
Arkeoloji bilimine önemli katkılarda bulunan, Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu Prof. Dr Jale İnan, 20 yıl önce bugün, 27 Şubat 2001’de hayata veda etti. Alanının ilk kadın uzmanı olan İnan, yapmış olduğu programlı kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün yüzüne çıkmasını sağladı ve çıkarılan eserlerin Antalya Side’de kurduğu müzelerde sergilenmesine öncülük etti.
Peki yaptığı çalışmalarla arkeoloji alanında ismini unutulmazlar arasına kazıyan Jale İnan kimdir?
Jale İnan 1914 yılında İstanbul’da doğdu. Babası, müzeci ve arkeolog Aziz Ogan, annesi Mesture Hanım’dı. Lise öğrenimini Erenköy Kız Lisesi’nde tamamladı. Babasının mesleki gezilerine katılarak arkeoloji ile genç yaşta tanıştı.
Aleksander von Humboldt Vakfı’nın bursu ile, arkeoloji okumak üzere 1934 yılında Almanya’ya gitti. Bir yıl sonra da Türk Cumhuriyeti devlet bursunu kazandı. 1935 – 1943 yılları arasında klasik arkeoloji bilim dalında lisans ve doktora eğitimini Berlin ve Münih üniversitelerinde tamamladı. 1943 yılında Prof. Dr. Rodenwalt’ın yanında “Kunstgeschichtliche Untersuchung der Opferhandlung auf römischen Münzen” adlı teziyle doktorasını tamamlayarak Türkiye’ye döndü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Kürsüsü’nde Prof. Dr. Clemens Emn Bosch’un asistanı olarak atanan Jale İnan, lise yıllarında tanıştığı Mustafa İnan’la 1944 yılında evlendi. Ertesi yıl tek çocukları Hüseyin dünyaya geldi.
1946 yılında İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Kürsüsü’nün kurulması çalışmalarına katıldı ve bu kürsünün ilk asistanı olup Prof. Dr. Arif Müfid Mansel’in asistanlığını yapmaya başladı. Aynı yıl Arif Müfid Mansel’le birlikte Türk Tarih Kurumu adına Antalya’da Side antik kenti kazısına, ertesi yıl Perge antik kenti kazısına başladı. 1953 yılında doçent, 1963 yılında profesör oldu. Mansel’in ardından 1974-1980 yılları arasında Side, 1975-1987 yılları arasında Perge kazılarına başkanlık etti. Kazıları sırasında Side Roma Hamamı’nın Side Müzesi’ne dönüşmesi için emek verdi. 1975 yılında Klasik Arkeoloji Kürsüsü’nün Başkanı oldu ve bu görevini 1983 yılında emekli oluncaya kadar sürdürdü.
Jale İnan, Side ve Perge’deki kazıların dışında 1970 – 1972 yılları arasında Kremna (Bucak, Burdur) ve 1972 – 1979 yılları arasında Pampfilya Seleukeiası (Manavgat) antik kentlerinde kurtarma kazıları gerçekleştirdi. Antik dönem heykeltıraşlık sanatı üzerine çok önemli eserler verdi. Yayınladığı kitaplar Anadolu’nun Roma ve Erken Bizans dönemi portreciliği konusundaki çok önemli başvuru eserleri arasına girdi.
Jale İnan, 1980 yılında Perge’de ekibiyle birlikte belden yukarısı olmayan bir Herakles heykeli buldu. “Yorgun Herkül” olarak bilinen heykelin belden aşağısı Antalya Müzesi’nde sergilenirken üst bölümü yıllarca bulunamadı. 1990’da gazeteci Özgen Acar yayınladığı bir haberde kayıp parçanın ABD’de olduğunu duyurdu. Tarihi eser koleksiyoncusu Shelby White ve Leon Levy çifti ile Boston Güzel Sanatlar Müzesi tarafından 1981’de yarı yarıya satın alınan parçanın Antalya’da sergilenen heykelin üst kısmı olduğu, 1970’lerde Türkiye’den kaçırıldığı iddia ediliyordu. Jale İnan, Boston Güzel Sanatlar Müzesi’ndeki parça ile Antalya Müzesi’ndeki parçanın birbirine ait olduğunu 1990 yılında kanıtladı. M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Yorgun Herkül heykelinin üst kısmı, 2011’de Türkiye’ye getirildi.

1991 yılında Side’deki Apollon Tapınağı kazısı ve onarımı için emek harcadı; 1992-1993’te Perge tiyatro kazılarını gerçekleştirdi. 1995 yılında Türkiye Bilimler Akademisi’nin şeref üyesi oldu. Son yıllarını Parkinson hastalığı ile mücadele ederek geçirdi. 2001 yılında hayatını kaybetti. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu olan Jale İnan, uzun yıllar devam eden programlı kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasına emek vermiş; çıkarılan eserlerin sergilenmesi için Antalya ve Side müzelerinin kurulmasını sağlamıştır. Programlı kazıların dışında tarihi eser kaçakçılığına karşı çeşitli kurtarma kazıları gerçekleştirmiştir.
Bugün, sezgilerin ve içsel motivasyonların ön planda. Kendine güvenin artmış durumda, bu da yeni fırsatlara adım atma isteğini pekiştiriyor. Enerjini yüksek tutmak, çevrendeki insanlara ilham veriyor; liderlik vasıflarını sergileme zamanı. Ancak aceleci davranmamaya dikkat etmen gerekiyor; düşünmeden yapılan hamleler, seni beklemediğin sonuçlarla karşı karşıya bırakabilir. İletişim konularında açık ve net olman, anlaşmazlıkların önüne geçecektir. Özellikle kişisel ilişkilerde samimiyetin ve yapıcı tavrın, olumlu dönüşler almanı sağlayacak. Yeni projeler için ilham bulabilirsin; yaratıcılığın tetiklenecek. Sağlığına dikkat etmeli, fiziksel aktiviteleri ihmal etmemelisin.
Gün boyunca kararlılığın ve azminle öne çıkacaksın. Maddi konulara dair yeni fırsatlar karşına çıkabilir; bu durum, geleceğini şekillendirmek için yararlı adımlar atmana olanak tanıyacak. Sosyal ilişkilerdeki enerji artışı, sevgi ve dostluk bağlarını güçlendirecek. İç huzuru yakalamak için doğayla daha fazla vakit geçirmen faydalı olacak. İleri görüşlülüğünü kullanarak kararlarını alırken duygusal zekanı devreye sokmayı ihmal etme. Unutma, denge her zaman kazanan bir stratejidir.
Bugün zihninde yeni fikirler ve yaratıcı projeler dolup taşacak. Sosyal çevrenle olan etkileşimlerin artarken, arkadaşlarından ilham alabilirsin. İletişim becerilerin ön planda; düşüncelerini ancak etkili bir şekilde aktarmakta olmakla kalmayacak, başkalarının da fikirlerine açık olacaksın. Belki yeni tanışmalar yaşanacak ya da mevcut ilişkilerinde derinleşeceksin. Ancak bu yoğun sosyal etkileşimlerin arasında kişisel zaman dilimleri yaratmayı unutma. Anahtar kelimen iletişim; her konuşma bir fırsat, her sohbet yeni bir kapı aralayabilir. Aynı zamanda zihnindeki sorulara yanıt ararken içsel sesine kulak vermek, sana önemli bir kavrayış katabilir. Günü dolu dolu değerlendirmek için esnek olmayı ve akışa kapılmayı dene.
Duygusal derinliklerinle yüzleşme zamanı. Bugün, hislerinle baş başa kalacak ve içsel dünyanı keşfetme fırsatı bulacaksın. Ailen ve sevdiklerinle olan ilişkilerin, sana huzur verecek bir güven ortamı yaratıyor. Aynı zamanda, seni anlamayan insanlardan uzak durmak, zihnini rahatlatacak. Kendini ifade etme konusunda cesur olmalısın; hislerini paylaşmak, içindeki sıkışmış duyguları serbest bırakmana yardımcı olacak. Kendinle barışık olmanın getirdiği olumlu enerjiyi etrafına yansıtabilirsin. Yavaş ama emin adımlarla ilerlemek, gün boyunca sana yol gösterici olacak. Duygusal ihtiyaçlarına kulak ver ve onlara saygı göster; bu, ruhunun yenilenmesine katkıda bulunacak. Günün ilerleyen saatlerinde, ani bir ilham kaynağıyla karşılaşabilirsin; bu da yaratıcı projelere yönelmeni sağlayabilir. Unutma, içsel benliğinle uyumlu olduğunda, her şey daha anlamlı hale gelir.
Bugün, kendinizi sahnede gibi hissedeceksiniz. Enerjiniz yüksek, karizma yayılacak. İnsanların dikkatini çekecek ve ilgi odağı olacaksınız. Yaratıcılığınızın tavan yaptığı bu dönemde, sanatsal projeler ya da hobiler üzerinde çalışmak size keyif verecek. Kendinizi ifade ederken cesur davranın, hislerinizi açıkça paylaşmaktan çekinmeyin.Sosyal ilişkilerde olumlu gelişmeler söz konusu. Arkadaş çevrenizle keyifli vakit geçirebilir, yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Güneş, ilişkilerinizde güçlü bir etki yaratacak. Sevgi dolu ve tutkulu bir atmosfer hakim. Ancak, dikkatli olun, aşırı gurur ve kibir sergilemek başkaları üzerinde olumsuz bir etki bırakabilir.Finansal konularda fikirlerinizi ve projelerinizi açıkça paylaşmaktan çekinmeyin. Bugün, kazanç sağlayabileceğiniz yeni fırsatlar ortaya çıkabilir. Ancak, aceleci kararlar almaktan kaçınmalısınız; biraz geri planda durup durumu değerlendirmek daha yararlı olabilir.Kendinize olan güven inancınızı artıracak bir gün. Bu özgüven, kariyer alanınızda ve kişisel gelişiminizde büyük bir ivme kazandırabilir. Fakat, dengeli ve makul olmaya özen gösterin. Benimsenen yeni fikirlerin, mevcut sistemlerle çatışmasına neden olmaması için diplomatik bir yaklaşım sergileyin. Geleceğe dair umutlarınız ve hayalleriniz çok daha net bir şekilde şekillenebilir.
Detaylara olan bağlılığın, bugün seni birçok konuda öne çıkaracak. İş yerindeki veya sosyal çevrendeki sorumluluklar, birkaç önemli fırsatı beraberinde getirebilir. Planlarını oluşturarak ilerlemen, ani gelişen durumları daha kolay yönetmene yardımcı olacak. Günün ilerleyen saatlerinde bir arkadaşından alacağın destek, içindeki yaratıcı fikirlere hayat verebilir. Duygusal açıdan ise, geçmişle yüzleşmek isteği belirebilir; bu, sana yeni bir bakış açısı kazandıracak. Kendine zaman ayırmak ve içsel huzurunu bulmak, biraz molanın ardından daha verimli olmanı sağlayacak. Sağlık konularında dikkatli olmalısın; bedenini dinlemek, olası rahatsızlıklara karşı önlem almanı sağlayabilir. Olumlu düşün ve senin için anlamlı olan şeylere yönel.
Harmoni arayışı içindesin, çevrendekilerle olan ilişkilerini gözden geçirebilirsin. Ortaya çıkan sorunları nazik bir yaklaşım ve diplomasi ile çözme fırsatı bulacaksın. Sanatsal yeteneklerin ön plana çıkabilir; yaratıcı projelere yönelmek, sana ilham verebilir. Bugün sosyal ortamlarda aktif olabilirsin; yeni insanlarla tanışarak ufkunu genişletebilirsin. İçsel huzurunu sağlamak için biraz zaman ayırmayı unutma, bu sana tazelenme ve motivasyon kazandıracaktır. Sevdiklerinle geçireceğin zaman keyifli ve anlam dolu olacak. Sağlık konularına da dikkat edilmesi gereken bir dönemde olabilirsin; dengeli beslenmeye özen göster. Kendini sevgiyle çevrele ve pozitif enerjini yay.
Duygusal derinliğin ön planda olacağı bir gün seni bekliyor. İçsel dönüşüm ve değişimlere açık olmalısın. Karşılaştığın zorluklar, seni daha güçlü bir kişi haline getirebilir. İletişim kurarken samimi ve içten olman, bağlantıların derinleşmesine yardımcı olacak. Ani kararlar almaktan kaçın, aceleci adımlar atmak yerine düşünerek ilerle. İş veya kariyerle ilgili yeni fırsatlar gündeme gelebilir; bunları değerlendirmek için hazırlıklı ol. Sevgi hayatında ise tutkulu anlar yaşaman mümkün. İlişkilerinde açık ve dürüst olmak, bağların daha sağlam temellere oturmasını sağlayacak. Bugün, içsel gücünü ve sezgilerini dinleyerek hareket edersen, başarı kaçınılmaz olacaktır.
Bugün, özgür ruhun ve keşif arzun yanınızda. Farklı fikirler ve yeni deneyimler için sabırsızlanıyorsun, bu nedenle sıradanlıktan uzaklaşma ihtiyacı hissedeceksin. İletişimde açık ve net olman, çevrendeki insanları etkileyebilir. Eğitim veya seyahat fırsatları kapını çalabilir; bu konularda kararlı adımlar atmak sana farklı ufuklar açacaktır. İçsel huzurun için doğayla zaman geçirmek, zihnini dinlendirebilir. Kendi sınırlarını zorlamaktan çekinme, yenilikler seni bekliyor. Ayrıca, bu dönemde duygusal ilişkilerinle ilgili yüzleşmeniz gereken bazı konular ortaya çıkabilir, bu durum, ilişkinin geleceği açısından önemli bir dönüşüm sağlayabilir. Kendine güven ve iç sesine kulak ver, hedeflerine ulaşmakta kararlılıkla ilerle.
Disiplinin ve kararlılığının ön planda olduğu bir dönemdesin. Hedeflerine odaklanırken, duygusal dengeyi korumak için kendine zaman ayırmayı ihmal etme. Sorunları çözme konusunda analitik düşüncen avantaj sağlayacak. Önemli kararlar alırken iç sesine güven, sezgilerin sana doğru yolu gösterebilir. İlişkilerde ise netlik arayışı ön plana çıkacak. Arkadaşlarınla paylaşımların derinleşebilir, samimiyetin artacak. İş yaşamında ise yeniliklere açık ol, değişim senin altyapını güçlendirecek. Hedeflerine ulaşma konusunda kararlı duruşunla çevrendekilere de ilham verebilirsin. Kendine güven, sabrın karşılığını bulacak.
İnovatif düşünceler ve sıradışı fikirler, bugün zihin gücünüze damgasını vuracak. Toplumsal konulara duyduğunuz ilgi artıyor; çevrenizdeki insanlarla bu konular üzerinde derin sohbetler yapabilir, bilinçlenme ve dönüşüm adına adımlar atabilirsiniz. Farklı bakış açıları sizi besleyecek ve yeni bağlantılar kurmanıza olanak tanıyacak. Kendinizi ifade etme biçiminizde cesur olun; sanatsal projeler veya grup etkinlikleri, yaratıcılığınızı ortaya koymanız için harika bir fırsat sunabilir. Duygusal anlamda ise, içsel dengeyi sağlamak için kendinize zaman tanıyın. Sizi yoran ilişkilere mesafe koymak isteyebilirsiniz; bu adım, ruhsal yenilenmenizi hızlandıracak. Anlık kararlar sizi yönlendirmesin, biraz daha düşünmek gerekebilir. İçgüdülerinize güvenin, çünkü doğru yolu bulmak için bu sesleri dinlemeniz önemli.
Hayallerin derinliklerinde kaybolmuş gibi hissedebilirsin. İçsel sezgilerin ve yaratıcılığın, hayata farklı bir bakış açısıyla yaklaşmanı sağlayacak. Bugün, duygusal bir yoğunluk içinde olabilirsin; geçmişle yüzleşmek ya da eski hatıralarını yeniden gündeme getirmek isteyebilirsin. Kendini ifade etme konusunda şairane bir ruh halindesin; bu, sanatsal yeteneklerini keşfetmek veya geliştirmek için harika bir dönem. Başkalarıyla olan ilişkilerde empati ve anlayış ön planda olacak. Bu yüzden, başkalarının duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olman, ilişkinin güçlenmesini sağlayabilir. Kendine zaman ayırmayı unutmamalısın; içsel huzuru bulmak için doğayla baş başa kalmak ya da meditasyon yapmak iyi gelebilir. Unutma, duygusal yoğunluk, derin bağların kurulmasına da olanak tanır; bu yüzden kalbini açmaktan çekinme. Pozitif düşüncelerle dolu olduğun bu dönemde, hayallerini gerçekleştirecek adımlar atmak için motivasyon bulabilirsin.