1
Türkiye Cumhuriyeti’nin aydınlanma yolunda eğitim sisteminin bir dönemine damgasını vuran Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 81’inci yılı kutlanıyor. Köy Enstitülerine giden süreç, 1936’da Çankaya Köşkü’nde Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk başkanlığındaki bir toplantı ile başladı. Atatürk, “40 bin köyün 35 bini okul ve öğretmensiz. Bir çözüm bulalım” diyerek Cumhuriyet’in eğitim cephesini güçlendirmenin önemine işaret etti.
Hasan Sarıhan, Aksu Köy Enstitüsü’nde aldığı eğitimi Latif Sansür’e anlattı.
ATATÜRK HEDEFİNE DOĞRU
O yıllarda nüfusun yüzde 75’i köylerde yaşıyordu. Erkeklerin yüzde 23’ü, kadınların ise sadece yüzde 8’i okuma yazma biliyordu. Çocukların üçte birinden azı okula gidebiliyordu. Cumhuriyet aydınlanmasını Türkiye’nin dört bir yanına yaymak, karanlığa ışık olmak amacıyla 2. Dünya Savaşı’nın zor koşullarında harekete geçildi. Atatürk’ün gösterdiği hedefte ilk adım 17 Nisan 1940’da TBMM’de atıldı. 3803 Sayılı Köy Enstitüleri Yasası kabul edildi. Milli Eğitim Bakanı koltuğunda Hasan Ali Yücel, İlköğretim Genel Müdürü koltuğunda İsmail Hakkı Tonguç oturuyordu.
1940-1954 arasında 21 Köy Enstitüsü kuruldu.
İŞ İMKANI DA YARATILDI
1940-1954 arasında 21 Köy Enstitüsü kuruldu. Köy Enstitüleri, Cumhuriyet’e özgü eğitim-öğretim modeli ile tarihe damga vurdu. Enstitüler sayesinde hem yoksul çocuklar için aydınlanmanın yolu açıldı, hem de köylerde çeşitli meslek alanlarında iş imkanı yaratıldı. Köy Enstitülerinde 6 bin 875 eğitmen, 17 bin 341 öğretmen ve bin 599 sağlık görevlisi yetiştirildi. 27 Ocak 1954’te kapatılan Köy Enstitüleri, “Cumhuriyet’in güneşi” olarak adlandırıldı.
Enstitülerde çocuklara çağdaş ve bilimsel eğitim veriliyordu.
Kendi deyimiyle “Cahil bir köy çocuğu” iken Aksu Köy Enstitüsü’nde tam bilgili, köylüye kılavuz olarak yetiştirilen, bugün 88 yaşında olsa da ülkesi için üretmeye devam eden Hasan Sarıhan, 81’inci kuruluş yıl dönümünde Köy Enstitülerini anlattı.
Sarıhan, keman ve akordeon çalabiliyor.
Sarıhan, elbise dikmeyi, keman ve akordeon çalmayı, elektrik tesisatı çekmeyi, marangozluğu, sıva yapmayı, yoğurttan tereyağı çıkarmayı, yemek yapmayı, hatta 87 yaşındayken kitap yazmayı bile Köy Enstitüsüne borçlu olduğunu söyledi. Hasan Sarıhan, “Köy Enstitüleri, içimizdeki cevherleri çıkarıp sivriltiyor, bizi ileriye taşıyordu. Köy Enstitülerinin sihri buydu” dedi.
Cumhuriyet’in önemli değeri Köy Enstitüleri diğer okullardan çok farklıydı. Çocuklara sadece okuma yazma öğretilmiyordu. Çağdaş, bilimsel ve laik eğitime bağlı kalmak koşuluyla her enstitünün kendine özgü bir sistemi bulunuyordu.
Kümes hayvancılığı öğretildi.
‘UFKUM GENİŞLEDİ’
Aksu Köy Enstitüsü’ne gitmek üzere çıktığı köyüne, on parmağında on marifet, omzunda kemanıyla dönen, “Yıllar ne çabuk geçti” kitabının yazarı Hasan Sarıhan, orada aldığı eğitimin yaşamını nasıl değiştirdiğini şu ifadelerle anlattı: “Fethiye’nin Esen Köy (Dont) yaylasında doğan bir köy çocuğuyum. Köy Enstitüsü ile tanışınca yeni bir dünyanın varlığını öğrendim, ufkum genişledi, farklı bir çevrem oldu. Enstitü, vatanı ve halkı için üreten, kendini aydınlanmaya adayan bir insan olmanıza yardım ediyordu. Ben bugün bir iş yapıyorsam, elimden beceriler geliyorsa, zihnim, vücudum bu kadar dinçse bunu Köy Enstitüsüne borçluyum.”
Enstitüde, marangozluk ve yapı işçiliği öğretiliyordu.
‘ACISINI ÇEKİYORUZ’
Türkiye’nin kalkınmasına büyük bir ivme kazandıran Köy Enstitülerinin kapatılmasının Cumhuriyet için büyük bir kayıp olduğunu söyleyen Hasan Sarıhan, “Cehaletin önüne geçmek aydınlanma sayesinde olur. Kalkınmak, aydınlanmayı körüklemekle sağlanır. Eğer Köy Enstitüleri kapatılmasaydı, Türkiye Avrupa’nın ileri ülkeleri seviyesinde olurdu. Ülkece bunun acısını çekiyoruz kanaatindeyim. Bugün bile derim ki enstitüler yeniden açılmalı” diyerek, kendileri kapansa da Köy Enstitüsü ruhunun hâlâ ülkenin her karışında yaşadığını belirtti.
Mesleki eğitimler arasında arıcılık da bulunuyordu.
Köy Enstitüleri, köyleri yalnızca “ekmekle” değil, kitapla, müzikle, sanatla, demokrasiyle, aydınlanmayla buluşturma adımıydı. Köy Enstitülerinde eğitim, öğretim, üretim iç içeydi. Her enstitünün kendi tarım arazisi vardı. Öğrenciler kendi ürünlerini ekip biçiyor, tarımı öğreniyordu. Fırınları vardı, kendi ekmeklerini üretiyorlardı. Kendi enerji santralleri vardı. Marangozluk, dülgerlik, yapıcılık, biçki-dikiş gibi el sanatlarında eğitim alıyorlardı. Bilimsel teknikle yapılan ziraat, kümes hayvanları bilgisi, arıcılık, ipek böcekçiliği ve balıkçılık gibi köylünün yaşam tarzını, hayatını değiştirecek meslekler öğreniyorlardı.
SANATLA BULUŞTULAR
Kendi tiyatro sahnelerinde, kendi yazdıkları piyesleri sergiliyorlardı. Örneğin Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nde öğrencilerin kendi elleriyle inşa ettikleri bir açık hava tiyatrosu vardı. Carl Ebert, Ulvi Uraz, Cüneyt Gökçer gibi isimlerin eğitim verdiği Köy Enstitülerinde yerli ve yabancı pek çok oyun sergilendi.
Köy Enstitüleri öğrencileri her sene 25 tane klasik roman okuyordu. Her öğrenci en az bir müzik aleti çalmayı bilirdi. Mandolin, saz ve keman grupları vardı. Enstitülerde müzik dersi verenler arasında ünlü halk ozanları Aşık Veysel ve Ruhi Su da bulunuyordu. Köy Enstitülerinde okuyan öğrenciler sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamıyor, köylülere de yardım ediyorlardı. Enstitülerin sağlık kolları, köyleri dolaşır hastalara bakardı. Enstitü ile tanışan her çocuk, hayatın gerçeklerini öğrenen, özgür, eleştiren ve aktif bireyler haline geliyordu.
Köy Enstitüleri, yalnızca nitelikli öğretmen yetiştirmekle kalmadı. Mezun olanların içinden birçok bilim insanı, ozan, yazar, ressam çıktı. Yazar ve ozan Dursun Akçam, Talip Apaydın, Fakir Baykurt, Adnan Binyazar, Kemal Burkay, Ümit Kaftancıoğlu, Mustafa Koç, Dursun Kut, Mahmut Makal, Mehmet Özel, Pakize Türkoğlu, Ali Yüce, Tahsin Yücel, Mehmet Başaran, Ali Dündar o isimlerden sadece birkaçı. Köy Enstitüsü mezunlarından Ferhat Aslantaş, Temel Ateş, Yusuf Ziya Bahadınlı, Ali Rıza Çetiner, Hasan Fehmi Güneş, Şükrü Koç, Hayrettin Uysal, Niyazi Ünsal, Mustafa Üstündağ gibi bazı isimler de siyasete atıldı.
Enerjik bir gün seni bekliyor, içindeki heyecanı dışa vurmak için mükemmel bir fırsat. Yeni başlangıçlar için cesaretini toplayarak harekete geçme zamanı. Yapmak istediğin şeyler için planlar yapabilir ve uygulamaya koyabilirsin. Kararlılığın sayesinde zorlukları aşmakta zorlanmayacaksın. İletişim kurmak istediğin insanlarla bağlantıların güçlenebilir, bu sayede iş veya arkadaşlık ilişkilerinde yeni kapılar aralanabilir. Ancak sabırsızlık konusunda dikkatli olmalısın; hedeflerine ulaşmak için adım adım ilerlemek, daha sağlıklı sonuçlar doğuracak. İçsel sezgilerin, doğru seçimler yapmana yardımcı olacak. Kendi tutkularına yöneldiğinde, özgüvenin artacak. Bugün kendini daha canlı ve üretken hissedeceksin.
Bugün, huzurlu bir ortam arayışında olabilirsin. Hayatındaki küçük detayların önemini tekrar kavrayacak ve sevdiklerinle geçireceğin zamanların değerini anlayacaksın. Maddi konularda dikkatli olmalısın; harcamalarını gözden geçirmek, gereksiz risklerden kaçınmak için iyi bir zaman. Kendini şanslı hissedeceğin anlar yaşayacaksın, özellikle doğaya yönelmek, seni rahatlatacak ve enerjini dengede tutacak. Sanatsal yeteneklerini keşfetmek ya da hobilerine yönelmek için güzel bir fırsat var. İlişkilerinde daha samimi ve açık olmanın, aranızdaki bağı güçlendireceğini unutma. İçsel huzurun, gün boyunca serin bir rüzgar gibi seni sarıp sarmalayacak.
Düşüncelerinin hızla akacağı, yenilikçi fikirlerin peşinden koşacağın bir gün. Zihnindeki soruları cesurca ifade edebilirsin, bu senin iletişim becerilerini ön plana çıkaracak. Sosyal çevrenle olan etkileşimlerin güçlenirken, hoş sürprizlerle karşılaşma olasılığı yüksek. Arkadaşlarınla birlikte zaman geçirmek, yeni bağlantılar kurmak için büyük fırsatlar doğacak. Duygusal olarak bazı belirsizliklerle yüzleşmek zorunda kalabilirsin, ancak bu durumlar seni daha da olgunlaştıracak. Esnekliğini koruyarak değişimlere açık olmalısın. Kendi iç dünyanla baş başa kalmak da, ruhsal olarak tazelenmek için güzel bir fırsat sunabilir. Kendine güven duymak, karşılaştığın zorlukların üstesinden gelmene yardımcı olacaktır.
Duyguların derin sularında yüzmek, günün en belirgin teması olacak. İçsel değişimlerin ve aile ilişkilerinin ön planda olacağı bu dönem, duygusal bağların güçlenmesine sebep olabilir. Sevdiklerinle geçireceğin zamanlar, hislerinle ilgili derin kavrayışlar getirecek. Kullanman gereken empati ve anlayış, evlerinde huzurun artmasına yardımcı olacak. Kendine dönme ve duygusal ihtiyaçlarını değerlendirme fırsatı buluyorsun. Şu an, sıradan gibi görünen anlar bile seni içsel olarak yeniden yapılandırabilir. Kendini ifade etme biçiminin değişmesi, çevrendekilere nasıl yaklaştığını da etkileyecek. Gözlemleyen, duygulara değer veren bir bakış açısı geliştirerek, hem kendinle hem de başkalarıyla kurduğun bağlarda derinlik kazanabilirsin. Aşk hayatında ise, belirsizlikler ve tartışmalar yaşanabilir. Empatik yaklaşım sergilemek, ilişkideki gerginlikleri azaltacaktır. Kendi sınırlarını belirlemekle birlikte başkalarının da sınırlarını anlamak, ilişkilerde dengeyi sağlamakta çok önemli olacak. Sakin kalmalısın; içinde fırtınalar kopsa da, dışarıda dingin bir yüz geliştirmek, çevrendekilerin de güven içinde hissetmesini sağlayacak. Yaratıcılığın artırırken, sanatsal ifadelere yönelmek de iyi gelecektir. Sanat, ruhunu besleyecek ve içsel dünyanın kapılarını aralamana yardımcı olacaktır. Unutma ki, duygusal derinlikler, aynı zamanda güçlü birer araçtır; bu gücü, yaşamına yön vermek için kullanmalısın.
Bugün, parlak kişiliğinle dikkatleri üzerine çekme fırsatın var. Yaratıcılığının zirveye çıkacağı bir dönemdesin ve bu da yeni projelere imza atmanı sağlayacak. Özgüvenin yüksek olduğu için kalabalık ortamlarda liderlik rolünü üstlenmekten çekinmeyeceksin. Ancak, aşk hayatında beklenmedik gelişmelere hazırlıklı olmalısın. Sevgilinin veya ilgi alanındaki birinin duygusal ihtiyaçlarını göz ardı etmemekte fayda var. Bu, ilişkinin derinleşmesine katkı sağlayabilir. Ekonomik anlamda dikkatli olman gereken bir gün; harcamalarını dengelemekte zorlanabilir, gereksiz alımlarda bulunabilirsin. Gün içerisinde karşılaşabileceğin anlaşmazlıkları zarafet ve diplomasi ile çözmek için içgüdülerinle hareket etmelisin. Sosyal bağların güçlenecek, dostlardan sürpriz destekler alabilirsin. Kısacası, kendi ışığını yayacağın ve çevreni etkileyeceğin bir gün seni bekliyor!
Bugün detaylara olan düşkünlüğün artıyor. İlişkilerde daha analitik bir yaklaşım sergilemek isteyebilirsin. Karşılaştığın durumları titizlikle değerlendirmek, sana doğru kararlar alma konusunda yardımcı olacak. Sağlık konularına özen gösterme ve küçük değişiklikler yapma zamanı. İş veya okul hayatında iletişim becerilerin önem kazanacak; fikirlerini net bir şekilde ifade etmek, istediğin sonuçları elde etmeni kolaylaştıracak. Başkalarının sorunlarına duyarlılığın, çevrendekilerle arandaki bağı güçlendirebilir, ancak kendi sınırlarını koruma konusunda dikkatli olmalısın. Evde organize olma isteği de baskın; çevrendeki karmaşa seni rahatsız edebilir, bu yüzden bir şeyleri düzene sokma ihtiyacı hissedebilirsin. Kendine zaman ayırmayı unutma; ruhsal ve fiziksel olarak bir denge yaratmak önemli.
Denge arayışın, ilişkilerdeki uyumu sağlamak için güçlü bir motivasyon kaynağı olacak. Sosyal çevrende yapacağın küçük dokunuşlar, başkalarının takdirini kazanmanı sağlayabilir. Bugün, iletişim becerilerin ışık saçacak; etkili bir dinleyici olman, karşısındakilerin kendilerini rahat hissetmelerine yol açacak. Kendi düşüncelerini de açıkça ifade etmekten çekinmemelisin. Güzellik ve estetik konularında ilham alabilir, yeni projelere adım atma isteği duyabilirsin. Kendini sanatsal ifadelerde bulmak, ruhuna iyi gelecek. Duygusal bağı kuvvetli kılan bir gündesin, sevdiklerinle geçireceğin anlar, ilişkilerin derinleşmesine olanak tanıyacak. Ancak, aşırı idealist düşünceler peşinde koşmaktan kaçınman gerekiyor; gerçeklere odaklanmak daha sağlıklı bir yaklaşım sunabilir. Her şeyin ötesinde, içsel huzurunu bulmaya çalış; bu denge seni bir adım ileriye taşıyacak.
Gizli duyguların yüzeye çıkma ihtimali bu dönemde artıyor. İlişkilerde daha derin bir bağ kurmak isteyebilirsin; bu, bazı buluşmalarla veya önemli konuşmalarla kendini gösterebilir. İçsel huzuru ve dengeyi sağlamak için kendine zaman ayırmak yararlı olacaktır. Harcamalarına dikkat et, gereksiz harcamalardan kaçınmak ve bütçeni gözden geçirmek sana iyi gelecektir. İçsel değişimlerin ve dönüşüm sürecinin seni daha güçlü kılacak, bu fırsatları değerlendirmekte tereddüt etme. Bugün kendini dinlemek ve ruhsal yolculuğuna odaklanmak için bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Kendine güven ve sezgilerine güvenerek ilerlemek, seni doğru yola yönlendirecektir. Başkalarının görüşlerine değer vermekle birlikte, kendi içsel sesini dinlemeyi unutma.
Seyahatin getirdiği heyecan, yeni deneyimlere açık olmanla birleşerek seni sarhoş edecek. İçindeki maceraperest ruh bu dönemde yüksek enerjilerle dolup taşacak. Tanışacağın kişiler, hayatına farklı ve ilginç bakış açıları katabilir. Düşüncelerini serbestçe ifade etmekten çekinme; bu, ilişkilerini güçlendirecek. Ancak, aceleci davranma ve ani kararlar almaktan kaçın. Uzun vadeli hedeflerine ve hayallerine odaklanırken, detayları gözden kaçırmamaya çalış. İçsel huzuru bulmak için doğayla bütünleşmek, yürüyüş yapmak ya da sanatsal bir faaliyette bulunmak faydalı olabilir. Unutma, bazen durup düşünmek, en doğru yolu bulmanda yardımcı olacaktır.
Hayatında bazı dengesizliklerin farkına varacak ve bunlarla yüzleşme cesaretine ulaşacaksın. Kariyerindeki projelerde daha disiplinli ve kararlı bir tutum sergilemek, çevrendeki insanlara örnek olmanı sağlayacak. Maddi konularda yapacağın analizler, beklenmedik kazançlar getirebilir. İlişkilerde samimiyet ve güven arayışın ön planda; duygularını ifade etmekten çekinme. İçsel huzurunu arttıracak olan doğayla olan bağlantını güçlendirmen, zihnindeki karmaşanın azalmasına yardımcı olacak. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme, ruhsal sağlığını ihmal etmemek için ufak molalar al. Planlarını gözden geçirmenin tam zamanı; esneklik göstererek yeni fırsatları değerlendirme imkanını kaçırma.
Düşüncelerinin sınırlarını zorlayacağın bir gün! Hızlıca gelişen olaylara uyum sağlamak, yenilikçi fikirlerini hayata geçirmek için harika bir dönemdesin. Sosyal çevrenle olan bağların güçleniyor, yeni arkadaşlıklar kurma olasılığı artıyor. İçsel özgürlüğün ön planda; bu senin için önemli bir motivasyon kaynağı. Yeni projeler ya da hobiler için ilham arayışında olabilirsin. Sürükleyici tartışmalara katılmak, bilgi ve deneyim paylaşımında bulunmak senin için besleyici olacak. Ancak, aşırı özgürlük arayışının bazı ilişkileri sorgulamana neden olabileceğini unutma. Duygusal bağlarına dikkat et, zamanında müdahale etmek önemli. Yaratıcılığın tavan yapacak; bu potansiyeli değerlendirmek için fırsatları kaçırma! Unutma, kalbinin sesine kulak vermek, içsel huzurunu bulmana yardımcı olacak.
Bugün hayal gücün ve sezgilerin seni yönlendirecek, içsel dünyanda derin bir yolculuğa çıkabilirsin. Sanatsal yeteneklerin öne çıkabilir; ilham verici eserler ortaya koyabilir veya müzik ve edebiyatla ilgilenebilirsin. Sosyal ilişkilerde özellikle empati kurma yeteneğin sayesinde başkalarının duygularını anlama kapasiten artacak ve bu da bağlantılarını güçlendirecek. Arkadaşlarınla ya da sevdiklerinle olan iletişimde açık ve samimi olmalısın; bu sayede çatışmaları ve yanlış anlamaları kolayca aşabilirsin.Duygusal derinliklerinle başkalarına rehberlik edebilirsin, bu nedenle çevrendeki insanlara destek olma isteği duyabilirsin. Ancak, kendine de zaman ayırmayı unutma; içsel huzuru sağlamak, düşüncelerinde netlik kazanmak adına önem taşıyor. İçsel sesine güven; sezgileri seni doğru yöne yönlendirecektir. Bugün meditatif veya doğayla iç içe olacağın etkinlikler ruhunu besleyebilir, dengeni bulmana yardımcı olabilir. Kendini ifade etme ve hissettiklerini paylaşma konusunda cesur olmalısın; içinden gelen bu dürtüler, başkalarıyla derin bir bağ kurmanı sağlayabilir.
