1
İzleyiciyle ilk kez Antalya Film Festivali’nde buluşan ve geçen hafta 41. İstanbul Film Festivali’nin Ulusal Yarışma’sında En İyi Yönetmen ve En iyi Sanat Yönetmeni (Natali Yeres) ödüllerini alan “Kerr” bu hafta sonu vizyona girdi. “Kerr” babasının cenazesi için doğup büyüdüğü kente geri dönen Can’ın, burada tanık olduğu bir cinayetin ardından, kendini bir yandan absürt bir yandan da karanlık bir girdapta buluşunu anlatıyor. Filmin yönetmeni Tayfun Pirselimoğlu ve başrol oyuncusu Erdem Şenocak ile hem filmi hem de günümüz dünyasının yaşadığı açmazları konuştuk.
Fotoğraflar: Kaan Sağanak
Kendi romanınızdan hareketle senaryosunu yazıp çektiğiniz “Kerr” İstanbul Film Festivali’nin ardından vizyona girdi. Öncelikle şunu merak ediyorum, romanı yazarken günün birinde filmini çekeceğinizi düşünüyor muydunuz? Yoksa nasıl başladı film fikri?
Tayfun Pirselimoğlu: Bir hikâye, roman yazarken onu az çok bir film akışı içerisinde tahayyül ediyorum. Ancak bu ilerde film olur maksadı taşımıyor. “Kerr” her nedense daha sonrasında kafamın içerisinde bir film senaryosuna dönüştü. Fakat film romana önemli ölçüde yaslansa da yaptığım değişiklikler ve başka hikayelerimden ödünç aldığım ögeler de var. “Kerr”in de böyle bir kaderi olacakmış demek.
– Filmin çok güçlü bir atmosferi var ve bu da en çok görselliğiyle kendini belli ediyor. Bu tasarımla ilgili neler söyleyeceksiniz?
T.P.: İfade ettiğim gibi roman yazarken tasavvurum biraz da yönetmen tarafımdan faydalanıyor. Her ne anlatıyorsam onun imgelemimde bir karşılığı, akışı oluyor. Diğer taraftan görüp etkilendiğim pek çok mekânı biriktiriyorum; o mekânları zihnimde kaydediyorum. “Kerr”dekilerin bir kısmı benim biriktirdiklerimden. Ama film büyük ölçüde yeniden tasarlayıp oluşturduklarımızdan oluşuyor. Bu konuda Andreas ve Natali ile verimli bir şekilde çalıştık diyebilirim. Zamanın ve mekânın belirsizliği filmin dokusunda önemli; bu tasarımı etkileyen unsurlardan.
– Bir yandan aynı adlı serginiz de İstanbul Konsept Galeri’de başladı. Buradaki işleriniz romanın filme aktarılması aşamasında mı yapıldı?
T.P.: Yok. Sergi hem romandan hem de filmden bağımsız. Bizatihi ‘’kerr’’ in manası üzerine kurulu. Yani tekrar eden, sürekli dönüp duran kavramlarla alakalı. Bu bağlamda resimlerin bir kısmı da eskiden yaptıklarımın üzerinden yeniden ürettiklerim. Sergi ‘’Her şey tekrar ediyor’’ diyor…
– Filmde oyunculuk performansları bir hayli sıradışı… Rıza Akın çok değişik bir tiplemeyle karşımızda örneğin. Karakterleri oluştururken oyuncularla nasıl bir çalışma yürüttünüz, onları ne kadar özgür bıraktınız?
T.P.: Oyuncularla olan ilişkim daha önceki filmlerimde olanlardan farklı değil. Provalardan, biteviye hazırlık çalışmalardan uzak, oyuncunun sezgilerini bileyen ön konuşmalara, mesafeye önem veren bir yöntem. Bu filmde sinemadan uzun süre uzak kalmış yetenekli oyuncularla ve yine bazı amatörlerle de çalıştım. Rıza Akın, biliyorsunuz hemen her filmimde var. Ona Natali’nin de katkısıyla yeni bir suret yarattık diyebilirim. Oyuncular belirlediğim karakterin sınırları içerisinde dolaştıkları bir serbestlikleri var tabii ki. Bu belli bir denge dahilinde gerçekleşiyor.
– Dediğiniz gibi, film zamansız ve bir ölçüde mekansız bir yapıya sahip. Yine de Türkiye’yi anlattığı çok açık. İzleyici nasıl bir memleket manzarası görecek filminizde?
T.P.: Bütün bir dünya olarak deliliğin sınırlarında dolaşıyoruz hissiyatındayım. Akli olanın buharlaştığı bir dönem. Bunun içerisinde, onun bir parçası olmak idraki de hırpalıyor. İzleyicinin filmde bulabileceği aşinalık kendi içinde bulunduğu tuhaflığı işaret ediyor biraz da. Hakikaten tuhaf zamanlar bunlar. “Kerr” bunun bir iz düşümü diyelim.
– Herkesin gördüğü, bildiği suçlar işlense de buna dair bir şey yapılamaması filminizin önemli bir meselesi, ama aynı zamanda günümüz Türkiye’sinin de yadsınamaz bir gerçeği. Suç, ceza ve adalet gibi kavramlar hakkında bir sinemacı ve yazar olarak ne düşünüyorsunuz? Yaşadığımız bu kabustan bir uyanış mümkün olacak mı?
T.P.: Bunlar yazmaya, çizmeye, film çekmeye başladığımdan beri, en başından bir şeyler üretme çabasına girdiğimden beri cebelleştiğim kavramlar. Bunların vicdanla olan ilişkisi ve bireyin içinde olduğu çaresizlik. Nihayetinde dönüştükleri hikâyeler bir çare üretmeye yönelik değil tabii olarak; belki huzursuzluğumuzun kaynağını işaret etmek gibi bir işlevleri olabilir. Sizin ifadenizle kabusumuzu tarif ediyorlar. Bu kâbus bitecek mi sorusunun karşılığı tabii ki evet. Lakin, sonra tekrar ve bir kere daha bitmek üzere yeniden başlayacak. Kerr, temsil ettiği hakikat adına gerçekten önemli bir kelime!
– “Kerr” ile yolunuz nasıl kesişti, oradan başlayalım mı? Senaryo nasıl geldi size, Tayfun Pirselimoğlu’nun romanını okumuş mudunuz, onunla nasıl bir konuşma geçti aranızda? Ve en önemlisi sizi bu filmde oynamaya ikna eden sebep/ler nelerdi?
“Kerr” ekibine filme iki hafta kala dahil oldum. Başrol için düşünülen oyuncunun programındaki bir değişiklik, benim şansım oldu ve Tayfun Pirselimoğlu’ndan bir davet aldım. O sırada henüz Tayfun Pirselimoğlu’nun ne filmleriyle, ne kitaplarıyla tanışmıştım ki filme dahil olduktan sonra kitaplarını okuyup filmlerini izlediğimde bu dünyayla bu kadar geç tanışmış olmaktan dolayı hayıflandım. Senaryoyu henüz okumadan Tayfun Bey’le bir kafede buluştuk. “Kerr” ile ilgili değil de daha çok sinema, sanat ve hayat hakkında uzunca sohbet ettiğimizi hatırlıyorum. Bildiğimiz anlamda bir audition değildi; o gün role dair bir okuma, deneme vb. bir şey yapmadık. Tayfun Bey’i beni filminde oynatmaya ikna eden şey neydi bilmiyorum ama o ilk sohbette kurabildiğimiz ortak dil, beni filmde yer almaya ikna etmeye yetti.
– Canlandırdığınız karakter sürekli bir arayış içinde olan, karşısına çıkan her yeni kişi ya da mekanla bazı şeyleri yeniden keşfeden ya da anlamaya çalışan biri. Böyle bir karakteri canlandırmak bir oyuncu için zorlayıcı da olabilir. Siz nasıl bir deneyim geçirdiniz?
Elbette oynadığım karakterin zorlayıcı tarafları vardı; ancak sizin de soruda gayet doğru şekilde tarif ettiğiniz üzere, karakter “sürekli arayış içinde” ve “her yeni kişi ve mekanla bazı şeyleri yeniden keşfediyor”. Bunlar aynı zamanda bir oyuncunun sahnede ya da kamera önünde yapması gereken şeyler; yani içinde bulunduğu durumu gözlemek, anlamaya çalışmak ve rol arkadaşlarını dinlemek. Bu açıdan baktığımda işimin kolay olduğunu da söyleyebilirim. Oyuncu olarak yapmam gerekenlerin bir bölümünü (rol arkadaşını dinlemek ve her yeni şeye açık olmak gibi) yerine getirdiğimde karakterin gerekliliklerinin bir bölümünü de yerine getirmiş oluyordum. Bazen, biz oyuncular çok konuşan, çok eyleyen karakterler oynadığımızda sanatımızın önemli bir parçası olan durmayı ve dinlemeyi unutuyoruz. Ancak bu karakter az konuştuğu ve çokça dinlediği için bu rol bana bunlar üzerine çalışma fırsatı verdi; çalışma zorunluluğu getirdi de diyebiliriz. Karakterin az konuşmasının yanı sıra Tayfun Bey’in oyunculardan beklentisi de daha minimal bir oyunculuk olduğu için çekim süreci boyunca küçük detaylar üzerinde ince ince çalışmaya çabaladım. Oyunculuk maceramda önemli bir durak olarak görüyorum o yüzden “Kerr”i.
– “Kerr” güçlü bir Türkiye alegorisi sunuyor bir yandan da. Film sizce memleketi hangi yönleriyle yansıtıyor ve tuttuğu bu ayna ne kadar gerçekçi?
Filmde varolan, adaletsizliğin normalleşmesi, sıkıyönetim uygulamaları vb. birçok tema, Türkiye’yi imliyor ne yazık ki. Dolayısıyla birçok başka okumaya olanak sunmasının yanı sıra filmin bir Türkiye alegorisi olarak okunmaya açık olduğu bir gerçek. Hem romanda hem filmde özellikle karakol, savcılık, morg vb. devlet dairelerinin tasvirinde Türkiye resminin çok iyi çizildiğini düşünüyorum. Ancak bir Türkiye portresi çıkarmak, filmin birincil amaçlarından biri mi, emin değilim. Filmin insanın temel korkularını ele alması bağlamında varoluşsal bir okumaya ve aslında birçok başka okumaya da açık olduğunu düşünüyorum -ki bir eserin farklı okumalara açık olması, onun büyük bir eser olmaya yaklaştığının işaretlerinden biri bence. Karakteri canlandırırken oyunumu herhangi bir alegori üzerinden kurmadığımı da belirtmeliyim.
-Netflix dizisi “Uysallar”da da kısa ama çok önemli bir rolünüz var. Nasıl bir deneyim oldu “Uysallar” sizin için?
“Uysallar” yayın tarihiyle olmasa da çekim tarihi itibariyle yer aldığım ilk dizi. Tiyatroda ve oynadığım bağımsız filmlerde oyunumu daha iyi hale getirmek için mümkün olduğu kadar çok prova yapmaya alışkın bir oyuncuyum. Sektörün şartları nedeniyle dizilerde bunun pek mümkün olmadığını duyuyordum hep. “Uysallar”da bunun böyle olmadığını, şartlar elverdiği ölçüde büyük bir titizlikle çalışıldığını ve bunun da sonuca yansıdığını düşünüyorum. Bu anlamda, dizi sektörüne “Uysallar”la adım atmak, benim açımdan büyük bir şanstı. İyi bir senaristle; işini çok seven, oyuncuya ve oyuna yakın ilgi gösteren bir yönetmenle ve oyunculuğuna hayran olduğum Öner Erkan’la çalışmaktan ve birçok başka değerli oyuncuyla aynı projede yer almaktan dolayı çok mutluyum.
Bugün, içsel enerjin yüksek ve çevrendekilere liderlik etme isteği içerisinde olabilirsin. Eğlenceli faaliyetlere katılmak ve yeni insanlarla tanışmak için mükemmel bir zaman. Cesaretin, seni zorlandığın durumların üstesinden gelmekte güçlendirecek. Ancak, düşünmeden hareket etmemeye dikkat et, aceleci kararlar alabilir ve sonradan pişman olabilirsin. İlişkilerinde açık ve dürüst olman, başkalarıyla olan bağlarını güçlendirecek. Hayatındaki değişimlere karşı açık ol. Taze bir bakış açısı, yeni fırsatların kapısını aralayabilir. Enerjini doğru yönlendirmek, gününü daha verimli geçirmeni sağlayacak. Kendinle barışık ol ve iç sesini dinle!
Bugün kendinizi oldukça kararlı ve güçlü hissedeceksiniz. İçsel huzurunuz, çevrenizdekilere de yansıyacak. Maddi konularda beklenmedik fırsatlarla karşılaşabilirsiniz; akıllıca değerlendirmek önemli. İlişkilerde ise sıcak ve samimi bir iletişim kurma isteği ön plana çıkacak. Sevdiğiniz insanlarla vakit geçirebilir, kalp bağlarını daha da derinleştirebilirsiniz. Kendinize odaklanmak, ruhsal anlamda güçlenmenizi sağlayacak. Sanat ya da yaratıcılıkla ilgili bir aktivite, sizde yeni kapılar açabilir. Duygusal derinliklere inme isteğiniz, bazı görünmez engellerle karşılaşmanıza neden olabilir; bu nedenle iç sesinizi dinlemekte fayda var. Kendinize güvenin ve akışa bırakın.
sık sık fikir değiştirme eğiliminde olabilirsin. Bu, bazı insanlarla anlaşmazlıklara yol açabilir. Hislerini ifade ederken daha dikkatli ve ölçülü olman, iletişimdeki dengenin korunmasına yardımcı olur. Aşk hayatında sürprizler kapıda; belirsizliklerin üstesinden gelmek için açık sözlü olman faydalı olabilir. Kendini ifade etmekten çekinme, bu sayede duygusal bağları güçlendirebilirsin. Genel olarak, yaratıcılığını ortaya koymak için mükemmel bir dönemdesin, bu fırsatı değerlendirmek için papatya tarlasında koşuyor gibi hisset.
Duygusal derinlikler, bugünlerde içsel bir yolculuğa çıkmanıza olanak tanıyor. Sevdiklerinizle olan bağlarınızı güçlendirmek, ruhsal tatmin sağlayacak. Anlık duygusal dalgalanmalar yaşayabilirsiniz; bu, geçmiş anılarınızı yüzeye çıkarabilir. Kendinize nazik davranmayı unutmayın. Evle ilgili konular, belki küçük bir yeniden düzenleme veya bakım, bugünkü enerjinizle uyumlu. Daha önce ertelediğiniz projelere yönelmek, yaratıcılığınızı harekete geçirebilir. Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlılığınız, sizi doğal bir destek noktası haline getirecek. Unutmayın, duygusal dengenizi korumak, başkalarına sunacağınız yardımların kalitesini artırır. İçsel sesinize kulak vermek, bugünün en büyük öğretisi olabilir.
Bugün enerjinin zirveye ulaştığı bir gün. Kendini daha yaratıcı ve heyecanlı hissediyorsun. İçinde fırtınalar kopan bir tutku var, bu da seni cesur adımlar atmaya itebilir. Sözlerin ve fikirlerin başkaları üzerinde etkili olabilir; bu yüzden düşüncelerini açıkça ifade etmekten çekinme. Sosyal hayatında ilgi odağı olabileceğin durumlar ortaya çıkacak. Yakın arkadaşlarınla yapacağın sohbetler, seni derinlemesine düşündürebilir. Beklenmedik sürprizlerle karşılaşabilirsin, bu da seni daha da heyecanlandıracak. Fakat dikkat et, aşırı kendine güven kalabalığın içinde kaybolmana neden olabilir. İçsel sesine kulak ver; kendi sınırlarını aşmakla birlikte, başkalarının duygularına da saygı göster. Bugün tüm renklerin bir araya geldiği bir tablo gibi; yüreğinle hissederek bu tabloyu yaratabilirsin. Unutma, senin cesaretin ve kararlılığın, başarılarının temel taşı olacak.
Detaylara verdiğin önemi göz önünde bulundurursak, bu gün hassasiyetin biraz artabilir. Karşılaştığın durumları incelemek ve analiz etmek için harika bir zihin açıklığına sahip olabilirsin. Ancak, mükemmeliyetçi yapın seni bazı gereksiz kaygılara sürükleyebilir. İş yerinde veya günlük yaşamda bir şeyleri düzeltme isteğin, etrafındaki insanların duygularını göz ardı etme riskini doğurabilir. Uzun zamandır üzerinde düşündüğün projelerde yapıcı adımlar atma fırsatın doğabilir. Kendine karşı nazik olmayı unutma, bu günde içsel huzurunu sağlamak için biraz durup nefes almak faydalı olabilir. Sosyal ilişkilerinde samimiyete önem ver, bir arkadaşınla veya sevdiğin birisiyle derin bir sohbet, bağlılığınızı artırabilir. Unutma, içsel dengeni bulmak, çevrendeki karmaşayı daha iyi yönetmene yardımcı olacaktır.
Bugün sosyal ilişkilerin ve iletişim becerilerinin ön planda olduğu bir gün. Çevrendeki insanlarla kuracağın diyaloglar, sana yeni fırsatlar ve projeler sunabilir. Duygusal denge arayışında, kendini ifade etme yollarını keşfetmekte fayda var. Özellikle sanatsal veya estetik konulara yönelmek, içsel huzurunu artırabilir. Ancak, başkalarının düşüncelerine fazla odaklanma riski taşıyabilirsin; kendi isteklerini de göz önünde bulundurmalısın. Kendini rahat hissettiğin ortamlara yönelmek, ruh halini olumlu yönde etkileyecek. Kendi sınırlarını korumayı unutmadan, sevgi ve anlayış dolu bir gün geçirebilirsin.
Sırların derinliğine inmeyi seven bir ruh halindesin. Duygusal yoğunluk, seni bazı kararlara yönlendirebilir. Bugün içsel hislerinle hareket etmen, daha fazla netlik sağlayacak. Kendini yeniden keşfetme fırsatların var; unutulmuş tutkuların, hayallerin ve isteklerin için zaman ayırabilirsin. İletişim kurarken sezgilerine güven, başkalarının niyetlerini anlamakta özel bir yeteneğin var. Duygusal bağların güçlenebilir, samimi paylaşımlar yapma ihtiyacı hissedebilirsin. Ancak, geçmişle yüzleşmekten çekinmemelisin; bu, sana büyük bir liberasyon getirebilir. Basit durumların karmaşık hale gelmesine izin verme; olayları olduğu gibi kabul etmek, seni daha huzurlu kılabilir. Bugün, içsel gücünü artıracak anlar yaşamak mümkündür. Sosyal ilişkilerde dikkatli ol; gizli kalmış hislerin dile gelebilir, bu da seni yeni bağlantılara sürükleyebilir. Hakkında düşündüğün değişim ve dönüşüm yolunda emin adımlarla ilerleyebilirsin.
Yeni başlangıçlara ve maceralara açık bir ruh hali içindesin. İçsel özgürlüğün ve keşfetme arzun seni heyecan verici fırsatlara yönlendirebilir. Yakın çevrenden bazı kişilere ilham katabilir, anlayış ve destek sunarak onların da kendi potansiyellerini keşfetmelerine yardımcı olabilirsin. Sosyal ilişkilerdeki sıcaklığın, seni çekici kılacak ve insanları etrafında toplamana yardımcı olacaktır. Duygusal derinliklere inmeye hazır olabilirsin, bu da bazen beklenmedik yüzleşmelere neden olabilir. Ancak, bu durumlarla başa çıkma yeteneğin, ruhsal ve zihinsel olarak senden bekleneni aşma şansı sunar. Kendini ifade etmeye yönelik fırsatları kaçırmamalısın; yazılı ya da sanatsal projelere yönelerek içsel sesini daha güçlü bir şekilde duyurabilirsin. Sınırlarını zorlamaktan çekinme, bu süreç sana büyüme ve gelişme şansı sağlayacak.
Kararlılığın ve disiplini, seni hedeflerine bir adım daha yaklaştıracak. Bugün, sorumluluklarını yerine getirirken içsel bir tatmin duygusu bulacaksın. İş ortamında, otorite figürleriyle olan ilişkilerin özel bir önem taşıyacak; saygı ve güven, işbirliğinizi güçlendirecek. İş projelerine olan yaklaşımında yenilikçi fikirlerinle fark yaratabilirsin. Kişisel yaşamında yakın ilişkilerde ise, samimi iletişimler kurmak sana iyi gelecek. Sevgi dolu anların yanı sıra, geçmişle olan hesaplaşmalarını yapma fırsatın olacak; bu, sana ruhsal bir hafiflik getirecek. Duygusal zekânı kullanarak çatışmalardan kaçınabilir, daha derin bir anlayış geliştirebilirsin. Sağlığına dikkat et, bedenine gereken özeni göster. Günün sonunda, huzurlu bir ruh hali seni bekliyor.
Bugün, içindeki yenilik ve özgürlük arzusunun daha da belirginleşeceği bir gün. Sanat ve yaratıcılık alanında yeni fikirler aklını meşgul edebilir. Farklı düşünme yeteneğinle çevrendekileri etkilemek için harika bir zaman. Sosyal çevrende güçlü bağlantılar kurma fırsatı var; insanlarla derin ve anlamlı sohbetler yapabilirsin. Toplumsal konulardaki duyarlılığın ön plana çıkıyor, bu sebeple adalet ve eşitlik için bir şeyler yapmak isteyebilirsin. Kendini ifade etme şeklin, başkalarına ilham verebilir. Yine de, kişisel alanına saygı duyan insanlarla zaman geçirmek, içsel huzurunu artırman için önemli olacak. Belki biraz yalnız kalmak, düşüncelerini toparlaman için gerekli olabilir. Kendi değerlerine sadık kalmayı unutma; bu dönemde içsel rehberliğine güvenmek, seni doğru yöne yönlendirecek.
Duygusal derinliğin ve sezgisel yeteneklerinin ön planda olacağı bir gün. İçsel hislerin, çevrendeki olaylara karşı daha duyarlı olmanı sağlayacak. Etrafındaki insanlarla kuracağın bağlantılarda merhametin ve empatin çok önemli bir rol oynayacak. Sanatsal ve yaratıcı yönlerin, ilham verici projelere yönelmeni teşvik ederken, ruhsal olarak da kendini yenileyebilirsin. Ancak, sınırlarını korumayı unutma; başkalarının duygularına fazla kaptırmak, kendi duygusal dengenini sarsabilir. Yeni bağlantılara açılmak, sosyal çevreni genişletmek için güzel fırsatlar bulacaksın. Kendini ifade etmekte zorlanıyorsan, sakin bir ortamda yalnız kalmak, düşüncelerini netleştirmene yardımcı olabilir. Kendi ihtiyaçlarını anlamak ve onlara saygı göstermek, bu geçiş döneminde önemli. Unutma, hayallerini gerçeğe dönüştürmek için doğru zaman ve ortamı bulmak da önemli bir adımdır.
1
2
3
4
5
6
