Dilek Türker: ‘Bir direniştir yaşamak’

Dilek Türker: ‘Bir direniştir yaşamak’

Dilek Türker, 26 Ekim’de Harbiye Açık Hava Sahnesi’nde uzun yıllardır sahnelediği “Mustafa Kemal’le Bin Gün – Latife” oyunuyla tiyatroseverlerle buluşacak.

Dilek Türker: ‘Bir direniştir yaşamak’

Bazı kitaplar vardır, okudukça bir sonraki sayfayı merak ettiğiniz. Tıpkı bir kitap gibi insanlar vardır, konuştukça yeni bilgiler öğrendiğiniz, hayatı bir kitap gibi dediğiniz. Defalarca karşılaştığım ama daha önce uzun uzun sohbet etmeye fırsat bulamadığım Dilek Türker, inandığı değerlerden hiç vazgeçmemiş. Öyle lafı sözü gevelemeden, doğrudan söylüyor kimseden çekinmeden… Cesur kadın diyorum içimden. Çok hayatlara tanık olmuş, bizim hayran olduğumuz, yazar ve sanatçılarla güzel dostluklar kurmuş çok anı biriktirmiş. Ara Güler, Aziz Nesin, Muhsin Ertuğrul gibi…

26 Ekim’de Harbiye Açık Hava Sahnesi’nde çok uzun yıllardır sahnelediği “Mustafa Kemal’le Bin Gün – Latife” oyunu ile saat 20.00’de tiyatroseverlerle buluşacak.

Tüm gençleri bekliyor Türker, “Oyunumuza gençlerimizi, tüm tiyatroseverleri, Cumhuriyet severleri bayraklarıyla birlikte bekliyoruz. Gelin hep birlikte bu güzel haftada hem Cumhuriyet’imizin kuruluşunu kutlayalım, birlikte alkışlayalım, birlikte coşkuyu yaşayalım” diyor.

Ama özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem imamoğlu’nu eşi ve çocuklarıyla oyuna beklediğini söylüyor sanatçı.

– 19 yıldır “Mustafa Kemal’le Bin Gün – Latife” oyununu sahneliyorsunuz. 26 Ekim’de tekrar sahnede olacaksınız, neden bu oyunu tekrar sahnede görmek istiyor seyirci?

Evet, 19 yıldır oynuyorum, o gün doğan çocuklar bugün 19 yaşında, unutturulmaya çalışılıyor ama her sene bu “Latife” oyunu isteniyor. Tabii daha çok CHP’li belediyeler istiyor sahnelenmesi. Bir seferinde ramazan ayında oyunu sahnelemiş ve bir grup türbanlıya oynamıştım. Hepsi oyunu ağlayarak ayakta alkışlamıştı. Böyle bir anım da var. Ben bunları yaşamış biriyim. Her gittiğim Anadolu’daki şehirde, başörtülü, başörtüsüz, genç ihtiyar, herkes ağlayarak boynuma sarılıyordu oyundan sonra. Büyük bir sevgi Atatürk sevgisi. Atatürk kendini kurban etmedi, kendini adadı ve asker olarak da başardı. Ben de şunu başarmak istiyorum. Yeniden buluşmak, yeniden anlatmak, anlatmalıyız Atatürk’ü…

– Atatürk’ün hangi yönünü göreceğiz oyunda?

Atatürk’ün insan tarafını göreceğiz. İnsan ilişkisini göreceğiz ama buradaki nezaketi, zarafeti, her hangi bir nezaketsizlik varsa, onun nasıl bir irade dışı yapıldığı ve bunun dışında altında ne kadar derin bir aşkın, sevginin olduğu, farklı aşklar olabileceğini, aşkın sadece hormonlarla idare edilen insan biyolojisindeki bir dönem içindeki bir olgu olmadığını, aşkın aynı zamanda bütün bir yaşamı anlamlamak, hayatla olan ilişkide sağlam durabilmek için en önemli enerji olduğunu, çünkü barış enerjisidir aşk aynı zamanda.

Üçüncü sayfa haberleri gibi aşağılık insan hallerini bırakıp o hakikaten insanı, insan olmaya yaraşır duyguyu kazandıran aşkı anlamak lazım, o aşk işte, Bekir Coşkun’un anlattığı gibi; doğa sevgisinde, hayvan sevgisinde, Cumhuriyet sevgisinde, “Biz bunların hepsine Atatürk diyoruz” diyor. Bayıldım yazısına, ağlayarak okudum.

– Peki, siz bu oyunu neden oynuyorsunuz?

İşte ben, bunları beraber tekrar tekrar yaşamak, toplu yani  topluca dinlemek, topluca yeniden düşünmek, topluca yeniden sevinmek, topluca yeniden umut etmek için oynuyorum bu oyunu.

– Bizler oyunda Latife Hanım’ın Atatürk’e olan aşkını mı göreceğiz.

Benim Atatürk’e olan bağlılığım, sevgim, aşkım! İki tane erkeğe âşık oldum hayatım boyunca biri Nâzım Hikmet, biri Atatürk! Biri devlet adamı ve siyasetçi, yeniden kuran, öbürü de bütün duyguları ve düşünceleri insanoğlu adına yeniden güzelleyebilen. Şimdi dedim ki bu Latife de ben şunu anlatabilirim: Atatürk Türkiye’ye, milletine âşık! Kimse önüne geçemiyor. Latife Hanım’da Atatürk’e âşık, onun da önüne geçemiyor. Yani millet falan sonra önce Atatürk! Atatürk’e dokunmak, Atatürk’ü öpmek, Atatürk’e sarılmak… Ben bunu bir kadın olarak ele aldım. Latife Hanım bedel ödüyor, 22 -23 yaşında, beş dil biliyor, zaten kendi yaşadığı toplumun kültüründen çok farklı, çok Batı da yaşıyor. Ödediği bedel bana çok dramatik, trajik ve insan olarak ve kadın olarak müthiş geldi, yani bir paradoksun, bir çelişkinin o kadar büyük uç noktalarını hayatında yaşamış bir kişilik. Büyük bir aşk ve bir gençlik ve ondan mahrum kalıp, 49 yıl susmak ve cinsinin özelliğini yok ederek, ona bağlı ve saygıyı koruyarak yaşamını sürdürmek. İşte o bedel de bir aşkın ne kadar büyük olduğunu anlatıyordu, bu beni çok etkiledi.

– Bu yıl Tiyatro Ayna olarak, Nâzım Hikmet oyununuz da var.

Evet, iki tane oyunum var biri de “Mutlu ol Nâzım” bu seneki projem o, devlet yine yardım vermedi, destek vermedi. Ataol Behramoğlu yazdı, Vera Tulyakova, 23 sene evvel sahneye koydu. Son 17 senedir iki üç defa oynadı. Yani yeniden yapılacak şeyler var, Osman Şengezer yapmıştı dekorlarını…

– Bunca yıl hiç yılmadan devlet desteği olmadan devam ediyorsunuz. Ne için, kim için…

Varlığımı tabii ki böyle besliyorum. Kendi çıkarım için yapıyorum. Ben kimin için yapıyorum. Kendim için bir şey istiyorsam namerdim lafı yok kardeşim öyle bir şey, ben vallahi kendim için istiyorum önce… Önce kendim için istiyorum, para pul değil, özgürlük, barış, demokrasi istiyorum. Şiirler söyleyelim, şarkılar söyleyelim, yazalım, heykeller yapalım, resim yapalım. Sanatın bütün dallarından önemli insanlarla dostluğum oldu ve var hâlâ…

(Mesela Muzaffer Akyol, Ertuğrul Ateş, Selim Turan, Avni Arbaş…..)

– Açıkhavadaki oyuna kimler gelsin istersiniz öncelikle, samimiyetle söyleyin. Çünkü fark ettim ki bilet fiyatı çok düşük diğer oyunlara göre…

Gençleri görmeyi çok isterim. Ben gençlerin çok güzel şeyler yapacağına inanıyorum ülke için. Evet doğru tespit etmişsiniz, sırf gençler gelsin diye bilet fiyatını 20 TL yaptım.

Bir de İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu, eşi ve çocuklarıyla oyunda görmek isterim.

Marşlar söyleyeceğiz, beraber ağlayacağız, beraber güleceğiz, beraber ibadet edeceğiz. Bizim ibadetimiz o hayallerimiz, cumhuriyet değerlerinin üzerinden, o Atatürk’ün getirdiği ışık yolundan yürüyerek, üstüne koya koya bütün bu karanlıkları, çirkinlikleri, bu vakıfları, ırzına geçilen çocukları, üç yaşında başörtüsü içinde, bilmedikleri bir dilde, bilmedikleri dünyaları ezberletilen çocukları, İslam dinin o derin felsefesinin asla anlaşılamayacağı, birtakım kuruluşları ve soygun düzeninin biteceğini, var olmayacağını bu hastalıkları GATA Başhekimlerinin, o entarili adamların, sonunun zaten gelmiş olduğunu…

– Açık yürekli ve cesursunuz, tüm bu söylediklerinizi toplum içinde de söylediğinizi, haksızlığa karşı çıktığınızı biliyoruz. Siz sanat politiktir yani muhaliftir diyen sanatçılardansınız…

Sanat muhaliftir ve sanat politiktir, evet.

– Neden? 

Sanat en samimi en masum muhaliftir, çünkü iktidar olmak gibi bir derdi yoktur. Sanat muhaliftir ve muhalif olmazsa bir şeye yaramaz. (Namusuyla, zekâsıyla kazanana bir lafımız yok) Muhalefeti ben yapacağım “kral çıplak” diyeceğim. Bunu benim elimden alamazsınız.

Ama şunu da söylemem gerekir; İmamoğlu bir umut yeşertti ben de. İktidara gelmeden önce The Marmara’da yapılan seçim konuşmasında beraberdik ve bende şöyle bir şey demiştim. İlk defa umutlandım, ilk defa Atatürk’ten sonra bir siyasetçi çıktı, kültür politikasıyla ilgili düşünceleri olduğunu söyledi, yapmak istediği projeler olduğunu, sanatçılarla birlikte olmak

istediğini söyledi çok umut verdi bana.

‘HAKKIMIZ YOK UMUTSUZLUĞA’

– Umudunuzu hiç yitirmiyorsunuz?

Nâzım Hikmet’in dedigi gibi: Yok, öyle; umutları yitirip karanlıkta savrulmak… Unutma; aynı gökyüzü altında, bir direniştir yaşamak…

Demek istediğim şu: Bugün yapılacak şey öyle oraya buraya savrulmak değil arkadaşlar, bunu siyaset içerisindeki ve medyadaki arkadaşlara da söylüyorum. Bu genlerinde bu ülkenin, aynı zamanda bir sürü aydının geni var. Yani aydınlar yıllarca kesildi, hapse atıldı çürütüldü, eziyet gördü. Bizim gibi ucundan bir şeyler, ben kendimi aydın sayıyorum doğrusu, bu evi nasıl idare edeceğiz telaşımızın dışında, devam edebiliriz çünkü ben Uğur Mumcu’lara, Bahriye Üçok’lara Aziz Nesin’lere, onlara vazgeçtim diyemem zaten onlar hep arkamda duruyorlar.

Hakkımız yok, aynı gökyüzü altında bir direniştir yaşamak, çok büyük ve çok anlamlı ve çok güçlü bir kavram, biz yaşamak için direneceğiz. Nasıl yaşamak? Sevgiyle yaşamak, barış için yaşamak, anlatmak, anlamayanlara, ötekileştirenlere kindarlara! Kindarlara ve kinci dincilere, anlatmak! Anlamazlarsa da anlatmaya devam etmek, anlamazlarsa varlığımızı göstererek, üretimlerimizi gerçekleştirerek, anlatmak, sonunda anlaşılacaktır, bu umudu asla kaybetmemek gerek.

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • Koç
  • Boğa
  • İkizler
  • Yengeç
  • Aslan
  • Başak
  • Terazi
  • Akrep
  • Yay
  • Oğlak
  • Kova
  • Balık
KOÇ BURCU YORUMU

Enerjinizin yükseldiği, yeni başlangıçlar için heyecan duyduğunuz bir dönemdesiniz. İlişkilerde daha cesur adımlar atma isteği kendini gösterebilir. Arkadaş çevrenizden destek alarak, grup çalışmaları veya sosyal etkinliklerde başarılı olabilirsiniz. Yalnız hissettiğiniz anlar olsa da, içsel gücünüzü daha iyi tanıyıp kullanma fırsatını yakalayacaksınız. Kendinize olan güveniniz artarken, yeni projelere yönelme isteği geliştirebilir, hayallerinizi gerçekleştirmek için harekete geçebilirsiniz. Sağlığınıza özen göstermek önemli, fiziksel aktivitelerle ruhunuzu besleyebilirsiniz. Hayatınıza daha fazla renk katmak için sanatsal uğraşlara yönelmek de faydalı olabilir. Aşkta sıcak ve tutkulu bir atmosfer sizi bekliyor. Duygularınızı açıkça ifade etmekten çekinmemelisiniz; bu, bağlarınızı güçlendirecek.

BOĞA BURCU YORUMU

Bugün, içinizdeki güven duygusu daha da belirginleşiyor. Planlarınızı gerçekleştirmek için kararlı adımlar atma arzunuz artıyor. Maddi konulardaki ince eleyip sık dokuma tutumunuz, sizi ilerlemenizde destekleyecek. Kendinize olan özsaygınızı artıracak fırsatlar karşınıza çıkabilir. Aniden gelen ilhamlar, yaratıcılığınızı tetikleyecek, size yeni projelerde cesaret verecek. Duygusal ilişkilerinizde samimiyet ön planda. Sevdiklerinizle olan bağlarınızda daha açık ve dürüst bir iletişim kurma fırsatını değerlendirin. Dışarıdan gelebilecek baskılara karşı daha dikkatli olun; içsel sesinizi dinlemekte fayda var. Günün sonunda kendinize küçük bir ödül vermeyi unutmayın, mutluluğunuzu artıracak detayları gözden kaçırmayın.

İKİZLER BURCU YORUMU

Sosyal enerjinin zirveye ulaşacağı bir gün. Yeni insanlarla tanışabilir, ilginç tartışmalara katılabilirsin. Zihinsel olarak canlanmış hissedeceksin; yaratıcı projelere yönelmek için harika bir zaman. İletişimde açıklık dikkat çekici bir öncelik kazanmış. Duygusal bağlarda derinleşme isteği içindesin. Esprili ve eğlenceli yaklaşımın sayesinde kalabalıklar arasında parlayacaksın. Kararlar alırken, başkalarının görüşlerine de yer vermek önemli olabilir; içgüdüsel hislerinle mantığını dengede tutmalısın. Dikkat çekici fırsatlar karşına çıkabilir, bunları değerlendirmek için cesur olmalısın. Enerjini pozitif mecralara yönlendirerek, hem kendin hem de çevren için faydalı olabilirsin. Bugün, kendini ifade etme konusunda oldukça hevesli hissedeceksin. İkili ilişkileri güçlendirecek dostluklar kurma olasılığı yüksek. Açık fikirliliğin sayesinde, karşılaşacağın zorluklardan büyüyerek çıkabilirsin. Bunların yanı sıra, geçmişten gelen bazı anılar tekrar gündeme gelebilir; duygusal yüklerini hafifletmek için bunlarla yüzleşmek faydalı olacaktır. Kendine zaman ayırmayı unutma, içsel dengeyi bulmak için meditasyon veya doğa yürüyüşleri iyi bir seçenek. Bugünün sunduğu tüm fırsatları kucakla!

YENGEÇ BURCU YORUMU

Bugün duygusal derinliklere dalma ihtiyacı hissedebilirsin. İçsel sıkıntılarında ve geçmişle yüzleşme anlarında, kendini oldukça savunmasız hissedebilirsin. Ailevi ilişkiler ön planda; sevdiklerinle arandaki bağı güçlendirmek için güzel fırsatlar var. Hatta belki de huzuru bulduğun yerin, birlikte vakit geçirdiğin kişiler olduğunu fark edeceksin. Sanatsal yeteneklerin ve yaratıcılığın, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. İçgüdülerine güvenmekte fayda var; sezgilerin sana doğru yolu gösterebilir. Kendinle barışık olmak, geçmişteki olayları affetmek ve yeni başlangıçlar yapmak için mükemmel bir zaman. Kendine tanıdığın alan, ruhunu besleyecek ve sana yeni ilhamlar sunacak. Güneşin ışığında, kendini bulmanın keyfini çıkarabilirsin.

ASLAN BURCU YORUMU

Bugün kendini sahnede gibi hissedeceksin; ışıkların altında olmanın verdiği o heyecan sarmalayacak çevreni. İnsanların ilgisi üzerinde, bu durumu kullanarak etrafındaki fırsatları değerlendirebilirsin. Yaratıcılığın ve özgüvenin zirveye ulaşacak. Cesur adımlar atmak isteyebilirsin, ancak aceleci olmaktan kaçınmalısın. Sevdiğin insanlarla olan ilişkilerin kuvvetlenecek, onların desteğiyle daha da yükselebilirsin. Duygusal anlamda içsel bir yolculuğa çıkabilir, kendi değerini sorgulayabilirsin. Bugün, dinlenmek ve kendinle barışmak için de zaman ayırmayı unutma; kalbinin sesine kulak ver, sana rehberlik edecektir.

BAŞAK BURCU YORUMU

Bugün, analitik düşünce yapınızın ve detaylara olan dikkatinizin büyük fayda sağlayacağı bir gün. Önünüze gelecek olan fırsatlar, dikkatlice incelediğinizde gerçek potansiyeline ulaşacaktır. İş veya günlük sorumluluklarınızda, mükemmeliyetçilik anlayışınızı dengelemeye odaklanmalısınız; zira aşırı titizlik, ilerlemenizi engelleyebilir. İletişim konularında açık ve net olmanız, çevrenizdeki insanlarla olan ilişkilerinizi güçlendirecek. Sağlıkla ilgili konulara özel bir özen göstermeniz, ruh halinizi olumlu etkileyecektir. Ayrıca, sevdiklerinize karşı duyduğunuz saygı ve sevginizi göstermek için bir fırsat yaratmayı ihmal etmeyin. Kendinizi ifade ederken içsel sesinize kulak vermek, fikrinizi daha özgürce dile getirmenize yardımcı olabilir. Bugünü, küçük ama anlamlı değişiklikler yaparak değerlendirmek için ideal bir zaman.

TERAZİ BURCU YORUMU

Harmoni ve denge arayışın bugün daha da belirginleşebilir. Başkalarıyla uyum içinde olma isteğin, sosyal ilişkilerini güçlendirmek için fırsatlar sunuyor. Yalnızca görüntü ve yüzeysel olanla yetinmediğin bir dönemdesin; derin, anlamlı bağlantılar kurmak istiyorsun. Empati kapasiten artarken, sevdiklerinin ihtiyaçlarına duyarlılığın da artabilir. Sanatsal yeteneklerin harekete geçebilir; yaratıcı projelere yönelmek için ilham bulabilirsin. Fakat, karar verme aşamasında başkalarının fikirlerine aşırı kaptırmaktan kaçınmalısın. Kendi iç sesini dinleyerek, özgünlüğünü korumayı unutma. Bugün, duygusal dengeyi sağlamak ve kendi ihtiyaçlarını öne çıkarmak için uygun bir gün. İlişkilerde karşılıklı anlayışa dayalı bir iletişim kurmak, huzur ve mutluluğu beraberinde getirir.

AKREP BURCU YORUMU

Bugün içsel derinliklerine yolculuk yapmak için mükemmel bir zaman. Duygularını keşfetmek, bastırılmış hislerle yüzleşmek ve kişisel dönüşüm süreçlerine odaklanmak için harika fırsatlar karşına çıkacak. İlişkilerinde samimiyet arayışın daha belirgin hale gelecek, bu da sağlıklı bağlar kurmanı kolaylaştıracak. İş hayatında ise gizli kalmış bir yeteneğin ortaya çıkabilir; bu yeteneği değerlendirmek için cesur adımlar atmak önemli. Öğrenmeye açık olmalı ve sezgilerine güvenmelisin. Yaratıcılığın yüksek, bu yüzden sanatsal projeler için harika fırsatlar bulabilirsin. Kendi içsel sesine kulak vererek, belirsizliklerle dolu alanlarda bile kararlılıkla ilerleme gücünü bulacaksın. Kendine zaman ayırmayı unutma; ruhsal ve fiziksel olarak yenilenmeye ihtiyaç duyabilirsin.

YAY BURCU YORUMU

Macera arayışın, bugün daha da baskın çıkacak. Yeni deneyimlere açık olacağın bir gün. Sosyal çevrende farklı kişilerle tanışabilir, ilginç sohbetler yapabilirsin. Yeni bir aktiviteye katılmak ya da bir yolculuğa çıkmak ruhunu besleyecek. İçinde gizli bir tutku var ve bu sayede kendini ifade etme fırsatı bulacaksın. Ancak, plansız ilerlemenin getirebileceği belirsizliklere dikkat etmelisin. Zihnindeki soruların artışı, sana içsel bir yolculuk yapma imkanı verebilir. Yine de, karamsar düşüncelerden uzak durmak ruh halini artıracak ve gelişim süreçlerine odaklanmanı sağlayacak. Özgür ruhunla dünyayı keşfetmeye kararlı bir tavırla ilerle.

OĞLAK BURCU YORUMU

Bugün kendine güvenin artıyor; yeteneklerini ve becerilerini daha iyi değerlendirebilirsin. Karşılaştığın zorluklar, sana güçlü bir direnç kazandırdı. Çalışkanlığın ve azmin ön plana çıkıyor; bu, hedeflerine bir adım daha yaklaşmanı sağlayacak. Mali konularda dikkatli olman gereken bir gündesin; harcamalarını kontrol etmeyi unutma. Sosyal ilişkilerde belirgin bir gelişim var; sevgi dolu anlar yaşaman mümkün. Sevdiklerinle olan bağlarını derinleştirirken, güven ortamının da pekiştiğini hissedeceksin. Kendi iç dünyanı keşfetme isteği seni sarabilir; meditasyon veya günlük tutma gibi pratiklere yönelmek, zihnini rahatlatmana yardımcı olabilir. Gelecek beklentilerin yüksek; ama ayaklarını yere sağlam basmayı ihmal etme. Sabırlı ve kararlı olman, senin en büyük güçlerin.

KOVA BURCU YORUMU

Sosyal çevrenle olan etkileşimlerinde alışılmışın dışında, yenilikçi fikirlerle dolu bir gün seni bekliyor. İçindeki yaratıcı ruhun, başkalarını etkileyebilme kapasiteni artıracak. İletişim konularında biraz daha cesur olman, senin için büyük fırsatlar doğurabilir. Arkadaşların ya da toplulukların içinde öne çıkmak isteyeceksin. Bununla birlikte, bazı belirsizliklerle karşılaşabilirsin. Duygusal anlamda derin bir sorgulama içine girmeye yatkın bir dönemdesin. Yeni düşünceler, yeni bağlantılar oluşturabilmen için zemin hazırlayabilir. Kendini ifade etme biçiminde farklılaşmalar kaydedebilir, sıradışı bir yaklaşım benimseyebilirsin. Bu süreçte, insanlarla olan etkileşimlerin karşılıklı anlayışı artırmanı sağlayacak. Kendine güven ve cesaretin, bu dönemde sana rehberlik edecek. Bugün, içsel dünyanda yaşanacak değişimler, dışarıya yansıyan enerjinle birleşerek seni daha özgür ve yaratıcı bir havaya sokabilir. Adım attığın her yeni sahne, hayatına anlam katacak detaylar sunacak.

BALIK BURCU YORUMU

Duygusal derinliklerin keşfine çıkacağın bir gün. İç dünyanda hissettiğin dalgalanmalar, sanatsal yaratıcılığını besleyecek. Kalbinin sesine kulak vermek, seni doğru yola yönlendirecek. Hayal gücün ve sezgilerin oldukça güçlü, bu da senin için önemli fırsatlar yaratabilir. İlişkilerinde empati yapma kabiliyetin artarken, başkalarının duygusal ihtiyaçlarına duyarlılığınla öne çıkacaksın. Kendini ifade ederken içtenliğini korumak, karşındakiyle derin bir bağ kurmanı sağlayacak. Ayrıca, ruhsal sağlığına dikkat etmeni öneririm; meditasyon ya da doğa ile iç içe zaman geçirme bu açıdan faydalı olabilir. Gün, ruhuyla bir bütün olan sanatsal işler veya hobiler için elverişli. Gözlemlerine dikkat et, çünkü evrenden gelen mesajlar gün boyunca seninle olacak.

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM