“Hayat her zaman. Sürpriz yapan bir oyun yazarı gibiydi. Sahnedeki insanları canının istediği gibi yönlendirmeyi iyi biliyordu. Afife, hayattaki yeni rolü için beklemeye başladı. Adım adım bir tragedyaya doğru ilerliyordu.” (1)
Eyüphan Erkul‘un “Melekler Yeryüzünde Yaşayamaz / Cahide” (2021) adlı romanından aldığım tadı “Afife Mavi Bir Melek” (2024) ile yeniden duyumsadım.Hatta daha bile fazlasını…
“Afife, sanki az sonra sahneye çıkacakmış gibiydi ve ezberini yaptığı eserin adı hayattı. Sadece bu defa sahne arkası heyecanı yaşanıyordu ve çalan bir gong yoktu.” (2)
Eyüphan Erkul, Afife ile müthiş bir duygusal bağ kurmuş. Yaşam öyküsünü kurguladığı sanatçıyı öylesine içten, derinden tanıyıp aktarmış ki… Dahası hüzünlü bir şiir yanı var bu romanın. Satırlar arasında gidip gelirken, romandan sahneler gözümüzün önünden adeta bir film şeridi, nasıl desem adeta bir dağ suyu gibi çağsayıp akmakta.
“Hayatımda üç defa sahneye çıktım, ikisinde polis baskını vardı.” (3)
Kendimizi 1920’lerde işgal edilmiş İstanbul sokaklarında buluyoruz birden bire. Fransız, İngiliz askerler… Yasaklar. Tehditler. Tutsaklık duygusunun yarattığı, utanç, tedirginlik.
“Ülke işgal altındayken Damat Ferit’in polisi ne yapıyor? İşgalcilerin zulmünü bir yana bırakıp sahneye çıkan bir Türk kadınının peşine düşüyor.” (4)
“Baskınlara, kaçmalara, saklanmalara rağmen yaşadıkları güzeldi, ona özeldi.” (5)
Afife’nin mücadelesi, yaşadığı duygusal sarsıntılar, dönemin sosyo-politik özellikleri romanda başarıyla işlenmiş. Sayfalar arasında Halit Fahri, Reşat Nuri, Savni Bey, Refik Halid, Muhsin Ertuğrul, Eliza Binemeciyan, Behzat Butak, Süleyman Şefik, Burhanettin Tepsi, Cemal Sahir gibi isimlerle karşılaşmak da ayrı bir güzellik, hiç kuşkusuz. Özellikle Eyüphan Erkul‘un bu eseri kaleme alırken yararlandığı kitaplara yer vermesi, gelecekte araştırma yapacaklara önemli bir kaynak oluşturacak nitelikte.
Eyüphan Erkul rast taksimiyle başlıyor kitaba, ardından rast peşrevi, mahur, buselik, hüzzam makamlarında dolaşıyor ve bir dizi pentatonic esintilere getiriyor sözü. Zaten “Afife Bir Mavi Melek”i yazarken Blues dinlemiş hep, sanat müziğinin makamlarını, şiirlerinde buluşturan Attila İlhan‘dan feyz almış.
“Bu romanı Afife’ye yakılmış bir Blues türküsü diye okuyabilirsiniz…” (6)
Eyüphan Erkul‘u eserleriyle hayatlarımıza kattığı olağanüstü incelikli, derin duyarlıklar, kıymetler, anlamlar için bir kez daha kutluyorum.
“Afife Mavi Bir Melek”in birinci cildini okudum bitti, şimdi heyecanla ikinci cildi bekliyorum.
Belki bir gün tiyatro sahnesine çıkan ilk Müslüman Türk aktör Ahmet Fehim‘in de yaşam öyküsü kitaplaştırılır.
PINAR ÇEKİRGE
Kaynakça:
(1,2,3,4,5,6 ) Erkul, Eyüphan: “Afife Bir Mavi Melek” Artemis Yayınları, İstanbul, 2024
