John le Carré ölümün ardından, İngiltere’nin dış istihbarat örgütü MI6’nın başkanının, romanlarını “unutulmaz ve çok parlak” diyerek övdüğü tweeti görebilse, muhtemelen yüzünde alaycı bir şekilde gülümserdi.
Yazarın, kendisinin de bir zamanlar içinde yer aldığı casusluk örgütüyle ve eski çalışma arkadaşlarıyla ilişkileri, onların yazara karşı tutumu da hep karmaşık oldu.
Le Carré’nin kariyeri aslında bu gizli dünyada geçirdiği yıllar tarafından şekillendi fakat tam tersi de oldu. Yani onun İngiliz istihbarat dünyası hakkında yazdığı romanlar, ajanların kendilerinden bahsederken kullandıkları dil de dahil olmak üzere bu örgütler üzerinde etkili oldu.
Yazarlar genellikle yaşadıklarından ilham alırlar fakat le Carré’nin istihbarat örgütleri içinde yaşadıkları “gizli” idi ve bugün hala bu gizliliğini koruyor. Dolayısıyla romanlarında gerçeğin nerede bitip kurgunun nerede başladığını bilmek çok zor ve bunun yarattığı gizemin ne kadar kıymetli olduğunun da çok iyi farkındaydı.
İngiltere iç ve dış istihbarat servisleri MI5 ve MI6’da çalıştığı yıllar yazdıklarının ilham kaynağı olabilir ama le Carré bu konudaki gerçekleri sıkı bir şekilde gizlemeyi tercih etti.
Bir keresinde bana, “Eski görevimle, her iki kurumdaki hizmetimle ilgili öyle çelişkili anılarım ve öyle çelişkili duygularım var ki, gerçek düşüncemin ne olduğunu hiçbir zaman anlayamıyorum” demiş sonra şöyle sürdürmüştü:
“Gerçeği bilen hiç kimsenin şimdiye kadar beni gizli şeyleri açıklamakla suçlamamış olması benim için bir gurur kaynağı.”
Asıl adı David Cornwell olan yazarın İngiltere istihbarat örgütlerinde çalıştığı dönemin en temel özelliği kasvetli ve çalkantılı bir dönem olması.
İstihbarat örgütleri içerisinde ardı ardına köstebeklerin açığa çıkarıldığı bir dönemdi bu.
John le Carré sonradan “İstihbarat örgütünün çok eski ve kıymet verilen bir mensubu olan George Blake’in Rus ajanı olduğu açığa çıkarıldığında, eğitimimi yeni tamamlamıştım” diye anlatmıştı.
Dış istihbarat örgütü MI6 içinde hem de çok üst düzeyde bir başka “çürük elma”, Kim Philby’nin Rus ajanı olduğunun ortaya çıkması le Carré’ye, en ünlü eseri olan “Tinker, Tailor, Soldier, Spy” (Tamirci, Terzi, Asker ve Casus) üçlemesi için ilham kaynağı olmuştu.
Soğuk savaş dünyasının tehlikelerle örülü istihbarat dünyasıyla, ihanet edenlerin ve ihanete uğrayanların insani duygularını, kişisel dramlarını birlikte anlatabilmeyi başarması bir yazar olarak büyük başarısıydı.
Kimileri istihbarat örgütleri içinde düşman için ajanlık yapan kişiler için kullanılan “köstebek” kavramını John le Carré’nin icat ettiğini söyler. Yazarın, bunun gibi kitaplarında kullandığı birçok kavram ve kalıp, casuslar tarafından bile benimsenip kullanılmaya başlandı.
Amerikan Merkezi Haberalma Örgütü CIA’in Rusya’ya karşı casusluk faaliyetlerini yürüten koluna verilen “Rusya Evi” (Russia House) isminin yazarın 1989’da yayınlanan aynı isimli bir romanından geldiğini söyleyenler var.
CIA’nin “Rusya Evi” masasında fiilen çalışmış olan bazı ajanlar bana, gerçek hayatta peşine düştükleri üst düzey bir Rus ajana, John le Carré’nin Tinker, Tailor, Soldier, Spy üçlemesinin baş kahramanı George Smiley’in Rus muarızına atıfla “Karla” kod adını taktıklarını anlatmışlardı.
Ian Fleming’in James Bond’u ne kadar renkli ekrana yakışan eğlenceli bir hayal ürünü ise, le Carré’nin casusları bir o kadar gri, sofistike ve etik belirsizlikler dünyasında yaşayan karakterlerdir.
Fakat bu da MI6 camiasının bir kısmının yazarı sevmemesinin sebebi olabilir.
John le Carré ile aynı dönemde MI6’te çalışan Baroness Daphne Park, bir sohbetimizde bana, “Casusluğun ihanetler dünyası olduğunu söyler. Değildir. Güven dünyasıdır. Karşılıklı güven olmaksızın bir ajanla çalışamazsınız” demişti.
MI6’in eski başkanlarından Sir Richard Dearlove da bir kaç yıl önce Cliveden Edebiyat Festivali’nde yaptığı bir konuşmada le Carré’yi istihbarat dünyasına çok kuşkucu yaklaşmakla eleştirmişti.
Yazar, bu eleştiriyi, son romanının yayınlanması öncesinde, çok güzel bir zamanlama olduğunu söyleyerek yorumlamıştı.
Fakat John le Carré casusların dünyasının gerçekliğiyle ilişkisinde ne kadar çelişkiler yaşıyorsa, casuslar da kendileri hakkındaki kurgularla ilgili bir o kadar çelişkili duygularla dolu.
Bir yandan dünyalarıyla ilgili algıların bu romanlarla oluşmasından rahatsız oluyor ama bir yandan da etraflarında yaratılan efsanelerden keyif alıyorlar.
Soğuk savaşın sona erdiği bir dönemde, 2009 yılında konuştuğum MI6 Başkanı Sir Colin McColl, “Kurumda yıllar içinde iki farklı duygu vardı” diyor ve sürdürüyor:
“Herkesi birbirine karşı komplolar kuran nahoş karakterler olarak çizdiği için John le Carré’ye öfkelenenler vardı. Ama ben müthiş buluyordum çünkü onu takip eden iki kuşak istihbaratçıya bir şekilde özel oldukları hissini yarattı.”
Fakat son yıllarda İngiltere Haberalma Servisleri daha bir şeffaf olmaya ve kendileri hakkında, kurguda oluşmuş resimle aralarına mesafe koymaya çalışıyorlar.
Eski MI6 başkanlarından Sir John Scarlett, John le Carré’nin ölüm haberi üzerine BBC’ye yorumunda onu sıradışı bir romancı olarak tanımladı ama, “Benim tecrübeme göre gerçek başka, kurgu başkadır. Bunların birbirine karıştırılmaması lazım” diye konuştu.
Ne var ki gerçek ve kurgu birbirine sık sık karışma gibi bir özelliğe sahip. Bilhassa da bilgi boşluğunu kurgunun doldurduğu gizlilik yıllarında.
John le Carré yazdığı romanların casusluk dünyasını saran efsaneleri yaratıp teşvik ettiğini iyi biliyordu ve zaman zaman bu konuda da çelişkili duygular ifade ettiği olmuştu:
“Sorun şu ki, okuyucu, ait olduğu genel kamuoyu gibi, bütün kanıtlar kendisine aksini söylemesine rağmen, casuslarına inanmak istiyor.”
Bugün tutkularının peşinden koşmanın zamanı. Enerji dolu bir gün seni bekliyor; yenilikler ve cesur adımlar atmak için ilham alabilirsin. İçsel motivasyonun yüksek olacak, hedeflerine yönelik net bir vizyon geliştirebilirsin. Sosyal çevrende dikkat çekici bir aura sergileyerek başkalarının ilgisini üzerinde toplayacaksın. Ancak, düşüncelerini net bir şekilde ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; yanlış anlaşılmalar, beklemediğin sorunlara yol açabilir. Fiziksel aktivitelere zaman ayırarak enerjini dengeleyebilirsin. Şimdi, arzularının peşinden koşmak için mükemmel bir zaman dilimindesin; tereddüt etme ve harekete geç!
Bugün içsel huzur arayışında olacaksın. Güne başlarken dingin ve kararlı bir ruh hali seni karşılayabilir. Yalnız kalmak isteyebilirsin; bu durum, düşüncelerini toparlamana yardımcı olacak. Maddi konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin; harcama yapmadan önce iyi düşünmelisin. İkili ilişkilerde samimiyet ve açıklık ön planda olacak. Sevdiğinle derin sohbetler gerçekleştirebilir, geçmişe dair güzel anılarınızı tazeleyebilirsin. Bu, ilişkiniz için yenileyici bir etki yaratacaktır. Cömertliğin ve sadakatin, çevrendeki insanlarla arandaki bağı güçlendirecek ve daha derin bir anlayışa ulaşmanı sağlayacak. Kendine ve sevdiklerine zaman ayırmayı unutma; bu, enerji toplamanı kolaylaştıracak. Yaratıcılığını ifade edebileceğin yeni yollar keşfedebilirsin; belki bir sanat dalında yeni bir hobi edinmek sana iyi gelebilir. Kendini ifade etmekte zorlandığın yerlerde cesur adımlar atmak, içsel gücünü ortaya çıkaracak. Doğayı ve sanatı bir araya getiren etkinliklere katılmak, ruhunu besleyecek. Unutma, senin doğana uygun olan bu deneyimler, günlük yaşamına renk katacak.
Bugün iletişim becerilerin parlayacak. Farklı insanlarla yapacağın konuşmalar senin için hem ilham verici hem de eğlenceli olacak. Zihnindeki karmaşık düşünceler netleşebilir, yeni fikirlerin havada uçuştuğunu hissedebilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almayı arzulayabilir, arkadaşlarınla keyif dolu anlar paylaşabilirsin.Duygusal olarak kendini rahat ve özgür hissetmen, başkalarıyla kurduğun bağların daha derinleşmesini sağlayacak. Ancak, ani değişimlere açık olmalı ve planlarını esnek tutmalısın. Bir sürpriz ya da beklenmedik bir gelişme, günün akışını değiştirebilir. Çevrendeki insanların bakış açılarına açık olman, seni daha anlayışlı ve empatik biri yapacak. Kendini ifade etmek için daha yaratıcı yollar keşfetmek, içinde bulunduğun ruh halini olumlu bir şekilde etkileyecek. Öğrenme isteğin ve merakın, seni yeni aktivitelerin içine çekebilir. Fakat, aşırı bilgi yüklemesi yapmamaya dikkat etmelisin; zihin dinlendirilmelidir. Anlık zevkler ve keyifli sohbetler, ruhunu besleyecek.
Bugün, yaratıcılığınız ve karizmanız etrafınızdakileri etkileme potansiyeline sahip. Sosyal çevrenizde dikkat çekebilir, fikirlerinizi cesurca paylaşabilirsiniz. İçsel gücünüz, planlarınıza olan bağlılığınızla birleşince, başarıyı getirecek hamlelerde bulunabilirsiniz. Ancak, egonuzu dengelemek önem taşıyor; başkalarını dinlemeye açık olmalısınız. Kendinizi ifade etme isteği ile başarılı bir iletişim kurmak, ilişkileri güçlendirebilir. Romantik hayatta ise sürpriz bir gelişme, heyecan katabilir. Eleştirilere karşı daha sabırlı olun, bu sayede huzurlu bir atmosfer yaratabilirsiniz. Kendi potansiyelinizi keşfetmek ve ifade etmek için harika bir gün!
Detaylara odaklanacağın, sistematik düşünce tarzını ön planda tutacağın bir gün. Yapman gereken işlerde, planlı ve organized bir yaklaşım benimsersen başarılı olacaksın. Sağlığın konusunda dikkatli olmalı, bedenine iyi bakmalısın. Etrafındaki insanlarla iletişimini güçlendirmek, ilişkilerinde olumlu sonuçlar doğurabilir. Bir arkadaşınla ya da ailenle paylaşacağın içten bir sohbet, ruhunu besleyebilir. Kendine yönelik eleştirilerde dahi başkalarına karşı empati geliştirmek, ruhsal huzurunu artıracak. Yaratıcı projelere yönelmek için ilham alabileceğin bir dönemdesin; hayal gücünü özgür bırak. Unutma ki, her detay senin elinde şekil alabilir.
Sosyal ilişkilerde harika bir gün seni bekliyor. Arkadaşlarınla keyifli etkinlikler planlayabilir, yeni insanlarla tanışabilirsin. Duygusal denge ve uyum arayışın bu dönemde ön planda olacak. Başkalarının düşüncelerine duyduğun ilgi, senin için önemli ve derin bir anlam taşıyor. Sanatsal projelerle ilgilenmek ya da estetik konularda yaratıcı düşünce içinde olmak, ruhunu besleyecek. Duygusal olarak kendini ifade etmekte zorlanabilirsin, bu nedenle içsel olarak hissettiklerini açıkça paylaşmaya çalış. Günün sonunda, seni saran pozitif enerjiyi hissedeceksin. Denge kurmak ve uyum sağlamak üzerine inşa ettiğin tüm ilişkilerde tatmin edici sonuçlar alman mümkün. Her şeyin uyum içinde ilerlemesi için biraz sabırlı olman gerekebilir.
Bugün hislerin derinliğiyle yüzleşeceğin, içsel sorgulamalara yönelmek için ideal bir zaman. İş ve özel hayatındaki dinamikler arasında denge bulmak, güçlü sezgilerinle mümkün olacak. Karşılaştığın zorluklar, seni daha derin bir anlayışa yönlendirecek. Kimi ilişkilerdeki bağların güçlenirken, bazılarını sorgulamak isteyebilirsin. Kendine karşı dürüst olman, dönüşüm sürecini hızlandıracak. Maddi konularda dikkatli adımlar at, yapıcı eleştirilerden faydalanarak ilerlemekte yarar var. Bugün, sevdiklerinle derin sohbetler ve paylaşım anları yaşayabilirsin; duygusal bağlarınızı kuvvetlendirecek bu deneyimlerden kendine yeni içgörüler çıkar. Unutma, içinde bulunduğun anın kıymetini bilmek, ruh kaliteni yükseltecek.
Hareketli bir gün seni bekliyor. İçindeki macera ruhu bu dönemde daha da güçleniyor. Yeni fikirler ve projeler üzerinde yoğunlaşma isteği, ilgini ve enerjini yüceltirken, farklı bakış açıları geliştirmene yardımcı olacak. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, yeni bağlantılar kurman için fırsatlar sunabilir. Belki de beklenmedik bir davet alabilirsin; bu, seni heyecanlandıran bir deneyime dönüşebilir. Kişisel hedeflerine odaklanırken, içsel huzurunu da korumayı unutma. Gelecek hakkında daha iyimser olmanı sağlayacak fırsatlar kapını çalabilir. Risk almayı ve konfor alanından çıkmayı deneyimle, çünkü bu, büyümene en önemli katkıyı sağlayacak. Yine de, hızlı kararlar almadan önce biraz durup düşünmekte fayda var; sezgilerine güven, doğru yolu bulmanda yardımcı olacaktır.
Bugün, sorumluluklar ve kariyer odaklı düşünceler ön planda. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlı ve disiplinli bir yaklaşım sergileyebilirsin. İşle ilgili konularda önemli gelişmeler yaşanabilir; bu da gerçekleştirmek istediğin projelerin hız kazanmasına olanak tanır. Ancak, aşırı çalışmak yerine dengeyi bulmaya özen göstermelisin. Ailevi ilişkilerde ise daha anlayışlı ve empatik bir tutum benimsemek, bağlarını güçlendirecek. Sağlığına dikkat etmen önemli; gerek bedensel, gerekse ruhsal olarak kendine zaman ayırmalısın. İçsel huzurun, başarılı olmanın anahtarı olacak. Geleceğe yönelik planlarını gözden geçirirken, esnek olmayı unutmamalısın. Dikkatini dağıtan unsurları geride bırakmak, daha odaklı bir şekilde ilerlemene yardımcı olacak. Kendine güven ve kararlılıkla adım at.
Bugün, özgürlük arayışın ön plana çıkıyor. Toplumsal olaylar ve arkadaş çevren ile ilgili yenilikçi fikirler geliştirmek isteyebilirsin. Bağlantılarını güçlendirmen, geleceğe dair umut ve ilham verebilir. Aniden ortaya çıkan fırsatlar, yeni projelere yönelmeni sağlayabilir. İçsel sezgilerin oldukça kuvvetli; bu nedenle duygu ve düşüncelerini samimiyetle ifade etmekten çekinme. Sosyal ortamlarda dikkat çekebilir, ilgi odağı olabilirsin. Ancak, fikir ayrılıklarına açık olman sana yeni bakış açıları kazandıracak. Esneklik ve adaptasyon, bu dönemde senin en büyük yardımcıların olacak. Geçmişte yaşananları gözden geçirip, geleceğin için sağlıklı kararlar almaya odaklanmalısın. Bugün kendine yatırım yapmayı unutma; yarın için sağlam temeller atabilirsin.
Duyguların derinlere dalma zamanı. İçsel dünyanın zenginliklerini keşfetmek için bir fırsat sunuluyor. Sanat ve yaratıcılık alanında ilham dolu anlar yaşayabilirsin. Hayal gücünün sınırlarını zorlamak, seni yeni fikirlere götürebilir. İletişim kurarken karşındaki insanlarla empati kurmak, benzersiz bağlar oluşturmanı sağlayacak. Duygusal olarak hassas olabilirsin, bu yüzden hislerine dikkat et ve kendini koruma altına al. Birikmiş duyguları paylaşmak, seni rahatlatacak. İçindeki sesi dinle ve güven. Farkında olmadan başkalarına ilham verebilir, onların hayatlarında bir fark yaratabilirsin. Umut dolu bir gün seni bekliyor.