1
Cumhuriyet’te Yazgülü Aldoğan’ın yazdığı ve yorum için de açık kapı bırakıp tartışma başlattığı “Büyük Kadın Sanatçılar” kitabının tanıtım yazısı, yaşamın içinden bana farklı bir olguyu anımsattı: “Diriye değil, ölüye saydılar bizi.” Bir kitap için bu ne fırtına mı? Ama, büyük bir kurumun, hele “sanat ve sanatçının yanında,” sloganını yıllarca simge edinmiş bir kurumun açıklaması bile yeter de artar! Üstelik, yayımladıkları kitaplar için , “…dostlarımıza ve gençlerin faydalanabilmesi için de üniversite kütüphanelerine armağan ediyoruz” demişlerse, saygıyla karşılanmalı! O zaman okumaya başla! Kitabın adı: “Büyük Kadın Sanatçılar…” Hem de 400 büyük kadın! Demek ki, sanat evreninde, “Büyük erkek sanatçılar” kitabı da sırada! İronisi bir yana, sorun; kitapta F. Zeid dışında bu toprakların sanatçılarının yer almaması ile “çeviri de olsa, “Büyük kadın sanatçılar” başlığının 21. yüzyılda bile sanat adına tanımlanmış olması o kurumu bağlar. Sorun Batılı ya da yerli yazar sorunu değil; anlayış, algı “entektüel!” bakış açısı o kadar! Birkaç günden beri usta sanatçı ve yazarların söylemleri ve karşı çıkmaları da bundan.
Aslında bu olay tekil değil, toplumsal bir olgu. Aksini düşündüklerini sanmak istemiyorum ama… Cumhuriyet’in kültür ve sanat sayfasına, kurum adına yapılan açıklama, imzasız da olsa çok doyurucu ve saydamdı! Hadi, her ortamda dillendirilen ve pek hoşlandıkları Arapça sözcüğü kullanarak, bu “vesileyle” söyleyelim ki “Zikr-i cemil” edilen yazıda (işin içine basın girdiği için her sözcük üzerinde çok çalışılmıştır ve o makamdan bu masaya onay alınmıştır) övünçle şöyle denilmektedir: “… ‘2004 yılından bu yana’ Türkiye’de çağdaş sanattan mimariye, fotoğraftan resme kadar sanatın farklı disiplinlerinde 16 kitap yayımladık.” Lakin, bir sorum olacak, kamuoyunu bilgilendirme ve “yok sayma” adına. Bu sorum bireysel soru değil; unutmak başka, kurum adına “yok saymak” başka… Ama bir farkla, çünkü kültür ve sanat adına yapılan “tasarruflar”da kurum dolaylı olarak kendini de yok sayıyor! Neden mi? “Kurum, 2004 yılından bu yana Türkiye’de çağdaş sanattan mimariye, fotoğraftan resme kadar sanatın farklı disiplinlerinde 16 kitap yayınladık.” derken 2004 öncesini ne yapıyor? Aksanat ya da bugünkü adıyla Akbank Sanat evi de 2004 te mi kurulmuş?
1987 yılında Akbank’a sanat danışmanı olarak davet edildiğimde, saygıyla andığım; tiyatro, caz ve sanatın, bilimin, görgünün simgesi Hamit Belli ile görüştüğümde, İstanbul’da ilk ve kapsamlı donanımı ile bir kültür merkezini önermiştim. Sakıp Sabancı, değerli dostum Güngör Uras, Hamit Belli ve genel müdür yardımcıları ile her hafta oturup saatlerce ayrıntıları konuştuk. Sakıp Bey, bu kurumun gökdelende olmasını önerdi ama sanatın odak noktası Beyoğlu idi. Önce, Beyoğlu bölgesini de kapsayan bölgenin anıtlar kurulu başkanı Prof. Dr. Hande Süher’in onayını aldık. Metin Deniz’in tasarımı ile mimarlık bürosu çalışmalara başlarken, yapının işlevi için iki yıl sonrasının etkinliklerini planladık: Tüm yetkilerle, sonra gelsin sanatın, bilimin, kültürün erbabı dostlar! Vitali Hakko da ilk tanıtım kokteylini Vakko’ da yaptı. 1987 ile 2004 arası niye kayıp! Ne garip! Kuşku bu ya; ben de merak ediyorum: 16 yıl içinde altın madalya verdikleri sanat danışmanı da kayıp! Hadi beni yoklar hanesine yazdınız, ya kitaplar? “Kimse kusura bakmasın! İşimize geldiği gibi, unuturuz da yok da sayarız” mı? Unutmayalım: “Sanatın ve sanatçının yanındayız” demek bir erdem işi! “Eskiden kusur olan şeyler, görenek haline geldiyse… Çok, çok “büyük kadın sanatçılar”ın ne kusuru var? Hele curcunalı günlerde bunu düşünmek gerçekten “maharet” ister! Can-ı gönülden çorbada tuzu olanları kutluyorum!..
Bu kitapları hangi kurum, hangi logo ile yayımladı? Üstelik her biri 3 bin adet basılmış ve tükenmişti. Yok kitaplar: Gürol Sözen. / Bin Çeşit İstanbul ve Boğaziçi Yalıları. 1989 /Cahit Kayra. İstanbul Mekanlar ve Zamanlar.
1990 /Prof. Mustafa Cezar. XIX. Yüzyıl Beyoğlu’su.1991/ Prof.Dr. Metin And. 16. yüzyılda İstanbul. 1993 /Çekmeceler. Ressam, Tasarımcı ve heykeltraşlar-3 kitap.1991 / Prof.Dr. Muhibbe Darga. Hitit Sanatı. 1992/Gürol Sözen. Ege’den Akdeniz’e Mavi Uygarlık From the Aegean to the Mediterranea 1995 /Prof.Dr. Talat S. Halman. Eski Anadolu ve Ortadoğu’dan şiirler. 1996 / Prof.Dr. Kıymet Giray. Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği. 1997/ Prof.Dr. Metin And. Minyatürlerde Osmanlı-İslam Mitolojisi. 1998 / Akbank 50. yıl Armağan kitabı: Gürol Sözen. Ege’den Akdeniz’e Mavi Uygarlık (2. Baskı) 1998 / Ahmet Kamil Gören. Akbank Resim Koleksiyonu. 1998 /Behzad Üsdiken. Pera’dan Beyoğlu’na (1840-1955). 1999 /Topkapı Sarayı. (Müze Müdürü Filiz Çağman ve seksiyon şefleri) 2000 / Yıldız Akyay Meriçboyu. Antik Çağ’da Anadolu Takıları. 2001/ Dr. Alpay Pasinli. İstanbul Arkeoloji Müzesi. 2003/ve Sakıp Sabancı Koleksiyonu…
Bugün enerjin oldukça yüksek; bu, yeni başlangıçlar için harika bir fırsat sunuyor. İçindeki cesareti ortaya çıkararak, hayatındaki engelleri aşmak için kararlı adımlar atabilirsin. Sosyal çevrenle olan ilişkilerinde samimi ve açık olman, güven ve dayanışma duygusunu güçlendirecek. İş yerinde veya okulda dikkat çekerek başarılı bir etki bırakabilirsin, bu da kariyerinde yeni kapıların açılmasına yardımcı olabilir.Duygusal ilişkilerinde ise tutku ve heyecan dolu bir atmosfer var. Partnerinle aranızda derin bir bağ kurmak için harekete geçmekten çekinme. Bekar isen, tanıştığın biriyle olan iletişimin seni heyecanlandıracak. Fakat, aceleci davranmamaya özen göstermelisin; derin bir anlayış geliştirmek uzun vadede daha faydalı olacaktır.Sağlığa dikkat etmen gereken bir dönemdesin; zihinsel ve fiziksel dinlenmeye zaman ayır. Meditasyon veya doğa yürüyüşleri içindeki stresi azaltabilir ve ruh halini iyileştirebilir. Bugünkü başarıların gelecekteki hedeflerine ulaşman için birer basamak olacak. Kendine güven ve sezgilerini dinle; evrenin senin yanında olduğunu unutma.
İçsel huzur arayışın bugün daha da derinleşiyor. Rahat bir zaman diliminde olsan da, çeşitli sorular zihnini meşgul edebilir. Maddi konulara odaklandığın bu dönemde, finansal istikrar arayışın artış gösterebilir. Ancak, bu baskı altında sosyal ilişkilerini ihmal etmemeye dikkat et. Bugün, samimi ve duygusal bağlarda güçlenme fırsatı bulabilirsin. Ayrıca, yaratıcı projelerine odaklanmak için ideal bir zaman; içsel ilhamın artıyor. Kendini ifade etme biçimlerin, başkalarına ilham verebilir. Kendinle barışık olmak, diğer insanlarla olan ilişkilerini de olumlu yönde etkileyebilir. Akşam saatlerinde yapacağın bir sosyal aktivite, hoş süprizler getirebilir. Unutma, sabır ve kararlılık her zaman senin en büyük dostların.
ayrıntılara özen göstermezsen yanlış anlaşılmalar ortaya çıkabilir. Bugün, esneklik ve uyum, ilişkilerini daha da güçlendirebilir. Kendini açık ve samimi bir şekilde ifade etmekten çekinme; bu, insanlarla olan bağlarını derinleştirebilir. Keşfetmeye ve öğrenmeye hazır ol; bu, seni daha da ileriye taşıyacaktır.
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek için harika bir zaman. İçsel huzurunu sağlamak adına aileyle vakit geçirmenin, köklere dönmenin önemi artıyor. İletişim kurarken empati ve anlayışla yaklaşman, sevdiklerinle olan bağlarını güçlendirecek. Kariyer alanında, sezgilerin doğrultusunda hareket etmek seni doğru yola yönlendirecek. İçinde bulunduğun durumları değerlendirmek ve hedeflerine odaklanmak için ruhsal bir yenilenmeye ihtiyacın olabilir. Kendini ifade ederken daha cesur olmalısın, çünkü duygularını paylaşmak, içsel yüklerini hafifletecektir. Detaylara dikkat et, çünkü gözden kaçan küçük şeyler önemli bir dönüşüme kapı aralayabilir. Kendine zaman ayır, çünkü kişisel gelişim için içsel yolculuk yapmanın tam zamanı. Unutma, kendi duygularını sahiplenmek, başkalarına da ilham verebilir.
Bugün sahne senin! Işıklar altında olmak, kendini ifade etme arzusu içinde olabilirsin. Yaratıcılığın doruklarda ve bu özellikle sanatsal çalışmalara yönlendirebilir seni. Kendine güvenin yüksek ve bu, başkalarını etkilemede büyük bir avantaj sağlayacak. Ancak, egonun seni kontrol etmesine izin vermemeye dikkat et. Başkalarıyla ilişkilerinde, uyum sağlamak ve empati göstermek, özellikle önemli olacak. Sosyal ortamlarda yapacağın girişimler, yeni bağlantılar ve fırsatlar getirebilir. Duygusal derinliğe inmek için bir fırsat bulabilirsin; kalben hissettiklerini ifade etmenin tam zamanı. Uzun vadeli hedeflerini düşünmek ve bunlar üzerinde çalışmak için motivasyon bulabilirsin. Özgürlüğünü ve bağımsızlığını önemse; bu, senin enerjini tazeleyecek. Kişisel bakım ve sağlığın; bugün sağlıklı yaşam tarzına yönelmek için güzel bir zaman. Kısacası, parlamak için harika bir gün!
Gün, içsel huzur arayışınla dolup taşacak. Dikkatini dağıtan etkenleri bir kenara bırakarak, zihnindeki karmaşayı arındırma zamanı. Organize ve pratik yaklaşımınla, iş ve özel hayatındaki sorunları daha akıllıca çözme becerisine sahip olacaksın. İletişim kurduğun kişilerle olan diyalogların, yapıcı ve anlam dolu bir hal alabilir. Sağlığına dikkat etmeni gerektiren bazı ufak sinyaller alabilirsin; bedenini dinlemekte fayda var. Hayatındaki küçük detaylara odaklanarak, büyük farklar yaratabileceğin bir dönemdesin. Kendine olan güvenin artarken, başkalarına da ilham verme pozisyondasın. Sosyal etkinliklerde bulunarak, yeni insanlarla tanışabilir ve keyifli anlar yaşayabilirsin. Unutma, başarılarının arkasında sağlam bir plan ve disiplin yer alıyor.
Harmoni arayışında olduğun bir dönemdesin. Sosyal ilişkilerin ve beraberliklerin ön plana çıkıyor. İletişim becerilerin, başkalarıyla olan bağlantılarını güçlendirecek. Dostlarınla olan konuşmalar, içsel huzurunu bulmanda yardımcı olabilir. Özellikle sanatsal aktivitelere yönelmek, yaratıcılığının artmasına sebep olacak. Duygusal derinliklere dalmak, kendini tanıma konusunda yeni perspektifler kazandırabilir. Bugün, dengeyi sağlama ve tarafsız kalma isteğin artıyor; fakat bu, bazen karar vermekte zorluk çekmene de neden olabilir. Belki de zaman zaman kendi ihtiyaçlarını önceliklendirmek, seni daha iyi hissettirecek. Flörtöz bir havanın içinde olman da sıradan bir gününü heyecanlandırabilir. Kendine ve çevrendekilere karşı nazik olmayı unutma; bu, ilişkilerini pekiştirecek. Unutma, sevgi dolu bir ortamda olmak, içsel güzelliğini parlatabilir.
İçsel derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, duygusal olarak yoğun bir deneyim yaşayabilirsin. Karşılaştığın durumlar seni ruhsal olarak dönüştürebilir; bu nedenle, hislerine kulak ver. Gizli kalmış düşüncelerini açığa çıkarmak, kendini özgürleştirecek. İkili ilişkilerde güçlü bir çekim hissedebilirsin, sevgi ve tutku arasında gidip gelen dalgalara kapılmak kaçınılmaz. Duygusal kırılganlık, seni savunmasız hissettirse de, bu zayıflığın altında güçlü bir dayanıklılık yatıyor. Gün boyunca başka insanların gizli hislerini anlamakta zorlanabilirsin, bu nedenle dikkatli ol; sezgilerine güven. Kendi içsel yolculuğuna çıkmak, seni yeni bir perspektife yönlendirecek. Kendine zaman ayırmayı unutma, ruhsal yenilenme sana çok şey katacak.
Bugün tutkuların derinliklerine inme zamanı. Keşif duygun güçlü, yeni deneyimler senin için adeta bir aydınlanma fırsatı sunuyor. Bilgiyi ve macerayı bir araya getirmek sana yeni kapılar açabilir. Topluluk içinde yer almak, fikir alışverişlerinde bulunmak ve ilham verici insanlarla bir araya gelmek arzusu içindesin. Duygusal derinliklere inerek, kendini daha iyi anlama fırsatını yakalayabilirsin.Sosyal ilişkilerinde samimiyet ön planda, burada cesur adımlar atmak isteyebilirsin. Eski bağlantılarında revizyon yapma gereği hissedebilirsin. İçsel huzurun için sevdiğin aktiviteleri hayata geçirme zamanı. Kendine olan güvenin tazeleniyor, bu nedenle hedeflerine ulaşmak adına girişimlerde bulunabilirsin. Biraz risk almak, sıkıcı rutini kırmana yardımcı olabilir. Yeteneklerini ortaya koymak ve kendini ifade etmek için uygun bir dönemdesin; ilgi alanlarını genişletmek için harika bir fırsat. Unutma, her yeni deneyim bir öğrenme fırsatı!
Bugün, hedeflerinize ulaşma konusundaki kararlılığınız ön planda. Disiplinli ve azimli yapınız, çevrenizdeki insanları da etkileyebilir. İş veya kişisel projelerde ilerleme kaydetmek için iyi bir zaman dilimi. Özellikle birlikte çalıştığınız kişilerle daha iyi iletişim kurarak, işbirliklerinizi güçlendirebilirsiniz. Duygusal olarak daha derin düşüncelere dalabilir, içsel dünyanızı keşfetme isteği hissedebilirsiniz. Sosyal alanlarda da bazı fırsatlar karşınıza çıkabilir ancak temkinli olmanızda fayda var; zira bazı durumlar sandığınız kadar net olmayabilir. İş hayatında karşınıza çıkacak sorunları çözmek için mantıklı bir yaklaşım sergilemek, sizi daha da ileriye taşıyacaktır. Kişisel gelişim konularında yeni adımlar atmak veya eğitim fırsatlarına yönelmek, sizi bir adım daha öne geçirebilir. Unutmayın, sabırlı ve kararlı kalmanız, hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştıracaktır.
Bugün, yenilikçi düşünceler ve orijinal çözümler bulma arzusu baskın. Sıradanlıktan uzak durmak, sosyal çevrende ilgi çekici tartışmalar yapmana olanak tanıyacak. Arkadaşlarınla bağlantı kurmak, belki de uzun zamandır görüşmediğin insanlarla iletişime geçmek isteyebilirsin. Farklı fikirlerin, senin için yeni kapılar açabilir. Duygusal olarak, bazı içsel çatışmalar gündeme gelebilir; bu durum, kişisel gelişimin için bir fırsata dönüşebilir. Hayal gücünü kullanarak daha yüksek hedeflere ulaşma arzusu, motivasyonunu artıracak. İş veya projelerde sıra dışı yaklaşımlar sergilemekten çekinme, başarı seni bekliyor. Ayrıca, arkadaşların arasında arabuluculuk yapabileceğin bir durum ortaya çıkabilir; bu, sosyal çevrendeki bağları güçlendirecek. Kim bilir, belki bir işbirliği veya ortaklık için güzel bir zemin hazırlıyorsun. Eğlenceli aktiviteler veya hobi edinme imkanı doğabilir; bu, ruh halini olumlu yönde etkileyebilir. Kendine zaman ayırmayı unutma, içsel huzurunu artıracak küçük kaçamaklar yaparak mutluluğunu besle.
Zihninde kaybolmuş hayaller ve sezgiler içinde dolanan bir denizdesin. Bugün, içsel dünyanı keşfetmek için mükemmel bir zaman. Duyguların derin ve yoğun, bunun yanı sıra başkalarıyla bağ kurma arzusuyla yanıp tutuşuyorsun. Sevdiklerinle geçireceğin anlar, ruhunu besleyecek; hislerinin ve düşüncelerinin ne denli güçlü olduğunu bir kez daha anlamana yardımcı olacak. Yaratıcılığının doruklarına ulaşabileceğin bir dönemdesin; sanatsal bir girişimde bulunmak ya da sadece içsel düşüncelerini kağıda dökmek sana iyi gelecek. Dikkatini dağıtan unsurlardan uzaklaşarak kendine bir alan yaratmayı dene. İş veya kariyerle ilgili bazı belirsizlikler, sabrının sınırlarını zorlayabilir; bu durumu akışa bırakmak, seni çok daha hafif hissettirecek. Empati yeteneğinle çevrendeki insanlara destek olabilirsin; başkalarının duygularına duyduğun anlayış, ilişkilerini derinleştirebilir. Genel olarak, sezgilerine güvenerek hareket ettiğinde, kendini güvenli ve huzurlu bir yerde bulabilirsin.
