1
Bodrum’un simgesi Bodrum Kalesi’ne karşıdan baktığınızda bile etkilenmemek elde değil. Ülkemizin liman kenti Bodrum’da 1402 yılında St. Jean Şövalyeleri tarafından Aziz Peter Kalesi adıyla inşa edilen kale, 1960 yılından beri “Sualtı Arkeoloji Müzesi” olarak kullanılıyor. Geçmişte kaleye gidenler bilir tavus kuşları, bin bir çeşit bitkileri, binlerce yıllık ağaçları ve içinde bulunan Sualtı Arkeoloji Müzesi’yle tarihin sayfalarında ve fotoğraflarda yerini aldı kale. Çünkü bu saydıklarımın yerinde yeller esiyor.
Bugün bizleri “Modern Müze” adı altında karşılayan kale, sabah erken saatte açılıyor. Bakanlığın sitesinden baktığınızda gece 22.00’ye kadar gezebiliyorsunuz. Ancak kaleye gittiğinizde 21.20’den sonra bilet kesilmiyor. Kapanış ise müze çalışanları tarafından saat 21.30 diye tanımlanıyor.
Restorasyondan önce defalarca gezdiğim kaleye girdiğimde Sualtı Arkeoloji Müzesi’ni aradım yok, şövalyelerin yuvarlak masası yok, toplu mezar yeri yok, Roma gemisi replikası yok, İngiliz Kulesi’ndeki Ortaçağ Şölen Salonu yok… Sualtı Arkeoloji Müzesi’nde yer alan buluntular ayrı ayrı kalelerin içinde sergileniyor. Batığın ve anforaların olduğu kısım için ise ayrıca 100 TL ödeme yapmanız gerekiyor. Hatırlayalım; Bodrum Kalesi üç yıllık restorasyon çalışmalarının ardından 2020’nin haziran ayında ziyarete açılmıştı. Öncesinde “Muğla, Bodrum Kalesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir-Tanzim ve Mühendislik Projeleri Yapımı” başlıklı proje, İzmir Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından ihale edilmiş, Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından da onaylanmıştı.
1995 yılında Avrupa’da ‘Yılın Müzesi’ özel ödülünü alan kaledeki yenileme çalışmaları halkın ve sivil toplum kuruluşlarının tepkilerine neden olmuştu. En büyük tepkiyi veren ise Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nin emekli müdürü Oğuz Alpözen olmuştu.
Telefon ile ulaştığımız Alpözen, Bodrum Kalesi üzerine üç kitap yazdım diyor ve ekliyor; “Kalede ne ağaç, ne havuz, ne de yaşayan müze kaldı. Tek bir çiçek bırakmadılar. Dünyanın en büyük amfora sergilemesinin yerinde yeller esiyor. Şapelin içindeki Süleyman Demirel’in çivisini çaktığı Roma gemisi replikasını söküp attılar. Dünyada ilk defa alttan ışıklandırılan Cam Sergisi’ni yok ettiler. Üç yılda yaptığımız su altı kazısını gösteren akvaryumu söküp attılar. Karyalı Prenses’in binasını kökten yıkıp yerine ucube bir sergi yaptılar. Serçe Limanı Batığı’nın akibeti meçhul. En gözde yerlerden biri olan İngiliz Kulesi, Ortaçağ Şölen Salonu’nu yok ettiler. Alman Kulesi’nin orijinal sıvasını söküp attılar. Batı Hendeği’ndeki 500 yıllık Osmanlı duvarını yıktılar. Kulelerin özgün sıvalarını ve derzlerini hilti ile söküp akemiyle doldurdular. Hiçbir şey bırakmadılar. Oysa burada yapılan her şey bilimsel, kurul kararına dayanılarak yapılmıştı. Hiçbir şey Oğuz Alpözen’in hayalperestliğinin ürünleri değildi.” diyor ve ekliyor; “Uluburun batığı, Karyalı Prenses Salonu, Serçe Limanı Batığı, İngiliz Kulesi, Komutan Odası, Yılanlı Kule, Sikke Salonu, Anfora Sergilemesi, Doğu Roma Batığı artık hiç biri hiçbiri yok. 4 bin yıllık tarihin olduğu dokuyu, binlerce yıllık eserleri iki yılda yok ettiler”.
Kalenin Restorasyonunda Görev Yapan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı V. Bülent Gönültaş’a sorduk.
Bodrum Kalesi’nde yüzyıllardır orada olan ağaçlar, çiçekler, toplu mezar ve Sualtı Arkeoloji Müzesi bugün neden yok?
Bodrum Kalesi’ne ilerleyen zaman içinde yani sonraki dönemlerde orijinal yapısıyla buluşmayan beton yapılar inşa edilmişti. Etrafı ağaçlandırılmıştı ama zaman içinde o ağaçlar hem surlara zarar vermiş hem de orijinal görüntünün dışına çıkmıştı.
Bizler restorasyon için oraya girdiğimizde sonradan eklenti halinde yapılan yapılar ortadan kaldırıldı, kale orijinal haline döndü. Buluntuların yani eserlerin sergilendiği teşhir alanları ise hem kalenin hem de müzenin orijinal yapısına uygun yapıldı. Yıllar içinde konulmuş yapılar, ilgisi olmayan eklentiler eşyalar ve ağaçlar da kaldırıldı kale artık orijinal yapısına döndürüldü.
Gördüğüm kadarıyla eskiden Sualtı Arkeoloji Müzesi’nin içinde yer alan buluntular kalelerin içinde sergileniyor ve yapılan Su Altı Müzesi’ne girmek için ise ayrıca ücret ödemek gerekiyor neden?
Ayrı bir alan olan ve ekstra ücret ödenen Su Altı Müzesi için aslında biz tedbir aldık. Çok önemli sualtı buluntularımaz var. Bu bölümde, kazıdan çıkarılan buluntular işlemden geçirildikten sonra orijinal amfoların sergilendiği yer. Orada ziyaretçi yoğunluğu ısı ve nem dengesi adına yoğunluğu azaltmak için ücretli yaptık. Çünkü daha çok kişinin gelmesi demek nem oranının artması demek. Eserin kondisyonunu korumak adına ücretlendirildi. Benzerini Efes Antik Kenti’nde ve Kapadokya’da da yapıyoruz. Kesinlikle bir ek gelir mantığıyla yapılmadı. Bunun dünyada benzer örnekleri de var. Özel eserler için ziyaretçi kısıtlaması yapılır.
Kalenin içinde gezerken orijinal taşların üstüne ahşap yürüme yolları ve merdivenler yaptığınızı gördük. Bu yapılanlar orijinal taşlara zarar vermiyor mu?
Yerlere yapılan tahta döşemeler doğal yer döşemelerine doğal yapıya kesinlikle zarar vermiyor. Zaten kurul kararları doğrultusunda yapılıyor. Bunlar portatiftir. Zemine yapı blokuna zarar vermeyen bir uygulama. Aynı zamanda da ziyaretçilerin sağlık açısından ihtiyaçlarını da karşılamak zorundayız.
Tabii! Bugün Koç burcu için ilişkiler ve iletişim ön planda olabilir. Bugün kendinizi ifade etmek için cesaretli ve kararlı olabilirsiniz. İletişim becerilerinizi kullanarak etrafınızdaki insanlarla daha yakın ve samimi ilişkiler kurabilirsiniz. Ayrıca bugün karşınıza çıkan fırsatları iyi değerlendirmek için içgüdülerinize güvenebilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Merhaba! Bugün, iş hayatınızda hızlı ve etkili kararlar almanız gerekebilir. İşbirliklerine ve ortaklıklara açık olmanız, başarı şansınızı artırabilir. Kendinizi ifade etme konusunda özgüvenli olmanız, ilişkilerinizi olumlu yönde etkileyebilir. Sağlığınıza dikkat etmek ve egzersiz yapmak, enerjinizi yüksek tutmanıza yardımcı olacaktır. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!
Merhaba! Bugün, İkizler burcu için iletişim becerilerinizin ön plana çıkacağı bir gün olabilir. Zihniniz oldukça hızlı çalışacak ve etrafınızdaki insanlarla akıcı bir şekilde iletişim kurabileceksiniz. Kendinizi ifade etme konusunda keskin ve esprili olmanız, karşınızdakilerle etkili iletişim kurmanıza yardımcı olacak. Ayrıca bugün, fikirlerinizi paylaşırken diplomasiyi de elden bırakmamaya özen göstermelisiniz. Ufak tefek problemlerle karşılaşabilirsiniz ama çözüm odaklı yaklaşımla sorunları hızla aşabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmenizi dilerim!
Merhaba! Bugün, duygusal konularda iletişim sorunları yaşayabilirsiniz. Sevdiklerinizle daha anlayışlı bir şekilde iletişim kurmaya çalışmalısınız. İş yaşamınızda ise beklenmedik gelişmelerle karşılaşabilirsiniz, esnek olmaya ve hızlı adapte olmaya özen göstermelisiniz. Kendinize zaman ayırarak içsel dengeyi sağlamaya çalışın. Enerjinizi doğru yönlendirirseniz, verimli bir gün geçirebilirsiniz. Umarım günlük burç yorumunuz size yardımcı olur.
Bugün kendinize yeni hedefler belirleyebilir, cesaretinizin ve kararlılığınızın tadını çıkarabilirsiniz. İletişim konularında başarılı olabilir, sevdiklerinizle olan ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz. Duygusal konularda dengeli olmaya özen gösterin ve iç sesinizi dinlemeyi ihmal etmeyin. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Tabii ki! Bugün, Başak burcu için keyifli ve huzurlu bir gün olabilir. İş hayatında başarılı adımlar atabilirsiniz. Sağlık konularına biraz daha dikkat etmenizde fayda var. Bugün, yakın çevrenizle iletişiminiz güçlü olabilir ve anlayışlı davranabilirsiniz. Kendinize zaman ayırarak hoşlandığınız aktivitelerle ilgilenebilirsiniz. Enerjinizi pozitif yönde kullanarak sorunların üstesinden gelebilirsiniz.
Merhaba! Bugün Terazi burcundaki insanlar için ilişkiler ön planda olabilir. Partnerinizle iletişiminizi güçlendirebilir, ortak kararlar alabilir ve birlikte keyifli zamanlar geçirebilirsiniz. Ayrıca iş hayatınızda da iş birlikleri ve ortaklıklar söz konusu olabilir. Kendinizi ifade etmekte güçlük çekebilirsiniz, bu yüzden duygularınızı net bir şekilde ifade etmeye çalışmalısınız. Enerjinizi dengede tutmak için meditasyon ve yoga gibi aktiviteler size yardımcı olabilir. Umarım gününüz harika geçer!
Merhaba! Bugün, duygularınızın derinliklerine inebilir ve ruhsal konulara odaklanabilirsiniz. İçsel dünyanızı keşfetmek ve kendinize zaman ayırmak için uygun bir gün olabilir. Etrafınızdaki insanlara karşı daha anlayışlı ve sabırlı olmaya özen göstermelisiniz. Kendinizi ifade etme konusunda daha dikkatli olun, çünkü iletişim problemleri ortaya çıkabilir. Ayrıca, fiziksel sağlığınıza özen göstermeyi unutmayın. Enerjinizi olumlu bir şekilde kullanmak için meditasyon veya yoga gibi aktivitelere yönelebilirsiniz. Maalesef, bugün ani duygu değişiklikleri yaşayabilirsiniz ancak sakinliğinizi koruyarak bu durumla başa çıkabilirsiniz. Umarım bugün size iyi gelir!
Bugün, aklınızın derinliklerine inebilir ve içsel dünyanızla ilgili bazı gerçekleri keşfedebilirsiniz. İletişim konularında farkındalığınız artabilir ve duygularınızı daha açık bir şekilde ifade etmek isteyebilirsiniz. Yakın çevrenizle iletişimde daha anlayışlı ve sabırlı olmak size fayda sağlayabilir. Ayrıca, spontane kararlar almak yerine daha dikkatli düşünmekte fayda var. Uzun vadeli hedeflerinizi gözden geçirmek için de uygun bir gün olabilir.
Merhaba! Bugün Oğlak burcunun içinizde bulunan disiplin ve kararlılık enerjisini ortaya çıkarmanız gereken bir gün olabilir. Bugün, hedeflerinize daha yakın olmak için çalışmalarınıza odaklanabilirsiniz. Sabırlı ve kararlı olmak, başarıya giden yolda size yardımcı olacaktır. Belki bazı sorumlulukları üstleneceğiniz bir gün geçirebilirsiniz, ancak bunun sizi olgunlaştıracağını ve güçlendireceğini unutmayın. İyi bir denge sağlayarak hem iş hem de özel hayatınızda başarılı olabilirsiniz. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
Bugün duygularınızı daha net ifade etmek ve iletmek için iyi bir gün olabilir. Etrafınızdaki insanlarla iletişiminiz güçlenebilir ve fikirlerinizi daha rahat paylaşabilirsiniz. Aynı zamanda evinizle ilgili konularla ilgilenmek ve düzenlemeler yapmak için de uygun bir zaman olabilir. Dengede kalmaya özen gösterin ve ani tepkilerden kaçının. Enerjinizi doğru yönlendirdiğiniz sürece olumlu gelişmeler yaşayabilirsiniz.
Tabii ki! Bugün, duygusal ilişkilerinizde daha anlayışlı ve sabırlı olmanız gerekebilir. Karşınızdakini dinlemek ve onun duygularını anlamaya çalışmak önemli olacak. Aynı zamanda, bugün yaratıcı ve hayal gücünüzü kullanarak projelerinizi ilerletebilirsiniz. Enerjinizi dengede tutmak için yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yapmanız faydalı olabilir. Keyifli bir gün geçirmeniz dileğiyle!
