1
Tiyatromuzun büyük çınarı Haldun Dormen, geçtiğimiz günlerde KüçükÇiftlik Bahçe’de Kibarlık Budalası ile 651. kez izleyicilerin karşısına çıktı. Pandemide üretmeye devam eden ve yeni bir oyun yazdığını ifade eden Dormen, hiçbir zaman umudunu yitirmediğini söyledi. Dormen, “Mücadele etmeden tiyatrocu olunmuyor. Ben çok mücadele ettim” dedi.
Uzun bir aradan sonra 651. kez Kibarlık Budalası ile izleyicilerin karşısına çıktınız. Hislerinizi öğrenebilir miyim?
Bu devri atlattığımız ve tekrar sahneye çıktığımız için çok mutlu oldum. KüçükÇiftlik Park’ın bu dönemde tiyatroya kapılarını açması çok hoşuma gitti. Çok keyifliydi. Herkes maskesini takıp gelmiş. Yer çok hoştu.
“İNANIN HER ŞEY YOLUNA GİRECEK”
Haldun Dormen, arkadaşımız Sercan Meriç’e “Umudunuzu yitirmeyin. Her şey mutlaka yoluna girecek. Bu pandemi süreci de bitecek” dedi.
Son 4-5 ay nasıl geçti sizin açınızdan?
Çok parlak geçmedi ama herkes kadar sıkılmadım. Bir oyun yazdım bu süreçte. Bulmacalarım vardı.
Nedir yeni oyunun konusu?
Orta yaşlı bir hanımın ailesini bırakıp tiyatrocu olmaya çalışması… Arada yapsam mı, yapmasam mı diye düşünüyor. İsmi de “Geç mi Acaba?” Sonunda tiyatroyu bırakıp ailesine dönüyor ama içinden hala “Belki yapabilirim” diyor.
Tiyatroya başlamanın bir yaşı var mı sizce?
Bence yok. 73 yaşında bir hanım geldi benim dersime, ben de ondan ilham aldım. Küçükken oyuncu olmaya karar vermiş, ailesi bırakmamış. Evlenmiş, kocası bırakmamış. Çocukları olmuş, vakti olmamış. Torunları olunca derse gelmiş. Çok da mutlu olmuştu. Tabii ki genç yaşta başlamanın çok avantajı var.
Usta oyuncu Göksel Kortay, son oyunda yoktu. Sebebi nedir?
Sağlık durumu iyi ancak kafası biraz karışık. Corona virüsünden çok korktu. Dışarı çıkmaya korkuyor. Ben çok ısrar ettim.
DEVLETİN TİYATROCULARA DESTEK VERMESİ LAZIM
Kibarlık Budalası zamansız bir oyun. Açılışında Hakan Altıner’in canlandırdığı Kont Dorante, iki yüzlülüğe atıfta bulunuyor. Türkiye’deki siyasileri anlatıyor sanki… Katılır mısınız?
Bugüne çok uyuyor. Yeni zenginlere özellikle. Ne yapmasını bilmeyen yeni zenginler var. Her şeyi yaparken, hiçbir şey yapamayan zenginleri anlatıyor. Antika olmayan altın yaldızlı koltuklarla salonlarını döşerler.
Bu kültür dünyamızı da aşağı çekiyor değil mi?
Evet, ama Allah’tan kültürlü, ne yaptığını bilen insanlar var da, onlar ortamı dengeliyor.
Pandemide tiyatrocular çok sıkıntı yaşadı, yaşamaya da devam ediyor. Özel tiyatrolar önünde eylem de yapıyor tiyatrocular. Bu konuda ne yapılmalı sizce?
İlk önce devletin destek vermesi lazım. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yenilmiş ve perişan olan Almanya’da başbakanın söylediği şey, “İlk önce tiyatrolarımızı açacağız.” Sonra yine dünyanın en kuvvetli ülkesi oldu. Tiyatro bazılarının küçümsediği gibi bir iş değil, çok önemli bir iş! Bunu da özellikle siyasilerimizin kavraması lazım.
Cumhuriyetimizi kuran Mustafa Kemal Atatürk de sanata ve kültüre çok önem veriyor…
Tabii ki! Onun sayesinde operamız oldu. Tiyatro vardı. Ermenilerin zamanından beri var. Onlara çok şey borçluyuz. Ancak opera yoktu. Atatürk onu da sağlam bir şekilde oturttu.
KÖY ENSTİTÜLERİ’NİN KAPANAMSI BÜYÜK TRAJEDİ
Köy Enstitüleri’nin kapanmasına dair “Cumhuriyet tarihinin kara lekelerinden birisi” demiştiniz. Nedir bu konudaki fikriniz?
Bence gerçekten öyle. Eğer onlar kapanmasaydı bugün Türkiye bambaşka bir yerde olurdu. Oradan yetişen bir yazarla askerlik yaptım. Ondan çok şey öğrendim. Benim için Köy Enstitüler’in kapanması büyük trajedidir.
Usta isim Haldun Dormen, “Mücadele etmeden tiyatrocu olunmuyor. Ben çok ettim” dedi.
Sayısız öğrencinin de yetişmesine vesile oldunuz…
Ben aslında eğitimciyim. Bana sorarsanız tiyatroculuğum eğitimciliğimden sonra geliyor. Ben ilk önce bildiklerimi, hissettiklerimi paylaşmak istiyorum. Bunun için de elimden geleni yapmaya çalışıyorum.
İdeal bir tiyatro eğitimi nasıl olmalı?
Devletin kurduğu konservatuarlar var. Ancak sonradan kurulan tiyatrolara verilen destek gereken güçte değil. Burada da devletin yardım etmesi lazım.
DÜMBÜLLÜ’NÜN KAVUĞU İÇİN JÜRİ KURULABİLİR
İsmail Dümbüllü’nün kavuğu ile ilgili de tartışmalar var. Rasim Öztekin, başka bir oyuncuya devredeceğini açıkladı. Sizce kavuğun devri nasıl olmalı?
Devredilmesini seviyorum. Herkesin kabul edileceği bir şekilde devredilmeli. Belki bir jüri kurulması lazım, Afife jürisi gibi… O jüri karar verebilir. Bir kişiye bağlı kalmamalı.
Siz uzun yıllar ABD’de yaşadınız. Şimdi de birçok bilim insanı, sanatçı, çalışan yurtdışına gidiyor. Bu göçle ilgili düşünceniz nedir?
Sanatçıların gitmesi bence abes. ABD’ye de gitseler yıllarca kapıları aşındıracaklar. Çok az şansları var. Bir kere yabancılar. Burada 10 bin kişi varsa orada 100 bin kişi var bir rol için… O kadar imkansız ki orada! Ancak birisi sizi görecek, beğenecek ki şansınız yaver gidecek. Benim şansım yaver gitti. Hollywood’da 5 ay oynadım. Sonra Türkiye’ye dönmeye karar verdim. Alternatif tiyatrolardan sonra iş burada yoğunlaştı. Evet, devlet gereken yardımı yapmıyor ama bir gün yapacak. Hiçbir şey mücadelesiz olmuyor. Hele mücadele etmeden tiyatrocu olunmuyor. Ben çok mücadele ettim. ABD’den geldiğim zaman beni yıkmak için ellerinden geleni yaptılar. ABD’den gelen ilk tiyatrocu bendim.
Neden yıkmaya çalıştılar?
“Ne gerek var, parası var” gibi abuk subuk şeyler söylediler. Ben kulağımı kapattım. Tiyatromu açtığımda “Bir ayda kapatır” diyerek iddiaya girenler oldu. 40 sene devam etti… Yeni tiyatrolar kuruyorlar ve baya üzülüyorlar. Sizin işinizde de öyle… Rekabet diye bir şey var. Öne geçmek için çok çalışmak lazım. Kalleşlikler var. Hepsiyle uğraşacaksınız.
“HER ŞEY YOLUNA GİRECEK”
Ben hep mutluyum. Pandemi süresinde bile mutluyum. Hiçbir zaman umudumu yitirmem. Her şey yoluna girecektir. Böyle düşünmeyi herkese tavsiye ediyorum. Ben yakın zaman önce kız kardeşimi kaybettim. Her sabah telefonlaştığım insandı. Ya yaşayacağız, ya öleceğiz. Yaşarken birtakım şeyleri yapmak lazım. Gençlere hep “Umudunuzu yitirmeyin” demek istiyorum.
Güçlü bir enerjiyle uyanıyorsun, bugün kendine olan güvenin artmış durumda. Sosyal çevrenle iletişimini güçlendirmen, yeni bağlantılar kurman için ideal bir zaman. İş yerinde ya da projelerinde liderlik vasıflarını ön plana çıkarabilirsin. Düşüncelerini açıkça ifade etmekten çekinme. Ancak, aceleci davranmamaya özen göstermelisin; kararlarını düşünerek alman, ileride sana fayda sağlayacaktır. Sağlık konusunda enerjin yüksek, ama dengeyi korumaya çalışman önemli. Gün içinde spor yaparak stres atabilir ve kendini daha iyi hissedebilirsin. Duygusal ilişkilerde samimi ve dürüst olman, karşındakilerle daha derin bağlar kurmanı sağlayacak. Gelişen olaylara açık ol ve fırsatları değerlendir; bugün şans, senin yanında!
Bugün, maddi konulara olan ilgin artacak ve finansal durumunla ilgili önemli kararlar alabilirsin. İhtiyaç duyduğun güvenceyi sağlamak için sağlam adımlar atma isteği içinde olacaksın. Bu süreçte, sabırlı ve dikkatli olman çok önemli. Duygusal ilişkilerinde ise, sevdiğin kişilerle derinlemesine sohbetler yaparak aranızdaki bağı güçlendirebilirsin. Aşk hayatında da sıcak ve tutkulu bir atmosfer söz konusu. Yaratıcılığın ön plana çıkacak, sanatsal faaliyetlere yönelmek ya da yeni hobiler denemek için harika bir zaman. Sosyal çevrende, dostlarınla keyifli vakit geçirirken, geçmişe dair anılar paylaşıp nostaljik duygular yaşayabilirsin. Kendine zaman ayırmayı unutma; doğayla iç içe olmak, bugün içsel huzurunu bulmana yardımcı olacak.
Bugün, zihninin uçsuz bucaksız okyanusunda gezinecek ve yeni fikirlerin su yüzüne çıkmasına olanak tanıyacaksın. İletişim becerilerin oldukça güçlü; düşüncelerini başkalarıyla paylaşmak ve tartışmak için harika bir zaman dilimindesin. Yakın çevrendeki insanlarla derin diyaloglar kurarak ilham alabilir, yaratıcı projeler için iş birliği yapabilirsin. Ancak, dikkatini dağıtabilecek pek çok şey olabilir; bu nedenle odaklanmaya çalış. Duygusal olarak, arkadaşlarınla olan ilişkilerin güçleniyor; destek arayışında olabilirsin. Kendini ifade etmeye yönelik bir ihtiyaç duyacak ve içsel düşüncelerini açığa çıkarma fırsatı bulacaksın. Unutma, esnek olmak ve değişim rüzgarlarına kapılmamak, senin en büyük zaferin olacak. Yeni başlangıçlar ve öğretiler için kapını aralamaya hazır ol.
Duygusal derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, içsel hislerin sana rehberlik edecek; anlık hislerine dikkat et. Ailevi bağlantılar öncelik kazanabilir, sevdiklerinle geçireceğin zaman sana huzur verecek. Bir grup etkinliğine katılım, sosyal bağlarını güçlendirirken yeni dostluklar da getirebilir. Duygusal olarak hassas ama aynı zamanda koruyucu bir dönemdesin. Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlılığın yükselebilir, dikkatin onları desteklemeye yönelebilir. Ancak, kendi sınırlarını da korumaya özen göstermelisin. İçsel dengeyi sağlamak için ruhsal yöntemlere ve meditasyona yönelebilirsin. Geçmişle yüzleşmek için fırsatlar doğabilir, bu yaşananları kabullenmek, sana ilerleme şansı sunacak. Unutma ki, duygusal zenginliğin, yaratıcılığını da besleyecek ve sanat ya da yazı gibi alanlarda ilham kaynağı olacak. Hayatında yeniliklere açıl, esnek ol.
Bugün enerjini yüksek tutmakta zorlanabilirsin. İçsel bir dinginlik arayışında olabilirsin. Kendine zaman ayırmak ve içsel sesini duymak, sana önemli derinlikler kazandıracak. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde bazı gerginlikler yaşayabilirsin; bu, istemeden de olsa arkadaşlarınla çatışmalara neden olabilir. Kendini ifade ederken dikkatli olmalısın, zira sözlerin yanlış anlaşılabilir. Yaratıcılığın canlanıyor, ilham veren projelerle ilgilenmek, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Şayet aşk hayatında yeni bir heyecan peşindeysen, biraz cesaret gösterirsen beklenmedik bir sürprizle karşılaşabilirsin. Bugün, kalbindeki tutkulara ve hayallerine odaklanman, ileride büyük kazançlar sağlamana yardımcı olabilir. Kendine güven ve içsel gücünü hatırla!
Detaylara olan düşkünlüğün, çevrendekilerle olan iletişimini derinleştiriyor. Bugün, pratik düşünme yeteneğinle karşılaştığın sorunları daha kolay çözebilirsin. Abartılı inceleme eğiliminden uzak durmak, seni daha huzurlu kılacak. Çalışma ortamında iş birliği yapman gereken durumlar doğacak; bu fırsatları olumlu değerlendirmek, hem kariyerine hem de ilişkilerine katkı sağlayacak. Duygusal anlamda kendine dönme zamanıdır, içsel huzurunu bulmak için meditasyon veya doğayla iç içe olabileceğin zamanlar yaratabilirsin. Sağlık konularına dikkat etmen gereken bir dönemdesin, yediklerine ve günlük hareketine özen göster; bedenine iyi bakmak, ruhsal dengenin anahtarı olacak. Kendi yeteneklerini keşfetme fırsatını değerlendirmekte de fayda var; bu süreç, özgüvenine olumlu katkılar sunabilir.
Sosyal ilişkilerde belirgin bir hareketlenme gözlemleniyor. İnsanlarla olan etkileşimlerin derinleşebilir ve yeni dostluklar kurma fırsatları önüne çıkabilir. Ancak, kararsızlık hissi seni zaman zaman zorlayabilir; bu duygulara dikkat etmen gerekebilir. Estetik ve güzelliğe olan ilgin artabilir, bu da seni sanata veya dekorasyona yönlendirebilir. İçsel denge arayışında kendini bulman önemli. Kolayca dağılabileceğin bir gün olacak; dikkatini bir noktada yoğunlaştırmak sana fayda sağlayacak. İletişim becerilerinle çevrendekileri etkileyebilirsin, bu nedenle kendini ifade etme fırsatlarını değerlendirebilirsin. Ancak, başkalarını memnun etme çabasında kendini fazla yormamaya özen göstermelisin. Özellikle finansal konularda dikkatli kararlar alman gerekebilir.
Duygusal derinlikler ve gizli arzular ön planda. İçsel keşifler, bilinçaltındaki meselelerle yüzleşme fırsatı sunuyor. İletişimde biraz daha dikkatli olmak, yanlış anlamaların önüne geçecek. Sosyal ilişkilerdeki bağlar güçlenirken, geçmişte yaşanan olayların nasıl sizi etkilediğini anlamak önemli. Bu dönemde sezgileriniz oldukça keskin; iç sesinizi dinlemek, önemli kararlar almak açısından yarar sağlayacak. Çevrenizdeki insanlar üzerindeki etkiniz belirginleşirken, sizi daha iyi anlamaları için açık olmaya çalışın. Kendinize dönme ve kişisel hedeflere odaklanma zamanı. Yeniliklere açık olun, çünkü beklenmedik fırsatlar kapınızı çalabilir. Unutmayın ki, karanlık anlarda bile ışık bulmak mümkündür.
Macera ve geniş ufuklar arayışında, bugün yeni deneyimlere açık olmalısın. Öğrenme isteğin sürükleyici bir şekilde artarken, bu da seni farklı insanlarla tanışmaya ve yeni fikirlerle yüzleşmeye yönlendirecek. Bugün iletişimde özgürlük vurgusu öne çıkarken, içsel düşüncelerini çevrendekilerle paylaşmaktan çekinmemelisin. Seyahat veya yeni projelere dair heyecan var; cesur adımlar atmak, seni olumlu gelişmelere götürebilir. Fakat dikkat, aşırı başıboş hareketler bazı sorumlulukları göz ardı etmene neden olabilir. İçindeki merak duygusunu beslerken, dengeyi sağlamak oldukça önemli. Kalbindeki özgür ruh, yenilikçi düşüncelerle eşleştiğinde, daha geniş bir perspektif kazanacaksın. Sakin kalmayı ve kararlarını düşünerek vermeyi unutma; bu, maceralarının tadını tam anlamıyla çıkarabilmen için gerekli.
Bugün karar verme süreçlerinde içsel bir dinginlik bulabilirsin. İş hayatında karşına çıkan fırsatları değerlendirmek için kendine güvenmeyi öğrenmen gereken bir dönemdesin. Çalışmalarında özverili yaklaşımın, başkaları tarafından takdir edilmeni sağlarken, liderlik yeteneklerin ön plana çıkacak. İletişimsel becerilerin, özellikle karşıt görüşteki insanlarla olan diyaloglarında büyük önem taşıyacak. Aşk hayatında ise duygusal yaralar açılabilir; bu, geçmişle yüzleşmek ve olgunlaşmak için bir fırsat. Sağlık açısından dikkatli olmalı, yorgunluğu hafife almamalısın. Ruhu besleyen aktivitelerle enerjini dengelemeye çalış.
Başkalarıyla olan ilişkilerin ön planda olduğu bir dönemdesin. Arkadaşlarınla yapacağın samimi sohbetler, duygusal bir bağ kurmana yardımcı olacak. Özgürlüğüne düşkün yapın, bu gün özellikle kendi alanını yaratmak için çaba gösterebilir. Yenilik ve ilham arayışında olabilirsin, bu sayede özgün fikirlerinle çevrendekileri etkileyebilirsin. Sosyal gruplara katılmak, ilgi alanların doğrultusunda insanlarla bir araya gelmek sana enerji verecek. Ayrıca, sezgilerinin güçlendiği bir dönemdesin; içgüdülerin doğrultusunda hareket etmek, doğru kararlar alman konusunda sana destek olacak. Bireysel projelerinle ilgili, beklenmedik fırsatlarla karşılaşabilirsin. Yaratıcılığını ortaya koymaktan çekinme. Mantıklı ve özgür ruhun, başarı için mükemmel bir denge sağlayacak. Geleceğe yönelik hedeflerine odaklanırken, geçmişin yüklerinden arınmayı ihmal etme.
Sezgilerin bugün fazlasıyla ön planda, duygusal derinliklere dalmak için harika bir zaman. İç dünyanla bağlantı kurarak yaratıcı projelere yönelmek, fikirlerini somutlaştırmak için teşvik edici bir atmosfer var. Sosyal ilişkilerde karşılıklı anlayış ve empati önem kazanıyor, sevdiklerinle olan bağların güçlenecek. Zihinsel olarak dinlenmeye ihtiyacın olduğunu hissedebilirsin; meditasyon veya doğada zaman geçirmek ruhunu besleyecek. Parasal meselelerde dikkatli olmalı, harcamalarını kontrol altında tutmalısın. Duygusal açıdan destek almak istemen, başkalarıyla daha derin bağlantılar kurmana yarayabilir. İçsel huzurun ön planda olduğu bir gün geçirmen dileğiyle.
