1
Kapadokya Dünya Miras Alanı sınırları içinde kalan en özel vadilerden Devrent Vadisi’ni doğal bir tepeden görme imkânı veren alana, yani tepeye 70 adet fore kazık üzerine yapılması onaylanan bir çelik cam manzara terasının kazısı damga vurdu.
Doğal tepenin üzerine yeni bir çelik cam bina inşa edilmesi tepkilere neden oldu. Dünyanın her tarafında yüzlerce örneği olan bu yapılar, kalabalık ziyaretçi gruplarına kısa süre manzara seyrettirmek ve heyecan yaratmak için yapılan büyük masraflı binalar. 3. dünya ülkelerinin pek hevesli olduğu kitle turizmini teşvik eden bu tür projeler Kapadokya gibi istisnai özellikteki koruma alanlarında geri dönülmez hasarlara yol açıyor.
Uzmanlar “Kapadokya giderek koruma çabasından uzaklaşıyor” diyerek tehlikeye dikkat çekiyor. Gazetemize açıklamalarda bulunan konunun uzmanı, “Her geçen gün daha çok inşaat, daha çok insan, daha çok para hırsıyla bölgenin kendine has doğal avantajları kayboluyor. Yıllardır yapılaşmaya izin verilmeyen doğal alanlarda yaptırılan yeni sitelerle, tarihi köyler doğallığını ve çekiciliğini kaybediyor. Tampon bölge adı verilen geçiş alanları yok ediliyor.
Balon turizminin getirdiği yoğun araç trafiğini kolaylaştırmak, alana daha çok aracın daha rahat girebilmesini sağlamak için milyonlarca yılda oluşan Peri Bacaları’nın yanı başına otoyollar açılıyor. Aşk Vadisi içindeki doğal patikayı 4 şeritli otoyola dönüştüren zihniyet Kapadokya turizmini geliştirmiyor, tersine öldürüyor. Yoğun inşaat faaliyetinin yarattığı tonlarca moloz ise apayrı bir sorun: Kapadokya’nın her yerinden çıkan molozlar vadilerin içine boşaltılıyor. Büyük bir hassasiyetle korunması gereken doğal vadiler, moloz dolgularla bozuluyor, dönüştürülüyor” diyerek bölgenin yapısının bozulduğunu dile getirdi.
Aynı uzman “Kapadokya’nın cazibesini sürdürmesi için tam tersinin olması, alana araç girişinin sınırlanması, zorlaştırılması gerekirdi. Daha az sayıda balon, daha az sayıda turist, daha iyi bir şekilde doğal ortamın kollanması… Balonların önünde fotoğraf çektirme meraklısı turizm anlayışının kontrol altında tutulması gerekirdi” diyor ve ekliyor: “Bölgeyi korumaktan ziyade sömürmeye yönelik bu gelişmelerin nasıl denetleneceği ayrı sorun. Çünkü olanların tamamı, Kapadokya’nın korunmasını sağlamak ve denetlemekle görevli kamu yetkililerinin bilgisi ve onayı dahilinde gerçekleşiyor. Yegâne misyonu bölgenin korunması olan Kapadokya Alan Başkanlığı’nın, çok şeritli otoyollar, cam teraslar, yeni konut siteleri, yeni benzin istasyonları gibi projelerin tamamının altında imzası var. Bu gidiş artık Kapadokya için alarm veriyor. ‘Altın yumurtlayan tavuğu kesmek’ deyişini doğrularcasına, asırlarca gururla korunup para kazandırabilecek çok değerli bir kültürel emanet, kısa vadeli kazanç hırsları uğruna yok ediliyor” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Mehmet Tuncer
(Çankaya Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir Ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi)
Öncelikli görev Kapadokya’nın gerçekten korunmasıdır. Peri Bacaları’nı korumak, betonlaşmayı engellemek anayasal ve yasal görevdir. Turizm için değil dünya mirası olan Kapadokya’mızı kendimiz ve gelecek kuşaklar için korumalıyız.
Nezih Başgelen
(Arkeolog-Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu Yöneticisi)
Kapadokya, binlerce yıldır doğa ve insan faaliyetlerinin bölgedeki doğal çevre değerlerini karakteristik kültürel peyzaj alanları haline getirmesinin de özgün örnekleriyle ünlü bir bölgedir. Bu peyzaj değerlerinin oluşum sürecinde bölgedeki ekosistemin de dönüşerek yöreye has bir dengeye oturduğu izlenmektedir. Avanos ile Ürgüp arasında Ürgüp yolu üzerinde yer alan birbirinden ilginç manzaralarla dolu Devrent Vadisi de bu eşsiz kültürel peyzaj alanlarının önde gelen örneklerinden birisidir.
Devrent Vadisi’ni geçen sezona kadar doğal bir tepe üzerinden izlemegözlemleme imkânı veren mevcut seyir alanına 70 adet fore kazık üzerine yapılması onaylanan çelikcam manzara terası inşaatının yol açtığı tahribat yerli, yabancı ziyaretçilerin tepkisini çekmekte. Yapılan projede koruma-kullanma arasındaki denge kurulamayınca yapılmakta olan cam-çelik seyir projesinin buradaki benzersiz peyzajın büyüsünü örseleyeceği görülüyor. Yakın zamanda Antalya’da Hıdırlık Kulesi’nin ve Aksaray’da Ihlara Vadisi’nin başına gelenler Kapadokya’da Devrent’in de başına geliyor. Burayı özellikle gün batımında görmek isteyen grupların tercih ettiği seyir alanlarından biri olan bu doğal tepenin üzerine camçelik bina inşa edilmesi sosyal medya paylaşımları üzerinden de yoğun biçimde eleştiriliyor. Değer ve gereksinim arasındaki ara yüzün buradaki projede de doğru kurulamadığı görülüyor. Vadinin kendine has eşsiz kültürel peyzaj değerlerini negatif etkilememesi için buradaki projede korumakullanma dengesi bakımından daha hassas davranılması bekleniyor.
Hatırlayalım; Kapadokya 22 Ekim 2019 yılında cumhurbaşkanının kararıyla milli park statüsünden çıkartıldı. O tarihte CHP milletvekili Faruk Sarıaslan kararı, “Anlaşılıyor ki amaç bölgeyi büyük yapılanmalara açmak. Bu durum Kapadokya’yı mahveder” diye eleştirmişti, AKP Nevşehir Milletvekili Yücel Menekşe ise “Kapadokya’da 4 ilçe ve 9 beldeyi kapsayan Kapadokya Alan Başkanlığı, bölgenin tarihi ve kültürel yapısını muhafaza etmek amacındadır. Yetkiler, Kapadokya Alan Başkanlığı çatısı altında toplanmak suretiyle bölge daha etkin şekilde korunacak ve korunarak sonraki nesillere aktarmak görevimiz olacak. Bu söylemlerin art niyetli olduğunu düşünüyorum” diyerek eleştirileri reddetmişti.
Kapadokya Alan Başkanlığı yönetimindeki 6 yılın sonunda büyük yapılandırma iddiaları ne yazık ki doğrulandı. Bölgenin en güzel vadilerinden olan Zelve’nin girişinde çevreyle son derece uyumsuz 14 betonarme dükkân yapısının olduğu otopark inşaatına başlandı. Kapadokya’nın kalbindeki Ortahisar’ın girişine, 20 bin metrekarelik bir macera parkı inşa ediliyor. Bu parkın yuvarlak beton yapıları dünyada eşi olmayan Kapadokya manzaralarının içinde yükseliyor artık.
Göreme Açık Hava Müzesi’nin hemen yanına, Ortahisar’a giden yol yapıldı. Korunması gereken eşsiz doğa asfaltla kaplandı. Yeni hotellerin sayısı arttı. Eski kaya evlerin de hotele dönüştürülmesi kolaylaştı. Artık Göreme’nin tamamı Hotelturistik dükkân-kafe-restorana dönüşmüş durumda. Nevşehir valisi 2024 yılında Kapadokya ören yerlerine 4 milyondan fazla ziyaretçinin geldiğini açıkladı. Kapadokya artık ne yazık ki “kitle turizmi”ne teslim edildi. Bölgedeki rehberlerden aldığımız bilgiler ise şu yönde; “Ünü bütün dünyaya yayılan, her sabah Kapadokya semalarını dolduran yüzlerce hava balonu, yerde, son derece hassas olan volkanik zemin üzerinde o balonları takip eden yüzlerce araç demek. Bunun yanı sıra turistlere korunması gereken vadilerde ‘safari’ yaptıran yüzlerce ATV veya Jeep gibi arazi aracı da cabası. Bunların yarattığı gürültü, bölgedeki yaban hayatı bitirmiş durumda. Dünyanın birçok ülkesi tarihi ve doğal güzelliklerini ‘kitle turizmi tehlikelerine karşı korumaya aldı. Buna ‘sürdürülebilir turizm’ deniyor” ifadelerini kullandılar.
Şili, Paskalya Adası için ziyaretçi sayısını sınırlandı. Tayland Maya Koyu (Maya Bay) ziyaretçi sayısını sınırlandırdı. Bhutan, ülkeye gelen turist sayısını azaltıp gelenlerden de 200 dolara yakın “sürdürülebilir kalkınma vergisi” alıyor. Venedik, ziyaretçi ve cruise gemilerine sınırlama getirdi. Son olarak unutulmasın: Kitle turizmi benzersiz bir coğrafyayı sıradanlaştırır ve yavaş yavaş yok eder.
Stabilitenin ön planda olduğu, huzurlu bir gün. Bugün, hayatınızdaki küçük şeylere odaklanmak, mutluluğunuzu artırabilir. İçsel huzur arayışınızda, doğayla bağlantı kurmak sizi besleyecek. Eski dostlarla bir araya gelmek, güzel anılarınızı tazelemek için mükemmel bir fırsat. İş yaşamında, sabırlı ve kararlı tutumunuz takdir edilecek, işbirlikleri gelişecek. Ancak, maddi konularda temkinli olmayı unutmayın; harcamalarınıza dikkat ederek, güvenli bir finansal zemin oluşturmaya özen gösterin. Kalbinizle dinlediğinizde, ilişkilerinizde tatlı bir derinlik hissedeceksiniz; partnerinizle sakin iletişimler kurmak size fayda sağlayacak. Kendinize zaman ayırarak, ruhsal ve bedensel sağlığınıza dikkat etmek, günün enerjisiyle uyum içinde olmanızı sağlayacak.
Bugün iletişimin vurgulandığı bir gün. Zihninizin aktif olduğu bu dönemde, yeni fikirler geliştirmeye ve çevrenizle etkili bir şekilde etkileşim kurmaya hazır olun. Sosyal bağlantılar kurmak, grup aktivitelerine katılmak ve düşüncelerinizi özgürce ifade etmek için harika bir fırsat var. Yeteneklerinizi paylaşmak, size yeni kapılar açabilir ve ilham verici insanlarla bir araya gelmenizi sağlayabilir. Hızlı düşünebilir ve anlık kararlar alabilirsiniz, ancak duygusal tarafınızı da unutmamalısınız. İçsel huzur arayışınızı dengelemek önem kazanıyor. Esnekliğinizi koruyarak, ruh halinizi yükseltecek aktivitelerde bulunmak faydalı olabilir. Yeni bilgiler edinip öğrenme şevkinizi artıracağınız durumlar ortaya çıkacak. Sevdiklerinizle geçireceğiniz zaman, derinlemesine sohbetler ve bağlantılar kurma fırsatını beraberinde getirebilir.
Duygusal derinlikler, bugün seni etkisi altına alacak. Aile bağları ve sevdiklerinle olan ilişkilerin öncelik kazanıyor. İçsel huzurunu sağlamak için zaman ayırmalısın; yalnız kalmak, düşüncelerini toplamak için iyi bir fırsat olabilir. Sezgilerin güçlü, bu nedenle iç sesine kulak vermen faydalı olacaktır. Belki de daha önce göz ardı ettiğin bazı duygusal meseleler gün yüzüne çıkabilir. Bu durum, seni rahatsız edecek gibi görünse de, bu süreci sağlıklı bir şekilde ele alırsan olumlu gelişmelere yol açabilir. Kendine karşı nazik olmayı unutma. İş yerinde daha yalnız çalışmak isteyebilirsin; bu, yaratıcılığını besleyecek. Kendi ihtiyaçlarına odaklanarak, içsel dinginliğini bulabilirsin. Huşu ve anlayışla dolu bir gün seni bekliyor; çevrendekilere karşı empati göstererek derin bağlar kurabilirsin.
Bugün, içindeki liderlik ruhunu ve yaratıcılığını ön plana çıkarma fırsatların var. Cesur adımlar atmak ve hayallerini gerçeğe dönüştürmek için elverişli bir atmosferdesin. Sosyal çevren, seni destekleyen ve ilham veren kişilerle dolup taşacak. Kendine olan güvenin, başkalarına da ilham verebilir. İş veya projelerde öne çıkma arzun artabilir; bu durum liderlik vasıflarını ortaya koymana yardımcı olacak. Romantik ilişkilerde duygusal derinlik arayışında olabilirsin, bu yüzden hislerini açık bir şekilde ifade etmek önemli. Bugün, içsel ihtiyaçlarına kulak vererek, yenilikçi ve cesur kararlar alma günüdür. Kendini ifade etmekten çekinme; enerjini, tutkunu ve zekânı sergilemek için harika bir zaman.
Bugün, detaylara olan düşkünlüğün ve mükemmeliyetçi tavrın ön planda olacak. İş yerindeki projelere daha fazla odaklanabilir, organize olma becerini sergileyebilirsin. Belki bir sorunu çözmek için alışılmadık bir yöntem deneyeceksin. İletişim becerilerin oldukça güçlü, bu yüzden ekip arkadaşlarınla koordineli bir şekilde çalışmak seni başarıya taşıyacak. Olaylara analitik bir yaklaşım sergilemekle birlikte, duygusal tarafını ihmal etmemeye çalışmalısın. Yakın ilişkilerde ise, nazik ve anlayışlı olmak, iletişimde kalp vurgusu yapmanı sağlayacak. Bulunduğun çevrenin ihtiyaçlarına duyarlı olman, takdir edilecektir. Kendine biraz zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu bulmak için gerekli. Kısa bir yürüyüş veya meditasyon, zihnini sakinleştirip yenilenmene yardımcı olabilir.
Bugün dengeleri sağlama arayışında olacaksın. İlişkilerde uyum ve anlaşmazlıkların üstesinden gelmek için diplomatik bir yaklaşım benimsemen gerekebilir. Sanat ve estetik konularına ilgi duyabilir, yaratıcılığını ön plana çıkaracak fırsatlarla karşılaşabilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla vakit geçirmeye, yeni insanlarla tanışmaya açık olabilirsin. Duygusal olarak derin bağlantılar kurma isteğin artacak, bu nedenle yakın arkadaşlarınla ya da partnerinle kalp kalbe olacağın anlar yaşayabilirsin. Karar verme süreçlerinde başkalarının fikirlerini dikkate almak sana yardımcı olacak. Bugün, içsel huzuru bulmak için kendine zaman tanımaya özen göstermelisin. Unutma, dengeyi sağlamak, hem kişisel hem de toplumsal alanlarda önemli bir rol oynar.
Duygusal derinliklerin keşfine çıkıyor, içsel bir yolculuğa adım atıyorsun. Bugün, kalbindeki hislerin ve düşüncelerinin yoğunluğu arasında kaybolmadan, sezgilerine güvenmek önemli. Belirsizlikler seni tedirgin etse de, kararlılığın ve cesaretin sayesinde bu labirentten çıkabilirsin. İletişimde samimi olmaya özen göster, karşındaki kişilerin içini de dinginleştirebilirsin. Gökyüzündeki hareketler, gizli kalmış duyguları açığa çıkarma fırsatı sunuyor; bu nedenle, cesur ol. Aynı zamanda başkalarının sorunlarına duyarlı bir yaklaşım sergileyeceğin bir dönemdesin. Dünyevi zevklerin peşine düşmek isteyebilirsin, ama ruhsal dengeyi korumak da önem taşıyor. Kendine zaman ayır, meditasyon yap veya doğa yürüyüşü gibi etkinliklerle ruhunu besle. Her şeyin bir dengesi var; arzularınla ruhsal ihtiyaçların arasında bir köprü kurmak, seni daha güçlü kılacak. Bugün, ikili ilişkilerde de derinleşebilirsin, fakat geçmişle yüzleşmekten korkma. Geçmişteki bazı olaylar, bugün gelişim yolunda sana rehberlik edebilir. Anın tadını çıkar ve içsel sesine kulak ver.
Macera arayışında, yeni deneyimlere açık bir dönemdesin. Seyahat planları veya tanımadığın insanlarla ilişkiler kurmak, seni besleyen bir enerji yaratabilir. Entellektüel merakın, seni çeşitli konularda derin düşüncelere sevk edebilir. Bu süreçte, içsel özgürlüğüne olan tutkun artıyor; sınırlarını zorlamaktan korkma. Ancak fazla iyimser olmaktan kaçınmalısın; gerçekçilik, hayalperestliği dengelemek için önemli. Aynı zamanda, sosyal çevrenle daha fazla etkileşim kurarak duygusal destek alabileceğin fırsatlar ortaya çıkabilir. Yeni dostluklar, yaşam alanını zenginleştirebilir. Kendi ihtiyaçlarına odaklanmak, ruh halini iyileştirir ve seni daha mutlu bir hale getirebilir. Bu dönemde yaratıcılığını ön plana çıkaracak faaliyetler bulmak da faydalı olabilir; sanat, müzik ya da yazı gibi girişimler, senin için doyurucu bir ifade yolu sunar.
Disiplin, azim ve sorumluluk arayışında olduğun bir dönemdesin. Kararlılığının pekiştiği bu gün, önündeki hedefler için gerekli adımları atmaya hazır hissediyorsun. Düşüncelerin netleşiyor; hayal ettiğin projeleri hayata geçirmek adına gereken motivasyonu bulabilirsin. Kariyer odaklı düşünmek, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerinde destek sağlayabilir. Önemli bir anlaşma ya da iş teknik detaylarına odaklandığın bir gün olabilir. Sağlık ve rutinlerine dikkat etmelisin; enerji seviyeni yüksek tutmak için doğal yol ve yöntemleri tercih etme gerekliliğin var. Güvenilir arkadaşlarınla derin sohbetler yapabilir, duygusal yüklerinden biriyle yüzleşme fırsatı bulabilirsin. Kendi içsel sesine kulak ver ve gereksiz stres yaratmaktan kaçın. Finansal konularda tedbirli olmayı ihmal etme; geleceği düşünmek, fark yaratabilir. İyi planlanmış bir gün, tüm bu mücadelenin getireceği olumlu sonuçları da beraberinde getirebilir.
Bugün kendini yenilikçi ve özgür hissetme arzusu içinde olacaksın. Sosyal çevrenden gelen ilham, yaratıcı fikirlerin hariçten girmesine neden olabilir. Arkadaşlarınla yapacağın tartışmalar, yeni bakış açıların ortaya çıkmasına vesile olabilir. Yalnız kalmayı istemeyeceksin; bu yüzden farklı etkinliklere katılmak isteği içinde olacaksın. İçsel olarak güçlü bir bağımsızlık hissedecek, toplumsal konulara duyduğun merak sana yeni projeler ve başlangıçlar getirebilir. İletişim becerilerin bu dönemde oldukça etkili olacak, düşüncelerini net bir şekilde ifade edebilirsin. Belirsizlikler seni korkutmasın; cesur adımlar atarak kendine güvenmelisin. Unutma, bugün keşif yapmak için harika bir zaman dilimi!
Bugün duygusal bir derinlik içinde dolanıyorsun. İçsel sezgilerin oldukça güçlenmiş ve kişisel ilişkilerinde önemli kararlar alma eşiğindesin. Başkalarının hislerine karşı duyarlılığın tam anlamıyla parlayacak ve bu da bazen seni zorlayabilir. Kendini ifade etme konusunda cesur olmalısın; hayallerini paylaşmaktan çekinme, bu senin için kreatif bir kapı aralayabilir. Arkadaşlık ilişkilerinde küçük sürprizlerle dolu bir gün seni bekliyor. İyimserliğin, çevrende olumlu bir hava yaratırken, birlikte olduğun insanlarla keyifli anılar biriktirme fırsatını yakalayacaksın. Ancak, derin duygular içinde kaybolmamak için kendine de zaman tanımalısın. İçsel dengeyi sağlamak, seni daha da güçlendirecek ve önündeki zorluklarla başa çıkmanı kolaylaştıracak. Kendi sınırlarını belirleyerek başkalarına da alan tanımalısın; bu, ilişkilerini daha sağlıklı bir zemine oturtabilir.
