1
1943 yılında Halep’te Türkmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Kemal Ahmet Hoca, Arap dünyasının Osmanlı arşivindeki gözü ve kulağı oldu.
77 yaşında olan Hoca, İstanbul’daki evinin küçük bir odasında kendi ifadesiyle ‘zamanla yarışarak’ çeviri yapıyor. En büyük motivasyonu ise köklü Osmanlı geçmişini Arapçaya aktarma arzusu.
İlk, orta ve lise eğitimini Suriye’de tamamlayan Hoca, önce Şam Üniversitesi İlahiyat bölümünü bitirdi. Ardından Türkiye’ye gelerek İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji bölümünden mezun olarak 2’nci ana dili olan Türkçeyi iyi konuşması nedeniyle 1977’de Suudi Arabistan’daki Cidde Radyosu’nda Türkçe yayın bölümünde spiker olarak çalışmaya başladı. Kısa süre sonra Türkçe Yönelik Yayınlar Bölümü Başkanı oldu.
“Türkçe Arapça ve Farsça da bildiğim için Osmanlıcayı kolay öğrendim”
Hoca, Osmanlıcaya nasıl yöneldiğini, bunca yıllık deneyiminden sonra geçmiş ve gelecek ile ilgili düşüncelerini şöyle anlattı:
“1993 yılında İstanbul’a yerleştim. Esas benim ana dilim Türkçedir. Kültürüm Arapça olduğu için de (Osmanlıcayı öğrenme konusunda) denklemin yarısını halletmiştim. Kaldı ki biraz da Farsça öğrenince, Osmanlıca belgeleri tercüme edebilir bir seviyeye geldim. En çok, ‘Mühimme defterleri’ olarak bilinen belgelerde zorluk çekiyordum. Ancak gayret ede ede onları da çözdüm.
Tercüme ettiğim belge sayısı 50 bini geçti. En son Arap aşiretleriyle ilgil 4 bin belgeyi çevirdim.
Meşhur Ali Vasıp Efendi’nin kitabını çevirdim. Orada Osmanlı hanedanının son dönemi ve sürgün hayatını anlatılıyor. 550 sayfalık bir kitap.”
“Araştırmacılar bana konu bildirir, ilgili belgeleri bulur çeviririm”
“Araştırmacılar, master ve doktora talebeleri bana konu gönderirler. Ben onlar için ilgili belgeleri arşivden bulur, çevirir onlara gönderirim.
Bende çevrilmiş Osmanlı belgeleri bayağı birikti. Son dönemde bu belgelerden kitap çıkarmaya başladım. Mesela, ‘Osmanlı Arşivinde Eşraf Belgeleri’ isimli kitabım bir süre önce Mısır’da basıldı. 608 sayfa. Meşhur Tahsin Paşa hatıratını 1994 yılında tercüme ettim. O da Kuveyt’te basıldı.
Ayrıca Mithat Paşa kitabının da çevirisini yaptım. Osmanlı Arşivinde ‘Mesaili Mühimme’ diye bir tasnif var. Yakında onun da kitabı çıkacak. Filistin, Lübnan, Irak ile ilgili belgeleri de sırayla basılıyor.”
“Yüzlerce tarihçi ve araştırmacı benden yararlandı”
“En az 20-25 kitabım var. Yüzlerce tarihçi ve araştırmacı benden yararlandı. Bazıları ise doktorasını aldı ve sonra profesör oldu.
Enteresan bir anekdot anlatayım. Suudi Arabistanlı bir profesör var. Ben onu televizyondan tanırım sadece. O ise beni hiç tanımaz. Sonra da Suudi Arabistan’da Şura Meclisi üyesi oldu. Çok tanınmış bir kimse. Bir konferansa katılmak için buraya geldi. Ben de tesadüf o konferanstaydım. Onu gördüğümde televizyondan tanıdım.
Kendisiyle merhabalaşmak için yanına gittim. Kendimi tanıttım. Kemal Hoca dediğimde, ‘Kim tanımaz ki Kemal Hoca’yı’ dedi bana. Halbuki beni ilk kez görüyor. Beni tercümelerimden tanıyordu.
Ben mütercimim, yorumcu değilim. Hep tercüme işlerini yapıyorum. Yazarların, devletlerin yazılarını bir dilden başka dile naklediyorum.”
“Filistin’e Yahudi göçü Osmanlı arşivinde de tescillenmiş”
“Filistin ile ilgili bir kitap hazırladım. ‘Osmanlı Belgelerinde Filistin’ diye bir kitap. Yahudi göçü olsun, siyonist hareketi olsun, Basel’deki konferanslar, İstanbul’da yapılan toplantılar. Rusya’dan ve Avrupa’dan Filistin’e göç, devlet bu göçlere karşı ne gibi tedbirler aldı… Kitap tüm bu konulara değiniyor.
Ayrıca Osmanlı döneminde Filistin’de yapılan son nüfus sayımı. Köylerin isimleri. Nüfusun kaçı Müslüman, kaçı Hristiyan. Bu Hristiyanlar hangi mezhepten. Hepsi detaylıca anlatılıyor.”
“Mütercim yetiştirmek lazım”
“Araplar da Türkler de Osmanlı arşivinden yeterince faydalanmıyorlar. Osmanlıca bilen mütercimlere ihtiyaç var. Mütercim kalmadı. Bu işte çalışan bir ben varım bir de Iraklı bir profesör var, Fazıl Bayat. O da İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezinde (IRCICA) çalışıyor. Orada senede bir kitap çıkıyor. Çok ciddi bir çalışmadır ama yetmiyor.
Türk Devleti, bundan 15 yıl önce Filistin Büyükelçiliğine 140 bin belge verdi. Ne oldu? Bu belgeler aynen yerinde kalıyor. Kim çevirecek bunları? Yapacak kimse yok… Bu belgeleri çevirecek kimse lazım. Yetiştirmek lazım.
Buraya gelen Araplar Türkçeyi öğrendi mi ticarete yöneliyor. Paranın tadını alınca bu konulara ilgi göstermiyorlar.”
“Arşivde en az 50 devletin kültürü ve tarihi var”
“50 devletin tarihi ve kültürü İstanbul’daki Osmanlı arşivinde yatıyor. Bunların tercüme edilmesi lazım. Benim tahminime göre, Arap ülkelerini ilgilendiren belge sayısı 100 milyon civarında olabilir. Bu az bir sayı değil. Bu işe en az bin mütercim lazım. Kaçı var bunun? Kimse yok. Maalesef.
Osmanlıca tüm Müslümanların ortak bir diliydi. Şu an İranlılar Osmanlıcayı okuyunca anlarlar. Hindistan’daki Müslümanlar da öyle.
Osmanlı tarihi bizim müşterek tarihimizdir. Bu tarih sadece Türklerin değil. Aynı zamanda bu Arapların da tarihidir.
Mustafa Sati Husri Bey, Türk eğitiminin öncülerinden biri olarak sayılıyor. Halbuki Kral Faysal ile beraber Irak’a gitti. Sonra da Arap Birliği’nde danışman olarak çalıştı ve Mısır’da vefat etti. Ben onun kitabını çevirdim. ‘Vatan’ diye bir kitap. Vatan dediği Osmanlıyı kastediyor burada. Oysa Araplar, Husri’yi Arap milliyetçiliğinin öncülerinden olduğunu savunuyor. Bu çok enteresan…
Osmanlı tarihine, kültürüne bakınca Türkiye, Suriye veyahut Irak’a sığmayacak kadar büyük bir tarih. Bundan herkesin yararlanması lazım.”
“Tarihini bilmeyen geleceğini bilmez”
“Bence Türklerin de tarihlerini öğrenmek için Osmanlıcayı öğrenmeleri lazım. Osmanlı büyük bir tarih, şerefli bir tarih. Türkiye Osmanlı belgelerini tek tek okuyup, tarihini bilmeleri lazım. Tarihini bilmeyen geleceğini bilmez.
Gençleri büyük bir tehlike bekliyor. Bundan 20 sene önce konuşulan dili şimdi anlayamaz hale gelmişler. Ayrı bir dil, bir lisanları var. Biz de bazen konuştuklarını bile anlayamıyoruz.”
“Gençleri büyük bir tehlike bekliyor”
“Bu sebepten dolayı bence devlete burada önemli bir rol düşüyor. Dilin yozlaşmasına değil asılına dönmesi için uğraşmak gerek.
Gençler, büyük edebiyatçılarımızın eserlerini anlayamıyorlar. Bu işin telafisi lazım. Devlet ve üniversiteler bunu yapar. Bu çok lazım. Çünkü ileride gençler ile yaşlılar birbiriyle anlaşamayacaklar. Bu büyük bir tehlike.”
“Tarihi diziler çok önemli çünkü bizi araştırmaya yönlendiriyor”
“Son dönemde yapılan tarihi diziler çok önemli çünkü bize yol gösteriyor. “Tarihe bakın gidin araştırın” diyor bize adeta. Arşivlerde tarihte bunun çok daha fazlası vardır. Bizi araştırmak için teşvik ediyor.
Bu diziler çok önemli bence. Binlerce çok kıymetli tarih kitabı var. Ama maalesef bu kitapların çoğu ya Arapça ya da Osmanlıca. Çevirmenler yetişemiyorlar.
Elimde Arapça’ya çevirisini yaptığım kitap Cevdet Tarihi mesela. Latin alfabesiyle yazılmış bir kitap ona rağmen gençler eline o kitabı aldığında hiçbir şey anlamıyorlar. 5 ciltlik TDK tarafından basılan bir kitap bu. Ama içindeki kelimeleri anlayanlar çok az. Maalesef bu çok üzücü bir şey.”
Bugün tutkularının peşinden koşmanın zamanı. Enerji dolu bir gün seni bekliyor; yenilikler ve cesur adımlar atmak için ilham alabilirsin. İçsel motivasyonun yüksek olacak, hedeflerine yönelik net bir vizyon geliştirebilirsin. Sosyal çevrende dikkat çekici bir aura sergileyerek başkalarının ilgisini üzerinde toplayacaksın. Ancak, düşüncelerini net bir şekilde ifade etme konusunda dikkatli olmalısın; yanlış anlaşılmalar, beklemediğin sorunlara yol açabilir. Fiziksel aktivitelere zaman ayırarak enerjini dengeleyebilirsin. Şimdi, arzularının peşinden koşmak için mükemmel bir zaman dilimindesin; tereddüt etme ve harekete geç!
Bugün içsel huzur arayışında olacaksın. Güne başlarken dingin ve kararlı bir ruh hali seni karşılayabilir. Yalnız kalmak isteyebilirsin; bu durum, düşüncelerini toparlamana yardımcı olacak. Maddi konularda dikkatli olman gereken bir dönemdesin; harcama yapmadan önce iyi düşünmelisin. İkili ilişkilerde samimiyet ve açıklık ön planda olacak. Sevdiğinle derin sohbetler gerçekleştirebilir, geçmişe dair güzel anılarınızı tazeleyebilirsin. Bu, ilişkiniz için yenileyici bir etki yaratacaktır. Cömertliğin ve sadakatin, çevrendeki insanlarla arandaki bağı güçlendirecek ve daha derin bir anlayışa ulaşmanı sağlayacak. Kendine ve sevdiklerine zaman ayırmayı unutma; bu, enerji toplamanı kolaylaştıracak. Yaratıcılığını ifade edebileceğin yeni yollar keşfedebilirsin; belki bir sanat dalında yeni bir hobi edinmek sana iyi gelebilir. Kendini ifade etmekte zorlandığın yerlerde cesur adımlar atmak, içsel gücünü ortaya çıkaracak. Doğayı ve sanatı bir araya getiren etkinliklere katılmak, ruhunu besleyecek. Unutma, senin doğana uygun olan bu deneyimler, günlük yaşamına renk katacak.
Bugün iletişim becerilerin parlayacak. Farklı insanlarla yapacağın konuşmalar senin için hem ilham verici hem de eğlenceli olacak. Zihnindeki karmaşık düşünceler netleşebilir, yeni fikirlerin havada uçuştuğunu hissedebilirsin. Sosyal ortamlarda daha fazla yer almayı arzulayabilir, arkadaşlarınla keyif dolu anlar paylaşabilirsin.Duygusal olarak kendini rahat ve özgür hissetmen, başkalarıyla kurduğun bağların daha derinleşmesini sağlayacak. Ancak, ani değişimlere açık olmalı ve planlarını esnek tutmalısın. Bir sürpriz ya da beklenmedik bir gelişme, günün akışını değiştirebilir. Çevrendeki insanların bakış açılarına açık olman, seni daha anlayışlı ve empatik biri yapacak. Kendini ifade etmek için daha yaratıcı yollar keşfetmek, içinde bulunduğun ruh halini olumlu bir şekilde etkileyecek. Öğrenme isteğin ve merakın, seni yeni aktivitelerin içine çekebilir. Fakat, aşırı bilgi yüklemesi yapmamaya dikkat etmelisin; zihin dinlendirilmelidir. Anlık zevkler ve keyifli sohbetler, ruhunu besleyecek.
Bugün, yaratıcılığınız ve karizmanız etrafınızdakileri etkileme potansiyeline sahip. Sosyal çevrenizde dikkat çekebilir, fikirlerinizi cesurca paylaşabilirsiniz. İçsel gücünüz, planlarınıza olan bağlılığınızla birleşince, başarıyı getirecek hamlelerde bulunabilirsiniz. Ancak, egonuzu dengelemek önem taşıyor; başkalarını dinlemeye açık olmalısınız. Kendinizi ifade etme isteği ile başarılı bir iletişim kurmak, ilişkileri güçlendirebilir. Romantik hayatta ise sürpriz bir gelişme, heyecan katabilir. Eleştirilere karşı daha sabırlı olun, bu sayede huzurlu bir atmosfer yaratabilirsiniz. Kendi potansiyelinizi keşfetmek ve ifade etmek için harika bir gün!
Detaylara odaklanacağın, sistematik düşünce tarzını ön planda tutacağın bir gün. Yapman gereken işlerde, planlı ve organized bir yaklaşım benimsersen başarılı olacaksın. Sağlığın konusunda dikkatli olmalı, bedenine iyi bakmalısın. Etrafındaki insanlarla iletişimini güçlendirmek, ilişkilerinde olumlu sonuçlar doğurabilir. Bir arkadaşınla ya da ailenle paylaşacağın içten bir sohbet, ruhunu besleyebilir. Kendine yönelik eleştirilerde dahi başkalarına karşı empati geliştirmek, ruhsal huzurunu artıracak. Yaratıcı projelere yönelmek için ilham alabileceğin bir dönemdesin; hayal gücünü özgür bırak. Unutma ki, her detay senin elinde şekil alabilir.
Sosyal ilişkilerde harika bir gün seni bekliyor. Arkadaşlarınla keyifli etkinlikler planlayabilir, yeni insanlarla tanışabilirsin. Duygusal denge ve uyum arayışın bu dönemde ön planda olacak. Başkalarının düşüncelerine duyduğun ilgi, senin için önemli ve derin bir anlam taşıyor. Sanatsal projelerle ilgilenmek ya da estetik konularda yaratıcı düşünce içinde olmak, ruhunu besleyecek. Duygusal olarak kendini ifade etmekte zorlanabilirsin, bu nedenle içsel olarak hissettiklerini açıkça paylaşmaya çalış. Günün sonunda, seni saran pozitif enerjiyi hissedeceksin. Denge kurmak ve uyum sağlamak üzerine inşa ettiğin tüm ilişkilerde tatmin edici sonuçlar alman mümkün. Her şeyin uyum içinde ilerlemesi için biraz sabırlı olman gerekebilir.
Bugün hislerin derinliğiyle yüzleşeceğin, içsel sorgulamalara yönelmek için ideal bir zaman. İş ve özel hayatındaki dinamikler arasında denge bulmak, güçlü sezgilerinle mümkün olacak. Karşılaştığın zorluklar, seni daha derin bir anlayışa yönlendirecek. Kimi ilişkilerdeki bağların güçlenirken, bazılarını sorgulamak isteyebilirsin. Kendine karşı dürüst olman, dönüşüm sürecini hızlandıracak. Maddi konularda dikkatli adımlar at, yapıcı eleştirilerden faydalanarak ilerlemekte yarar var. Bugün, sevdiklerinle derin sohbetler ve paylaşım anları yaşayabilirsin; duygusal bağlarınızı kuvvetlendirecek bu deneyimlerden kendine yeni içgörüler çıkar. Unutma, içinde bulunduğun anın kıymetini bilmek, ruh kaliteni yükseltecek.
Hareketli bir gün seni bekliyor. İçindeki macera ruhu bu dönemde daha da güçleniyor. Yeni fikirler ve projeler üzerinde yoğunlaşma isteği, ilgini ve enerjini yüceltirken, farklı bakış açıları geliştirmene yardımcı olacak. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, yeni bağlantılar kurman için fırsatlar sunabilir. Belki de beklenmedik bir davet alabilirsin; bu, seni heyecanlandıran bir deneyime dönüşebilir. Kişisel hedeflerine odaklanırken, içsel huzurunu da korumayı unutma. Gelecek hakkında daha iyimser olmanı sağlayacak fırsatlar kapını çalabilir. Risk almayı ve konfor alanından çıkmayı deneyimle, çünkü bu, büyümene en önemli katkıyı sağlayacak. Yine de, hızlı kararlar almadan önce biraz durup düşünmekte fayda var; sezgilerine güven, doğru yolu bulmanda yardımcı olacaktır.
Bugün, sorumluluklar ve kariyer odaklı düşünceler ön planda. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlı ve disiplinli bir yaklaşım sergileyebilirsin. İşle ilgili konularda önemli gelişmeler yaşanabilir; bu da gerçekleştirmek istediğin projelerin hız kazanmasına olanak tanır. Ancak, aşırı çalışmak yerine dengeyi bulmaya özen göstermelisin. Ailevi ilişkilerde ise daha anlayışlı ve empatik bir tutum benimsemek, bağlarını güçlendirecek. Sağlığına dikkat etmen önemli; gerek bedensel, gerekse ruhsal olarak kendine zaman ayırmalısın. İçsel huzurun, başarılı olmanın anahtarı olacak. Geleceğe yönelik planlarını gözden geçirirken, esnek olmayı unutmamalısın. Dikkatini dağıtan unsurları geride bırakmak, daha odaklı bir şekilde ilerlemene yardımcı olacak. Kendine güven ve kararlılıkla adım at.
Bugün, özgürlük arayışın ön plana çıkıyor. Toplumsal olaylar ve arkadaş çevren ile ilgili yenilikçi fikirler geliştirmek isteyebilirsin. Bağlantılarını güçlendirmen, geleceğe dair umut ve ilham verebilir. Aniden ortaya çıkan fırsatlar, yeni projelere yönelmeni sağlayabilir. İçsel sezgilerin oldukça kuvvetli; bu nedenle duygu ve düşüncelerini samimiyetle ifade etmekten çekinme. Sosyal ortamlarda dikkat çekebilir, ilgi odağı olabilirsin. Ancak, fikir ayrılıklarına açık olman sana yeni bakış açıları kazandıracak. Esneklik ve adaptasyon, bu dönemde senin en büyük yardımcıların olacak. Geçmişte yaşananları gözden geçirip, geleceğin için sağlıklı kararlar almaya odaklanmalısın. Bugün kendine yatırım yapmayı unutma; yarın için sağlam temeller atabilirsin.
Duyguların derinlere dalma zamanı. İçsel dünyanın zenginliklerini keşfetmek için bir fırsat sunuluyor. Sanat ve yaratıcılık alanında ilham dolu anlar yaşayabilirsin. Hayal gücünün sınırlarını zorlamak, seni yeni fikirlere götürebilir. İletişim kurarken karşındaki insanlarla empati kurmak, benzersiz bağlar oluşturmanı sağlayacak. Duygusal olarak hassas olabilirsin, bu yüzden hislerine dikkat et ve kendini koruma altına al. Birikmiş duyguları paylaşmak, seni rahatlatacak. İçindeki sesi dinle ve güven. Farkında olmadan başkalarına ilham verebilir, onların hayatlarında bir fark yaratabilirsin. Umut dolu bir gün seni bekliyor.
1
2
3
4
5
6
