1
Fatma Aliye Topuz, hukukçu ve tarihçi Ahmed Cevdet Paşa ile Rabia Adviye Hanım’ın en büyük kızı olarak, 22 Ekim 1862’de İstanbul’da dünyaya geldi. Ağabeyi Ali Sedat Bey için dilbilgisi, kozmografya, astronomi öğretmesi adına tutulan Mustafa Efendi’nin derslerini dinleyerek, kendini geliştirdi. Babasının resmi görevleri dolayısıyla Halep, Yanya, Şam ve Beyrut vilayetlerinde bulunan yazar, Fransızca ve Arapçayı iyi derecede öğrendi.
Yazar Topuz, kardeşi Emine Seniye ile yazı hayatına atılarak, İstanbul’da 1895-1906 yılları arasında yayımlanan kadın dergisi “Hanımlara Mahsus”ta ve dönem dergilerinde “Bir Hanım” imzasıyla yazılarını kaleme aldı.
Fransızcadan çevirileri ve tarih alanında araştırmaları bulunan Topuz, 1866’da babasının tayini sebebiyle gittikleri Halep’te yaşamına tanık olduğu udi bir kadının hikayesini “Udi” romanında ele aldı. Eser 1899’da yayımlandı.
Fatma Aliye Topuz’un babası Ahmed Cevdet Paşa, 1878’de Suriye Valiliğine atanınca, aileyle çocukların öğretmeni İlyas Matar Efendi Şam’a gitti. Fatma Aliye Hanım, Osmanlı haremini görmek isteyen ve bunun için evlerini ziyaret eden gezgin eşlerine refakat ederek, çevirmenlik yaptı.
Topuz, 17 yaşındayken 1877-1878 Osmanlı Rus harbindeki Plevne Savunması ile ünlü Gazi Osman Paşa’nın yeğeni Kolağası Faik Bey ile 1878’de evlendi ve Hatice, Ayşe, İsmet, Nimet adında dört kızı oldu. Nimet Selen’in Hüsamettin Selen ile evliliğinden doğan Suna Selen İstanbul Devlet Tiyatroları oyuncusudur. Birçok sinema filmi ve dizide rol almıştır.
Topuz, evliliğinin ilk 10 yılında eşinden gizli olarak kitap okuduktan sonra eşinin bu konudaki tutumunun değişmesinin ardından tercümeler yapmaya başladı. Topuz, bir taraftan çocuklarını yetiştirirken diğer taraftan yazı hayatına yoğun şekilde devam etti.
İlk olarak “Bir Kadın” takma adıyla George Ohnet’in “Volonte” romanını, “Meram” adıyla Fransızcadan Türkçeye çeviren Topuz, Servet’te ve Tercüman-ı Hakikat gazetesinde bu tercüme hakkında bazı yazıların çıkması sebebiyle edebi çevreler ile okuyucuların büyük ilgisini çekti.
Çevirisiyle babasının da dikkatini çeken yazar, babasından da eğitim alarak, edebiyat müzakereleri yapmaya başladı. Daha sonra Ahmed Midhat Efendi, Tercüman-ı Hakikat gazetesinde Topuz’dan övgüyle bahsederek, kendisini manevi kızı kabul etti. Topuz hakkında, “Bir Muharrire-i Osmaniyye’nin Neş’eti” adlı eseri de kaleme alan Ahmed Midhat, Osmanlı toplumunda bir kadın yazarın hayatını anlatan ilk monografiyi kaleme aldı.
Fatma Aliye Topuz, Tercüman-ı Hakikat gazetesinde, “Meram” ismiyle yazılar yazdı. “Sürat: Eiler’in Prensese Yirmi Birinci Mektubu” başlıklı yazısında Fatma Aliye imzasını kullanarak, 8 Ekim 1890’da yayın dünyasında ilk kez gerçek kimliğiyle yer aldı.
Tercüme çalışmaları yanında telif eserlere de imza atan Fatma Aliye Hanım, mektuplaştığı Ahmed Midhat Efendi ile 1891’de “Hayal ve Hakikat” adlı romanı kaleme aldı. Ardından Avrupalı kadınlara, Müslüman Osmanlı aile hayatına dair doğru bilgiler vermek amacıyla, bizzat görüştüğü kişilerle yaptığı konuşmaların hatıralarına dayanan “Nisvan-ı İslam” adlı eseri okurla buluşturdu.
Başarılı yazar, 1892’de “Muhadarat” adlı ilk romanını kendi adıyla yayımladı. Eserlerinde kadın gözüyle evlilik, eşler arasındaki uyum, aşk ve sevgi kavramı, birbirini tanıyarak evlenmenin önemi gibi konuları işleyen Topuz’un diğer romanları “Ref’et”, “Enin” ve “Levayih-i Hayat” adlarını taşıdı.
Romanlarında bireyleşme çabasında olan, çalışan, para kazanan, erkeğe ihtiyaç duymayan kadın kahramanları ele alan Topuz, kadın sorunlarıyla ilgili de makaleler yazdı.
Yardım kampanyaları başattı ve kadın haklarını savundu
Mahasin, Ümmet ve İnkılab adlı gazete ve dergilerde de yazan Topuz, İslamiyet’in aydınlık döneminde olduğu gibi kadınların hak ettiği konuma gelmesini, kadın erkek ayrımı yapılmadan bilimden herkesin yararlanmasını, İslamiyet’te kadının eğitimini engelleyici bir buyruk bulunmadığını savunan yazılar yazdı.
Yazar Topuz, aynı zamanda kadınlara özel konferanslar da verdi. Konferanslarda, eğitimin okullarda düzenli bir biçimde yapılmasının gerekliliğine değinen usta edebiyatçı, kadın-erkek eşitliğini ve kadınların eğitilerek çalışma yaşamına katılıp üretken olmaları hakkında konuşmalar yaptı.
Dönemin çeşitli sosyal faaliyetleri içinde yer alan Fatma Aliye, 1897 Türk-Yunan Savaşı’ndaki şehit ve gazilerin ailelerine yardım amacıyla Cem’iyyet-i İmdadiyye derneğini kurarak, bir yardım kampanyası başlattığı için 2. Abdülhamid tarafından bir beratla takdir edildi.
Topuz, Hilaliahmer Cemiyeti’nin ilk kadın mensubu olarak Trablusgarp ve Balkan Savaşı şehitlerinin aileleriyle savaş malullerine yardım toplanması çalışmalarında gösterdiği başarı dolayısıyla da bir madalyayla ödüllendirildi.
Düz yazının yanı sıra şiirler de kaleme alan Topuz, sevgi, vatan uğruna fedakarlık, vatan sevgisi, terbiye ve Allah sevgisi gibi temaları şiirlerinde işledi. Eserleri ve yazıları, yurtiçinde olduğu kadar yurtdışında da ilgi uyandıran yazarın birçok eseri yabancı dile çevrildi.
Tiyatro ve sinema oyuncusu Suna Selen’in anneannesi olan Topuz, sağlığının bozulması sebebiyle 1924’ten itibaren yazmayı bıraktı, hayatının son günlerine kadar sanat ve edebiyat çalışmalarını takip etti. 13 Temmuz 1936’da İstanbul’da ölen yazar, Feriköy Mezarlığı’na defnedildi.
Romanları ve diğer çalışmaları ile Avrupa ve Amerika basınında kendisinden söz ettiren Fatma Aliye’nin bazı eserleri Fransızca ve Arapçaya çevrildi. Yazarın biyografisi ve eserleri, 1893’te Chicago’daki Dünya Kadın Kütüphanesi Sergisi ve Kataloğunda yer aldı.
Vefatının ardından Fatma Aliye Hanım’ın adı, Beyoğlu’nda ve Çankaya’da birer sokağa verildi. Ayrıca 2009’da dolaşıma çıkan 50 Türk Lirası banknotların arka yüzüne resmi işlendi.
Bugün, enerjinin zirveye çıkması ve cesaretinin artmasıyla dolu bir gün seni bekliyor. Hayatındaki bazı belirsizlikleri geride bırakma isteği ve yeni başlangıçlar yapma arzusu içindesin. Özellikle kariyer odaklı adımlar atmak için harekete geçmek isteyebilirsin. İnisiyatif almak ve liderlik vasıflarını ortaya koymak için mükemmel bir zaman. Ancak, etrafındaki insanlarla olan etkileşimlerine dikkat etmen gerekebilir. Patavatsız ve öfkeli sözler, istenmeyen tartışmalara yol açabilir. Empati kurmak ve başkalarını dinlemek, ilişkilerindeki dengeyi korumana yardımcı olacak. Kendini ifade etmekte zorluk çekmiyor olabilirsin, fakat duygularını açıkça paylaşırken nazik bir dil kullanmak önemli. Aşk hayatında ise, duygusal dürtülerinin etkisiyle spontane kararlar alabilirsin, bu nedenle içgüdülerine güven. Günün sonunda, başkalarına ilham verecek ve kendi potansiyelini açığa çıkaracak bir ruh hali içinde olabilirsin.
Bugün, içsel huzur arayışında kendine zaman ayırmak isteyebilirsin. Üzerindeki baskıyı hafifletmek için doğayla iç içe olabileceğin bir alan seçmek faydalı olacaktır. İlişkilerin derinleşmesi ve sevgi dolu anlar yaşamak için ideal bir dönemdesin; duygusal paylaşımların artabilir. Finansal konularda, belirsizliklere karşı dikkatli olmalısın, sabırlı kalmak en doğru yol. Yaratıcılığını keşfetmek için yeni hobiler deneyebilirsin; bu, zihninde tazelenmenin kapılarını açacak. Kendine güvenerek alacağın küçük riskler, seni heyecan dolu deneyimlere yönlendirebilir. Unutma, içsel uyumunu sağlamak, çevrendeki her şeyle daha iyi bir ilişki kurmanı sağlayacak.
Sosyal etkileşimlerde hareketlilik ve yeni bağlantılar kurma fırsatları ön plana çıkıyor. Meraklı ruhunu kullanarak kendi ilgi alanlarına dair yeni bilgi ve deneyimlere açılabilirsin. İletişim becerilerin bu dönemde etkileyici olacak; insanlara ilham verme kapasiten yükselebilir. Ancak, dikkatinin dağılması ve odaklanmada zorluk yaşaman muhtemel. Kendini daha iyi ifade edebilmek için düşüncelerini organize edip, önceliklerini belirlemekte fayda var. Sözlerini dikkatlice seçmeli ve karşındakilerin hislerine duyarlılık göstermelisin. Aşk hayatında yenilikler ve sürprizler kapıda; karşılıklı ilgi çekeceğin biriyle beklenmedik bir karşılaşma yaşayabilirsin. Günün sonunda, içsel huzurunu sağlayacak bir şeyler yapmayı ihmal etme. Kısa bir yürüyüş ya da sevdiklerinle vakit geçirmek mental sağlığına iyi gelecektir.
Duygusal derinliğin ve sezgisel yeteneklerin öne çıkıyor. Bugün, içsel hislerin seni doğru yolda yönlendirecek. Sıkıntılarının üstesinden gelmek için geçmişte edindiğin dersleri hatırlamak önemli olacak. Ailevi ilişkilerin ön planda, sevdiklerinle olan iletişiminde daha anlayışlı ve empatik olmaya çalışmalısın. İç dünyanda yapacağın küçük yolculuklar, huzur bulmana yardımcı olabilir. Kendini ifade etme şeklin, başkalarının gözünde güvenilir bir figür olmanı sağlıyor. Bugün, insanlarla olan bağlarını güçlendirmek için iyi bir gün. İçinde bulunduğun ruh hali ilerledikçe olumlu değişimler yaşayabilirsin.
Kendi ihtiyaçlarını göz ardı etme, dengeyi kurmalısın. Duygusal alanda ise kendini ifade ederken dikkatli ol, bazı sözcüklerin yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Hayatının keyifli anlarına odaklan ve sevdiklerinle vakit geçirmenin tadını çıkar. Şu an sahip olduğun enerjiyi doğru yöne yönlendirmek, senin için büyük kazançlar getirebilir.
Bugün, detaylara olan dikkatin artış gösterebilir ve bu, iş hayatında ya da günlük görevlerinde mükemmel sonuçlar elde etmene yardımcı olabilir. Belirsizlik içeren durumlarla karşılaşabilirsin, ancak sezgilerinle sorunları çözmeye yönelik önemli adımlar atabilirsin. Hızlı düşünme kabiliyeti ve analitik yaklaşımın sayesinde zorlayıcı konularda bile başarılı olabileceksin. İletişim kurduğun kişilere karşı daha sabırlı ve anlayışlı olman gerektiğini hissedebilirsin; bu, ilişkilerini güçlendirecek ve daha derin bağlar kurmanı sağlayacaktır.Bugün sağlığına dikkat etmelisin; dinlenmeye ve rahatlamaya zaman ayırmak, zihin ve beden dengenin korunmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, sevdiklerinle yaptığın küçük sohbetler bile moral kaynağı olabilir. Plan yaparken esnek olmayı unutmamalısın; beklenmedik gelişmeler seni yeni fırsatlara yöneltebilir. Bu dönemde, her fırsatı değerlendirmek ve kendini ifade etmek için gereken cesareti bulmana yardımcı olacak ilham verici anlar yaşayabilirsin.
Bugün, ilişkilerde denge arayışın ön planda olacak. Sosyal çevrendeki kişilerle olan etkileşimlerin, keyifli anlar ve yeni bağlantılar getirebilir. Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlılığın seni daha da çekici kılacak. Ancak, kendi isteklerini de göz ardı etmemelisin; bu dengeyi sağlamak önem taşıyor. İletişim becerilerin güçlü olduğu bu dönemde, kendini ifade etmekte tereddüt yaşamayacaksın. Estetik ve sanatsal yönlerin, yaratıcılığını ortaya çıkarman için harika fırsatlar sunuyor. Birkaç gün içinde bir projenin sonuçlarıyla karşılaşabilirsin; bu seni hem motive edecek hem de yeni hedefler belirlemene yardımcı olacak. Kendine zaman ayırmayı unutma.
Duygusal derinliklerin keşfine çıkacağın bir gün. İçsel huzuru bulmak için çevrendeki insanlarla olan ilişkilerini sorgulamak isteyebilirsin. Bazı sırların veya gizli düşüncelerin açığa çıkabilir, bu da seni daha fazla içsel çalışmaya yönlendirecektir. İletişimde açıklık önem kazanırken, samimiyet arayışın günün merkezinde yer alabilir. Geçmişin, bugünün üzerinde etkili olabilir, eski bağlantılarla yüzleşmek sana yeni bir bakış açısı kazandırabilir. Kendini ifade etme biçimin değişebilir, bu sayede yeni fırsatlarla karşılaşma ihtimalin artar. Bugün kendine zaman ayırmak, meditasyon veya sanatsal bir aktivite ile ruhunu beslemek faydalı olacaktır. Toplumsal ilişkilerde dikkatli olmalısın; sana beklenmedik sürprizler getirebilir. Sakin kalmaya çalış, içsel dengeyi bulman gereken anlar yaşayabilirsin.
Serbest ruhun ve keşfetme arzun bugün daha da belirginleşiyor. Sosyal ilişkilerin, yeni bağlantılar kurma isteğinle zenginleşecek. Farklı bakış açıları sunan kişilerle bir araya gelmek, ufkunu genişletmen için büyük fırsatlar sunabilir. Merak ettiğin konulara dair derinlemesine araştırmalar yapabilir, öğrenme isteğinle ilham alabilirsin. Duygusal olarak biraz huzursuz hissedebilirsin, ancak bu durum içsel bir yolculuğa çıkarak, kendini yenilemene vesile olacak. Sahip olduğun enerjiyi doğru yönlendirmek, hem kendini ifade etmesini kolaylaştıracak hem de başkalarıyla olan etkileşimlerine pozitif bir yönde etki edecek. İçsel potansiyelini açığa çıkarmak için adımlar atmaya istekli olmalısın; bu, seni daha özgür ve yaratıcı hissettirecek. Unutma, yaşamın sunduğu fırsatları değerlendirmek için cesur olmalısın!
Bugün, sorumluluklarınızın ve hedeflerinizin ön plana çıkacağı bir gün. Planlarınızı gözden geçirmek ve gerekirse güncellemek için harika bir fırsat. İş hayatında mücadeleci bir ruh halindesiniz; bu, kariyerinizle ilgili önemli adımlar atmanıza olanak tanıyacak. Duygusal ilişkilerde ise, samimi ve açık iletişim büyük önem taşıyor. Sevdiklerinizle olan bağlarınızı güçlendirecek fırsatlar sizi bekliyor. Kendi içsel motivasyonunuza güvenin, kararlı ve disiplinli duruşunuzla çevrenizdekilere ilham vereceksiniz. Kendi ihtiyaçlarınıza karşı duyarlı olun; biraz kendinize zaman ayırmak, hem ruhsal hem de fiziksel sağlığınıza katkıda bulunacak. Unutmayın, başarıya giden yolda derinlemesine düşünmek ve stratejik davranmak, bugün sizin için belirleyici olacak.
İnovatif düşünce tarzın, bugün başkalarına ilham verebilir. Farklılıklara duyduğun saygı, sosyal ilişkilerini güçlendirecek. Yeni arkadaşlıklar kurma fırsatı bulabilirsin; grup etkinliklerine katılmak için harika bir zaman. İçinde bir şeyler yapmak için güçlü bir arzu hissedeceksin, bu da seni cesur kararlar almaya yönlendirebilir. Mantık ve sezgiyi dengede tutmaya çalış; bazen duygular, akla galip gelebilir. Esnek ol, değişime açık kal; beklenmedik durumlar karşısında rahat kalabilirsin. Unutma ki, senin özgün bakış açın, etrafındaki insanlara farklı bir perspektif sunacak. Kendini ifade etme yollarını keşfetmekten çekinme; bu, içsel huzurunu artıracak.
Duyguların derin sularında yüzdüğün bir gün. İçsel sezgilerin ve hayal gücün oldukça kuvvetli. İnce ruhsal bağlantılar kurabilir, etrafındaki insanlarla empati düzeyini artırabilirsin. Hayal gücünü yaratıcı projelere aktarmak için mükemmel bir zaman. Harika fikirler aklına gelebilir, belki de bir sanat eseri ya da yazılı bir proje için ilham bulabilirsin. Duygusal derinliklerinle insanlarla paylaşım yapmak isteyebilirsin; bu, hem seni hem de etrafındakileri güçlendirebilir.Ancak, gerçeklikten kopmamaya dikkat et. İdealizmin seni yanıltmasın, ayaklarını sağlam bir yere basmaya özen göster. Kendinle kalmak, içsel huzurunu bulmak için biraz zaman ayırmalısın. Belki meditasyon ya da bir doğa yürüyüşü, ruhunu canlandırmak için harika bir yol olabilir. Sosyal ilişkilerde ufak pürüzler yaşanabilir; sabırlı ve anlayışlı olman, bu durumu kolayca aşmanı sağlayacaktır. Sevdiklerine karşı gösterdiğin şefkat ve destekle, aranızdaki bağları daha da güçlendirebilirsin.
