1
Türkiye Cumhuriyeti’nin aydınlanma yolunda eğitim sisteminin bir dönemine damgasını vuran Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 81’inci yılı kutlanıyor. Köy Enstitülerine giden süreç, 1936’da Çankaya Köşkü’nde Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk başkanlığındaki bir toplantı ile başladı. Atatürk, “40 bin köyün 35 bini okul ve öğretmensiz. Bir çözüm bulalım” diyerek Cumhuriyet’in eğitim cephesini güçlendirmenin önemine işaret etti.
Hasan Sarıhan, Aksu Köy Enstitüsü’nde aldığı eğitimi Latif Sansür’e anlattı.
ATATÜRK HEDEFİNE DOĞRU
O yıllarda nüfusun yüzde 75’i köylerde yaşıyordu. Erkeklerin yüzde 23’ü, kadınların ise sadece yüzde 8’i okuma yazma biliyordu. Çocukların üçte birinden azı okula gidebiliyordu. Cumhuriyet aydınlanmasını Türkiye’nin dört bir yanına yaymak, karanlığa ışık olmak amacıyla 2. Dünya Savaşı’nın zor koşullarında harekete geçildi. Atatürk’ün gösterdiği hedefte ilk adım 17 Nisan 1940’da TBMM’de atıldı. 3803 Sayılı Köy Enstitüleri Yasası kabul edildi. Milli Eğitim Bakanı koltuğunda Hasan Ali Yücel, İlköğretim Genel Müdürü koltuğunda İsmail Hakkı Tonguç oturuyordu.
1940-1954 arasında 21 Köy Enstitüsü kuruldu.
İŞ İMKANI DA YARATILDI
1940-1954 arasında 21 Köy Enstitüsü kuruldu. Köy Enstitüleri, Cumhuriyet’e özgü eğitim-öğretim modeli ile tarihe damga vurdu. Enstitüler sayesinde hem yoksul çocuklar için aydınlanmanın yolu açıldı, hem de köylerde çeşitli meslek alanlarında iş imkanı yaratıldı. Köy Enstitülerinde 6 bin 875 eğitmen, 17 bin 341 öğretmen ve bin 599 sağlık görevlisi yetiştirildi. 27 Ocak 1954’te kapatılan Köy Enstitüleri, “Cumhuriyet’in güneşi” olarak adlandırıldı.
Enstitülerde çocuklara çağdaş ve bilimsel eğitim veriliyordu.
Kendi deyimiyle “Cahil bir köy çocuğu” iken Aksu Köy Enstitüsü’nde tam bilgili, köylüye kılavuz olarak yetiştirilen, bugün 88 yaşında olsa da ülkesi için üretmeye devam eden Hasan Sarıhan, 81’inci kuruluş yıl dönümünde Köy Enstitülerini anlattı.
Sarıhan, keman ve akordeon çalabiliyor.
Sarıhan, elbise dikmeyi, keman ve akordeon çalmayı, elektrik tesisatı çekmeyi, marangozluğu, sıva yapmayı, yoğurttan tereyağı çıkarmayı, yemek yapmayı, hatta 87 yaşındayken kitap yazmayı bile Köy Enstitüsüne borçlu olduğunu söyledi. Hasan Sarıhan, “Köy Enstitüleri, içimizdeki cevherleri çıkarıp sivriltiyor, bizi ileriye taşıyordu. Köy Enstitülerinin sihri buydu” dedi.
Cumhuriyet’in önemli değeri Köy Enstitüleri diğer okullardan çok farklıydı. Çocuklara sadece okuma yazma öğretilmiyordu. Çağdaş, bilimsel ve laik eğitime bağlı kalmak koşuluyla her enstitünün kendine özgü bir sistemi bulunuyordu.
Kümes hayvancılığı öğretildi.
‘UFKUM GENİŞLEDİ’
Aksu Köy Enstitüsü’ne gitmek üzere çıktığı köyüne, on parmağında on marifet, omzunda kemanıyla dönen, “Yıllar ne çabuk geçti” kitabının yazarı Hasan Sarıhan, orada aldığı eğitimin yaşamını nasıl değiştirdiğini şu ifadelerle anlattı: “Fethiye’nin Esen Köy (Dont) yaylasında doğan bir köy çocuğuyum. Köy Enstitüsü ile tanışınca yeni bir dünyanın varlığını öğrendim, ufkum genişledi, farklı bir çevrem oldu. Enstitü, vatanı ve halkı için üreten, kendini aydınlanmaya adayan bir insan olmanıza yardım ediyordu. Ben bugün bir iş yapıyorsam, elimden beceriler geliyorsa, zihnim, vücudum bu kadar dinçse bunu Köy Enstitüsüne borçluyum.”
Enstitüde, marangozluk ve yapı işçiliği öğretiliyordu.
‘ACISINI ÇEKİYORUZ’
Türkiye’nin kalkınmasına büyük bir ivme kazandıran Köy Enstitülerinin kapatılmasının Cumhuriyet için büyük bir kayıp olduğunu söyleyen Hasan Sarıhan, “Cehaletin önüne geçmek aydınlanma sayesinde olur. Kalkınmak, aydınlanmayı körüklemekle sağlanır. Eğer Köy Enstitüleri kapatılmasaydı, Türkiye Avrupa’nın ileri ülkeleri seviyesinde olurdu. Ülkece bunun acısını çekiyoruz kanaatindeyim. Bugün bile derim ki enstitüler yeniden açılmalı” diyerek, kendileri kapansa da Köy Enstitüsü ruhunun hâlâ ülkenin her karışında yaşadığını belirtti.
Mesleki eğitimler arasında arıcılık da bulunuyordu.
Köy Enstitüleri, köyleri yalnızca “ekmekle” değil, kitapla, müzikle, sanatla, demokrasiyle, aydınlanmayla buluşturma adımıydı. Köy Enstitülerinde eğitim, öğretim, üretim iç içeydi. Her enstitünün kendi tarım arazisi vardı. Öğrenciler kendi ürünlerini ekip biçiyor, tarımı öğreniyordu. Fırınları vardı, kendi ekmeklerini üretiyorlardı. Kendi enerji santralleri vardı. Marangozluk, dülgerlik, yapıcılık, biçki-dikiş gibi el sanatlarında eğitim alıyorlardı. Bilimsel teknikle yapılan ziraat, kümes hayvanları bilgisi, arıcılık, ipek böcekçiliği ve balıkçılık gibi köylünün yaşam tarzını, hayatını değiştirecek meslekler öğreniyorlardı.
SANATLA BULUŞTULAR
Kendi tiyatro sahnelerinde, kendi yazdıkları piyesleri sergiliyorlardı. Örneğin Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nde öğrencilerin kendi elleriyle inşa ettikleri bir açık hava tiyatrosu vardı. Carl Ebert, Ulvi Uraz, Cüneyt Gökçer gibi isimlerin eğitim verdiği Köy Enstitülerinde yerli ve yabancı pek çok oyun sergilendi.
Köy Enstitüleri öğrencileri her sene 25 tane klasik roman okuyordu. Her öğrenci en az bir müzik aleti çalmayı bilirdi. Mandolin, saz ve keman grupları vardı. Enstitülerde müzik dersi verenler arasında ünlü halk ozanları Aşık Veysel ve Ruhi Su da bulunuyordu. Köy Enstitülerinde okuyan öğrenciler sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamıyor, köylülere de yardım ediyorlardı. Enstitülerin sağlık kolları, köyleri dolaşır hastalara bakardı. Enstitü ile tanışan her çocuk, hayatın gerçeklerini öğrenen, özgür, eleştiren ve aktif bireyler haline geliyordu.
Köy Enstitüleri, yalnızca nitelikli öğretmen yetiştirmekle kalmadı. Mezun olanların içinden birçok bilim insanı, ozan, yazar, ressam çıktı. Yazar ve ozan Dursun Akçam, Talip Apaydın, Fakir Baykurt, Adnan Binyazar, Kemal Burkay, Ümit Kaftancıoğlu, Mustafa Koç, Dursun Kut, Mahmut Makal, Mehmet Özel, Pakize Türkoğlu, Ali Yüce, Tahsin Yücel, Mehmet Başaran, Ali Dündar o isimlerden sadece birkaçı. Köy Enstitüsü mezunlarından Ferhat Aslantaş, Temel Ateş, Yusuf Ziya Bahadınlı, Ali Rıza Çetiner, Hasan Fehmi Güneş, Şükrü Koç, Hayrettin Uysal, Niyazi Ünsal, Mustafa Üstündağ gibi bazı isimler de siyasete atıldı.
Bugün enerjinin doruk noktasında olduğunu hissedeceksin. Cesaretin ve kararlılığın seni yeni başlangıçlara sürükleyecek. Bir süredir ertelediğin projelere adım atmak için harika bir zaman. İçindeki liderliği açığa çıkaracak fırsatlar karşına çıkabilir. Sosyal ortamlarda dikkat çekebilirsin; bu da yeni bağlantılar kurmana olanak tanıyacak. Ancak, ani kararlar almadan önce düşünmekte fayda var. İletişimde daha dikkatli olmalısın; tutamayacağın sözler vermekten kaçın. Bugün, içsel huzurunu bulmak ve kendine zaman ayırmak için de fırsatlar sunuyor. Kendini ifade ediş biçimin, çevrendeki insanları etkileyecek. Duygusal ilişkilerde samimi paylaşımlara açık ol; bağlarını kuvvetlendirmek için harika bir fırsat seni bekliyor.
Bugün, içsel huzuru ve dengeyi bulma arayışındasın. Kendine dön ve duygularını dinle; belki de uzun zamandır bastırdıkların yüzeye çıkmak istiyor. Duygusal bağlantıların güçlenebilir, sevdiklerinle derin sohbetler yapma isteği duyabilirsin. İş hayatında ise kararlı bir duruş sergilemek, hedeflerine ulaşmanda sana büyük avantaj sağlayacak. Pratik düşünme yeteneğin, zorlukları aşmanda önemli bir rol oynayacak. Finansal konularla ilgili yapılacak konuşmalar, yeni fırsatlar doğurabilir. Bu dönemde, keyif aldığın şeylere daha fazla zaman ayırmak da ruhsal sağlığını güçlendirecek. Unutma, sabırlı ve istikrarlı olduğun sürece, her şey istediğin gibi gelişecek.
Bugün zihninde birçok fikir ve düşünce çarpışacak. Sosyal çevrenle etkileşimlerin artış göstermesi, yeni bağlantılar kurma fırsatını beraberinde getirebilir. İnsanlarla olan iletişiminde daha etkili ve ikna edici olabilirsin. Yazılı veya sözlü ifade becerilerin ön plana çıkıyor, bu nedenle projelerini paylaşmak için uygun bir zaman. Ancak dikkat etmen gereken bir diğer konu, aşırı heyecan ve değişken ruh haliyle mücadele etmen olabilir. İçsel huzurunu korumak adına kendine zaman ayırmak önemli; meditasyon veya doğada vakit geçirmek, düşüncelerini derleyip toparlamana yardımcı olabilir. İş ve özel hayatındaki dengeyi sağlamak, üzerinde durman gereken bir diğer nokta. Esnekliğin, geçiş dönemlerinde sana avantaj sağlayacak. Duygusal bağlantılarda daha derinleşmek isteyebilirsin, bu da ilişkilerini yeniden değerlendirmeni gerektiriyor. Sezgilerine güven, zira doğru adımları atabilmek için içsel sesini dinlemen yararlı olacaktır.
Bugün duygusal derinliklerinle yüzleşmek için önemli bir zaman dilimi. İçsel hissiyatların ve sezgilerin, çevrendeki insanlarla olan bağlantılarını güçlendirebilir. Hassasiyetin, duygu durumunu etkileyebilir; bu nedenle kendi ihtiyaçlarına dikkat etmen önemli. Ailenle ya da çok yakın arkadaşlarınla geçireceğin zaman, ruhsal olarak sana büyük bir destek sağlayabilir. İçsel huzuru bulmak için kendi içine dönmek, yeni perspektifler kazandırabilir. Yeniliklere açık ol ve değişimlerin hayatındaki olumlu etkilerini görmeye hazır ol. Anlık olaylara aşırı duygusal tepki vermekten kaçınmalısın; sabırlı olmak, giderek artan huzuru getirecek. Kendini ifade etmenin farklı yollarını keşfetmek, içsel yolculuğunu da derinleştirebilir. Duygusal paylaşımlar, karşılıklı anlayış ve sevgiyi besleyerek güçlü bağlar oluşturabilirsin. Unutma ki, her duygusal durum bir öğrenme fırsatıdır ve bu süreçte öz değerini unutma.
Bugün, içindeki liderlik potansiyelini daha fazla ortaya çıkarma zamanı. Kendi yeteneklerine güvenmek, çevrendekiler üzerinde olumlu bir etki yaratmana yardımcı olacak. Sıra dışı fikirlerin ve yaratıcılığın, grup dinamiklerinde öne çıkmanı sağlayabilir. Sosyal ortamlarda daha fazla yer alarak, tanıdıklarınla olan bağlarını güçlendirebilir ve yeni bağlantılar kurabilirsin. Bu süreçte kendine ve hayallerine inanman oldukça önemli. Sevgi dolu bir yaklaşımla, kalbini aç ve hislerini ifade etmekten korkma, çünkü duygusal derinlikler seni daha güçlü kılacaktır. İş yerinde ya da projelerinde karşılaşabileceğin zorluklarla başa çıkarken, kararlı ve cesur olursan, başarı seninle olacaktır. Kendini şımartmayı unutma; sevdiğin şeylere zaman ayırarak ruhunu besle. Bugün tüm olasılıklar senin elinde.
Detaylara olan dikkatinle yüzleşeceğin durumlardan kaçınma arzusu içerisinde olabilirsin. Bugün, iş ve kişisel yaşamının karmaşası arasında denge kurmak için çaba göstereceksin. İş yerindeki sorumlulukların artabilir ve bu durum, planlama sorumluluğunu daha da önemli hale getirebilir. Ancak, bu yoğunluk seni yıldırmasın; zira çözüm odaklı yaklaşımın sayesinde her detayı gözetebilirsin.İletişimde nazik ve düşünceli olman gerekmekte; bu, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerini güçlendirecektir. Yakın çevrenden gelen destekle, düşündüğün projeleri hayata geçirmek için cesaret bulabilirsin. Aynı zamanda, sağlığına dikkat etmelisin. Küçük rahatsızlıklar ya da stres belirtileri yaşayabilirsin, bu nedenle bedenine kulak vermek ve rahatlamaya zaman ayırmak önemli.Duygusal anlamda ise, içsel huzuru bulma isteğin belirginleşecek. Kişisel gelişim ve ruhsal denge, günün odak noktalarından biri haline gelebilir. Meditasyon veya yaratıcı faaliyetler, sıkışmış enerjini serbest bırakmana yardımcı olacak. Kısacası, bugün bulduğun her fırsatı değerlendirmeli, kendinle barışık hareket etmelisin; bu, ilerlemeni hızlandıracaktır.
Bugün sosyal ilişkilerin ön planda olacağı, insanlarla olan etkileşimlerin sizin için büyük bir anlam taşıyacağı bir gün. Arkadaşlarınızla bir araya gelmek, gruplar halinde düşünmek ve yeni bağlantılar kurmak için mükemmel bir zaman dilimi. Özellikle estetik ve güzellik konularına olan ilginiz, sanatsal yönünüzü ortaya çıkarabilir.Duygusal açıdan dengede kalmak isteyeceksiniz. Ancak bazı durumlar sizi kararsızlık yaşamaya itebilir. Bu kararsız duygulara kapılmamak, mantıklı düşünmek adına önemli. İçsel huzuru bulmak, sizin için bugün daha fazla öncelik taşıyacak. Başkalarının ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, kendi sınırlarınızı koruma zamanıdır.Maddi konularda, yaptığınız anlaşmalarda dikkatli olmanız, ileride sorun yaşamamanız için faydalı olacaktır. Kendinizi ifade etme biçiminiz, çevrenizdeki insanlar tarafından takdir edilecek ve ilgi görecektir. İçsel güzelliğinizi yansıtacak fırsatlarla karşılaşabilirsiniz; bu da sizi daha özgüvenli hissettirecektir.Son olarak, öz bakım ve rahatlama zamanı ayırmayı unutmayın. Hem fiziksel sağlığınıza, hem de ruhunuza hitap edecek aktiviteler sizi yenileyebilir, keyifli anlar yaşatabilir.
Bugün duygusal derinliklerinize yolculuk yapma isteği içinde olabilirsiniz. İçsel düşüncelerinizle yüzleşmek, sizi yeni bir anlayışa götürebilir. Gizli kalmış duygular gün yüzüne çıkabilir, bu da bazı ilişkilerde samimi bir konuşmanın kapısını aralayacaktır. İlişkilerde güven teması ön planda; karşınızdaki kişinin hassas noktalarına dikkat etmek önem taşıyor. İş hayatında, kararlı ve etkili bir tutum sergilemek, başarıyı beraberinde getirebilir. Kendinizi ifade etme biçiminizdeki cesaret ve kararlılık, başkaları üzerinde güçlü bir etki yaratacak. İçsel huzurunuzu bulmak için meditasyon veya doğada zaman geçirmek iyi gelebilir. Duygusal yoğunlukta yüzleşmeler yaşarken, dengeyi korumaya özen gösterin, bu süreçte kendinizi yeniden keşfedeceksiniz.
Bugün macera arayışın yüksek, yeni deneyimlere açık olabilirsin. Seyahat planları, yeni yerler keşfetmek ya da farklı kültürlerle tanışmak için mükemmel bir zaman. İçsel özgürlüğünü hissetmek, günlük rutinden uzaklaşmanı sağlayabilir. Sosyal ilişkilerin yoğunlaşacak; görüştüğün insanlardan ilham alabilir, yeni arkadaşlıklar geliştirebilirsin. Son zamanlarda zihnini meşgul eden konularla ilgili farkındalık kazanabilir, olaylara alternatif bakış açıları ile yaklaşabilirsin. Uzaklarda seni bekleyen fırsatları görebilmek için ön yargılarını bir kenara bırakmayı unutma. İçsel sesini dinle, hislerini takip et; seni yönlendiren bir rehber gibi çalışacak. İletişimde açık ve dürüst oldukça, karşılıklı anlayışı artırabilirsin. Bugün başkalarını motive etme ve ilham verme yeteneğin de çok öne çıkacak, bu durum sosyal ortamını daha da renklendirecek. Kendine olan güvenin artarken, cesur adımlar atmanın tam zamanı. Sonuç olarak, bu gün keşifler, yenilikler, ve keyif dolu anlarla dolu bir gün olacak.
Bugün hedeflerin ve hayallerin için daha fazla odaklanma fırsatı bulacaksın. İhtimallerin arasında gezinmek yerine, kesin adımlarla ilerleme zamanın geldi. İş hayatında kararlı duruşun, başkaları üzerinde etki yaratmana yardımcı olabilir. Fikirlerini cesurca ifade etmekten çekinmemelisin; bu, çevrendekilerle olan ilişkilerini güçlendirecek ve yeni fırsatlar doğuracak. Aynı zamanda kişisel hayatında, sevdiklerinle geçireceğin zamana özen göstermelisin. Anlayış ve destek arayışında olduğun bir dönemdesin. Duygusal bakımdan kendini sağlam tutmak, ruh halin üzerinde olumlu bir etki yaratacak. Akşam saatlerinde içsel huzurunu artıracak aktivitelerle meşgul olmak iyi gelecek. Kendi sınırlarını zorlamaktan korkma; bu, seni daha da güçlendirecek.
Başkalarından farklı düşünme yeteneğin, günün pek çok alanında öne çıkmana yardımcı olacak. Yaratıcılığın sınırlarını zorlamaktan çekinme; yeni fikirler geliştirirken cesur olmalısın. Sosyal ilişkilerin önem kazanmaya başlıyor, bu nedenle çevrendeki insanlarla bağlantı kurmak için ideal bir dönemdesin. Takım çalışması gerektiren projelerde başarılı olabilirsin, bu da senin için tatmin edici bir deneyim olacak. İçsel duygularına dikkat et, sezgilerin doğru yönlendirecek. Belirsizlik içinde kaybolmuş hissediyorsan, kendi iç yolculuğuna çıkmak sana rehberlik edebilir. Kendi kimliğini ifade etmekten ve özgünlüğünden ödün vermemelisin. Bunun sana getireceği ilham ve motivasyon, günün ilerleyen saatlerinde daha da artacak. Sosyal medyada daha aktif olmaya çalışabilir, yeni insanlarla tanışmaya yönelik fırsatları değerlendirebilirsin. Unutma, içindeki özgür ruh bugün seni güçlü kılabilir.
Duyguların derin sularında kaybolmaya ve sezgilerinin seni yönlendirmesine açık bir gündesin. Yaratıcılığın zirve yapacak, içsel dünyanı keşfetmek için harika bir zaman dilimi. Sanatsal yeteneklerin ön plana çıkabilir, belki de bir şeyler yaratarak kendini ifade etme ihtiyacı hissedeceksin. İletişimde alacağın güzel mesajlar, kalbindeki umut ışığını güçlendirebilir. Karşılaşacağın insanlarla olan etkileşimlerin, duygusal derinlik kazandırabilir. İçsel huzurun ve ruhsal denge arayışın, seni meditasyon veya doğa yürüyüşlerine yönlendirebilir.Aşk hayatında ise, romantik hislerin artabilir. Sevgi dolu anlar yaşamak için güzel fırsatlar karşına çıkabilir. Partnerinle aranızdaki bağı güçlendirmek adına özel zamanlar planlamak isteyebilirsin. Bekar isen, yeni tanışmalar etkileyici olabilir; fakat, aceleci olmamakta fayda var. Kendini ifade etmekte zorlanıyorsan, duygularını yazıya dökmek veya bir yaratıcı aktivite ile uğraşmak iyi gelebilir. Bu, içini dökmende ve duygusal yüklerinden arınmanda sana yardımcı olacaktır. Sağlık konularında ise, kendine özen göstermek için iyi bir zaman; bedenine ve ruhuna iyi gelecek şeylere yönelmekte fayda var. Yoga veya meditasyon gibi aktiviteler, zihin ve beden dengesini sağlamak için harika seçenekler olabilir. Unutma, içsel huzurun her şeyden daha önemli.
