1
Fatma Aliye Topuz, hukukçu ve tarihçi Ahmed Cevdet Paşa ile Rabia Adviye Hanım’ın en büyük kızı olarak, 22 Ekim 1862’de İstanbul’da dünyaya geldi. Ağabeyi Ali Sedat Bey için dilbilgisi, kozmografya, astronomi öğretmesi adına tutulan Mustafa Efendi’nin derslerini dinleyerek, kendini geliştirdi. Babasının resmi görevleri dolayısıyla Halep, Yanya, Şam ve Beyrut vilayetlerinde bulunan yazar, Fransızca ve Arapçayı iyi derecede öğrendi.
Yazar Topuz, kardeşi Emine Seniye ile yazı hayatına atılarak, İstanbul’da 1895-1906 yılları arasında yayımlanan kadın dergisi “Hanımlara Mahsus”ta ve dönem dergilerinde “Bir Hanım” imzasıyla yazılarını kaleme aldı.
Fransızcadan çevirileri ve tarih alanında araştırmaları bulunan Topuz, 1866’da babasının tayini sebebiyle gittikleri Halep’te yaşamına tanık olduğu udi bir kadının hikayesini “Udi” romanında ele aldı. Eser 1899’da yayımlandı.
Fatma Aliye Topuz’un babası Ahmed Cevdet Paşa, 1878’de Suriye Valiliğine atanınca, aileyle çocukların öğretmeni İlyas Matar Efendi Şam’a gitti. Fatma Aliye Hanım, Osmanlı haremini görmek isteyen ve bunun için evlerini ziyaret eden gezgin eşlerine refakat ederek, çevirmenlik yaptı.
Topuz, 17 yaşındayken 1877-1878 Osmanlı Rus harbindeki Plevne Savunması ile ünlü Gazi Osman Paşa’nın yeğeni Kolağası Faik Bey ile 1878’de evlendi ve Hatice, Ayşe, İsmet, Nimet adında dört kızı oldu. Nimet Selen’in Hüsamettin Selen ile evliliğinden doğan Suna Selen İstanbul Devlet Tiyatroları oyuncusudur. Birçok sinema filmi ve dizide rol almıştır.
Topuz, evliliğinin ilk 10 yılında eşinden gizli olarak kitap okuduktan sonra eşinin bu konudaki tutumunun değişmesinin ardından tercümeler yapmaya başladı. Topuz, bir taraftan çocuklarını yetiştirirken diğer taraftan yazı hayatına yoğun şekilde devam etti.
İlk olarak “Bir Kadın” takma adıyla George Ohnet’in “Volonte” romanını, “Meram” adıyla Fransızcadan Türkçeye çeviren Topuz, Servet’te ve Tercüman-ı Hakikat gazetesinde bu tercüme hakkında bazı yazıların çıkması sebebiyle edebi çevreler ile okuyucuların büyük ilgisini çekti.
Çevirisiyle babasının da dikkatini çeken yazar, babasından da eğitim alarak, edebiyat müzakereleri yapmaya başladı. Daha sonra Ahmed Midhat Efendi, Tercüman-ı Hakikat gazetesinde Topuz’dan övgüyle bahsederek, kendisini manevi kızı kabul etti. Topuz hakkında, “Bir Muharrire-i Osmaniyye’nin Neş’eti” adlı eseri de kaleme alan Ahmed Midhat, Osmanlı toplumunda bir kadın yazarın hayatını anlatan ilk monografiyi kaleme aldı.
Fatma Aliye Topuz, Tercüman-ı Hakikat gazetesinde, “Meram” ismiyle yazılar yazdı. “Sürat: Eiler’in Prensese Yirmi Birinci Mektubu” başlıklı yazısında Fatma Aliye imzasını kullanarak, 8 Ekim 1890’da yayın dünyasında ilk kez gerçek kimliğiyle yer aldı.
Tercüme çalışmaları yanında telif eserlere de imza atan Fatma Aliye Hanım, mektuplaştığı Ahmed Midhat Efendi ile 1891’de “Hayal ve Hakikat” adlı romanı kaleme aldı. Ardından Avrupalı kadınlara, Müslüman Osmanlı aile hayatına dair doğru bilgiler vermek amacıyla, bizzat görüştüğü kişilerle yaptığı konuşmaların hatıralarına dayanan “Nisvan-ı İslam” adlı eseri okurla buluşturdu.
Başarılı yazar, 1892’de “Muhadarat” adlı ilk romanını kendi adıyla yayımladı. Eserlerinde kadın gözüyle evlilik, eşler arasındaki uyum, aşk ve sevgi kavramı, birbirini tanıyarak evlenmenin önemi gibi konuları işleyen Topuz’un diğer romanları “Ref’et”, “Enin” ve “Levayih-i Hayat” adlarını taşıdı.
Romanlarında bireyleşme çabasında olan, çalışan, para kazanan, erkeğe ihtiyaç duymayan kadın kahramanları ele alan Topuz, kadın sorunlarıyla ilgili de makaleler yazdı.
Yardım kampanyaları başattı ve kadın haklarını savundu
Mahasin, Ümmet ve İnkılab adlı gazete ve dergilerde de yazan Topuz, İslamiyet’in aydınlık döneminde olduğu gibi kadınların hak ettiği konuma gelmesini, kadın erkek ayrımı yapılmadan bilimden herkesin yararlanmasını, İslamiyet’te kadının eğitimini engelleyici bir buyruk bulunmadığını savunan yazılar yazdı.
Yazar Topuz, aynı zamanda kadınlara özel konferanslar da verdi. Konferanslarda, eğitimin okullarda düzenli bir biçimde yapılmasının gerekliliğine değinen usta edebiyatçı, kadın-erkek eşitliğini ve kadınların eğitilerek çalışma yaşamına katılıp üretken olmaları hakkında konuşmalar yaptı.
Dönemin çeşitli sosyal faaliyetleri içinde yer alan Fatma Aliye, 1897 Türk-Yunan Savaşı’ndaki şehit ve gazilerin ailelerine yardım amacıyla Cem’iyyet-i İmdadiyye derneğini kurarak, bir yardım kampanyası başlattığı için 2. Abdülhamid tarafından bir beratla takdir edildi.
Topuz, Hilaliahmer Cemiyeti’nin ilk kadın mensubu olarak Trablusgarp ve Balkan Savaşı şehitlerinin aileleriyle savaş malullerine yardım toplanması çalışmalarında gösterdiği başarı dolayısıyla da bir madalyayla ödüllendirildi.
Düz yazının yanı sıra şiirler de kaleme alan Topuz, sevgi, vatan uğruna fedakarlık, vatan sevgisi, terbiye ve Allah sevgisi gibi temaları şiirlerinde işledi. Eserleri ve yazıları, yurtiçinde olduğu kadar yurtdışında da ilgi uyandıran yazarın birçok eseri yabancı dile çevrildi.
Tiyatro ve sinema oyuncusu Suna Selen’in anneannesi olan Topuz, sağlığının bozulması sebebiyle 1924’ten itibaren yazmayı bıraktı, hayatının son günlerine kadar sanat ve edebiyat çalışmalarını takip etti. 13 Temmuz 1936’da İstanbul’da ölen yazar, Feriköy Mezarlığı’na defnedildi.
Romanları ve diğer çalışmaları ile Avrupa ve Amerika basınında kendisinden söz ettiren Fatma Aliye’nin bazı eserleri Fransızca ve Arapçaya çevrildi. Yazarın biyografisi ve eserleri, 1893’te Chicago’daki Dünya Kadın Kütüphanesi Sergisi ve Kataloğunda yer aldı.
Vefatının ardından Fatma Aliye Hanım’ın adı, Beyoğlu’nda ve Çankaya’da birer sokağa verildi. Ayrıca 2009’da dolaşıma çıkan 50 Türk Lirası banknotların arka yüzüne resmi işlendi.
Bugün enerjin yüksek, etrafındaki insanların ilgisini çekmeyi başaracaksın. Kararlılığın ve cesaretin, karşılaştığın zorlukların üstesinden gelmene yardımcı olacak. Aşk alanında yeni gelişmeler mümkün; kalbinin sesine kulak ver. İş hayatında ise inisiyatif almak, projelerini bir adım öne taşıyabilir. Sosyal davetlerde daha fazla yer alarak yeni bağlantılar kurma fırsatı bulabilirsin. Ancak dikkatli ol; öfke ve sabırsızlık bazı iletişim sorunlarına yol açabilir. Eğer sakin kalmayı başarabilirsen, bu süreçte kendini kanıtlayabilir ve hedeflerine bir adım daha yaklaşabilirsin. İçsel düşüncelerinle yüzleşmek, kişisel gelişimine katkı sağlayacak. Kendine güven ve hayallerinin peşinden koş!
Bugün sosyal etkileşimler ön planda. Konuşma yeteneğinle çevrendekileri etkileyebilirsin, bilgi alışverişi yaptıkça kendini daha enerjik hissedeceksin. Farklı bakış açılarına açık olman, yeni keşifler yapmanda yardımcı olacak. İçinde bulunduğun durumlarla ilgili düşüncelerini paylaşma ihtiyacı duyabilirsin; bu, ilişkilerin derinleşmesine yol açabilir. Aynı zamanda, düşüncelerinle yaratıcı projelerde yenilikçi yaklaşımlar geliştirmeye açık olmalısın. Kısa seyahatler veya iletişim yoluyla yeni insanlarla tanışmak, sana ilham verecek. İçsel merakın ve öğrenme isteğin gün boyunca seni yönlendirecek. Unutma ki, anlık değişimler ve sürprizler, günün renklerini daha canlı kılabilir.
Duygusal yoğunlukların artacağı bir gün. İçsel huzurun, sevgi dolu ilişkiler içinde bulacağın destekle güçlenecek. Ailevi bağların, geçmişle yüzleşmek ve anıları tazelemek için harika bir zemin sunuyor. Aynı zamanda, kendini ifade etme konusunda cesur adımlar atabileceğin bir dönemdesin. Kalbini dinlediğinde, aslında neye ihtiyaç duyduğunu daha iyi anlayabilirsin. İş veya kariyer alanında farklı fırsatlar kapını çalabilir; sezgilerine güvenerek değerlendirmelisin. Unutma, kendine gösterdiğin naz ve şefkat, diğerlerine de yansıyarak etrafındaki atmosferi olumlu bir şekilde etkileyecek. Dinlenmek ve kendine zaman ayırmak da oldukça önemli. Karar alma süreçlerinde aceleci davranmamaya özen göstererek, içsel sesini dinlemen faydalı olacak.
Bugün, içindeki yaratıcı potansiyeli daha fazla keşfetmek için mükemmel bir zaman. Göz alıcı fikirler havada uçuşuyor ve bu da seni başkalarına ilham verme konusunda güçlü kılacak. Sosyal ilişkilerde dikkatli olman gerekebilir; bazen nemariz ve dominant tavırların, sevdiklerinle aranda yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Duygusal olarak derin bir bağ kurmak istediğin bir kişiyle karşılaşabilirsin; bu, içindeki romantizmi uyandıracak. Ayrıca, sağlık alanında kendine biraz daha fazla dikkat etmelisin. Enerjini yükseltmek için spor yapmayı veya doğada vakit geçirmeyi deneyebilirsin. Bugün, kendini ifade etme konusundaki cesaretin ve kararlılığın, sana sürpriz kapılar açabilir. Unutma, kendi potansiyelini fark etmek ve onu kullanmak, başarıya giden yolda en önemli adım.
Gününüzde detaylara odaklanma isteğiniz artacak. Karşılaştığınız sorunların üstesinden gelmek için mantıklı ve pratik bir yaklaşım benimseyeceksiniz. İş yerinde veya eğitim hayatında dikkatli olmalı, her ayrıntıyı gözden kaçırmamaya gayret etmelisiniz. Eleştiriler alabilir, fakat bunları yapıcı bir şekilde değerlendirip kendinizi geliştirmek için fırsat olarak göreceksiniz. Sağlığınıza dikkat etmeli, bedeninize iyi gelen alışkanlıklar edinebilirsiniz. Sosyal hayatınızda ise arkadaşlarınızdan destek alarak rahatlayacak ve moral bulacaksınız. Gün sonunda, tüm çabalarınızın karşılığını almanın huzurunu taşıyacaksınız.
Dengede kalma arayışın bu dönemde belirginleşecek. İlişkilerde uyum ve denge sağlamak için biraz daha fazla çaba sarf etmen gerekebilir. Sosyal ortamlarda karşılaşacağın insanlarla derin ve anlamlı etkileşimler yaşama şansın var. Yeni bağlar kurmak isteyebilir, ancak mevcut ilişkilerini de gözden geçirmek isteyebilirsin. Estetik ve güzellik kavramları yine seni cezbetmeye başlayacak; belki de bir değişim yapmak, görünümünde küçük dokunuşlar yaratmak isteyebilirsin. İçsel huzuru bulmak için doğayla vakit geçirmek, sanatla ilgilenmek veya meditasyon yapmak faydalı olacaktır. Sezginin güçleneceği bir gün; içsel sesine kulak vermek önemli. İş veya finansal konularda, aceleci kararlar almak yerine daha dikkatli düşünmen gerekebilir. Gökyüzündeki enerjiler, her şeyin denge içinde ilerlemesini sağlıyor; fırsatları değerlendirirken dikkatli olmalısın.
Derin duyguların ve gizli düşüncelerin yüzeye çıktığı bir gün. İçsel bir keşif yapma arzusu hissedebilirsin. Eski ilişkiler, belki de yarım kalan konuşmalar gündeme gelebilir. Samimi ve derin bağlar kurma isteği içindesin. Sosyal ortamlarda ilgi odağı olabilirsin; insanlar senin karizmandan etkilenebilir. Ancak, saklamak istediğin bazı duyguları tetiklenebilir. Empati ve anlayış, bu konuyu aşmanda yardımcı olacak. Cesur kararlar almak için iyi bir zaman; ne istediklerini netleştirmek, ilerlemeni hızlandırabilir. Bazen karanlık düşüncelere dalabilirsin, ama bunları olumlu bir dönüşüme dönüştürmek için bir fırsat olarak gör. Hayatın akışına güvenmeye devam et; dönüşüm sürecinde kendini bulmak için harika bir yolculuk başlamak üzere.
Bugün, kendinizi açık ve özgür hissetmek isteyeceksiniz. Yeni deneyimlere olan merakınız artacak, keşif arzunuz sizi tanıdık alanların dışına itecektir. Kişisel gelişim için önemli fırsatların kapıda olduğunu hissedebilirsiniz. Sosyal çevrenizle iletişim kurarken cesur olmalısınız; arkadaşlarınızdan alacağınız destek, sizi cesaretlendirecek.Duygusal açıdan, kalbiniz birden fazla yönüyle kendini ifade etme ihtiyacı duyabilir. Sevdiklerinizle yapacağınız derin sohbetler, ilişkilerinizi güçlendirecek. Ancak, biraz sabırlı olmanızda fayda var; duygusal dalgalanmalar geçici olacak. Yenilikçi fikirlerinizi paylaşmak için ideal bir gün, potansiyel fırsatlar ortaya çıkabilir. Hobilerinize zaman ayırmak, ruh halinizi olumlu yönde etkileyecektir.Finansal konularda dikkatli olmanız gereken bir dönemdesiniz. Harcamalarınızı kontrol altında tutmak, gereksiz risklerden kaçınmanızı sağlayacaktır. Gelecek ile ilgili planlarınızı hayata geçirmek için sağlam adımlar atmalısınız. Unutmayın, doğru zamanlama ve hazırlık her şeydir. Kendi iç sesinize güvenin; bugün kararlılığınız, hedeflerinize ulaşmanızı sağlayacak.
Kariyer konusunda adımlar atma zamanı. Hedeflerin üstünde yoğunlaşmak, başarıya giden yolda atılacak sağlam adımlar için güç verecek. İş ortamında ortaya çıkan fırsatları değerlendirme cesaretine sahip olacaksın. Finansal konularda ihtiyatlı olman gerekebilir; gereksiz harcamalardan kaçınmalısın. Aile içindeki ilişkilerini güçlendirme isteği, seni duygusal açıdan tatmin edecek ve sevgi dolu anların kapısını aralayacak. Sağlığa dikkat etmek, bedenine iyi gelmeyen alışkanlıklardan uzak durmak önemli. Gün boyunca kararlı ve disiplinli tutumun, zorlukların üstesinden gelmende yardımcı olacak. İlerlemek için gerekli olan sabrı ve özveriyi gösterebileceksin. Kendi ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmayı unutmamalısın.
Bugün, özgürlük ve bireyselliğinize dair derin bir arzu hissediyorsunuz. Başkalarıyla olan ilişkilerde sınırlarınızı koruma isteği ağır basabilir. Sürükleyici ve ilham verici bir gün, sosyal ortamlar yeni bağlantılar kurmak için fırsatlar sunabilir. Özellikle sanatsal yönlerinizi serbest bırakacak aktiviteler, içinizdeki yaratıcı enerjiyi keşfetmeniz için itici bir güç olacaktır. Gruplar içinde liderlik rolü üstlenmekten çekinmemelisiniz, ancak başkalarının fikirlerine de açık kalmak işbirliği sürecini güçlendirebilir. Duygusal olarak, kendi iç dünyanıza dönmek ve düşüncelerinizi netleştirmek için zaman ayırmak faydalı olur. Sezgilerinizin güçlü olduğu bir dönemdesiniz; içgüdülerinizi dinleyin ve fırsatları değerlendirin. İnsanlarla olan iletişiminizde samimi ve içten olmanız, ilişkilerinize derinlik katacak. Kendinizi ifade etme biçiminiz, çevrenizdekilerin dikkatini çekecektir.
Bugün hayal gücünün ve sezginin ön planda olduğu bir gün. Kreatif projelere yönelmek, içsel dünyanı keşfetmek için harika bir zaman. Duygusal derinliklere inmek, başkalarına karşı daha empatik olmak ve ilişkilerde duygusal bağları kuvvetlendirmek için fırsatlar sunulacak. Ayrıca, ruhsal veya maddi konularda yapılacak yatırımlar ise ileride fayda sağlayabilir. Kendinle barış içinde olmak, dingin bir zihinle hareket etmek ön plana çıkıyor. Başkalarını dinlemek ve onların duygularını anlamak bugün daha da kolaylaşacak. İçsel huzuru bulma arzusu, seni farklı bir boyuta taşıyabilir. Doğaya ya da su kenarına çıkmak, ruhsal dengeni bulmana yardım edecek. Yaratıcılığını serbest bırak ve akışa kapıl. Unutma, sezgilerin bugün rehberin olacak.
