Hacivat ile Karagöz’ün meşhur atışmaları, yüzyıllar boyu Ramazan eğlencelerinin vazgeçilmezi oldu. Karagöz ve Hacivat’ın unutulmaması için doğduğu topraklar olan Bursa’da önemli bir adım atıldı. Uludağ Üniversitesi’nde Karagöz ve Kukla Oyunları Uygulama ve Araştırma Merkezi kuruldu.
Karagöz ve Kukla Oyunlarının dünya mirası haline getirmek için kurulan merkezde hem yeni hayaliler yetişecek hem de Karagöz kültürü gelecek kuşaklara aktarılmış olacak.
Merkezde Karagöz Sanatı ve Kukla Oyunları ile ilgili akademik çalışmalar da yürütülecek.
“Yeni hayalilerle Karagöz’ü anlatmayı planlıyoruz”
Karagöz ve Kukla Oyunları Merkezi Müdürü Dr. İbrahim Öztahtalı, merkezle ilgili şöyle konuştu:
“Özellikle Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları bölümünde de ders olarak okutuyoruz Karagöz’ü doğal olarak sahne sanatları konusunda uzmanlaşan arkadaşlarımızın aynı zamanda birer hayali olmalarını hedefliyoruz. Böylece hem Türkiye’ye hem dünyaya yeni hayalilerle Karagöz’ü anlatmayı planlıyoruz.”
500 kitaplık Karagöz Kütüphanesi hedefleniyor
Kukla Oyunları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, Uluslararası ‘Karagöz Bibliyografyası’ çalışması yapıldı.
Dünya çapında makale, bildiri ve kitaplar belirlendi. Böylece en az 500 kitaplık bir Karagöz Kütüphanesi kurulması hedefleniyor.
Geleneksel Türk tiyatromuzun gölge oyunu Karagöz ve Hacivat’ın yaklaşık 500 yıla dayanan bir geçmişi var.
16. Yüzyılda gölge oyunu olarak topraklarımıza gelen ve 17. Yüzyılda adına Karagöz-Hacivat denilen geleneksel Türk gölge oyunu, yüzyıllardır 7’den 70’e herkesin severek ve heyecanla izlediği bir tiyatro olarak günümüzde de varlığını sürdürüyor.
Bir tarafta halk adamı ve doğrucu Karagöz, diğer tarafta kibar ve bilgili Hacivat, eski Ramazanların vazgeçilmez eğlencelerinden biriydi. Günümüzde varlığını hala sürdürüyor. Bugün dünyanın birçok ülkesinde tanınan Karagöz ve Hacivat, dünya kukla akademilerinde önemli bir yer tutuyor gölge sanatı olarak.
“Karagöz kendi varlığını sürdürmeye devam edecek”
Karagöz’ün Osmanlı imparatorluğu sınırları içinde çok büyük bir coğrafyada oynadığını ve 17. yüzyılda dönemin tek eğlencesi olduğunu söyleyen Karagöz Sanatçısı Cengiz Özek, Karagöz’ü şöyle anlatıyor:
“Karagöz, bir başkent folkloru. İstanbul o dönemlerde çok önemli bir şehirdi. Tüm dünyanın gelip görmek istediği en önemli şehirlerden biriydi. Ve İstanbul’dan gelen bir sanat, yüksek bir sanat olarak kabul edildiğinden dolayı herkes Karagöz’ü görmek istiyordu.
O iki karakter aslında kendi sağduyularını anlatıyor. Bir tanesi halkın ne derdi varsa onu anlatırken, diğeri de daha üst tabakadan birilerinin düşüncelerini anlatıyor. Konuşmalarda da ikisinin birbiriyle çarpışmasını izliyoruz. Ama zannetmeyin ki bütün oyunlar böyle. Karagöz’ün bambaşka oyunları da var. Özellikle halk hikayelerinden beslenen veya gerçeküstü birçok oyunu var. Bu da Karagöz’ün çok geniş bir oyun dağarcığı olduğunu gösteriyor.
O dönem içinde Karagöz, heyecan uyandıran bir tiyatro türüydü. Günümüzde de bu denli heyecan ve merakla izleniyor. Tabi ki genel seyirci pastası ufaldı. Çünkü paylaştığı birçok tiyatro türü var günümüzde. Onun için kendine has başka bir seyirci grubu da var. Geçen zaman içinde yaş grubu değişse de Karagöz kendi varlığını sürdürmeye devam edecek.”
“Karagöz, ihtiyacınız olduğu an sizi kucaklayan bir sanat”
Karagöz ve Hacivat perdedeki yerlerini almak ve seyirciyle buluşmak için havanın kararmasını bekler. İşte bu buluşmanın en güzel zamanıysa Ramazan geceleri olurdu.
Herkes iftarın ardından Karagöz ile Hacivat’ı izlemek için bir araya gelirdi.
Karagöz Sanatçısı Özek, eski Ramazanlarda şehir meydanlarında, kahvelerde oynatılan Karagöz ve Hacivat’ın bazı kaynaklara göre, ayın 29 günü oynatıldığını Kadir gecesi oynatılmadığını söylüyor:
“Ramazan ayının tamamında oynatılıyordu. Bu nedenle de o dönemin en büyük eğlencelerinden biri Karagöz’dü. İnsanlar sadece onu izlemeye gidiyordu. Karagöz bu şekilde ramazanın en büyük eğlencesi olarak kendi varlığını sürdürmüş, günümüzde de bunu yaşatmayı çalışan bu geleneği yaşatmaya çalışan birçok kurum ve kuruluş var. Ama Karagöz sadece ramazan eğlencesi değil bütün yılın eğlencesi sonuç olarak bir tiyatro. İhtiyaç hissettiğiniz an sizi kucaklayan bir sanat aslında.”
Karagöz kukla yapımı için genelde dana derisinin kullanıldığını söyleyen Karagöz sanatçısı Cengiz Özek, Aydınger kağıdına çizilen Karagöz figürünü kesip, bir süre suda beklettiği derinin altına koyarak başlıyor yapımına. Ardından keskin bir malzemeyle deriye işliyor.
Son olarak da Karagöz figürlerinin uzun zaman hayatta kalması için çeşitli çini mürekkepleri ve ecolin boyalarla boyama işlemini bitiriyor.
“Özel aletlere sahip olduğunuz an bir parçada deri olduğunda artık sizi kimse tutamaz. Siz de bir Karagöz sanatçısı olmaya aday haline gelirsiniz” diyor.
“Karagöz Müzesi kurmayı düşlüyorum”
Gölge ve kukla tiyatrosunun hem Türkiye hem de dünyaya ait örneklerini sanatseverlerle buluşturan İstanbul Karagöz Kukla Vakfı kurucusu ve Karagöz Sanatçısı Cengiz Özek, İstanbul’da Karagöz Müzesi kurmayı düşlediğini söyledi.
Önümüzdeki yıllarda projenin hayata geçeceğini söyleyen Özek, “Elimizde birçok Karagöz sanatçısına ait ve kendi yaptığımız çok sayıda Karagöz figürü var. 18. Yüzyıldan itibaren elimizde çok zengin bir koleksiyon mevcut. Bunların hepsini bir araya getirip, seyirciye ulaştırabileceğimiz, Karagöz perdesinin nasıl kurgulandığını anlatabileceğimiz bir müze düşlüyorum. Zaten en önemlisi materyalimiz var. Mekan da bir şekilde kendini gösterir diye düşünüyorum” diye anlatıyor.
Bugün tutkularının peşinden koşmanın zamanı. Enerji dolu bir gün seni bekliyor; yenilikler ve cesur adımlar atmak için ilham alabilirsin. İçsel motivasyonun yüksek olacak, hedeflerine yönelik net bir vizyon geliştirebilirsin. Sosyal çevrende dikkat çekici bir aura sergileyerek başkalarının ilgisini üzerinde toplayacaksın. Ancak, düşüncelerini net bir şekilde ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; yanlış anlaşılmalar, beklemediğin sorunlara yol açabilir. Fiziksel aktivitelere zaman ayırarak enerjini dengeleyebilirsin. Şimdi, arzularının peşinden koşmak için mükemmel bir zaman dilimindesin; tereddüt etme ve harekete geç!
Bugün içsel huzur arayışında olacaksın. Güne başlarken dingin ve kararlı bir ruh hali seni karşılayabilir. Yalnız kalmak isteyebilirsin; bu durum, düşüncelerini toparlamana yardımcı olacak. Maddi konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin; harcama yapmadan önce iyi düşünmelisin. İkili ilişkilerde samimiyet ve açıklık ön planda olacak. Sevdiğinle derin sohbetler gerçekleştirebilir, geçmişe dair güzel anılarınızı tazeleyebilirsin. Bu, ilişkiniz için yenileyici bir etki yaratacaktır. Cömertliğin ve sadakatin, çevrendeki insanlarla arandaki bağı güçlendirecek ve daha derin bir anlayışa ulaşmanı sağlayacak. Kendine ve sevdiklerine zaman ayırmayı unutma; bu, enerji toplamanı kolaylaştıracak. Yaratıcılığını ifade edebileceğin yeni yollar keşfedebilirsin; belki bir sanat dalında yeni bir hobi edinmek sana iyi gelebilir. Kendini ifade etmekte zorlandığın yerlerde cesur adımlar atmak, içsel gücünü ortaya çıkaracak. Doğayı ve sanatı bir araya getiren etkinliklere katılmak, ruhunu besleyecek. Unutma, senin doğana uygun olan bu deneyimler, günlük yaşamına renk katacak.
Bugün iletişim becerilerin parlayacak. Farklı insanlarla yapacağın konuşmalar senin için hem ilham verici hem de eğlenceli olacak. Zihnindeki karmaşık düşünceler netleşebilir, yeni fikirlerin havada uçuştuğunu hissedebilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almayı arzulayabilir, arkadaşlarınla keyif dolu anlar paylaşabilirsin.Duygusal olarak kendini rahat ve özgür hissetmen, başkalarıyla kurduğun bağların daha derinleşmesini sağlayacak. Ancak, ani değişimlere açık olmalı ve planlarını esnek tutmalısın. Bir sürpriz ya da beklenmedik bir gelişme, günün akışını değiştirebilir. Çevrendeki insanların bakış açılarına açık olman, seni daha anlayışlı ve empatik biri yapacak. Kendini ifade etmek için daha yaratıcı yollar keşfetmek, içinde bulunduğun ruh halini olumlu bir şekilde etkileyecek. Öğrenme isteğin ve merakın, seni yeni aktivitelerin içine çekebilir. Fakat, aşırı bilgi yüklemesi yapmamaya dikkat etmelisin; zihin dinlendirilmelidir. Anlık zevkler ve keyifli sohbetler, ruhunu besleyecek.
Bugün, yaratıcılığınız ve karizmanız etrafınızdakileri etkileme potansiyeline sahip. Sosyal çevrenizde dikkat çekebilir, fikirlerinizi cesurca paylaşabilirsiniz. İçsel gücünüz, planlarınıza olan bağlılığınızla birleşince, başarıyı getirecek hamlelerde bulunabilirsiniz. Ancak, egonuzu dengelemek önem taşıyor; başkalarını dinlemeye açık olmalısınız. Kendinizi ifade etme isteği ile başarılı bir iletişim kurmak, ilişkileri güçlendirebilir. Romantik hayatta ise sürpriz bir gelişme, heyecan katabilir. Eleştirilere karşı daha sabırlı olun, bu sayede huzurlu bir atmosfer yaratabilirsiniz. Kendi potansiyelinizi keşfetmek ve ifade etmek için harika bir gün!
Detaylara odaklanacağın, sistematik düşünce tarzını ön planda tutacağın bir gün. Yapman gereken işlerde, planlı ve organized bir yaklaşım benimsersen başarılı olacaksın. Sağlığın konusunda dikkatli olmalı, bedenine iyi bakmalısın. Etrafındaki insanlarla iletişimini güçlendirmek, ilişkilerinde olumlu sonuçlar doğurabilir. Bir arkadaşınla ya da ailenle paylaşacağın içten bir sohbet, ruhunu besleyebilir. Kendine yönelik eleştirilerde dahi başkalarına karşı empati geliştirmek, ruhsal huzurunu artıracak. Yaratıcı projelere yönelmek için ilham alabileceğin bir dönemdesin; hayal gücünü özgür bırak. Unutma ki, her detay senin elinde şekil alabilir.
Sosyal ilişkilerde harika bir gün seni bekliyor. Arkadaşlarınla keyifli etkinlikler planlayabilir, yeni insanlarla tanışabilirsin. Duygusal denge ve uyum arayışın bu dönemde ön planda olacak. Başkalarının düşüncelerine duyduğun ilgi, senin için önemli ve derin bir anlam taşıyor. Sanatsal projelerle ilgilenmek ya da estetik konularda yaratıcı düşünce içinde olmak, ruhunu besleyecek. Duygusal olarak kendini ifade etmekte zorlanabilirsin, bu nedenle içsel olarak hissettiklerini açıkça paylaşmaya çalış. Günün sonunda, seni saran pozitif enerjiyi hissedeceksin. Denge kurmak ve uyum sağlamak üzerine inşa ettiğin tüm ilişkilerde tatmin edici sonuçlar alman mümkün. Her şeyin uyum içinde ilerlemesi için biraz sabırlı olman gerekebilir.
Bugün hislerin derinliğiyle yüzleşeceğin, içsel sorgulamalara yönelmek için ideal bir zaman. İş ve özel hayatındaki dinamikler arasında denge bulmak, güçlü sezgilerinle mümkün olacak. Karşılaştığın zorluklar, seni daha derin bir anlayışa yönlendirecek. Kimi ilişkilerdeki bağların güçlenirken, bazılarını sorgulamak isteyebilirsin. Kendine karşı dürüst olman, dönüşüm sürecini hızlandıracak. Maddi konularda dikkatli adımlar at, yapıcı eleştirilerden faydalanarak ilerlemekte yarar var. Bugün, sevdiklerinle derin sohbetler ve paylaşım anları yaşayabilirsin; duygusal bağlarınızı kuvvetlendirecek bu deneyimlerden kendine yeni içgörüler çıkar. Unutma, içinde bulunduğun anın kıymetini bilmek, ruh kaliteni yükseltecek.
Hareketli bir gün seni bekliyor. İçindeki macera ruhu bu dönemde daha da güçleniyor. Yeni fikirler ve projeler üzerinde yoğunlaşma isteği, ilgini ve enerjini yüceltirken, farklı bakış açıları geliştirmene yardımcı olacak. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, yeni bağlantılar kurman için fırsatlar sunabilir. Belki de beklenmedik bir davet alabilirsin; bu, seni heyecanlandıran bir deneyime dönüşebilir. Kişisel hedeflerine odaklanırken, içsel huzurunu da korumayı unutma. Gelecek hakkında daha iyimser olmanı sağlayacak fırsatlar kapını çalabilir. Risk almayı ve konfor alanından çıkmayı deneyimle, çünkü bu, büyümene en önemli katkıyı sağlayacak. Yine de, hızlı kararlar almadan önce biraz durup düşünmekte fayda var; sezgilerine güven, doğru yolu bulmanda yardımcı olacaktır.
Bugün, sorumluluklar ve kariyer odaklı düşünceler ön planda. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlı ve disiplinli bir yaklaşım sergileyebilirsin. İşle ilgili konularda önemli gelişmeler yaşanabilir; bu da gerçekleştirmek istediğin projelerin hız kazanmasına olanak tanır. Ancak, aşırı çalışmak yerine dengeyi bulmaya özen göstermelisin. Ailevi ilişkilerde ise daha anlayışlı ve empatik bir tutum benimsemek, bağlarını güçlendirecek. Sağlığına dikkat etmen önemli; gerek bedensel, gerekse ruhsal olarak kendine zaman ayırmalısın. İçsel huzurun, başarılı olmanın anahtarı olacak. Geleceğe yönelik planlarını gözden geçirirken, esnek olmayı unutmamalısın. Dikkatini dağıtan unsurları geride bırakmak, daha odaklı bir şekilde ilerlemene yardımcı olacak. Kendine güven ve kararlılıkla adım at.
Bugün, özgürlük arayışın ön plana çıkıyor. Toplumsal olaylar ve arkadaş çevren ile ilgili yenilikçi fikirler geliştirmek isteyebilirsin. Bağlantılarını güçlendirmen, geleceğe dair umut ve ilham verebilir. Aniden ortaya çıkan fırsatlar, yeni projelere yönelmeni sağlayabilir. İçsel sezgilerin oldukça kuvvetli; bu nedenle duygu ve düşüncelerini samimiyetle ifade etmekten çekinme. Sosyal ortamlarda dikkat çekebilir, ilgi odağı olabilirsin. Ancak, fikir ayrılıklarına açık olman sana yeni bakış açıları kazandıracak. Esneklik ve adaptasyon, bu dönemde senin en büyük yardımcıların olacak. Geçmişte yaşananları gözden geçirip, geleceğin için sağlıklı kararlar almaya odaklanmalısın. Bugün kendine yatırım yapmayı unutma; yarın için sağlam temeller atabilirsin.
Duyguların derinlere dalma zamanı. İçsel dünyanın zenginliklerini keşfetmek için bir fırsat sunuluyor. Sanat ve yaratıcılık alanında ilham dolu anlar yaşayabilirsin. Hayal gücünün sınırlarını zorlamak, seni yeni fikirlere götürebilir. İletişim kurarken karşındaki insanlarla empati kurmak, benzersiz bağlar oluşturmanı sağlayacak. Duygusal olarak hassas olabilirsin, bu yüzden hislerine dikkat et ve kendini koruma altına al. Birikmiş duyguları paylaşmak, seni rahatlatacak. İçindeki sesi dinle ve güven. Farkında olmadan başkalarına ilham verebilir, onların hayatlarında bir fark yaratabilirsin. Umut dolu bir gün seni bekliyor.