Hayır diyemeyen insan sınırlarını koruyamaz, hakkını isteyemez. Hakkını isteyemeyen insan iş hayatında hakkı olan takdiri, ücreti, makamı elde edemez. Sosyal hayatta sönük kalır, söyleyecek güçlü ve gerçek sözü olduğu halde ağzı kalabalık boş gürültü yapanlardan ona sıra gelmez. Grupta gerçek liderliği hak ettiği halde çığırtkanlardan ona sıra gelmez. Bir gerçeği savunurken küfreden saldırganlar onun sesini bastırır ve dışlarlar.

Ama ortada gerçek bir tehlike var; kendi sınırlarının farkında olan ve onu korumaya özen gösterip güçlenen acaba diğerlerinin de hakkına saygılı olacak mı? Sadece kendi sınırlarına ve haklarına mı saygılı olmayı özen gösterecek? Oda saldırganlardan biri olmamayı nasıl başaracak?

Aşağıdaki iki mektup bu konuları yeniden düşünmeme ve sizlerle paylaşmama yol açtı.

(1) “Oğlum ilk okula başladığında eşimle hiç bir zaman arkadaşlarını dövmemesi ve küfür etmemesi gerektiğini soyluyorduk. Bir gün ağlayarak eve geldi, arkadaşından dayak yediğini ve buna bizim sebep olduğumuzu söyledi. Nedenini sorunca, aslında onu dövebilirdim ama siz bana hep kavganın, dövüşmenin iyi olmadığı söylüyordunuz. Şok olmuştuk, yanlışımızı gördük. Bu olaydan sonra öz güvenini kazanması için hangi koşulda olursa olsun kendisini, haklarını savunması gerektiğini anlattık. Etkili de oldu! Saygılar…”

(2) “Doğanın kanunu güçlüysen hayatta kalırsın. Bu hayvanlar için de böyle insanlar için de. Güç tabi ki sadece küfür ve zorbalıkla olmaz, her şeyi türlü davranışı bileceksin bu hayatta, ama yeri gelince doğru olanı tercih edeceksin. Doğru olanı bulmak da tabi ki ailede ve okulda aldığı eğitimle mümkün olacaktır. Bir çocuk yanlışı bilmezse doğrunun neye göre doğru olduğunu nasıl bilebilir ki? O nedenle bence insan çocuğuna küfürü de öğretmeli centilmenliği de, kavga etmeyi de öğretmeli uzlaşmayı, barış yapmayı da. Ve doğru olanı bence aldığı aile eğitimiyle ve doğuştan gelen karakteriyle kendisi zaten bulacaktır. Çünkü ben insanın içinde baskın olan ve eğitimle değiştirilemeyen iyi ve kötünün olduğuna da inanıyorum.”

Değerli okurlarım, konuştuğumuz konu önemli bir konu! Çocuğunuz nasıl biri olsun? Saldırgan ya da pısırık olacak gibi sadece iki seçenek mi var? Nasıl bir gelecek yaratmak istiyoruz? Bu önemli konuda görüşlerinizi paylaşırsanız memnun olurum. Selamlar.

(Doğan Cüceloğlu 16.12.2019)