1
1943 yılında Halep’te Türkmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Kemal Ahmet Hoca, Arap dünyasının Osmanlı arşivindeki gözü ve kulağı oldu.
77 yaşında olan Hoca, İstanbul’daki evinin küçük bir odasında kendi ifadesiyle ‘zamanla yarışarak’ çeviri yapıyor. En büyük motivasyonu ise köklü Osmanlı geçmişini Arapçaya aktarma arzusu.
İlk, orta ve lise eğitimini Suriye’de tamamlayan Hoca, önce Şam Üniversitesi İlahiyat bölümünü bitirdi. Ardından Türkiye’ye gelerek İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji bölümünden mezun olarak 2’nci ana dili olan Türkçeyi iyi konuşması nedeniyle 1977’de Suudi Arabistan’daki Cidde Radyosu’nda Türkçe yayın bölümünde spiker olarak çalışmaya başladı. Kısa süre sonra Türkçe Yönelik Yayınlar Bölümü Başkanı oldu.
“Türkçe Arapça ve Farsça da bildiğim için Osmanlıcayı kolay öğrendim”
Hoca, Osmanlıcaya nasıl yöneldiğini, bunca yıllık deneyiminden sonra geçmiş ve gelecek ile ilgili düşüncelerini şöyle anlattı:
“1993 yılında İstanbul’a yerleştim. Esas benim ana dilim Türkçedir. Kültürüm Arapça olduğu için de (Osmanlıcayı öğrenme konusunda) denklemin yarısını halletmiştim. Kaldı ki biraz da Farsça öğrenince, Osmanlıca belgeleri tercüme edebilir bir seviyeye geldim. En çok, ‘Mühimme defterleri’ olarak bilinen belgelerde zorluk çekiyordum. Ancak gayret ede ede onları da çözdüm.
Tercüme ettiğim belge sayısı 50 bini geçti. En son Arap aşiretleriyle ilgil 4 bin belgeyi çevirdim.
Meşhur Ali Vasıp Efendi’nin kitabını çevirdim. Orada Osmanlı hanedanının son dönemi ve sürgün hayatını anlatılıyor. 550 sayfalık bir kitap.”
“Araştırmacılar bana konu bildirir, ilgili belgeleri bulur çeviririm”
“Araştırmacılar, master ve doktora talebeleri bana konu gönderirler. Ben onlar için ilgili belgeleri arşivden bulur, çevirir onlara gönderirim.
Bende çevrilmiş Osmanlı belgeleri bayağı birikti. Son dönemde bu belgelerden kitap çıkarmaya başladım. Mesela, ‘Osmanlı Arşivinde Eşraf Belgeleri’ isimli kitabım bir süre önce Mısır’da basıldı. 608 sayfa. Meşhur Tahsin Paşa hatıratını 1994 yılında tercüme ettim. O da Kuveyt’te basıldı.
Ayrıca Mithat Paşa kitabının da çevirisini yaptım. Osmanlı Arşivinde ‘Mesaili Mühimme’ diye bir tasnif var. Yakında onun da kitabı çıkacak. Filistin, Lübnan, Irak ile ilgili belgeleri de sırayla basılıyor.”
“Yüzlerce tarihçi ve araştırmacı benden yararlandı”
“En az 20-25 kitabım var. Yüzlerce tarihçi ve araştırmacı benden yararlandı. Bazıları ise doktorasını aldı ve sonra profesör oldu.
Enteresan bir anekdot anlatayım. Suudi Arabistanlı bir profesör var. Ben onu televizyondan tanırım sadece. O ise beni hiç tanımaz. Sonra da Suudi Arabistan’da Şura Meclisi üyesi oldu. Çok tanınmış bir kimse. Bir konferansa katılmak için buraya geldi. Ben de tesadüf o konferanstaydım. Onu gördüğümde televizyondan tanıdım.
Kendisiyle merhabalaşmak için yanına gittim. Kendimi tanıttım. Kemal Hoca dediğimde, ‘Kim tanımaz ki Kemal Hoca’yı’ dedi bana. Halbuki beni ilk kez görüyor. Beni tercümelerimden tanıyordu.
Ben mütercimim, yorumcu değilim. Hep tercüme işlerini yapıyorum. Yazarların, devletlerin yazılarını bir dilden başka dile naklediyorum.”
“Filistin’e Yahudi göçü Osmanlı arşivinde de tescillenmiş”
“Filistin ile ilgili bir kitap hazırladım. ‘Osmanlı Belgelerinde Filistin’ diye bir kitap. Yahudi göçü olsun, siyonist hareketi olsun, Basel’deki konferanslar, İstanbul’da yapılan toplantılar. Rusya’dan ve Avrupa’dan Filistin’e göç, devlet bu göçlere karşı ne gibi tedbirler aldı… Kitap tüm bu konulara değiniyor.
Ayrıca Osmanlı döneminde Filistin’de yapılan son nüfus sayımı. Köylerin isimleri. Nüfusun kaçı Müslüman, kaçı Hristiyan. Bu Hristiyanlar hangi mezhepten. Hepsi detaylıca anlatılıyor.”
“Mütercim yetiştirmek lazım”
“Araplar da Türkler de Osmanlı arşivinden yeterince faydalanmıyorlar. Osmanlıca bilen mütercimlere ihtiyaç var. Mütercim kalmadı. Bu işte çalışan bir ben varım bir de Iraklı bir profesör var, Fazıl Bayat. O da İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezinde (IRCICA) çalışıyor. Orada senede bir kitap çıkıyor. Çok ciddi bir çalışmadır ama yetmiyor.
Türk Devleti, bundan 15 yıl önce Filistin Büyükelçiliğine 140 bin belge verdi. Ne oldu? Bu belgeler aynen yerinde kalıyor. Kim çevirecek bunları? Yapacak kimse yok… Bu belgeleri çevirecek kimse lazım. Yetiştirmek lazım.
Buraya gelen Araplar Türkçeyi öğrendi mi ticarete yöneliyor. Paranın tadını alınca bu konulara ilgi göstermiyorlar.”
“Arşivde en az 50 devletin kültürü ve tarihi var”
“50 devletin tarihi ve kültürü İstanbul’daki Osmanlı arşivinde yatıyor. Bunların tercüme edilmesi lazım. Benim tahminime göre, Arap ülkelerini ilgilendiren belge sayısı 100 milyon civarında olabilir. Bu az bir sayı değil. Bu işe en az bin mütercim lazım. Kaçı var bunun? Kimse yok. Maalesef.
Osmanlıca tüm Müslümanların ortak bir diliydi. Şu an İranlılar Osmanlıcayı okuyunca anlarlar. Hindistan’daki Müslümanlar da öyle.
Osmanlı tarihi bizim müşterek tarihimizdir. Bu tarih sadece Türklerin değil. Aynı zamanda bu Arapların da tarihidir.
Mustafa Sati Husri Bey, Türk eğitiminin öncülerinden biri olarak sayılıyor. Halbuki Kral Faysal ile beraber Irak’a gitti. Sonra da Arap Birliği’nde danışman olarak çalıştı ve Mısır’da vefat etti. Ben onun kitabını çevirdim. ‘Vatan’ diye bir kitap. Vatan dediği Osmanlıyı kastediyor burada. Oysa Araplar, Husri’yi Arap milliyetçiliğinin öncülerinden olduğunu savunuyor. Bu çok enteresan…
Osmanlı tarihine, kültürüne bakınca Türkiye, Suriye veyahut Irak’a sığmayacak kadar büyük bir tarih. Bundan herkesin yararlanması lazım.”
“Tarihini bilmeyen geleceğini bilmez”
“Bence Türklerin de tarihlerini öğrenmek için Osmanlıcayı öğrenmeleri lazım. Osmanlı büyük bir tarih, şerefli bir tarih. Türkiye Osmanlı belgelerini tek tek okuyup, tarihini bilmeleri lazım. Tarihini bilmeyen geleceğini bilmez.
Gençleri büyük bir tehlike bekliyor. Bundan 20 sene önce konuşulan dili şimdi anlayamaz hale gelmişler. Ayrı bir dil, bir lisanları var. Biz de bazen konuştuklarını bile anlayamıyoruz.”
“Gençleri büyük bir tehlike bekliyor”
“Bu sebepten dolayı bence devlete burada önemli bir rol düşüyor. Dilin yozlaşmasına değil asılına dönmesi için uğraşmak gerek.
Gençler, büyük edebiyatçılarımızın eserlerini anlayamıyorlar. Bu işin telafisi lazım. Devlet ve üniversiteler bunu yapar. Bu çok lazım. Çünkü ileride gençler ile yaşlılar birbiriyle anlaşamayacaklar. Bu büyük bir tehlike.”
“Tarihi diziler çok önemli çünkü bizi araştırmaya yönlendiriyor”
“Son dönemde yapılan tarihi diziler çok önemli çünkü bize yol gösteriyor. “Tarihe bakın gidin araştırın” diyor bize adeta. Arşivlerde tarihte bunun çok daha fazlası vardır. Bizi araştırmak için teşvik ediyor.
Bu diziler çok önemli bence. Binlerce çok kıymetli tarih kitabı var. Ama maalesef bu kitapların çoğu ya Arapça ya da Osmanlıca. Çevirmenler yetişemiyorlar.
Elimde Arapça’ya çevirisini yaptığım kitap Cevdet Tarihi mesela. Latin alfabesiyle yazılmış bir kitap ona rağmen gençler eline o kitabı aldığında hiçbir şey anlamıyorlar. 5 ciltlik TDK tarafından basılan bir kitap bu. Ama içindeki kelimeleri anlayanlar çok az. Maalesef bu çok üzücü bir şey.”
Bugün enerjini en yüksek seviyede hissedeceksin. Cesur adımlar atmak için mükemmel bir zaman. Toplumsal ilişkilerini güçlendirebilir, yeni bağlantılar kurabilirsin. Ancak aceleci davranmamalı, kararlarını düşünerek almalısın; sabırsızlık seni yanıltabilir. İçsel motivasyonun sayesinde yeni projelere başlayabilir, tutkunun peşinden gidebilirsin. Fiziksel aktivitelere yönelmek, bedensel enerjini dengeleyip zindelik kazandırabilir. Duygusal olarak ise daha çok kendine dönük olman, içsel huzuru bulmanı sağlayacak. Karlı bir gün geçirmek içinse, sevdiğin aktivitelere zaman ayırmayı ihmal etme. Yorucu geçen günlerin ardından, kendine bir ödül vermek de önem taşıyor. Unutma, risk almaktan korkma; çünkü fırsatlar kapını çalabilir.
Sabah saatlerinin sakinliği, zihninde huzur arayışını destekleyecek. Gün içinde karşılaşacağın küçük zorluklar, sabrın ve kararlılığının ne denli güçlü olduğunu bir kez daha gösterecek. İçsel huzurunu korumak için aloe vera gibi sakinleştirici alanlara yönelmek faydalı olabilir.İletişim alanında dikkatli olmalısın. Özellikle yakınlarınla yapacağın sohbetlerde, duygularını ifade etmekte zorlanabilirsin. Aşk hayatında ise tutku ve heyecan dolu anlar seni bekliyor. Partnerinle aranızdaki bağı güçlendirmeye yönelik samimi bir konuşma yapmak için ideal bir dönemdesin. Kendini ifade etmekte zorlansan bile, kalbinin sesine kulak ver.Finansal konularda dikkatli olmalı, gereksiz harcamalardan kaçınmalısın. Kazanımlarını artırmak için söylem yerine eyleme geçme vakti. Günün sonunda, kendine zaman ayırarak ruhsal ve bedensel sağlığını destekleyecek etkinliklere yönelmek, seni dingin bir ruh haliyle buluşturacak. Kendine güven ve sabırlı ol; istediğin her şeyin zamanı gelecek.
Bugün iletişimlerin ve sosyal etkileşimlerin ön planda olacak. Konuşmaların daha derin anlamlar kazanacağı, fikirlerin daha anlamlı hale geleceği bir gün seni bekliyor. Zihin açıklığı ve merak duygusu, yeni insanlarla tanışmanı ve farklı perspektiflerden bakmanı sağlayacak. Fikir alışverişleri, projelerini daha da zenginleştirip yaratıcı çözümler bulmana yardımcı olabilir. Kendine güven, düşüncelerini ifade etme konusunda senin için belirleyici bir etken olacak. Ayrıca, duygusal derinliği yakalamak önemli. İçsel bir sorgulama yaparken, hislerinin seni nasıl yönlendirdiğini gözlemle. Bugün, kişisel ilişkilerde anlayış ve empati kurmak için harika bir fırsat. Verdiğin sözlere dikkat et, karşındakilerin beklentileriyle uyumlu kalmak sana fayda sağlayacak. Eğlenceli anlar ve güzel sürprizler de kapıda.
Duygusal bir yoğunluk içinde hissedebilirsin. İçsel dünyanda derinleşmek, geçmişle yüzleşmek ya da sevdiklerinle olan ilişkilerini gözden geçirmek isteği doğabilir. Empati yeteneğin öne çıkacak, başkalarının duygularını anlama konusunda oldukça başarılı olacaksın. Ancak, bu durumu kendine de yansıtmayı unutma; kendi ihtiyaçlarına saygı göster. Belirsizlik hissi, seni rahatsız edebilir ama bu, içsel gücünü keşfetme fırsatı sunacak. Gün içinde küçük sürprizler, sevdiklerinle olan bağlarını güçlendirecek anlar yaratabilir. Dışarıdaki dünyaya karşı açık ol, ama içsel dinginliğini korumaya da özen göster. Kimseyi kırmamak adına kendi düşüncelerini bastırma, sessizliğin ardında yatan tutku ve istekleri ifade etme fırsatını yakala. Kendine güven, hislerin doğru bir yönlendirme olacak.
Bugün, içsel enerjinin zirveye ulaşacağı bir dönemdesin. Kendine olan güvenin artarken, çevrendekilerle olan etkileşimlerin de olumlu yönlerde gelişecek. Kendi fikirlerini cesurca dile getirmen, başkalarının dikkatini çekmene yardımcı olabilir. İlişkilerinde, samimi ve içten bir yaklaşım sergilemen, sıcak bağlar kurman için zemin hazırlıyor. Ayrıca, yaratıcı projelere yönelmek için mükemmel bir vantage noktasıdasın; ilham dolu fikirlere ve yenilikçi yaklaşımlara açık ol. Ancak, kendini fazla ön plana çıkarmaktan kaçınman, grup dinamiklerinin sağlıklı işlemesine yardımcı olacaktır. Bugün, hedefine odaklan ve ne istediğini net bir şekilde belirle. İçindeki lider ruhu, başkalarına da ilham verebilir. Sosyal ortamlarda dikkat çekici olmanın yanı sıra, insanlara sıcaklığını ve kararlılığını hissettirmek için güzel bir fırsat. Sadece kendin ol ve bu anın tadını çıkar!
Detaylara olan düşkünlüğün ile buna bağlı olarak her şeyi mükemmel hale getirme isteğin ön planda. Bugün, iş yerinde veya sosyal çevrendeki ilişkilere dikkat etmekte fayda var; küçük bir yanlış anlama büyük sorunlara yol açabilir. İletişim yeteneklerin, anlaşmazlıkları çözmede sana yardımcı olabilir. Özellikle, başkalarına yardım etme arzun; onların takdirini kazanmanı sağlayacak, kendini daha değerli hissetmene yol açacaktır.Kendine zaman ayırmayı unutma; ruh sağlığını güçlendirmek için kısa bir yürüyüş veya meditasyon yapabilirsin. Yeniliklere açık olman gereken bir süreçte, değişikliklere adapte olmanın önemini kavrayacaksın. Duygusal açıdan ise, derin düşünceler içinde kaybolabilir, içsel huzurun için bir denge arayışına girebilirsin. Kendinle yüzleşmek ve hislerini anlamak, gelecekteki ilişkilerinde sana yeni bir perspektif kazandıracak. Başkalarına karşı ne kadar anlayışlı olursan, kendine de o kadar merhamet göstermen gerektiğini unutma. Bu dengeyi sağladığında, içsel dünya ile dışsal dünya arasında harmoni yakalayabileceksin.
Harmoni arayışı ön planda. İlişkilerdeki uyum ve denge, içsel huzurunu sağlamak adına önemli bir yer tutuyor. Sosyal etkileşimler, yeni arkadaşlıklar ve bağlantılar kurma fırsatları karşına çıkabilir. Duygusal zekânı kullanarak, insanlarla olan iletişimlerinde anlayışlı ve nazik olmalısın. Sanatsal yeteneklerini sergilemek ya da estetik alanlarda kendini ifade etmek için ideal bir dönemdesin.Karar verme konularında, başkalarının görüşlerine önem vermen faydalı olabilir; ancak, kendi iç sesini de dinlemeyi unutmamalısın. Anlık değişimlere açık ol; bu, yaşamında yeni kapılar açabilir. Kendi değerlerine sadık kalmak, özgüvenini artıracaktır. Günün sonunda, duygusal ve ruhsal olarak beslenmek için kendine zaman ayırmayı unutma. İçindeki yaratıcılığı sergilemek ve estetik algını zenginleştirmek, seni tazeleyecek.
Duygusal derinlikler ve gizli hislerin ön plana çıkacağı bir dönemdesin. İçsel bir dönüşüm sürecine girebilirsin. Hayatındaki bazı ilişkiler, beklenmedik bir şekilde yeniden değerlendirilebilir. Kendini açmakta zorlanabilirsin; bu da bazı durumlarda yalnızlık hissi yaratabilir. Ancak, bu süreçte kurduğun bağların gerçekte ne kadar önemli olduğunu anlaman için fırsat sunabilir.Kendine güvendiğin konularda daha cesur adımlar atmak isteyebilirsin. İçsel sesine güvenmelisin; mantığın ve sezgilerin arasında denge kurmaya çalışmak, karşılaşabileceğin zorlukları aşmanı kolaylaştıracak. İş veya kişisel projelerinle ilgili önemli kararlar alman gerekebilir. Duygusal yoğunluğu iyi yönetmelisin.Bugün, geçmişle yüzleşme ve içsel barışa ulaşma çabaların, geleceğin için parlak kapılar açabilir. Samimi bir ifadeyle, kalbinin sesini dinlemen, seni doğru yola yönlendirecek. Hayatından çıkarmak istediğin yükleri belirlemek adına derin bir iç gözlem yapabilirsin; bu, kendine olan inanını güçlendirecektir. Sonuç olarak, dönüşüm sürecin, bugün kendini yenileyebilmeni sağlayacak değerli deneyimler sunabilir.
Özgür ruhun ve maceraperestliğin ön plana çıkıyor. Yeni deneyimlere açlığın artacak, bu da seni harekete geçirecek. Destekleyici dostlar ve ilginç tanışmalar gündeme gelebilir. Yaratıcılığın yükseliyor, sanatsal projelerde kendini ifade etme fırsatları çıkabilir. Özellikle eğitimle ilgili konular, yeni öğrenme alanları ilgini çekebilir. İleriye dönük planlar yaparken, içsel sezgilerine güvenmek sana yol gösterecek. İlişkilerde ise rahatlık ve improvisasyon önemli olacak; içten ve samimi bir iletişim kurmak, yeni bağların oluşmasına zemin hazırlayacak. Aynı zamanda, sağlığına dikkat etmeyi unutmamalısın; doğada vakit geçirmek, enerji depolamana yardımcı olabilir. Unutma, her şey senin elinde; bu gün, potansiyelini gerçekleştirmek için harika bir fırsat sunuyor.
Bugün, odaklanmak ve hedeflerine adım adım yaklaşmak adına mükemmel bir gün. Öz disiplinin ön planda olduğu bu dönem, geçmişte yapmayı ertelediğin projeleri hayata geçirmek için seni motive edebilir. İş ve kariyer alanında yeni fırsatlar kapını çalabilir; bu fırsatları değerlendirmek için cesaretini yanına almayı unutma. Duygusal ilişkilerde ise daha derin ve samimi bağlantılar kurma arzusu ön plana çıkıyor. Ailevi konulara vakit ayırmak, sana huzur verecek. Kendi iç dünyana yönelip, duygularını değerlendirmek için kendine zaman tanı. Bazı konularda kararlılık gösterdiğin takdirde, beklenmedik gelişmelere açık olmalısın. Hayatın sunduğu küçük güzelliklere dikkat et ve şükran duygunu besle. Bu enerji, sana pozitif bir akış getirecek.
Bugün yenilikçi fikirlerinle parlayacaksın. Sosyal çevrende liderlik rolüne soyunabilir, başkalarına ilham verebilirsin. Farklı bakış açıların, grup çalışmalarında dikkati üzerinde toplayacak. İçsel merakın, yeni projelere girmene yol açabilir. Duygusal açıdan bağımsızlık arayışı, ilişkilerde önemli bir rol oynayabilir; destekleyici ama özgürlüklere saygı duyan bir tavır benimsemen etkili olacak. Beklenmedik olaylar, seni farklı bir yola itebilir; bu durumdan olumlu sonuçlar çıkarma yeteneğin yüksek. Kendine güvenin sayesinde zorlukların üstesinden gelmeyi başaracaksın. Ayrıca, ruhsal olarak kendini geliştirmek için meditasyon veya sanatla ilgilenmek faydalı olabilir, iç huzurunu bulmana yardımcı olacaktır. Kendini ifade etme fırsatı bulduğun her ortamda, özgünlüğünle dikkat çekmeyi başaracaksın.
Hayal gücünün parladığı bir gün. İçsel sezgilerin oldukça güçlü; çevrende yaşananları daha derin bir anlayışla algılıyorsun. Yaratıcı projelere yönelmek için ideal bir zaman dilimi. Sanatla ilgilenmek, müzik dinlemek veya yazı yazmak ruh halini olumlu yönde etkileyecek. İlişkilerinde, empati ve anlayışla yaklaşmak, karşı tarafın kalbini kazanmanda büyük rol oynayacak. Ancak, duygu yoğunluğu bazen seni zorlayabilir; bu nedenle kendine zaman ayırmayı unutma. Sağlığına da dikkat etmen gereken bir gün; dinlenmek ve stres atmak için hafif egzersizler faydalı olabilir. Yıldızlar, içsel huzurun için sana dönüşüm fırsatları sunuyor; bunları değerlendirmekte özgürsün.
