1
Zülfü Livaneli’nin müzikleriyle Nazım Hikmet’in hayatı müzikal oldu. Mehmet Balkan’ın rejisi ve koreografisi, Rengim Gökmen’in müzik direktörlüğü ve şefliğinde sahneye konulan “Ben Nazım” müzikalinde 130 kişi görev aldı. Eserin dünya prömiyeri Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’nda gerçekleşti. Gala sonrası Livaneli, sorularımızı yanıtladı. Aydınlanma ve demokrasi mücadelesinin ünlü isimlerinden Zülfü Livaneli, Anadolu’nun yaşayan değeri Nazım Hikmet için “O bizim demokrasi kurbanlarımızdan, şehitlerimizden birisi” değerlendirmesini yaptı.
Gala sonrası Livaneli, Gökmen Ulu’nun sorularını yanıtladı.
25 ESERİNİ BESTELEDİM
Öncelikle yüreğinizdeki Nazım Hikmet sevgisine dair duygularınızdan söz eder misiniz?
– Nazım Hikmet bizim gençliğimizin idolüydü. Yasaktı. Biz onun hayat hikayesini ve şiirini öğrendiğimiz zaman beni çok etkiledi. Bütün dünyada şiirleri söylenmiş, böylesine dünyaya mal olmuş şairimizin adına yapılmış, onun şiirlerinden oluşan bir albüm yoktu Türkiye’de. Ben de onun üzerine şiirlerini besteledim, ilk 1978 yılında “Nazım Türküsü” adı altında topladım. Yaklaşık 25 eserini besteledim.
O’NA KÖTÜLÜK YAPILDI
Oysa çileli yaşamı boyunca yasaklıydı Nazım Hikmet. Bestelediğiniz şiirlerini seslendirmek kolay olmasa gerek.
– Türkiye, dilinin ve edebiyatının bütün dünyada tanınmasını sağlayan bu en büyük şairine maalesef kötülük yapmış. Dünyanın her yerini hayal edebilecek ve canlandırabilecek bir zeka ve yüreği 13 yıl hücreye, hapse kapatmak inanılır gibi değil. O yüzden de Nazım bizim demokrasi kurbanlarımızdan, şehitlerimizden birisi. Kurtuluş Savaşı’mızın en güzel şiirini yazdı, Mustafa Kemal için en güzel şiiri yazdı. Bu büyük yurtsevere maalesef kötülük yapıldı.
Zülfü Livaneli’nin besteleri ile hayat bulan “Ben Nazım” müzikalinin prömiyerini binlerce kişi izledi.
ATATÜRK AFFEDERDİ
Nazım Hikmet sonsuzluğa göç ettikten yıllar sonra bile ülkesinde yıllarca kötülendi ve yasaklı kaldı. En nihayetinde, bugün Nazım Hikmet’in artık doğru anlaşıldığını söyleyebilir miyiz?
– Söyleyebiliriz. Onun siyasi görüşüne karşıt olan siyasi parti liderleri bile “Dört nala gelip uzak Asya’dan, Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan bu memleket bizim” şiirini söylüyorlar. Tabii Nazım rejim kavgaları arasında o şair yüreği hırpalanmış ve zulüm görmüş bir insan, ne yazık ki… Atatürk, Nazım’ı çok kolaylıkla affedebilirdi. Fakat onun Atatürk’e yazdığı mektubu ulaştırmadılar maalesef.
GENÇLER SEVİNDİRDİ
“Ben Nazım” müzikalinin fikri nasıl doğdu?
– Ben Türkiye’nin geçmişten gelen aydınlık kültürünü yeni nesillere aktarmak için bir köprü vazifesi gördüm. Yunus Emre’den, Pir Sultan Abdal’dan, Karacaoğlan’dan gelen kültürü daha sonra Nazım Hikmet, Orhan Veli, Cemal Süreya, Yaşar Kemal’le genç kuşaklara aktarmak için uğraşı vermiş bir insanım. Nazım’ın o harikulade şiirlerini, kişiliğini ve duruşunu genç kuşaklara ve geniş kitlelere müzik yoluyla taşımak için epeyi çaba verdim. Şimdi bunların derlenmesi, toplanması gibi bir çalışma oldu.
Dünya prömiyerinde nasıl bir tablo vardı?
– Çok güzeldi… Özellikle gençlerin çoğunlukta olması, onların Nazım’ı ve bu müziği benimsemesi çok hoşuma gitti.
Müzikalin sahnelenmesi sadece İstanbul’la mı sınırlı kalacak?
– İstanbul’un yanı sıra Türkiye’nin birçok yerinde ve yurtdışında da sahnelenecek.
Bugün, dinamik enerjinle çevrendeki insanları etkilemen kolay olacak. Yeni fırsatlar karşına çıkabilir ve bunları değerlendirme isteği içinde olabilirsin. İçsel motivasyonunun yükselmesi, hedeflerine ulaşabilmek için seni daha kararlı bir hale getirecek. Ancak, başkalarının fikirlerine de açık olmanı öneririm. Fikir alışverişi yaparak, daha geniş bir perspektif elde edebilirsin. İletişimde cesur ol, sosyal çevrende yeni bağlantılar kurmak için harika bir zaman. Önceki tartışmalar ve anlaşmazlıklar, bugün yeniden gündeme gelebilir, bu konular üzerinde yapıcı bir şekilde durmalısın. Aşk konusunda da heyecan verici gelişmeler yaşanabilir; hislerini ifade etmeli ve açık kalmalısın. Kendi ihtiyaçlarına duyarlılığın artacak, bu nedenle iç huzurunu sağlamak için küçük molalar vererek kendine zaman ayırmayı ihmal etme. Enerjini doğru yönlendirdiğin sürece, başarı seninle olacak.
Güçlü ve kararlı bir duruş sergileyebilirsin. İçsel huzur arayışında kendini daha fazla dengelemeye ihtiyaç duyuyorsun. Maddi konularda daha temkinli olmalısın; harcamalarını gözden geçirerek gereksiz masraflardan kaçınmak faydalı olacaktır. İletişim ilişkilerinde ise daha empatik bir yaklaşım benimsemen, ilişkilerini güçlendirecektir. Kendini ifade etmekte zorlandığın anlar olabilir, bu nedenle duygularını yansıtma konusunda dikkatli olmalısın. Aşk hayatında sürpriz bir gelişme yaşanabilir; duygularını paylaşmak, bağlarını kuvvetlendirecektir. Kendine zaman ayırmayı unutma; doğayla olan bağlantın ruhunu besleyecek.
Düşüncelerinde etkileşim ve yaratıcılık ön plana çıkıyor. Zihnindeki karmaşayı düzenleme arzusu artabilir, sezgilerin seninle birlikte güçlü bir şekilde çalışıyor. Çevrendeki insanlarla gerçekleştireceğin sohbetler, yeni fikirlere ve bakış açılarına kapı aralayabilir. Sosyal ilişkilerde bir derinlik ve anlayış bulma ihtiyacı hissedebilirsin. Bu, dostlukların güçlenmesine ve anlam kazanmasına yardımcı olacaktır. Duygusal konularda daha açık ve samimi olman, kalbindeki karmaşayı çözmene yardımcı olacak. Özellikle sanatsal yönlerin ortaya çıkabilir; yaratıcılığını ifade etme fırsatlarını değerlendirmek isteyebilirsin. Kendi içsel dünyana veya bilinçaltına yönelmek, yeni içgörüler kazanmanı sağlayabilir. Kendini ifade etme konusunda cesur ol, içindeki potansiyeli serbest bırakma zamanıdır.
Duygusal derinliğinle bugün çevrendekilere anlayış ve şefkat sunmak için mükemmel bir fırsat bulacaksın. İçsel bir huzur arayışında olacaksın, bu da seni daha fazla meditasyon veya ruhsal pratikler yapmaya yönlendirebilir. Aile ilişkilerinle ilgili bazı sorumluluklar öne çıkabilir; bu durum, sevdiklerinle olan bağını güçlendirmek adına güzel bir fırsat sunar.Bugün, iç güdülerin ve sezgilerin oldukça keskin olacak. Aldığın içsel yönlendirmelere dikkat et, zira doğru kararlar alman konusunda sana rehberlik edebilir. Kendi ihtiyaçlarına daha fazla odaklanmak isteyeceksin, kişisel alanın önem kazanacak. Kendine zaman ayırmak ve içsel bir yansıma yaparak hislerini anlamaya çalışmak seni rahatlatabilir. Bir arkadaşın veya yakın bir akrabanla geçmişte yaşadığınız bir konunun yeniden gündeme gelmesi, sana duygusal bir yük getirebilir. Ancak bu durumu bir fırsat olarak görüp açık bir şekilde konuşmak, ilişkideki pürüzleri gidermenize yardımcı olacaktır. Kalp gözüyle bakmayı unutma, seni arzuladığın huzura götürecek olan şeyler çoğu zaman en derin hislerde saklıdır.
Kendine olan güvenin ve kararlılığın, etrafındaki insanları etkileyebilir. Yeteneklerini sergileme ve dikkat çekme konusunda mükemmel bir gündesin. Yeni projeler ya da hobiler için cesur adımlar atabilir, ilginç insanlarla tanışabilirsin. Liderlik vasfını ön plana çıkaracak fırsatlar kapını çalabilir. Sosyal ilişkilerde samimi ve içten bir yaklaşım sergilemek, seni daha da yakınlaştıracak. Fakat, duygusal tutku ve aşırı mükemmeliyetçilik eğilimlerine dikkat etmelisin; başkalarını zorlamaktan kaçın. Kendini ifade etme biçiminde yaratıcı ve yenilikçi olman, öne çıkmanı sağlayacak. Bugün, içsel gücünü kabul etmeli ve hayallerin için cesurca adımlar atmalısın.
Dikkatin detaylara yöneliyor; bu, sana yaratıcılık alanında yeni kapılar açabilir. Bugün, mantıklı düşünme yeteneğin sayesinde sorunları çözme konusunda önemli fırsatlar karşına çıkabilir. İş, ev veya kişisel projeler üzerinde çalışmak için mükemmel bir zaman. İçsel huzur arayışın, çevrendeki insanlarla olan ilişkilerini derinleştirebilir. Kendini ifade ederken, daha samimi ve açık olman, başkalarıyla olan bağlantılarını güçlendirecek. Sağlık konularında belki de ufak bir değişiklik yapma zamanıdır; beslenme veya egzersiz rutininde yenilikler denemek enerjini artıracaktır. Sadece başkalarının beklentilerine odaklanmak yerine, kendi içsel ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmalısın. Bugünün enerjisi, kendine olan güvenini tazelemek ve yeteneklerini sergilemek için cesaret verecek. Başarı için gereken kararlılığı gösterebilirsen, istediğin değişimlere bir adım daha yaklaşacaksın.
Harmoni arayışın yoğunlaşıyor. İkili ilişkilerde denge sağlamaya çalışırken, başkalarının ihtiyaçlarına da duyarlı olman gerekebilir. Sosyal çevrende meydana gelebilecek olaylar, senin için hem keyifli hem de düşündürücü olabilir. İçsel huzuru bulmak için estetik ve yaratıcı yönlerini ortaya çıkaracak etkinlikler ilham verici olabilir. Yenilikler denemeye açık olman, beklemediğin fırsatları karşına çıkarabilir. Sorumluluklarını yerine getirirken kendine de zaman ayırmayı unutma; bu, ruhsal olarak tazelenmene yardımcı olacaktır. Sözlerini dikkatle seçmen gereken bir dönemdesin, etkileyici bir iletişim kurmanın getirebileceği olumlu gelişmeleri göz ardı etme.
Bugün, içsel güç ve sezgilerin ön planda. Duyguların derinliği, ilişkilerde bazı gizli dinamikleri ortaya çıkarabilir. Başkalarının hislerine duyarlılığın artarken, aynı zamanda kendi içsel kaynaklarını keşfetme fırsatı bulacaksın. Gözlemlerine dikkat et, çünkü bazı şeyler görünenden daha fazlasını barındırabilir. Duygusal derinliklere dalış yaparken, geçmişle yüzleşmekten korkma; bu, sana büyük bir özgürlük sağlayabilir. Kendine karşı nazik ol ve başkalarına karşı da empati kurmaya özen göster. Olumsuz düşünceleri geride bırakmak, yenilikçi fikirlere açık olman için kapılar aralayabilir. Bugün biraz gizemli kalmak, seni fazlasıyla çekici kılabilir. İkili ilişkilerde biraz sabırlı olman faydalı olacaktır. Kendi içsel dünyanda yapacağın keşif, senin için dönüştürücü bir deneyim sunabilir. Duygusal zenginliğini kucakla ve ilişkilerde denge arayışında bir adım geri atmayı düşün.
Yeni maceralara atılma arzusu içindesin. İçsel bir motivasyon seni yeni ufuklara yönelmeye itiyor. Merak duygun güçlü, bu nedenle bilgi edinmek için farklı kaynaklara yönelmek isteyebilirsin. Sosyal çevrende dağılma ve genişleme isteği ön planda, bu sırada yeni insanlarla tanışma fırsatları karşına çıkabilir. Duygusal ilişkilerinde açık ve dürüst olmak, sağlam temeller oluşturmanı sağlayacak. Kendini ifade etme becerin her zamankinden güçlü; bu, özellikle iş ortamında dikkat çekmeni sağlayabilir. Ancak özgürlüğüne olan düşkünlüğünü dengelemelisin; bu denge, hem kişisel hem de profesyonel ilişkilerin açısından faydalı olacaktır. Bugün, iç sesini dinlemek ve sezgilerine güvenmek, doğru kararlar almanı kolaylaştıracaktır.
Disiplin ve kararlılık, bugün senin en güçlü silahların. Hedeflerine ulaşma konusunda gösterdiğin azim, seni çevrendekilere ilham kaynağı yapabilir. İş hayatında güzel fırsatlar kapını çalabilir; inandığın projeleri hayata geçirme cesaretini bulacaksın. Duygusal ilişkilerinde ise güven arayışın ön planda. Partnerinle olan iletişimini güçlendirmek için samimi ve açık bir diyalog kurmalısın. Ayrıca, kendine zaman ayırmak, ruhsal olarak yenilenmene yardımcı olacak. Esnek olmayı dene; bazen rutinin dışına çıkmak, yeni keşiflere kapı aralayabilir. Unutma, emeklerinin karşılığını almak için sabırlı olman gerekebilir, ama sonuçlar seni tatmin edecek. Emin adımlarla ilerle ve içindeki gücü keşfet.
Bağımsızlık arayışın ve yeniliklere açık olman, etrafındaki insanları etkileyebilir. Bu gün, sıradışı düşüncelerin ve toplumsal konulardaki duyarlılığın öne çıkacak. Aklında yenilikçi projeler olabilir; bu projeleri hayata geçirmek için doğru bir zaman hissediyorsun. Sosyal çevrende ilginç bağlantılar kurabilir, farklı perspektiflerden gelen görüşlerden ilham alabilirsin. Duygusal olarak özgür hissetmek senin için önemli, bu nedenle başkalarının beklentilerinden uzaklaşmak isteyebilirsin. İçsel huzurun için kendi sınırlarını çizmek, seni yalnızca daha güçlü kılacak. Bu dönem ilişkilerde dengeyi bulmak, ekip çalışmalarında öne çıkmak için önemli fırsatlar sunuyor. Unutma ki, farklılıkların güzelliği ve bireysel bir bakış açısı, seni farklı kılan özelliklerin. Bu nedenle, sıradan olanın dışına çıkmakta tereddüt etme.
Duygusallığın derin sularında yüzüyorsun, içsel sezgilerin oldukça güçlü. Hayal gücünün sınırlarını zorlayabilir, sanatsal yaratıcılığın zirveye tırmanabilir. İçsel huzuru bulmak için kaçış yollarına yönelebilir, meditasyon veya doğa yürüyüşleri ile ruhunu dinlendirebilirsin. İlişkilerinde empati ve anlayışla yaklaşımın, sevdiklerinle arandaki bağı kuvvetlendirecek. Fakat belirsizlikler bazı kararlarını zorlaştırabilir, akışta kalmayı ve sabırlı olmayı öğrenmelisin. Bugün, kendine güvenmek ve iç sesini dinlemek, dışsal etkilerden daha önemli olacak. Kendini ifade etmekten çekinme, duygularını paylaşabileceğin dostlarla bir araya gelmek, ruhuna iyi gelecek. Gözlemlerine ve sezgilerine güvenerek, karamsar düşüncelerden uzak durmak önemli. Olaylara geniş bir perspektiften bakmak, yüreğini rahatlatacak.
