1
Efes antik kenti kazıları başta olmak üzere Ege arkeolojisi ve sanat tarihi araştırmalarında büyük emeği bulunan Dr. Anton Bammer önceki gün 90 yaşında yaşamını yitirdi. Efes arkeoloji kazılarında, antik çağ mimarisinde birçok anıtsal sunağın öncüsü olarak kabul edilen Artemision Sunağı’nın keşfine imza atan ve Artemis Tapınağı hakkında üç kitap yayımlayan Bammer, 1970’den beri Selçuk’un fahri hemşerisiydi. Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün yanı sıra 1999’dan beri de Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nün asli üyesiydi. Ayrıca Arkeoloji ve Sanat Yayınları’nın danışma kurulunda olan Bammer, aramızdan ayrılana kadar yaşamını Viyana ile Selçuk’ta sürdürdü. Kariyerinin büyük bir bölümünü ise Türkiye’deki bilimsel çalışmalara adamış ve araştırmalarıyla Türkiye’nin uluslararası alanda arkeolojik açıdan tanıtılmasına da katkıda bulunan Bammer’in ölümünü arkeolog- editör Nezih Başgelen’den öğrendik. Birlikte çalışmalara imza atan Başgelen ile Dr. Anton Bammer’in Ege arkeolojisi ve Efes kazılarındaki rolünü ve yaşamını konuştuk.
Dr. Anton Bammer yaşamını bilime ve arkeolojiye adamış biri. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
1895 yılında Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nce başlatılan ve günümüzde de sürdürülen kazı ve araştırmalarla Efes antik kentinin önemli bir bölümü gün ışığına çıkarıldı. Otto Benndorf’un (1838-1907) başkanlığında 1895’te başlayan kazılardan bugüne arkeoloji dünyasının önde gelen pek çok ismi Efes projelerinde görev aldı. Bunlar içinde, 1965 yılında Artemision’un sunağını bulan Dr. Anton Bammer, tüm yaşamını Efes’le özdeşleştirmiş çok değerli bir araştırmacı.
Bammer’ın Efes antik kentinde yaptığı en önemli projesi nedir?
Efes’teki ilk önemli projesi, buradaki “Memmius Anıtı’’nın ayağa kaldırılması sırasındaki teori ve uygulama alanındaki çalışmalarıdır. Bammer daha sonraki çalışmalarını Efes’teki arkeolojik araştırmaları başlatan efsanevi anıta, “Artemision” olarak adlandırılan Artemis Tapınağı’na adadı. Bammer’in bu alandaki ilk başarısı, uzun süre boyunca yeri tespit edilememiş olan tapınak sunağını 1965 yılında keşfetmiş olması. Birkaç yıl sonra, sunağa ait temellerin bütünüyle ortaya çıkarılması amacıyla burada kazılara başlamış ve uzun yıllar titizlikle sürdürmüştür. Ortaya çıkardığı kalıntılarla, antik çağ mimarisinde birçok anıtsal sunağın öncüsü olarak kabul edilen Artemision Sunağı’nın, Arkaik çağlardan beri var olduğu ve MÖ. 4. yüzyılda görkemli bir şekilde yeniden inşa edildiği anlaşılmıştı.
Bammer’ın çalışmaları tarihe önemli keşifler olarak yazıldı diyebilir miyiz?
Artemis Tapınağı’ndaki kazılarını her yıl devam ettiren Bammer, 1973 yılında Hekatompedos’u da keşfederek altar ve tapınak arasındaki alanı araştırmaya başladı. Efes’teki kazılarda geçici olarak kazı yardımcı direktörlüğü ve diğer meslektaşları ile birlikte kazı direktörlüğü de yaptı. “Artemis Tapınağı’nın merkezi tabanı” olarak adlandırılan yerde heyecan verici keşifler yapıldı ve bunun yanı sıra tapınağın erken dönem tarihine ait olup 2. bin yıla kadar geri giden kalıntılar kazılarak ortaya çıkarıldı. Bu bölgede bulunan ve İyon uygarlığının en eski örneği kabul edilen bir erken dönem Peripteros’unun keşfi, önemli bir başarı.
Anton Bammer, Artemis Tapınağı hakkında üç kitap yayımladı, sizde bu kitaplarda çalışmalar yaptınız? Kitaplardan bahsedebilir miyiz?
Die Architektur des Jüngeren Artemision von Ephesos (Wiesbaden 1972); Das Heiligtum der Artemis von Ephesos (Graz 1984) ve Das Artemision von Ephesos (Mainz 1996, Ulrike Muss ile birlikte). Artemis Tapınağı Sunağı’ndaki kazı ve araştırmalarının sonuçlarını Der Altar des Artemisions von Ephesos adlı eserde 2001’de Viyana’da Ulrike Muss ve Mustafa Büyükkolancı ile birlikte yayımladı. 1988’de basılan Ephesos Stadt and Fluß und Meer adlı kitabında Bammer, Efes ve çevresini “Yeni Arkeoloji” metodu ile yorumlamaya çalıştı. Anton Bammer sadece Efes değil, aynı zamanda klasik arkeolojiyi ilgilendiren çeşitli konular üzerinde de çalıştı. Türkiye ve Yunanistan’da yaptığı seyahatler sırasında geleneksel eski ahşap evleri incelemiş ve 1982 yayımlanan kitabında, bu yapıların ardındaki saklı felsefeyi irdelemeye çalışmıştı (Wohnen im Vergänglichen, Graz 1982). Ayrıca klasik ve ölümsüz taş mimari üzerine de eserleri bulunuyor: Architektur und Dialektik (Mimari ve Diyalektik) ve Die Zähmung des Raumes (Mekanın Evcilleştirilmesi). Bir başka kitabı da Die Rückkehr des Klassischen in die Levante’dir (Klasiklerin Levant’a Geri Dönüşü), Mainz, Zabern 2001.
Yukarı Avusturya’da 1934 yılında doğan Anton Bammer, gençlik yıllarını Linz yakınlarında, Tuna Nehri kıyılarında geçirmiş, 1953 ve 1958 yılları arasında Viyana Teknik Üniversitesi’nde mimarlık eğitimi aldıktan sonra üç yıl mimarlık yapmış. Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nde göreve başladığı 1961 yılından bugüne kesintisiz olarak Efes kazı ekibinin daimi üyesi olmuştu. Bunun haricinde jeofizik okumuş ve Efes’in tuğla mimarisi üzerine hazırladığı arkeomagnetik alandaki teziyle doktorluk derecesine yükselmişti. Ayrıca Herbert Boeckl’in öğrencisi olarak bir dönem Viyana Sanat Akademisi’nde ressamlık eğitimi de almıştı.
Bugün enerjin oldukça yüksek; bu, yeni başlangıçlar için harika bir fırsat sunuyor. İçindeki cesareti ortaya çıkararak, hayatındaki engelleri aşmak için kararlı adımlar atabilirsin. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde samimi ve açık olman, güven ve dayanışma duygusunu güçlendirecek. İş yerinde veya okulda dikkat çekerek başarılı bir etki bırakabilirsin, bu da kariyerinde yeni kapıların açılmasına yardımcı olabilir.Duygusal ilişkilerinde ise tutku ve heyecan dolu bir atmosfer var. Partnerinle aranızda derin bir bağ kurmak için harekete geçmekten çekinme. Bekar isen, tanıştığın biriyle olan iletişimin seni heyecanlandıracak. Fakat, aceleci davranmamaya özen göstermelisin; derin bir anlayış geliştirmek uzun vadede daha faydalı olacaktır.Sağlığa dikkat etmen gereken bir dönemdesin; zihinsel ve fiziksel dinlenmeye zaman ayır. Meditasyon veya doğa yürüyüşleri içindeki stresi azaltabilir ve ruh halini iyileştirebilir. Bugünkü başarıların gelecekteki hedeflerine ulaşman için birer basamak olacak. Kendine güven ve sezgilerini dinle; evrenin senin yanında olduğunu unutma.
İçsel huzur arayışın bugün daha da derinleşiyor. Rahat bir zaman diliminde olsan da, çeşitli sorular zihnini meşgul edebilir. Maddi konulara odaklandığın bu dönemde, finansal istikrar arayışın artış gösterebilir. Ancak, bu baskı altında sosyal ilişkilerini ihmal etmemeye dikkat et. Bugün, samimi ve duygusal bağlarda güçlenme fırsatı bulabilirsin. Ayrıca, yaratıcı projelerine odaklanmak için ideal bir zaman; içsel ilhamın artıyor. Kendini ifade etme biçimlerin, başkalarına ilham verebilir. Kendinle barışık olmak, diğer insanlarla olan ilişkilerini de olumlu yönde etkileyebilir. Akşam saatlerinde yapacağın bir sosyal aktivite, hoş süprizler getirebilir. Unutma, sabır ve kararlılık her zaman senin en büyük dostların.
ayrıntılara özen göstermezsen yanlış anlaşılmalar ortaya çıkabilir. Bugün, esneklik ve uyum, ilişkilerini daha da güçlendirebilir. Kendini açık ve samimi bir şekilde ifade etmekten çekinme; bu, insanlarla olan bağlarını derinleştirebilir. Keşfetmeye ve öğrenmeye hazır ol; bu, seni daha da ileriye taşıyacaktır.
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir zaman. İçsel huzurunu sağlamak adına aileyle vakit geçirmenin, köklere dönmenin önemi artıyor. İletişim kurarken empati ve anlayışla yaklaşman, sevdiklerinle olan bağlarını güçlendirecek. Kariyer alanında, sezgilerin doğrultusunda hareket etmek seni doğru yola yönlendirecek. İçinde bulunduğun durumları değerlendirmek ve hedeflerine odaklanmak için ruhsal bir yenilenmeye ihtiyacın olabilir. Kendini ifade ederken daha cesur olmalısın, çünkü duygularını paylaşmak, içsel yüklerini hafifletecektir. Detaylara dikkat et, çünkü gözden kaçan küçük şeyler önemli bir dönüşüme kapı aralayabilir. Kendine zaman ayır, çünkü kişisel gelişim için içsel yolculuk yapmanın tam zamanı. Unutma, kendi duygularını sahiplenmek, başkalarına da ilham verebilir.
Bugün sahne senin! Işıklar altında olmak, kendini ifade etme arzusu içinde olabilirsin. Yaratıcılığın doruklarda ve bu özellikle sanatsal çalışmalara yönlendirebilir seni. Kendine güvenin yüksek ve bu, başkalarını etkilemede büyük bir avantaj sağlayacak. Ancak, egonun seni kontrol etmesine izin vermemeye dikkat et. Başkalarıyla ilişkilerinde, uyum sağlamak ve empati göstermek, özellikle önemli olacak. Sosyal ortamlarda yapacağın girişimler, yeni bağlantılar ve fırsatlar getirebilir. Duygusal derinliğe inmek için bir fırsat bulabilirsin; kalben hissettiklerini ifade etmenin tam zamanı. Uzun vadeli hedeflerini düşünmek ve bunlar üzerinde çalışmak için motivasyon bulabilirsin. Özgürlüğünü ve bağımsızlığını önemse; bu, senin enerjini tazeleyecek. Kişisel bakım ve sağlığın; bugün sağlıklı yaşam tarzına yönelmek için güzel bir zaman. Kısacası, parlamak için harika bir gün!
Gün, içsel huzur arayışınla dolup taşacak. Dikkatini dağıtan etkenleri bir kenara bırakarak, zihnindeki karmaşayı arındırma zamanı. Organize ve pratik yaklaşımınla, iş ve özel hayatındaki sorunları daha akıllıca çözme becerisine sahip olacaksın. İletişim kurduğun kişilerle olan diyalogların, yapıcı ve anlam dolu bir hal alabilir. Sağlığına dikkat etmeni gerektiren bazı ufak sinyaller alabilirsin; bedenini dinlemekte fayda var. Hayatındaki küçük detaylara odaklanarak, büyük farklar yaratabileceğin bir dönemdesin. Kendine olan güvenin artarken, başkalarına da ilham verme pozisyondasın. Sosyal etkinliklerde bulunarak, yeni insanlarla tanışabilir ve keyifli anlar yaşayabilirsin. Unutma, başarılarının arkasında sağlam bir plan ve disiplin yer alıyor.
Harmoni arayışında olduğun bir dönemdesin. Sosyal ilişkilerin ve beraberliklerin ön plana çıkıyor. İletişim becerilerin, başkalarıyla olan bağlantılarını güçlendirecek. Dostlarınla olan konuşmalar, içsel huzurunu bulmanda yardımcı olabilir. Özellikle sanatsal aktivitelere yönelmek, yaratıcılığının artmasına sebep olacak. Duygusal derinliklere dalmak, kendini tanıma konusunda yeni perspektifler kazandırabilir. Bugün, dengeyi sağlama ve tarafsız kalma isteğin artıyor; fakat bu, bazen karar vermekte zorluk çekmene de neden olabilir. Belki de zaman zaman kendi ihtiyaçlarını önceliklendirmek, seni daha iyi hissettirecek. Flörtöz bir havanın içinde olman da sıradan bir gününü heyecanlandırabilir. Kendine ve çevrendekilere karşı nazik olmayı unutma; bu, ilişkilerini pekiştirecek. Unutma, sevgi dolu bir ortamda olmak, içsel güzelliğini parlatabilir.
İçsel derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, duygusal olarak yoğun bir deneyim yaşayabilirsin. Karşılaştığın durumlar seni ruhsal olarak dönüştürebilir; bu nedenle, hislerine kulak ver. Gizli kalmış düşüncelerini açığa çıkarmak, kendini özgürleştirecek. İkili ilişkilerde güçlü bir çekim hissedebilirsin, sevgi ve tutku arasında gidip gelen dalgalara kapılmak kaçınılmaz. Duygusal kırılganlık, seni savunmasız hissettirse de, bu zayıflığın altında güçlü bir dayanıklılık yatıyor. Gün boyunca başka insanların gizli hislerini anlamakta zorlanabilirsin, bu nedenle dikkatli ol; sezgilerine güven. Kendi içsel yolculuğuna çıkmak, seni yeni bir perspektife yönlendirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma, ruhsal yenilenme sana çok şey katacak.
Bugün tutkuların derinliklerine inme zamanı. Keşif duygun güçlü, yeni deneyimler senin için adeta bir aydınlanma fırsatı sunuyor. Bilgiyi ve macerayı bir araya getirmek sana yeni kapılar açabilir. Topluluk içinde yer almak, fikir alışverişlerinde bulunmak ve ilham verici insanlarla bir araya gelmek arzusu içindesin. Duygusal derinliklere inerek, kendini daha iyi anlama fırsatını yakalayabilirsin.Sosyal ilişkilerinde samimiyet ön planda, burada cesur adımlar atmak isteyebilirsin. Eski bağlantılarında revizyon yapma gereği hissedebilirsin. İçsel huzurun için sevdiğin aktiviteleri hayata geçirme zamanı. Kendine olan güvenin tazeleniyor, bu nedenle hedeflerine ulaşmak adına girişimlerde bulunabilirsin. Biraz risk almak, sıkıcı rutini kırmana yardımcı olabilir. Yeteneklerini ortaya koymak ve kendini ifade etmek için uygun bir dönemdesin; ilgi alanlarını genişletmek için harika bir fırsat. Unutma, her yeni deneyim bir öğrenme fırsatı!
Bugün, hedeflerinize ulaşma konusundaki kararlılığınız ön planda. Disiplinli ve azimli yapınız, çevrenizdeki insanları da etkileyebilir. İş veya kişisel projelerde ilerleme kaydetmek için iyi bir zaman dilimi. Özellikle birlikte çalıştığınız kişilerle daha iyi iletişim kurarak, işbirliklerinizi güçlendirebilirsiniz. Duygusal olarak daha derin düşüncelere dalabilir, içsel dünyanızı keşfetme isteği hissedebilirsiniz. Sosyal alanlarda da bazı fırsatlar karşınıza çıkabilir ancak temkinli olmanızda fayda var; zira bazı durumlar sandığınız kadar net olmayabilir. İş hayatında karşınıza çıkacak sorunları çözmek için mantıklı bir yaklaşım sergilemek, sizi daha da ileriye taşıyacaktır. Kişisel gelişim konularında yeni adımlar atmak veya eğitim fırsatlarına yönelmek, sizi bir adım daha öne geçirebilir. Unutmayın, sabırlı ve kararlı kalmanız, hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştıracaktır.
Bugün, yenilikçi düşünceler ve orijinal çözümler bulma arzusu baskın. Sıradanlıktan uzak durmak, sosyal çevrende ilgi çekici tartışmalar yapmana olanak tanıyacak. Arkadaşlarınla bağlantı kurmak, belki de uzun zamandır görüşmediğin insanlarla iletişime geçmek isteyebilirsin. Farklı fikirlerin, senin için yeni kapılar açabilir. Duygusal olarak, bazı içsel çatışmalar gündeme gelebilir; bu durum, kişisel gelişimin için bir fırsata dönüşebilir. Hayal gücünü kullanarak daha yüksek hedeflere ulaşma arzusu, motivasyonunu artıracak. İş veya projelerde sıra dışı yaklaşımlar sergilemekten çekinme, başarı seni bekliyor. Ayrıca, arkadaşların arasında arabuluculuk yapabileceğin bir durum ortaya çıkabilir; bu, sosyal çevrendeki bağları güçlendirecek. Kim bilir, belki bir işbirliği veya ortaklık için güzel bir zemin hazırlıyorsun. Eğlenceli aktiviteler veya hobi edinme imkanı doğabilir; bu, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Kendine zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu artıracak küçük kaçamaklar yaparak mutluluğunu besle.
Zihninde kaybolmuş hayaller ve sezgiler içinde dolanan bir denizdesin. Bugün, içsel dünyanı keşfetmek için mükemmel bir zaman. Duyguların derin ve yoğun, bunun yanı sıra başkalarıyla bağ kurma arzusuyla yanıp tutuşuyorsun. Sevdiklerinle geçireceğin anlar, ruhunu besleyecek; hislerinin ve düşüncelerinin ne denli güçlü olduğunu bir kez daha anlamana yardımcı olacak. Yaratıcılığının doruklarına ulaşabileceğin bir dönemdesin; sanatsal bir girişimde bulunmak ya da sadece içsel düşüncelerini kağıda dökmek sana iyi gelecek. Dikkatini dağıtan unsurlardan uzaklaşarak kendine bir alan yaratmayı dene. İş veya kariyerle ilgili bazı belirsizlikler, sabrının sınırlarını zorlayabilir; bu durumu akışa bırakmak, seni çok daha hafif hissettirecek. Empati yeteneğinle çevrendeki insanlara destek olabilirsin; başkalarının duygularına duyduğun anlayış, ilişkilerini derinleştirebilir. Genel olarak, sezgilerine güvenerek hareket ettiğinde, kendini güvenli ve huzurlu bir yerde bulabilirsin.
