1
Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Betül Arım’ın tek kişilik oyunu, yaşama sanatını anlattığı ve kendimizle yüzleşmemizi sağlayan “Dışarda Hiçbir Şey Var” tiyatroseverle buluşmaya devam ediyor. “Dışarda Hiçbir Şey Var” ile bilenin bilmeyene, olanın olmayana borcu var diyerek yola çıktığını belirten Betül Arım, “Bildiklerimi paylaşmak bilmediklerimi de onlardan öğrenmek üzere, farkındalık yaratmak, insanları biraz dürtmek, unuttuklarını hatırlatmak için…” diyor. “Hayal Bakanlığı” kurulsun diyen Betül Arım ile tiyatro ve yaşam üzerine konuştuk.
– Sevgili Betül Arım, yıllardır sahnelediğiniz, doktorların reçetelere yazdığı gösterinizle “Dışarıda hiçbir şey var” diyorsunuz. “Hiçbir şey” dışarıda ise “Her şey” nerede? Peki, “şey”?
Dışarıda var olan içimizde var olanın aynasıdır. Mevlana bunu çok güzel özetlemiş: Gül düşünürsen gülistanlık, diken düşünürsen dikenlik olursun. Önce kendimizi seveceğiz, saygı duyacağız, şefkat besleyeceğiz, güveneceğiz, adaletli, vicdanlı olacağız ki bunu dışarıya yansıtalım. “Her şey” içimizde, beynimizde, onları keşfedip dışarı çıkarmamızı, ortaya koymamızı bekliyorlar. “Şey” ise işte o kendimize ayırdığımız sessiz zamanlarda bulduğumuz. Herkesin şeyi ise kendine özgü.
– Başka türlü bir yaşamak öneren, zaman zaman seyirciyle etkileşimli bölümleri de olan “Dışarda Hiçbir Şey Var” için oyun-seminer denebilir mi? Seminerin Latince kökenine indiğimizde “tohum, tohumluk, tohum ekilen tarla” gibi sözcük ve anlamlara vardığımıza göre… Salondan çıkıp evlerimize dönerken, döndüğümüzde de etkisi sürdüğüne göre…
Denebilir elbette. “Dışarda Hiçbir Şey Var” ile bilenin bilmeyene, olanın olmayana borcu var diyerek yola çıktım; bildiklerimi paylaşmak bilmediklerimi de onlardan öğrenmek üzere. Farkındalık yaratmak, insanları biraz dürtmek, unuttuklarını hatırlatmak için. Sevgili seyircilerimizin büyük bir çoğunluğu “ Betül Hanım, bu ne bir oyun ne bir gösteri ne bir anlatı, bu çok büyük bir farkındalık yaratan, kendimizle yüzleşmemizi sağlayan, eğlenceli, kimi zaman komik, geniş bir terapi seansı” diyorlar. Bire bir yaşadığım deneyimleri, aktarmak istediklerimi anlattığım bir gösteri. Dördüncü yıldayız. Üçüncü yılında salgın olduğundan çevrimiçine geçtik. Şimdi hem yüz yüze hem sanal gösterimdeyiz. Gelen ilk oyunumuz 4 Şubat’ta Mobilet’te, çevrimiçi. Salgından önce oyun sonrası seyirciyle buluşup istedikleri kadar kalıyordum, şimdi bunu yapamıyoruz ama çevrimiçi gösterimden on beş dakika sonra Zoom’da buluşup istediğimiz kadar sohbet ediyoruz.
– Oyunda özellikle belirtiyorsunuz. Çocukluğunuzdan bu yana yaşamınızda etkisi olan, siz de okuyun etkilenin dediğiniz kitaplar var…
Aslında o kadar çok ki sözünü edemediğim kitaplardan özür diliyorum. Polyanna, Martı, Küçük Prens, Nasıl Yapmalı?, Çalıkuşu, Kendine Ait Oda, Ustaca Sevmek, Dört Anlaşma, Bilinçaltı Zihninizin Gücü, Bulutlarla Kolkola, Yaşlı Adam ve Deniz, Bir Gün Tek Başına, Sevgi Soysal kitapları, Suç ve Ceza, Tutunamayanlar, Fareler ve İnsanlar, Yüzyıllık Yalnızlık, Don Kişot…
– Peki ya Şiir?
Bizim dönemin yaşamında çok yeri vardı. Her şeyi şiirle anlatırdık. Arkadaşlarımıza, dostlarımıza, sevgilimize. Neredeyse hepimiz şiir karalardık. Oyunda anlattığım üzere, lisede İngilizceyi beceremediğimden, İngilizce olmayan tek okul konservatuvarı bana önermelerinin nedeni edebiyata, şiire olan tutkumdu. Ne yazık ki şiir defterim taşınırken kayboldu. Sayenizde saydım geriye on bir şiir denemem kalmış. Size de okuturum isterseniz, şair olarak bakalım ne diyeceksiniz. Şairleri saymak gerekirse Nâzım Hikmet başta, Attilâ İlhan, Cemal Süreya, İsmail Uyaroğlu, Edip Cansever, Orhan Veli, Turgut Uyar, Ahmed Arif, Behçet Necatigil, Gülten Akın, Murathan Mungan, konservatuvardan hocalarım Melih Cevdet Anday ve Sabahattin Kudret Aksal, daha yüzlercesi. Açık söylemem gerekirse sizin şiirinizle yeni tanıştım Sevgili Nurduran Duman. Ve dedim ki o şair doğmuş. Çok derin, duru ve farkındalık yaratan şiirlerinizi çok sevdim. Herkesin okumasını dilerim. Herkese bir alışkanlık önerim var. Her gece tüm aile uykudan önce şiir okumaları yapsınlar, çocuklar çocuk şiirleri, büyükler de seçtikleri şiirleri okusun, elbette henüz okuma yazma bilmeyen miniklere de ailenin diğer bireyleri okuyacak. Bu, beş dakika bile tutmaz ama onları öyle bir zenginleştirecek ki hiçbir şeyle ölçülmez. Beni ben yapan tüm yazarlara, şairlere selam olsun.
– “Dışarda Hiçbir Şey Var”ı sahnelemeye başladığınızdan beri ilk kez başka bir oyunda rol alıyorsunuz. Neden “Madam Giyotin”?
İstanbul Şehir Tiyatroları’nda geçen otuz bir yıldan sonra kendimi emekli edince, aktarmak istediklerim için “Dışarda Hiçbir Şey Var” ve daha sonra yazacağım diğer oyunlar dışında hiçbir oyunda oynamama kararı almıştım. Sevgili Özlem Ulukan arkadaşımız benim oyunuma geldi, masaya teksti bıraktı ve gitti. Dosyayla üç gün uzaktan bakıştıktan sonra bir de yakından bakayım dedim, elimden bırakamadım. Hem güldüm hem ağladım. Fransız İhtilali dönemini anlatan bir oyunun bu kadar güncel olması, karakterlerin derinliği ve oyunun bütünü, daha sonra da ekip, yönetmen tiyatro, hepsi birleşince tamam dedim. “Madam Giyotin”i de hem çevrimiçinde hem de fiziksel ortamda oynuyoruz. 19-26-29 Ocakta Kültüral Performings Arts’tayız. Sanattan ve hayattan vazgeçmek yok.
– Ataleti bükmek diye bir şey var. Özellikle salgın günlerinde benimsediğim üretken, yaratım odaklı tutum, davranışa bakarak, arkadaşlarım şahsıma “atalet bükücü” adını taktılar. Ortaya koyduklarınızla gözlemlediğimiz o ki siz de bir atalet bükücüsünüz. Sizce atalet nasıl bükülür?
Atalet benim hiç deneyimlemediğim bir konu. Bilenler bilir, yakınlarım bana “Quick Betül” derler. Nasıl bükülür biraz anlatmaya çalışayım. Sizi sabah yataktan kaldıracak bir amacınız olmalı. Diyelim o sabah yok, bulmaya çalışırken mutlaka egzersiz yapılmalı. Sağlıklı beslenmek önemli. İyi kitaplar, filmlerle beslenmek dahil. Herhangi bir sanat alanıyla ilgilenmek beden, zihin, ruh sağlığımız için çok önemli.
– Eklemek istediğiniz?..
Salgın dönemi gösteri sanatları için çok zorlu geçiyor. Sevgili okuyucularımız çocuklarına, eşe dosta hediye alacaklarsa tiyatro, konser bileti düşünebilirler. Şirketler de çalışanlarına bu yolla sanat armağan edebilirler. Ne güzel olur değil mi? Sanat iyileştirir, güzelleştirir. Şahsınızda, sanata değer, emek veren Cumhuriyet gazetesine, tüm seyirci ve okurlarımıza teşekkür ederim.
Bugün enerjin yüksek, motivasyonun etrafındaki insanlara da yansıyor. Cesur adımlar atmak için harika bir zaman dilimindesin. Yeni projelere yönelmek, planlarını hayata geçirmek için harekete geçebilirsin. Ancak, ani kararlar almaktan kaçınmalısın; düşünmeden hareket ettiğinde sıkıntılarla karşılaşabilirsin. İletişimde samimi ve açık olman, ilişkilerinde huzur getirecek. Sağlık konularına da dikkat etmelisin; biraz dinlenmek ve kendine zaman ayırmak iyi gelecektir. Anlık değişimler karşısında esnek kalmalısın. Bugün karşına çıkan fırsatları değerlendirirken, sezgilerine ve içgüdülerine güvenmeyi unutma.
Bugün, içsel huzurun arayışında olabilirsin. Duygusal ve maddi konularda istikrar arayışın ön plana çıkacak. Görünüşte basit olan durumların altında daha derin anlamlar barındırabilir. Sevgi ilişkilerinde, sevginizi ifade etme yolları bulmakta zorluk çekebilirsin; ancak iletişim kurmaktan kaçınmamalısın. Yeni deneyimlere açık olmalısın, alışkanlıklarının dışına çıkarak farklı ve ilham verici bir bakış açısı kazanma zamanı. İş ortamında işbirliği içinde bulunduğun kişilerle çatışmalardan kaçınmayı deneyebilirsin. Zihnindeki sorunları paylaşmak, yükünü hafifletebilir. Bugün, kendine zaman ayırmayı ve doğayla bağlantı kurmayı ihmal etme. Bu, ruh halini dengelemene yardımcı olacak. Kendi değerine odaklanarak, içsel gücünü keşfederek ilerlemeni sürdürebilirsin.
Bugün sosyal etkileşimler ön planda. Arkadaş çevrenle olan iletişimini artırmak için harika bir zaman dilimindesin. Yeni insanlarla tanışmak ya da mevcut ilişkileri derinleştirmek için cesur adımlar atabilirsin. Düşüncelerini açıkça ifade etmekten çekinmemelisin; zira bu durum, çevrendeki insanların seni daha iyi anlamalarını sağlayacak. Belki de yeni bir hobi veya ilgi alanı keşfedeceksin ki bu, hayatına heyecan katabilir. Aynı zamanda zihninin yoğunluğu, seni bazı keyifli projelere yönlendirebilir. Ancak, hızla gelişen olaylara karşı dikkatli ol; zamana yayarak düşünmek, daha iyi sonuçlar almanı sağlayabilir. İş hayatında ise beklenmedik gelişmeler kapıda, esnek olmayı unutma!
Duygusal derinliklerinle yüzleşmek için mükemmel bir zaman. İçsel dünyanda dolanan hislerle ilgili netlik kazanabilir, geçmişle yüzleşme fırsatları bulabilirsin. Sevdiklerinle kurduğun bağlarda sıcaklık ve sevgi dolu anlar seni bekliyor. Ayrıca, evinle ilgili konularda yaratıcı ve pratik çözümler geliştirme becerin ön plana çıkacak. Kendini güvende hissetmek için alışkanlıklarına ve rutinlerine dönmek isteyebilirsin. Ancak, kendine karşı nazik olmayı unutma; duygusal ihtiyaçlarını göz ardı etmemek, ruh halini olumlu yönde etkileyecek. Gözlem becerilerin güçlü, çevrendeki insanları daha iyi anlaman, ilişkilerini güçlendirebilir. Hayatına yeni bir tat katmak adına cesur adımlar atma isteği duyabilirsin. İletişim, samimiyet dolu anları getirirken, farkındalığını artırmakta önemli bir rol oynayacak. Duyguların seni yönlendirsin, ama aynı zamanda aklını da devreye sokmayı unutma. Unutma, her şey senin elinde; içsel gücünü keşfet ve onu hayata geçir!
Bugün, kendini sahnede hissetmek isteyeceksin. Enerjin, çevrendekileri etkileme gücün yüksek. Yaratıcılığını ortaya koyabileceğin fırsatlar karşına çıkabilir. Kendine güven duyman, önemli konularda liderlik özelliğini ön plana çıkaracak. Bu süreçte insanlarla olan iletişimin çok önemli. Empati yaparak, dinleyici pozisyonuna geçmeyi unutma. Duygusal açıdan kendini güçlü hissetmene yardımcı olacak destekleyici bir insanla zaman geçirmek faydalı olabilir. Maddi konularda yeni fırsatlar kapını çalabilir; ancak harcamalarına dikkat etmen gerekiyor. Bugün, direnç gösterdiğin bazı durumlarla yüzleşip, neyin senin hayatında önemli olduğuna dair netleştirmeler yapabilirsin. Akşam saatleri, kendinle baş başa kalabileceğin, ruhsal ve zihinsel olarak yenilenebileceğin bir zaman dilimi. İçsel huzurunu bulmana yardımcı olabilecek aktivitelerle ilgilenmeyi ihmal etme.
Bugün yaşam alanında düzen ve sistem arayışında olabilirsin. Küçük detaylar üzerinde yoğunlaşarak, başkalarının göremediği noktaları fark etmen mümkün. İletişimde açık ve net olman, başkalarıyla ortak projelerde başarıyı getirebilir. Kendini ifade etmek için uygun bir zaman, takvimini gözden geçirerek önceliklerini belirlemelisin. Sağlık konusuna dikkat etmeli, ruhsal ve bedensel dengeni sağlamaya çalışmalısın. Aşk hayatında, duygularını açıkça ifade etmek sana yeni kapılar aralayabilir. Samimiyetin, ilişkilere derinlik katacak. Eğer bir projeye başlamayı düşünüyorsan, detaylı planlar yapmayı unutma, bu seni daha sağlam adımlara yönlendirecektir. Başkalarından gelecek destekler, kendini daha güçlü hissetmeni sağlayacak.
Dengeler, uyum ve estetik arayışın ön planda. Sosyal ilişkilerinde iletişim becerilerinle öne çıkabilirsin. Farklı bakış açılarıyla zenginleşeceğin ortamlar, sana yeni fırsatlar sunabilir. Duygusal dengeyi koruma isteği baskınken, sevdiklerinle arandaki bağı kuvvetlendirmek için güzel anlar yaratabilirsin. Kendini ifade ederken, düşüncelerini net bir şekilde ortaya koymakta zorlanabilirsin; bu nedenle paylaşımlarda dikkatli olman faydalı. Özellikle sanatsal veya yaratıcı projelerde, hayal gücünle beslediğin fikirlerin seni heyecanlandıracak. Bugün her şeyin tam yerinde durması için çaba göstermen gerekebilir. Kendine güven, içsel huzurunu bulmana yardımcı olacak.
Bugün derin düşüncelere dalabilir, hislerinin yoğunluğuna kapılabilirsin. İçsel dünyanda yaşanan değişiklikler, ilişkilerine dair yeni anlayışlar geliştirmeni sağlayabilir. Gizli kalmış duygularını açığa çıkarma zamanı. Yakın çevrendeki insanlarla olan iletişimin, samimiyet ve güven üzerine kurulu olmalı. Kendini ifade etmekte zorlandığın anlar yaşayabilirsin, bu durumda içgüdülerine güvenmek en iyisi. Kariyer alanında, görünmeyen fırsatlar belirebilir; sezgilerin seni yanlış yola yönlendirmeyecek. Kendine zaman ayırmayı ihmal etme. Gündelik stres ve kaygılar, zihnini rahatlatmak için meditasyon, doğa yürüyüşleri veya yaratıcı aktivitelerle aşılabilir. Sezgilerinin güçlenmesi, başkalarıyla olan bağlarını da derinleştirir. Kendi içindeki potansiyeli keşfetmek için cesur adımlar atabilirsin.
Bugün enerjinin yüksek olduğu bir gündesin; yeni maceralar için kendini hazırlamalısın. Merak duygun seni cesur adımlar atmaya yönlendirecek. Eğitim veya seyahat fırsatları karşına çıkabilir, bu fırsatları değerlendirmek için cesaretini toplayabilirsin. Arkadaşlarınla olan ilişkilerin güçlenerek seni destekleyecek ve keyifli anlar paylaşma fırsatı bulacaksınız. İçsel huzurunu sağlamak için doğayla bağ kurmak, meditasyon yapmak ya da sevdiğin aktivitelere yönelmek faydalı olacak. Sosyal çevrende ise bazı sürpriz gelişmeler yaşanabilir; yeni tanışmalara ve ilginç diyaloglara açık olmanı tavsiye ederim. Kendi içsel yolculuğuna çıkma fırsatı bulacak, öz deneyimlerin seni zenginleştirecek. Bugün kendini ifade etme konusunda esnek olabilirsin; düşüncelerini açıkça paylaşmak, ilginç fikirlere kapı aralayacak. Kısacası, değişim ve yenilik rüzgarlarından faydalanmak için mükemmel bir gün.
Kararlılık ve azimle ilerleyeceğin bir gün. Hedeflerine odaklanmak, bilinçli ve mantıklı adımlar atmak için harika bir zaman dilimi. İş ve kariyer alanında olumlu gelişmeler kapıda. Ekip çalışmalarında liderlik vasıflarını sergileme fırsatı bulabilirsin; iş arkadaşların arasında güvenilir biri olarak öne çıkacaksın. Ailevi konularda sorumluluk almaktan çekinme; sevdiklerinle olan bağını güçlendirmek, duygusal açıdan senin için tatmin edici olacak. Duygularını ifade etme konusunda kendini rahat hissedeceksin. Ufak tefek kaygılar can sıkıcı olabilir ama onları geride bırakıp, kendine güvenerek hareket edebilirsin. Güne enerjik başlamak, spor veya fiziksel aktiviteler bu dönemde ruh halini yükseltecek. Aşk hayatında, samimi ve derin bağlantılar kurmaya açık olduğun bir dönemdesin. İlişkilerde sağlam temeller üzerine inşa edilecek bir aşk hikayesi yazmak için uygun bir zaman. Kendi içsel dünyanda da meditasyon veya kişisel gelişime yönelik aktiviteler için kendine zaman ayırmayı unutma.
Bugün, yeni fikirler ve özgün projeler için mükemmel bir gün. Zihnindeki yaratıcılık patlamak üzere! Başkalarıyla iletişim kurarken, sıra dışı ve yenilikçi yaklaşımlar sergilemek, çevrendekileri etkileyebilir. Sosyal çevrende güçlü bağlantılar kurmak, birlikte yaratıcı işlere imza atma fırsatı sunabilir. Ancak, ani değişikliklere hazırlıklı ol; beklenmedik olaylar seni sarsabilir. İçsel huzurunu bulmak için yalnız kalma ihtiyacı duyabilirsin. Duygusal derinliklerde kaybolmak yerine, mantığını kullanarak çözümlemeler yapmalısın. Enerjini sevdiğin şeylere yönlendirmek, seni motive edecek. İleriye dönük adımlar atmak için cesur ol; hayat, senin sunmayı beklediğin tutkunu keşfedebilmen için fırsatlar sunuyor.
Duygusal derinliklerin ve sezgilerin çok güçlü bir şekilde hissediliyor. İçsel dünyana yönelmen, seni ruhsal bir yolculuğa davet ediyor. Hayallerin ve gerçeklik arasındaki ince çizgide dans ederken, seni besleyen yaratıcılığın da güçlü bir şekilde ortaya çıkıyor. İlişkilerde hassasiyet artarken, başkalarının hislerini anlamak ve empati kurmak için ideal bir zaman. Duygusal bağlar güçlenebilir, bu yüzden sevgi dolu anlar için açık olman önemli. Aynı zamanda kendine zaman ayırmak, içsel huzur ve denge bulmak açısından oldukça faydalı olacaktır. Belki de yeni bir hobi ya da yaratıcı bir proje ile kendini ifade etmek isteyebilirsin. Unutma, kalbindeki sesi dinlemek, seni doğru yola yönlendirecektir.
