1
“Ortalık yeterince karışık ve bulanık. Gerçeklerle söylentileri harmanlayarak yapılan yorumlarla havayı daha fazla bulandırmamaya özen gösterin lütfen”. Bu sözler, Cannes Festivali sanat yönetmeni Thierry Frémaux’nun, ciddi medya organlarına dostça ilettiği önerilerin özeti.
Tozun dumana karışmasının gerisinde, kimi radikal çevrelerin belirli konuları saplantı haline getirip, sosyal medya aracılığıyla yarısı dolu her bardakta fırtına koparma alışkanlığı; başka bir deyişle, etki ve izlenirlik arttırma yarışında öne geçmek için, yalan-yanlış haberlerle, içten pazarlıklı yorumlar yapmaktan çekinmeyen sorumsuzluğu yatmakta…
Dünya basını da, bu polemiklere her ne kadar profesyonel etik değerler çerçevesinden bakmaya çalışsa da, zaman zaman önüne konulan tuzaklara düşüp gerçeklerden uzaklaşabiliyor…
16-27 Mayıs tarihleri arasında yapılacak olan 76. Cannes Festivali ana seçkileri geçen hafta açıklandıktan hemen sonra, beklenen filmlerden bazılarının listelerde yer almaması, her yıl bu konuda gözlemlenen doğal düş kırıklığından çok farklı noktalara odaklandı. Bazı yönetmenlerin festivale davet edilmemiş olması, genellikle sanatsal tercihler ya da farklı baskı gruplarına karşı denge kurma çabalarıyla açıklanıp eleştirilirken; bu kez, kamuoyu tarafından doğru bulunan, hatta gerekli görülen “ahlaki” ve “hukuki” nitelikli nedenlere bağlanmakta, eleştirilmekte ya da onaylanmaktaydı…
Bu gelişme, 15 yıl önce gündeme gelen ve 2017’de alevlenen #metoo hareketinin, sinema dünyasını derinden etkilemeyi sürdürdüğünün yeni bir kanıtı olarak ta görülebilir. Filmleri seçkilerde yer almadığı için polemiklere malzeme olan üç yönetmen de, [alfabetik sıralamaya göre Woody Allen (1935), Catherine Corsini (1956) ve Roman Polanski (1933)] cinsel sömürü, taciz, sette şiddet, usulsüzlük ve hakaret gibi nedenlerle suçlanan adlar olarak öne çıkmaktalar…
Öncelikle altını çizmemiz gereken bir nokta var : Bu tür polemiklerin çoğaldığı, farklı baskıların giderek arttığı küresel ortamda, temel kadın hakları konusunda elde edilen ciddi kazanımlar yanında, sansür olgusunun değişik renk ve biçimlere bürünerek sinsi adımlarla ilerlemesinin içerdiği tehlikeler de gözardı edilmemeli.
Thierry Frémaux, “Roman Polanski’nin filmi henüz tamamlanmadığı için aday değildi; festival komitesi bir iş kopyası bile izlemedi” derken, temelde gerçekleri çarpıtmamaya özen göstermenin önemini vurguluyor. Ardından, “Woddy Allen’in seçki dışı kalmasının nedenleri, hakkındaki suçlamalarla katiyen ilişkili değildir” açıklamasıyla, usta yönetmenin Paris’te, Fransız oyuncularla Fransızca çektiği bu filmi gördüklerini, ancak seçici kurul yeterince güçlü bulmadığı için, yarışmaya almak ya da yarışma dışı açılış filmi olarak programlamak istemediklerini açıkça dile getiriyordu. Ayrıca, basın toplantısında altını çizdiği gibi, bugünkü ortamda, filmden çok Woddy Allen’le ilgili söylentilerin öne çıkmasına zemin hazırlamak ta istememişlerdi…
Ne diyelim? Woddy Allen, keşke Paris’te değil de, gelip Türkiye’de çekseydi son olacağını ilan ettiği bu ellinci filmini… Herkes kârlı çıkardı! Geçenlerde, “evlatlık alacağınız yetim kızlarla ilişki kurmak vaciptir” türünden bir kutsal izin çıkarılmıştı ya, işte ondan yararlanarak bir güzel aklanıp paklanmış olurdu! Bizler de, New York’lu entelektüel musevi tarzı mizahın ustası yönetmenin filmini, maruz kaldığı suçlamaların ışığı altında değil de, karanlık salonların özgürlükçü loşluğunda izleyerek, beğenip beğenmeyeceğimize kendimiz karar verirdik…
Benzer suçlamalara hedef olan üçüncü ad, Korsika kökenli Fransız kadın yönetmen Catherine Corsini’nin durumu daha da karmaşık. Festival yönetimi “Le retour” (Dönüş) adlı filmini beğenerek Corsini’yi bu yıl da “Altın Palmiye” yarışına davet etmek istiyor, hatta bunu basın açıklamasından bir gün önce yönetmene telefonla bildiriyordu. Ancak, film setindeki bazı (suçlananların yalanladığı ama soruşturması yürütülen) olaylara ilişkin şikayetler nedeniyle, festival yönetimi son anda kararını askıya aldığını, kendine zaman tanıyıp durumu yeniden değerlendirdikten sonra vereceği nihai kararı önümüzdeki haftalarda duyuracağını açıklıyordu.
Bu kararın sonuçta olumlu olacağı düşünülürken, Fransız Sinema Merkezi’nin (CNC), 16 yaşından küçük oyuncuların yer aldığı cinsellik içeren sahnelerin çekimi için gerekli olan özel ön iznin alınmamış olması nedeniyle, çekilen söz konusu sahne filmde kullanılmamış bile olsa, yapımcıya verilen 580 bin avroluk desteğin geri çekildiğini duyurması, ibreyi olumsuz yöne çeviriveriyordu…
Bu konumda, üç gün önce örtüsü açılan festival afişi gerisindeki incelikli simgeler daha da önem kazanmakta.
Öncelikle, Alain Cavalier gibi özgün bir yaratıcı yönetmenin adının öne çıkması, sanat sinemasına verilen önemi vurguluyor. Senaryoyu, “La chamade” adlı romanın yazarı Françoise Sagan ile yönetmenin birlikte kaleme almış olmaları, sinema-edebiyat işbirliğinin önemini vurgularken; filmin sadece Fransız sinemasının değil, dünya sinemasının kabuk değiştirdiği önemli bir dönemde, 1960’larda çekilmiş olması da ayrıca dikkati çekiyor.
En önemli simge, ana plandaki büyük oyuncu Catherine Deuneuve’ün, sanatçı kimliği yanında, toplumsal kişiliği ve kimi angaje tavırlarıyla da öne çıkıyor olması. Kendi kuşağının en uzun soluklu, en istikrarlı figürü olan yıldız oyuncunun, özellikle kadın hakları konusunda ucuz kışkırtıcılıktan ve moda akımlardan uzak duran, sayıca az ama etkili çıkışlarından ikisini anımsamanın tam zamanı :
Deuneuve, 1971 yılında, kürtaj yasağının kaldırılması için çağrı yapan ve kendilerinin de kanunlara aykırı olarak kürtaj yaptırmak zorunda kaldıklarını açıklayan 343 aydın ve sanatçı kadınla birlikte, büyük yankılar getiren bir metni imzalıyordu. Fransız kadınlar, çocuk aldırma özgürlüğüne, ancak dört yıl sonra onaylanan bir kanun değişikliği sayesinde kavuşacaklardı…
Aralık 2017’de, kimsenin beklemediği bir girişimle, feminizmin erkek düşmanlığı olmaması gerektigini savunan, aşağıda özetini okuyacağınız uzun bir bildirinin altına imza atan 100 kadın sanatçı, yazar ve aydın arasında yer alması, uluslararası düzeydeki tanınmışlığı nedeniyle radikal feministlerin hışımlarını üzerine çekmesi sonucunu doğuracaktı…
“… Cinsel özgürlük için kaçınılmaz olan rahatsız etme özgürlüğünü savunuyoruz. Bugün, cinsel dürtünün, doğası gereği vahşi ve saldırgan olduğunun yeterince bilincindeyiz; ancak, cinsel saldırıyla beceriksiz tavlama girişimlerini birbirinden ayıracak kadar da öngörülüyüz… ”
Bu türden haberlere ve polemiklere festival boyunca bir daha değinmeyeceğime söz vermeden önce, izin verin de, işin kolayına kaçarak, sosyal medya ağzıyla bir öneride bulunayım : Kadın bedeninin film ve festival afişlerinde yaklaşık yüz yıldır sömürülüyor olmasını haklı olarak protesto etmek için, kadın yönetmen odaklı bir festivalin afişine, pazuları dolgun, kasları sert sevimli küresel kahramanımız Rambo-Rocky’nin olabildiğince kışkırtıcı yarı çıplak bir görüntüsü neden konulmasın ki? Olsa olsa, kara mizah dozu yüksek, uyarıcı, dolayısıyla da yapıcı küçük bir kışkırtıcılık örneği olur…
Evet, “sapla samanı ayırmaya büyük özen göstermeliyiz” diyenlerin safında yer almak gerekiyor bugün.
Sinemayı bahane ederek başka sorunları, küçük hesaplaşmaları gündeme getirme fırsatçılığı, en hafifinden sinema sanatına kötülük etmektir. Cadı kazanları altına ateş sürmek ise, tehlikeli yangınlara gebedir!
Herhangi bir sanat yapıtıyla, onu yaratan sanatçının kişiliğindeki şu ya da bu saplantıyı, herhangi bir zayıflığı, hatta suç eğilimini aynı düzeyde tutamayız, tutmamalıyız.
Yoksa, kitap yakan, heykel kıran, film yasaklayan tehlikeli zihniyetlere giden yollara taş döşemiş oluruz…
Yeni başlangıçlar için mükemmel bir zaman. İçsel gücünü keşfedecek, cesaretle adım atma isteği duyacaksın. Bugün hedeflerine odaklanmak, yenilikler için kapı aralamak konusunda cesur olmalısın. Sosyal çevren, destekleyici ve ilham verici enerjilerle dolu. İletişim kurmak, fikirlerini paylaşmak konusunda kendini rahat hissedeceksin. Havada bir heyecan ve tutku var; yaratıcı projelere yönelmek, bütün yeteneklerini ortaya koymak için ideal bir fırsat. Ancak aceleci davranmamaya özen göstermelisin; düşüncelerini toparlamak, dlgerleri dinlemek önem kazanıyor. Kişisel ilişkilerde samimiyet ve anlayış ön planda. Geçmişten gelen kalıpları bırak, yenilenme adına adımlar at. İçindeki ateşi besle ve kararlılıkla ilerle.
Bugün kararlılığın ve sabrın güçlerini sergileyerek, önüne çıkan zorlukların üstesinden gelmek için son derece uygun bir zaman deseniyle karşılaşacaksın. Maddi konularda hassasiyetin artabilir; alışverişte dikkatli olman gerekebilir, gereksiz harcamalardan kaçınmalısın. Sosyal ilişkilerde ise içten bir iletişim seni daha da güçlü kılacak, sevdiklerinle samimi paylaşımlar yapabilirsin. İş veya kariyer alanında ise sağlam adımlar atmak için kendini motive etmek isteyebilirsin. Bu dönem yaratıcılığını ortaya koymak için güzel bir zemin hazırlıyor. Duygusal anlamda, kendinle barışık olmanın ve içsel huzuru sağlamanın yollarını bulabilirsin; bu da çevrendekilerle olan iletişimini olumlu yönde etkileyecek. Kendine zaman ayırmayı unutma, doğanın tadını çıkararak ruhsal dengenin ön plana çıkmasını sağlayabilirsin.
Bugün zihin açıcı fikirler ve yaratıcı projeler için harika bir zaman. Sosyal çevrendeki insanlar, ilham kaynağın olabilir. İletişim yeteneklerin ön plana çıkmışken, başkalarıyla olan etkileşimlerinde etkileyici bir dil kullanabilirsin. Yeni bağlantılar kurmak, uzun zamandır görmek istediğin arkadaşlarını aramak için uygun bir fırsat. Duygusal olarak biraz kararsız hissedebilirsin ama bu durum kararlarını etkilemeyecek kadar geçici. İçsel olarak merak duygun canlanacak, farklı bilgilere ulaşma arzusuyla dolacaksın. Öğrenme fırsatlarını değerlendirmeyi unutma, çünkü yeni bilgiler sana umut ve motivasyon katacak. Gündelik rutininde küçük değişiklikler yapmayı dene; bu, yaşamına taze bir enerji getirebilir. Gençlik ruhunu ve eğlencenin tadını çıkarmaya hazır ol. Unutma, bugün senin için paylaşımın ve dayanışmanın öne çıktığı bir gün. Sevdiklerinle olan ilişkilerine özen göster, birbirinizle olan bağı daha da güçlendirmek için güzel anlar biriktirin.
Duygusal derinliklerinin ön planda olduğu bir dönemdesin. İçsel duygularınla yüzleşmek, kendini yeniden tanımlamak için harika bir zaman. Ailevi ilişkilerin ve ev hayatınla ilgili konular gün yüzüne çıkabilir; belirsizlikleri gidermek ve anlaşmazlıkları çözmek adına cesur adımlar atabilirsin. Kendini ifade etme isteğin artarken, geçmişteki hataları geride bırakmaya odaklanmalısın.Bir yandan, yaratıcılığın ve sezgilerin güçlü çalışacak; bu, sanatsal faaliyetlerde veya hobi ediniminde öne çıkmana yardımcı olabilir. Kendini ifade etmenin ve duygusal yüklerini hafifletmenin bir yolunu bulmak, ruhsal devinimlerine katkıda bulunacak. Ayrıca, sahip olduğun sıcaklık ve empati, çevrendeki insanlarla daha samimi ilişkiler kurmana olanak verecek.Bugün, kendi ihtiyaçlarına odaklanmak ve öz bakım yapmak, seni yenileyecek. İçsel huzurunu sağlamanın yanı sıra, sevdiklerinle geçireceğin zaman, bağlarınızı kuvvetlendirecek. Harflerin, şarkıların veya sözlerin içinde kaybolarak, ilham alabilirsin. Unutma, sana duyulan ihtiyaç, senin de aynı şekilde başkalarına ihtiyaç duyacağın anlamına geliyor; işte tam da bu yüzden, dengeyi sağlamaya çalışmalısın.
Bugün, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerinde daha etkileyici ve karizmatik bir şekilde kendini ifade edebilirsin. Duygusal derinliklerin, özellikle sevgi ve arkadaşlık bağlarında güçlü bir şekilde kendini gösterecek. Yaratıcılığın zirveye çıkmakta, bu yüzden sanatsal projeler veya yeni hobi arayışları için harika bir zaman. Kendini gösterme ve liderlik etme arzun baskın, bu da başkaları üzerinde olumlu bir etki yaratmana yardımcı olacak. Ancak, aşırı kibirli olmaktan kaçınmalısın; alçakgönüllülük de önemlidir. Kendine güvenin artmakta, zorlukların üstesinden gelme kabiliyetin ise hiç olmadığı kadar güçlü. Sağlık konularına da dikkat etmeni öneririm; enerjini dikkatli kullanmalısın. Bugün kendini şımartmak isteyebilirsin, ama dengeyi korumak akıllıca olacaktır. Kim bilir, belki de sürpriz bir haber veya beklenmedik bir teklif gününü renklendirebilir.
Günün enerjisi, detaylara olan ilginizi ve analitik düşünme yeteneğinizi öne çıkarıyor. Yaratıcı bir noktada kendinizi bulabilir, projelerinize yeni bir soluk getirmek için fırsatlar yakalayabilirsiniz. İş yerindeki işbirliklerini güçlendirerek, takım ruhunu ön plana çıkaran bir atmosfer yaratma şansınız var. Sosyal ortamlarda beliren fırsatlar, sizi daha da motive edecek bağlantılar edinmenizi sağlayabilir. İçsel huzurunuzu artırmak için kişisel bakımınıza ve ruhsal sağlığınıza özen göstermelisiniz. Gün sonunda, başkalarına yardım etmenin getirdiği tatmin duygusu, ruhunuza iyi gelebilir. Sade ve derin düşüncelere dalmak, geleceğe dair planlarınıza yeni bir perspektif kazandıracak.
Harmoni arayışı ve estetik duygu ön planda. İlişkilerde dengeyi sağlamak için çaba göstereceksin. Sosyal çevrende yaşanan dinamikler, yeni fırsatlar doğurabilir. İnsanlarla bir arada bulunmak, seni ruhsal olarak besleyecek. Ancak, karar alma süreçlerinde netlik olmadan hareket etmemeye dikkat et. İçsel huzuru bulmak için sanatla uğraşmak, doğada zaman geçirmek ya da meditasyon gibi yöntemler faydalı olabilir. Bugün, geçmişten gelen bir mesaja ya da hatıraya karşı duygusal bir tepki verebilirsin; bunu bir fırsat olarak görüp işe yarar hale getirmeye çalış. Kendine odaklanmak ve isteklerini netleştirmek, geleceğin için önemli adımlar atmanı sağlayacak.
Bugün yoğun duygular içerisinde olabilir, içsel bir derinliğe dalma isteği hissedebilirsiniz. İçsel dünyanızda var olan gizemleri keşfetme arzusu, sizi yeni perspektiflere yönlendirebilir. İletişimlerinizde daha tutkulu ve etkileyici bir şekilde kendinizi ifade edebilirsiniz; bu, başkaları üzerinde derin bir etki bırakmanıza sebep olabilir.Ani bir cesaretle karşınıza çıkan fırsatları değerlendirme ihtiyacı duyacaksınız. Ancak içsel sezgilerinize güvenmek ön planda. Belirsizlikler karşısında sabırlı olmanız, yaşanılacak ani durumlarda daha sağlıklı kararlar almanıza yardımcı olacaktır. İş hayatında veya arkadaşlıklarınızda karşılaşacağınız zorluklar sizi daha güçlü kılabilir. Bu dönemde destek aramak, yalnız olmadığınızı hatırlamanızı sağlayacaktır. Kendinize yönelik duyduğunuz ihtiyacı göz ardı etmeyin; kısa yürüyüşler veya meditasyon gibi aktivitelerle ruhunuzu besleyebilirsiniz. Kendi sınırlarınızı belirlemekten ve kişisel alanınıza saygı göstermekten çekinmeyin. Bugün, dönüşüm ve enerji dolu bir dönemdesiniz.
Cesur adımlar atma zamanı. Yeni deneyimler arayışında olacağın bir gün. Seyahat ve keşif tutkuların alevleniyor; bu nedenle, yeni yerler görmek için fırsatlar karşına çıkabilir. Sosyal çevrenle olan etkileşimlerin, yeni arkadaşlıklar kurmana veya eski arkadaşlarla bağlantını yeniden güçlendirmeni sağlayabilir. Fikirlerin ve projelerin üzerine yoğunlaşmak, seni hedeflerine yaklaştıracak. Ancak, aceleci olmaktan kaçınmalısın; sabırlı kalmak, isteklerine ulaşmanda büyük rol oynayacak. İçsel huzurun için zaman ayırmayı unutma; meditasyon ya da doğa yürüyüşleri ruhsal dengeyi sağlayabilir. Kendini ifade etme biçiminde yaratıcı olmaya özen göstermelisin. Bugün, risk almaktan korkma; çünkü bu, seni hedeflerine bir adım daha yaklaştıracak.
Disiplinin ve azminle dolu bir gün seni bekliyor. Emek verdiğin projeler ve hedefler ön plana çıkacak. Karar verme süreçlerinde sağlam bir duruş sergilemek, yürekliliğinle birleştiğinde seni beklenmedik fırsatlarla karşılaştırabilir. İletişim alanında yapıcı yaklaşımlar, çevrendekilerle olan ilişkilerini güçlendirebilecek bir zemin oluşturacak. Ayrıca, kendine ayırdığın küçük anlar, ruhsal dinginliğini artıracak. Zamanını iyi değerlendirdiğinde, hayallerini gerçeğe dönüştürme yolunda ilerleme kaydettiğini göreceksin. Kendine güven, yolculuğunda en iyi rehberin olacak.
Sıra dışı düşünceler ve yenilikçi fikirler bu dönemde seni sarıp sarmalayacak. Sosyal çevrenle olan bağlantıların güçleniyor, ilham verici insanlar hayatına girebilir. Eski dostlarla bağlantı kurmak, geçmiş anıları yeniden canlandırmak sana iyi gelecek. Zihinsel olarak son derece aktif olabilirsin, bu da yeni projelere ve araştırmalara yönlendiriyor. İçsel dünyanda bir dönüşüm süreci yaşıyor olabilirsin, bazı eski kalıplardan kurtulmak için harekete geçmelisin. Duygusal olarak, özgürlük arayışın ön planda; sınırlarını zorlayacak adımlar atmak isteyebilirsin. Ancak arkadaşlarınla olan diyaloglarda dikkatli olmalı, yanlış anlaşılmalar oluşabilir. Kendi değerlerine sadık kalmak, seni daha güçlü kılacak. Kendine dön ve içsel sesini dinle; belki de en büyük yenilik, içsel dünyanda atacağın adımlarda saklı.
Duyguların derin sularında yüzmektesin. Hayal gücün ve sezgilerin oldukça yoğun. Bugün, içsel sesine kulak vermek, seni yeni keşiflere yönlendirebilir. Sanatsal projelerine odaklanmak için ideal bir zaman. Sevdiğin insanların yanında daha hassas ve şefkatli olabilirsin; onların hislerine saygı gösterirken kendi duygularını da ihmal etmemekte fayda var. Düşüncelerini paylaşırken dikkatli ol, zira bazı kelimeler düşündüğünden daha büyük anlamlar taşıyabilir. Kendini ruhsal olarak yeniden değerlendirme fırsatını yakalayabilirsin, geçmişteki bazı konuları çözme eğiliminde olabilirsin. Sakinlik, huzur ve kendini ifade etme arzusu içindesin. İş veya günlük yaşamda karşılaşabileceğin ufak sürprizler seni gülümsetecek. Unutma, içsel huzurun dış dünyaya olan yansıman. Doğaya çıkmak ya da su ile ilgili etkinlikler bu dönemde sana iyi gelecektir. Yüreğine dikkat et ve kendine nazik ol.
1
2
3
4
5
6
