneyimler yaşayabilirsin, yaratıcılığını ortaya koyma imkanı bulabilirsin. Duygusal olarak denge arayışında, sana huzur veren şeylere yönelmek faydalı olacak. Unutma, ilişkilerde dengeyi sağlamak için gerektiğinde fedakarlık yapman da önemli.
Tutkulu ve derin düşünceli bir gün seni bekliyor. Duyguların yoğunlaşacak, içsel bir yolculuğa çıkmaya ihtiyacın olacak. Kalbinin sesini dinlemek, ruhsal anlamda kendini yenilemeni sağlayabilir. Çevrendeki insanlarla olan iletişimine dikkat et, zira gizli saklı duyguların açığa çıkabilir. İkili ilişkilerde tutku ve samimiyet ön planda olacak, ancak kıskançlık ve sahiplenme duygularını kontrol altında tutmalısın. İş veya kariyer alanında yeni fırsatlar kapıda, bunları değerlendirmek için cesur adımlar atabilirsin. Kendi içsel gücüne güvenerek, seni destekleyen insanlarla bir araya gelmek, projelerine ivme kazandıracak. Unutma ki karanlıkta gizli ışıklar bulunur; içsel keşiflerin sana yeni bir perspektif kazandırabilir.
Serbest ruhun ve macera aşkın, yeni olanaklarla dolu bir gündesin. Hayatına heyecan katacak fırsatlar karşına çıkabilir. Yaratıcılığın, sana ilham veren yeni projelere yönelmeni sağlayacak. Sosyal çevrendeki insanlarla iletişimin güçleniyor; arkadaşlarınla keyifli anlar paylaşabilir, yeni tanışmalarla zenginleşebilirsin. İçsel dengeni bulduğun bu dönemde, duygusal olarak kendini daha özgür hissedeceksin. Geleceğe dair düşüncelerinde cesur adımlar atma isteği seni yönlendirebilir; içsel sesini dinlemekten çekinme. Belki de uluslararası konular veya uzak yolculuklar, ilgini çekecek ve zihninde yeni ufuklar açacak. Hayat sana sunduğu sürprizleri kucakla ve cesaretle ilerlemeye devam et.
Bugün disiplin ve kararlılık ön planda. Hedeflerine odaklanmak için harika bir zaman. İçsel sesine kulak vererek hayatındaki değişiklikleri daha rahat kabul edebilirsin. İş veya kariyerle ilgili önemli gelişmeler kapıda; yeni fırsatlar karşına çıkabilir. Duygusal olarak kendini biraz yalnız hissedebilirsin, ancak bu süreçte çevrendeki insanlarla bağlantı kurmaya özen göster. Sağlık konusuna dikkat et; stres yönetimi sana iyi gelecek. Uzun vadeli planlar yapmak için ideal bir gün; hedeflerini netleştir ve adım atmaktan çekinme. Bağlı olduğun insanlarla olan ilişkilerini güçlendir. Koşullar ne olursa olsun, kararlı adımlar atmaya devam et!
Sosyal ilişkilerde hareketlilik ön planda; yeni insanlarla tanışabilir, çevrende oluşan dinamiklerden faydalanabilirsin. Bugün özgürlüğüne düşkünlüğün aynı zamanda bağlayıcı ilişkilere yönelmeni de sağlayabilir. İçsel motivasyonun artacak, yenilikçi fikirlerinle dikkat çekebilirsin. Bazı projelerini hayata geçirme yolunda ilk adımları atmak için uygun bir zaman. Ancak, duygusal paylaşımlarında dikkatli olmalısın; ani tepkilerinden kaçınarak kalp kırıcı durumlar yaratmamaya özen göster. Hedeflerine odaklan ve samimi bir şekilde iletişim kur. Kendine olan güvenin, zorlukların üstesinden gelmende sana büyük yardımcı olacak.
Duygusal derinlikler, içsel arayışlar ve sezgisel güçler ön planda. Bugün, içsel hislerine güvenerek önemli kararlar alabilirsin. Hayal gücün oldukça güçlü; sanatsal projelere veya yaratıcı çalışmalara yönelmek için harika bir zaman. İlişkilerde empati göstermek, sorunların üstesinden gelmene yardımcı olacak. Duygusal bağlar güçlenebilir, sevginin ve anlayışın dili sayesinde çevrendekilerle daha derin bir bağ kurabilirsin. Kendini ifade ederken içtenliğini korumak, iletişimin akışını hızlandıracak. Ancak, sınırlarını korumayı unutma; başkalarının beklentileri seni yıpratabilir. Biraz kendine zaman ayırmak, ruhsal dengenin sağlanmasına yardımcı olacak. Şans ve fırsatlar, kendi iç yolculuğunu tamamladığında karşına çıkacak; sabırlı ol.
